Phân tích hiệu quả tài chính tại công ty TNHH MTV bảo hiểm ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (985.38 KB, 100 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
NGUYỄN LÊ ANH THƯƠNG
PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH
TẠI CƠNG TY TNHH MTV BẢO HIỂM
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
Đà Nẵng – Năm 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
NGUYỄN LÊ ANH THƯƠNG
PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH
TẠI CƠNG TY TNHH MTV BẢO HIỂM
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã số: 60.34.20
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN MẠNH TOÀN
Đà Nẵng – Năm 2015
LỜI CAM ĐOAN
Tơi cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa được ai
công bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
Tác giả luận văn
Ngu ễn L Anh Thư ng
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ......................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................... 2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .......................................................... 2
4. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................ 2
5. Kết cấu đề tài .......................................................................................... 3
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu ................................................................ 3
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ TÀI
CHÍNH DOANH NGHIỆP............................................................................. 7
1.1. TỔNG QUAN VỀ DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM .................................. 7
1.1.1 Khái niệm và yêu cầu cần thiết của doanh nghiệp bảo hiểm ............ 7
1.1.2. Nội dung, nguyên tắc hoạt động của các doanh nghiệp bảo hiểm ... 8
1.1.3 Đặc điểm hoạt động của Doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ ..... 10
1.2. KHÁI QUÁT VỀ PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH DOANH
NGHIỆP .......................................................................................................... 11
1.2.1. Một số khái niệm ............................................................................ 11
1.2.2. Ý nghĩa của phân tích hiệu quả tài chính doanh nghiệp ................ 13
1.3. NGUỒN TH NG TIN PHỤC VỤ CHO T NH TO N VÀ PH N T CH ..14
1.3.1. Hệ thống báo cáo tài chính ............................................................. 14
1.3.2. Cơ sở dữ liệu khác .......................................................................... 14
1.4. TỔ CHỨC PH N T CH HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH TRONG DOANH
NGHIỆP BẢO HIỂM ............................................................................... 16
1.5. NỘI DUNG PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI DOANH
NGHIỆP BẢO HIỂM ................................................................................ 18
1.5.1. Các chỉ tiêu phân tích hiệu quả tài chính của doanh nghiệp .......... 18
1.5.2. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả tài chính .............................. 19
1.6. C C PHƢƠNG PH P SỬ DỤNG TRONG PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ
TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ............................................................... 30
1.6.1. Phƣơng pháp so sánh ...................................................................... 30
1.6.2. Phƣơng pháp thay thế liên hoàn ..................................................... 31
1.6.3. Phƣơng pháp loại trừ ...................................................................... 32
1.6.4. Phƣơng pháp phỏng vấn ................................................................. 32
1.6.5. Phƣơng pháp phân tích Dupont ...................................................... 32
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1................................................................................ 33
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CƠNG TÁC PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ
TÀI CHÍNH TẠI CƠNG TY TNHH MTV BẢO HIỂM NGÂN HÀNG
TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM ....................................................... 34
2.1. KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TY TNHH MTV BẢO HIỂM NGÂN HÀNG
TMCP C NG THƢƠNG VIỆT NAM .................................................... 34
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển.................................................. 34
2.1.2. Cơ cấu tổ chức và cơ cấu bộ máy quản lý công ty......................... 36
2.1.3. Chức năng hoạt động...................................................................... 39
2.1.4. Một số chỉ tiêu về kết quả hoạt động kinh doanh của công ty ....... 41
2.2. THỰC TRẠNG CƠNG TÁC PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH
TẠI VBI .................................................................................................... 44
2.2.1. Thực trạng về cơng tác tổ chức phân tích hiệu quả tài chính tại VBI .... 44
2.2.2. Thực trạng về nội dung và phƣơng pháp phân tích tại VBI .......... 48
2.2.3. Đánh giá về cơng tác phân tích hiệu quả tài chính tại VBI............ 52
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2................................................................................ 55
CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HỒN THIỆN CƠNG TÁC
PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH TẠI VBI ...................................... 57
3.1. U CẦU HỒN THIỆN CƠNG TÁC PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ TÀI
CHÍNH TẠI VBI ..................................................................................... 57
3.1.1. Về quản l
ộ phận phân tích ......................................................... 58
3.1.2. Về quy tr nh thực hiện .................................................................... 59
3.1.3. Về tổ chức việc sử dụng ết quả phân tích ................................... 61
3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HỒN THIỆN CƠNG TÁC PHÂN TÍCH
HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH TẠI VBI .......................................................... 62
3.2.1. Hoàn thiện nội dung và phƣơng pháp phân tích hiệu quả tài chính..... 62
3.2.2. Kiện tồn cơng tác phân tích hiệu quả tài chính tại VBI ............... 75
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ................................................................................ 78
KẾT LUẬN .................................................................................................... 79
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 81
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI (BẢN SAO)
PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BCĐKT
: Bảng cân đối kế toán
BCKQHĐKD
: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
BCLCTT
: Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ
BCTC
: Báo cáo tài chính
BGĐ
: Ban giám đốc
ĐBTC
: Địn ẩy tài chính
HTK
: Hàng tồn kho
KNTTLV
: Khả năng thanh toán lãi vay
LNST
: Lợi nhuận sau thuế
LNTT
: Lợi nhuận trƣớc thuế
NPT
: Nợ phải trả
NVTX
: Nguồn vốn thƣờng xuyên
RE
: Tỷ suất sinh lời kinh tế tài sản
ROA
: Tỷ suất lợi nhuận trên tài sản
ROE
: Khả năng sinh lời vốn chủ sở hữu
SXKD
: Sản xuất kinh doanh
TMCP
: Thƣơng mại Cổ phần
TMCP
: Thƣơng mại cổ phần
TNHH MTV
: Trách nhiệm hữu hạn một thành viên
TSCĐ
: Tài sản cố định
TSLĐ
: Tài sản lƣu động
VBI
: Công ty TNHH MTV Bảo hiểm Ngân hàng TMCP
Công thƣơng Việt Nam
VCSH
: Vốn chủ sở hữu
VLĐ
: Vốn lƣu động
DANH MỤC CÁC BẢNG
Số hiệu
Tên bảng
bảng
Trang
1.1
Tổng hợp chỉ tiêu tỷ suất sinh lời chi phí
22
1.2
Bảng tổng hợp chỉ tiêu phân tích tài sản
23
2.1
Một số chỉ tiêu về kết quả hoạt động kinh doanh của cơng
ty
41
2.2
Phân tích các chỉ tiêu phản ánh hiệu suất sử dụng tài sản
49
2.3
Phân tích các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả inh doanh của VBI
50
2.4
Phân tích các chỉ tiêu hiệu quả tài chính
51
3.1
Phân tích hiệu quả tài chính
64
3.2
3.3
3.4
Phân tích chỉ tiêu ROE và các nhân tố ảnh hƣởng theo phƣơng
trình Dupont
Phân tích nhân tố ảnh hƣởng đến RO
Bảng phân tích các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả tài
chính
68
71
74
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
Số hiệu
hình
Tên hình
Trang
1.1
Các nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả tài chính
29
2.1
Cơ cấu tổ chức và cơ cấu bộ máy quản lý Công ty
36
2.2
Biểu đồ tăng trƣởng của lợi nhuận sau thuế qua 4 năm
43
3.1
Biểu đồ biến động tỷ suất sinh lời vốn chủ sở hữu qua 4 năm
69
3.2
Biểu đồ biến động tỷ suất sinh lời tài sản qua 4 năm
72
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay, cùng với sự đổi mới của nền kinh tế thị trƣờng và sự cạnh
tranh ngày càng quyết liệt giữa các thành phần kinh tế đã gây nên những khó
hăn và thách thức cho doanh nghiệp. Trong bối cảnh đó để có thể khẳng định
đƣợc mình doanh nghiệp cần nắm vững đƣợc t nh h nh cũng nhƣ ết quả của
hoạt động sản xuất inh doanh. Để đạt đƣợc điều đó, các doanh nghiệp cần
phải luôn quan tâm đến t nh h nh cũng nhƣ hiệu quả tài chính trong doanh
nghiệp, vì nó quan hệ trực tiếp đến kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh.
Việc thƣờng xuyên phân tích hiệu quả tài chính sẽ giúp cho doanh
nghiệp và các cơ quan chủ quản cấp trên thấy rõ đƣợc thực trạng hoạt động tài
chính, kết quả sản xuất kinh doanh trong kỳ của doanh nghiệp cũng nhƣ xác
định đƣợc một cách đầy đủ đúng đắn nguyên nhân và mức độ ảnh hƣởng các
các nhân tố thơng tin để có thể đánh giá đƣợc tiềm năng, hiệu quả sản xuất
kinh doanh cũng nhƣ những rủi ro và triển vọng trong tƣơng lai của doanh
nghiệp để đƣa ra nhƣng giải pháp hữu hiệu những quyết định chính xác nhằm
nâng cao chất lƣợng cơng tác quản lý tài chính, nâng cao chất lƣợng hiệu quả
sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp.
Thực tế Công ty TNHH Bảo hiểm Ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt
Nam chƣa thực sự chú trọng vào việc phân tích hiệu quả tài chính hoặc có
quan tâm nhƣng cịn lúng túng trong việc tổ chức. Do đó các thơng tin cung
cấp từ việc phân tích chƣa thực sự thuyết phục, hữu ích cho các nhà quản trị,
khơng có sức hút đối với các nhà đầu tƣ.
Xuất phát từ thực tiễn đó, ằng những kiến thức về phân tích tài chính
doanh nghiệp đƣợc tích lũy trong thời gian học tập, nghiên cứu tại thị trƣờng,
cùng với thời gian làm việc tại VBI, tác giả chọn đề tài : “Phân tích hiệu quả
2
tài chính tại Cơng ty TNHH MTV Bảo hiểm Ngân hàng thư ng mại cổ
phần Công thư ng Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt
nghiệp và với hy vọng có thể đƣa ra những giải pháp hợp l hơn cho doanh
nghiệp trong việc quản l tài chính, để sử dụng tài sản và nguồn vốn một cách
có hiệu quả.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Nghiên cứu lý luận cơ ản về phân tích hiệu quả tài chính doanh
nghiệp.
- Khảo sát và đánh giá cơng tác phân tích hiệu quả tài chính Cơng ty
TNHH MTV Bảo hiểm Ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam.
- Từ những vấn đề lý luận và thực trạng cơng tác phân tích hiệu quả tài
chính tại VBI, đề xuất một số giải pháp nhằm hồn hiện về nội dung và
phƣơng pháp phân tích hiệu quả tài chính phù hợp với đặc thù của Công ty.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là cơng tác phân tích hiệu quả tài
chính tại VBI.
Phạm vi nghiên cứu:
+ Về khơng gian: tại Công ty TNHH MTV Bảo hiểm Ngân hàng TMCP
Công thƣơng Việt Nam (VBI).
+ Về thời gian: Luận văn xem xét cơng tác phân tích hiệu quả tài chính
của VBI trong 4 năm 2011, 2012, 2013, 2014. Ngoài ra, để đánh giá đúng xu
hƣớng vận động của đối tƣợng nghiên cứu, luận văn có thể kéo dài thêm thời
gian nghiên cứu một vài năm trƣớc năm 2011 hi xem xét, đánh giá, một số
chỉ tiêu tài chính.
4. Phư ng pháp nghi n cứu
Đề tài sử dụng các phƣơng pháp nhƣ:
- Phƣơng pháp Chi tiết
3
- Phƣơng pháp so sánh, phƣơng pháp loại trừ
- Phƣơng pháp Dupont
- Phƣơng pháp phỏng vấn trực tiếp kế toán trƣởng, an giám đốc và các
bộ phận liên quan đối với các vấn đề về cơng tác phân tích hiệu quả tài chính
tại Cơng ty.
5. Kết cấu đề tài
Ngồi lời mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục bảng biểu, sơ đồ, danh
mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm 3 chƣơng:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phân tích hiệu quả tài chính doanh nghiệp
Chương 2: Thực trạng cơng tác phân tích hiệu quả tài chính tại Công ty
TNHH MTV Bảo hiểm Ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam
Chương 3: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơng tác phân tích hiệu
quả tài chính tại Cơng ty TNHH MTV Bảo hiểm Ngân hàng TMCP Công
Thƣơng Việt Nam
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Thực tế, trong những năm gần đây, có há nhiều đề tài liên quan đến
phân tích hiệu quả tài chính nhƣng chủ yếu là các đề tài nghiên cứu về phân
tích hiệu quả tài chính tại các doanh nghiệp cịn đề tài nghiên cứu về phân tích
hiệu quả tài chính tại cơng ty bảo hiểm thì khơng có nhiều.
Do hoạt động bảo hiểm mang tính đặc thù nên cơng tác phân tích hiệu
quả tài chính đối với các cơng ty bảo hiểm ngồi những nét chung nhất của
phân tích tài chính doanh nghiệp thơng thƣờng, cịn có những điểm riêng, rất
khác biệt cần đƣợc quan tâm nghiên cứu.
Xuất phát từ tầm quan trọng phải hệ thống hóa cơ sở lý luận về phân tích
hiệu quả tài chính doanh nghiệp, từ đặc điểm của phân tích hiệu quả tài chính,
đặc điểm của BCTC, nội dung, phƣơng pháp, đến việc vận dụng công tác tổ
chức phân tích và sử dụng kết quả phân tích vào từng doanh nghiệp sao cho
4
hoạt động quản trị của doanh nghiệp thật hiệu quả, thời gian qua đã có một số
tác giả quan tâm nghiên cứu đến vấn đề này nhƣ:
- Đề tài:
hân t ch hiệu quả tài ch nh t i c c
trên đ a àn thành phố à
ng
oanh nghiệp ệt may
tác giả Phạm Thị Kim Liên, luận văn thạc
sĩ Quản trị inh doanh, Đại học Đà Nẵng năm 2010
Hệ thống hóa, đƣa ra đƣợc các nhân tố tác động vào chỉ tiêu hiệu quả tài
chính ROE và phân tích mức độ ảnh hƣởng của các chỉ tiêu dựa vào các
phƣơng pháp phân tích nhƣ so sánh, chi tiết, loại trừ, liên hệ và phƣơng pháp
Dupont. Nghiên cứu đã đƣa ra một số giải pháp hồn thiện cơng tác phân tích
hiệu quả tài chính.
- Đề tài:
hân t ch hiệu quả tài chính và phư ng hư ng nâng cao hiệu
quả tài chính t i T ng công ty c ph n
ch , tác giả Lƣơng Thúy Nga, luận
văn thạc sĩ Quản trị inh doanh, Đại học Đà Nẵng năm 2006
Với phƣơng pháp so sánh, phân tích nhân tố và cân đối tác giả phân tích
hiệu quả tài chính trong các doanh nghiệp phát hành Sách dựa trên hệ thống
chỉ tiêu phân tích hiệu quả hiệu quả tài chính. Đồng thời, dựa trên thực trạng
cơng tác phân tích hiệu quả tài chính tại Tổng Công ty Phát Hành Sách tác giả
đã đƣa ra giải pháp hồn thiện cơng tác phân tích hiệu quả và phƣơng hƣớng
nâng cao hiệu quả tài chính tại Tổng cơng ty Sách Việt Nam.
- Đề tài : Hồn thiện cơng tác phân tích hiệu quả ho t động t i Công ty
c ph n FOCOCEV Quảng am
t c giả Lê Th Mai Hồng, luận văn thạc sĩ
Quản trị inh doanh, Đại học Đà Nẵng năm 2013
Đề tài nêu ra đƣợc những lý luận chung và cá nhân tố cần trong cơng tác
phân tích hiệu quả hoạt động. Ngồi ra, đƣa ra những nhận xét về thực trạng
còn chƣa đầy đủ cơng tác phân tích hiệu quả hoạt động trong chƣơng 2, ở
chƣơng 3 tác giả nêu ra một số nội dung và phƣơng pháp phân tích nhƣ
phƣơng pháp thay thế liên hồn và phƣơng pháp Dupont vào trong cơng tác
5
phân tích tại Cơng ty cổ phần FOCOCEV Quảng Nam.
- Đề tài Hồn thiện cơng t c phân t ch tài ch nh của gân hàng thư ng
m i c ph n ngo i thư ng iệt am , tác giả Nguyễn Mạnh Cƣờng, luận văn
thạc sĩ Quản trị inh doanh, Đại học Đà Nẵng năm 2013
Luận văn đã đƣa ra đƣợc một số giải pháp và iến nghị nhằm hồn thiện
cơng tác phân tích hiệu quả tài chính tại ngân hàng VCB mặc d có mang tính
đặc th đối với ngành ngân hàng nhƣng qua đây học viên đã có những định
hƣớng để iện tồn cơng tác phân tích hiệu quả tài chính tại Cơng ty TNHH
MTV Bảo hiểm Ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam. Đặc iệt trong
phần nội dung phân tích tác giả đã sử dụng phƣơng pháp phân tích thay thế
liên hồn dạng tích số theo mô h nh Dupont để xác định mức độ ảnh hƣởng
của các nhân tố ảnh hƣởng đến chỉ tiêu ROE.
- Đề tài:
hân t ch hiệu quả tài chính t i Công ty c ph n nhựa
à
ng”, tác giả Nguyễn Thị Huyền, luận văn thạc sĩ Quản trị inh doanh, Đại
học Đà Nẵng năm 2011
Thơng qua phân tích hiệu quả inh doanh ằng các chỉ tiêu hiệu quả cá
iệt và tổng hợp; phân tích hiệu quả tài chính; phân tích chỉ tiêu chứng hốn
tác giả ết luận hiệu quả tài chính của công ty chƣa cao do các yếu tố tài sản
cố định, vốn lƣu động và cơ cấu vốn. Từ đó tác giả đề ra những iện pháp
nhằm nâng cao hiệu suất sử dụng vốn, xây dựng cơ cấu vốn hợp l và hoàn
thiện hệ thống thu thập, xử l , trao đổi thông tin.
- Đề tài:
thực ph m
hân t ch hiệu quả tài chính của cơng ty c ph n nông sản
uảng g i , tác giả Phạm Hữu Thịnh, luận văn thạc sỹ Quản trị
inh doanh, đại học Đà Nẵng năm 2012
Nội dung phân tích của tác giả tập trung vào phân tích hiệu quả tài
chính của CTCP dựa trên các chỉ tiêu hiệu quả inh doanh cá iệt, hiệu quả
inh doanh tổng hợp ằng các phƣơng pháp so sánh, phƣơng pháp chi tiết,
6
phƣơng pháp số dƣ chênh lệnh, phƣơng pháp thay thế liên hồn dạng thƣơng
số. Song, với nội dung phân tích dựa trên chỉ tiêu cá biệt và tổng hợp của
nghiên cứu đã hông ết luận đƣợc hiệu quả thực sự do các chỉ số rời rạc.
Nhƣ vậy, qua các tài liệu tham khảo ở trên có thể nói, mặc dù vấn đề
phân tích hiệu quả tài chính của các doanh nghiệp ở trong nƣớc đã đƣợc quan
tâm nghiên cứu nhƣng các nghiên cứu này còn thiếu và chƣa đầy đủ, cần phải
tiếp tục bổ sung và hoàn thiện thêm, đặc biệt là những nghiên cứu về hiệu quả
tài chính của các công ty bảo hiểm.
Xuất phát từ
tƣởng này, cùng với định hƣớng của giáo viên hƣớng dẫn
tôi đã thực hiện Luận văn thạc sỹ của mình với đề tài “Phân tích hiệu quả tài
chính tại Cơng ty TNHH MTV Bảo hiểm Ngân hàng thương mại cổ phần
Công thương Việt Nam”.
7
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH
DOANH NGHIỆP
1.1. TỔNG QUAN VỀ DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM
1.1.1 Khái niệm và yêu cầu cần thiết của doanh nghiệp bảo hiểm
a. Khái niệm
Doanh nghiệp bảo hiểm là doanh nghiệp đƣợc thành lập, tổ chức và hoạt
động theo quy định của luật kinh doanh bảo hiểm và các quy đinh hác của
pháp luật có liên quan để kinh doanh bảo hiểm, tái bảo hiểm.
b. Đặc trưng của doanh nghiệp bảo hiểm
Thứ nhất, Doanh nghiệp bảo hiểm có hoạt động kinh doanh tài chính,
chủ yếu thƣờng xuyên và mang tính nghề nghiệp là kinh doanh bảo hiểm.
Tính đặc thù của kinh doanh bảo hiểm đƣợc thể hiện:
- Đây là dịch vụ tài chính đặc biệt, là hoạt động kinh doanh trên những
rủi ro. Sản phẩm của bảo hiểm là sản phẩm vơ hình, nó là sự đảm bảo về mặt
tài chính trƣớc rủi ro cho ngƣời đƣợc bảo hiểm kèm theo là dịch vụ có liên
quan.
- Chu kỳ kinh doanh bảo hiểm là chu kỳ đảo ngƣợc, tức là sản phẩm
đƣợc án ra trƣớc, doanh thu đƣợc thực hiện sau đó mới phát sinh chi phí.
Thứ hai, Doanh nghiệp bảo hiểm đƣợc tổ chức, thành lập và hoạt động
theo các quy định của luật kinh doanh bảo hiểm và các quy định khác của
pháp luật.
Thứ ba, Doanh nghiệp bảo hiểm chịu sự quản lý trực tiếp của Bộ Tài
Chính.
Để quản lý hoạt động kinh doanh bảo hiểm hầu hết các quốc gia trên thế
giới đều giao cho một cơ quan quản l nhà nƣớc nhất định. Đây là đặc điểm
8
giúp phân biệt Doanh nghiệp bảo hiểm với doanh nghiệp khác trong nền kinh
tế.
c. Yêu cầu cần thiết
- Về mặt kỹ thuật Doanh nghiệp bảo hiểm phải tổ chức tốt việc thống kê,
lựa chọn rủi ro, tính phí bảo hiểm, giải quyết các khiếu nại khi có xảy ra sự
kiện bảo hiểm.
- Về mặt pháp lý Doanh nghiệp bảo hiểm phải đƣợc thành lập và vận
động đúng theo quy định của luật pháp địa phƣơng hoặc quốc gia mà doanh
nghiệp hoạt động kinh doanh.
- Về mặt kinh doanh Doanh nghiệp bảo hiểm phải đƣợc tổ chức thành
một bộ máy hoàn chỉnh để có thể vận hành, gồm các bộ phận chức năng nhƣ:
quản lý, nghiệp vụ, kinh doanh, tài chính, kế tốn, hành chính nhân sự…
- Về mặt tài chính Doanh nghiệp bảo hiểm tập trung huy động vốn từ số
đơng hách hàng nên phải có sự đảm bảo về mặt tài chính (ký quỹ, quỹ dự
phịng, vốn chủ sở hữu, hiệu quả đầu tƣ… để hoạt động và tạo sự tin tƣởng
đối với khách hàng. Những yêu cầu về tài chính phải đƣợc giám sát chặt chẽ
bởi các cơ quan quản l nhà nƣớc.
1.1.2. Nội dung, nguyên tắc hoạt động của các doanh nghiệp bảo
hiểm
a. Nội dung
Thứ nhất : kinh doanh bảo hiểm, kinh doanh tái bảo hiểm
+ Trong kinh doanh bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm đƣợc quyền chủ
động bán bảo hiểm dƣới các hình thức sau: trực tiếp; thông qua các đại lý bảo
hiểm, môi giới bảo hiểm; thơng qua đấu thầu; các hình thức khác phù hợp với
quy định của pháp luật.
+ Trong kinh doanh tái bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm có quyền
nhƣợng chuyển một phần trách nhiệm đã nhận bảo hiểm cho một hay nhiều
9
doanh nghiệp bảo hiểm hác nhƣng hơng đƣợc nhƣợng tồn bộ trách nhiệm
bảo hiểm đã nhận trong một hợp đồng bảo hiểm cho doanh nghiệp bảo hiểm
hác để hƣởng hoa hồng tái bảo hiểm.
Thứ hai: quản lý quỹ và đầu tƣ vốn:
+ Quản lý quỹ: Trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp bảo hiểm phải
ln duy trì mức vốn điều lệ đã đóng góp hơng thấp hơn mức vốn pháp định
đã quy định.
+ Trích lập quỹ dự phịng nghiệp vụ: là khoản tiền mà doanh nghiệp bảo
hiểm phải trích lập nhằm mục đích thanh tốn cho những trách nhiệm bảo hiểm
đã đƣợc xác định trƣớc và phát sinh từ các hợp đồng bảo hiểm đã giao ết.
+ Đầu tƣ vốn: Nguồn vốn đầu tƣ của doanh nghiệp bảo hiểm bao gồm : vốn
diều lệ, quỹ dự trữ bắt buộc, quỹ dự trữ tự nguyện, các khoản lãi những năm
trƣớc chƣa sử dụng và các quỹ đƣợc sử dụng để đầu tƣ h nh thành từ lợi tức để
lại của doanh nghiệp, nguồn vốn nhàn rỗi từ dự phòng nghiệp vụ bảo hiểm.
Thứ ba: Doanh nghiệp bảo hiểm đƣợc thực hiện các hoạt động hác nhƣ:
đề phòng, hạn chế rủi ro, tổn thât; giám định tổn thất; đại l giám định tổn
thất, xét giải quyết bồi thƣờng, yêu cầu ngƣời thứ ba bồi hoàn và các hoạt
động hác theo quy định của pháp luât.
b. Nguyên tắc hoạt động
- Nguyên tắc chỉ bảo hiểm sự rủi ro, không bảo hiểm sự chắc chắn: chỉ
bảo hiểm một sự rủi ro xảy ra bất ngờ, ngẫu nhiên ngồi ý muốn con ngƣời
chứ khơng bảo hiểm một cái chắc chắn xảy ra.
- Nguyên tắc trung thực tuyệt đối: Tất cả các giao dịch kinh doanh cần
đƣợc thực hiện trên cơ sở tin cậy lẫn nhau, trung thực tuyệt đối.
- Nguyên tắc quyền lợi có thể đƣợc bảo hiểm: Quyền lợi có thể đƣợc
bảo hiểm là lợi ích hoặc quyền lợi liên quan, gắn liền hay phụ thuộc vào sự an
tồn hay khơng an tồn của đối tƣợng bảo hiểm.
10
- Nguyên tắc bồi thƣờng: Theo nguyên tắc bồi thƣờng, khi có tổn thất
xảy ra, ngƣời bảo hiểm phải bồi thƣờng nhƣ thế nào đó để đảm bảo cho ngƣời
đƣợc bảo hiểm có vi trí tài chính nhƣ trƣớc khi có tổn thất xảy ra, hơng hơn
khơng kém.
- Ngun tắc thế quyền: Theo nguyên tắc thế quyền, ngƣời bảo hiểm sau
khi bồi thƣờng cho ngƣời đƣợc bảo hiểm, có quyền thay mặt ngƣời đƣợc bảo
hiểm để đòi ngƣời thứ 3 trách nhiệm bồi thƣờng cho mình.
- Nguyên tắc lấy số đơng
số ít: Dựa trên cơ sở nghiên cứu về quy luật
số lớn, ngƣời ta có thể xác định đƣợc mức độ thiệt hại bình quân cho những
khoảng thời gian nhất định. Số ngƣời tham gia bảo hiểm càng đông th
năng
hả
đắp rủi ro càng lớn, độ an toàn càng cao và ngƣợc lại.
1.1.3 Đặc điểm hoạt động của Doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ
a. Đối tượng kinh doanh đa dạng
- Bảo hiểm tài sản: BH ô tô, xe máy, BH máy bay, BH tàu thủy, BH vận
chuyển hàng hóa nội địa và xuất nhập khẩu, BH đầu máy và toa xe, BH tài
sản cá nhân và doanh nghiệp, BH tín dụng.
- Bảo hiểm con ngƣời: BH nhân thọ, BH tai nạn lao động, BH tai nạn
hành khách, BH tai nạn học sinh, sinh viên…
- Bảo hiểm trách nhiệm dân sự: BH trách nhiệm dân sự lái xe cơ giới,
BH trách nhiệm dân sự chủ tàu, BH trách nhiệm dân sự chủ hãng hàng
hơng…
b. Bảo hiểm là ngành kinh doanh có nguồn vốn lớn
Hiện các công ty bảo hiểm đang quản lý một lƣợng lớn nguồn vốn.
Nguồn vốn này các Công ty bảo hiểm có nhu cầu đầu tƣ dài hạn, đầu tƣ vào
các dự án có mức độ mạo hiểm nhằm thu lợi nhuận.
11
c. Hoạt động kinh doanh bảo hiểm luôn luôn phải có dự phịng bảo
hiểm
Doanh nghiệp phải ln duy trì khả năng thanh tốn trong suốt qua trình
hoạt động kinh doanh bảo hiểm. Khi có nguy cơ mất khả năng thanh toán,
doanh nghiệp phải chủ động thực hiện ngay các biện pháp tự khơi phục khả
năng thanh tốn, đồng thời báo cáo Bộ Tài chính về thực trạng tài chính,
nguyên nhân dẫn đến nguy cơ mất khả năng thanh toán và phƣơng án hôi
phục. Nếu không khôi phục đƣợc khả năng thanh tốn, doanh nghiệp sẽ bị đặt
vào tình trạng kiểm soát đặc biệt.
d. Hoạt động kinh doanh bảo hiểm vừa hợp tác vừa cạnh tranh
Doanh nghiệp bảo hiểm làm quen với hội nhập hợp tác quốc tế và tạo ra
sự cạnh tranh để doanh nghiệp bảo hiểm tự nâng cao năng lực cạnh tranh của
mình nhằm đem lại lợi ích tốt hơn cho ngƣời tham gia bảo hiểm.
Trong quá trình phát triển thì các doanh nghiệp bảo hiểm cần phải hợp
tác để đƣa đến thống nhất và đòi hỏi canh tranh lành mạnh.
e. Hoạt động kinh doanh bảo hiểm phải tuân theo các quy định của
pháp luật và các điều ước quốc tế có liên quan
Để các Doanh nghiệp bảo hiểm hoạt động có hiệu quả trong nền kinh tế
thị trƣờng cần thiết phải điều chỉnh bằng pháp luật và các điều ƣớc quốc tế có
liên quan đến hoạt động bảo hiểm.
1.2. KHÁI QUÁT VỀ PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH DOANH
NGHIỆP
1.2.1. Một số khái niệm
a. Khái quát về hiệu quả
Bản chất của hiệu quả chính là kết quả của lao động xã hội, đƣợc xác
định trong mối quan hệ so sánh lƣợng kết quả hữu ích cuối cùng thu đƣợc với
lƣợng hao phí lao động xã hội.
12
Hiệu quả kinh doanh là một phạm trù kinh tế tổng hợp đƣợc tạo thành
bởi tất cả các yếu tố của quá trình sản xuất kinh doanh, nên cần phải xem xét
hiệu quả kinh doanh trên cả hai mặt là hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội.
Hiệu quả xã hội phản ánh những mặt lợi ích xã hội đạt đƣợc từ quá trình
hoạt động kinh doanh
Hiệu quả kinh tế là sự so sánh giữa kết quả đạt đƣợc với chi phí bỏ ra để
đạt đƣợc kết quả đó.
b. Khái niệm về hiệu quả tài chính doanh nghiệp
Bản chất tài chính doanh nghiệp là những mối quan hệ tiền tệ gắn trực
tiếp với việc tổ chức, huy động, phân phối, sử dụng, và quản lý vốn trong quá
trình kinh doanh.
Trên thực tế hiện nay, khi hiểu về hiệu quả tài chính doanh nghiệp có hai
quan điểm:
Quan điểm thứ nhất: hiệu quả tài chính là hiệu quả của việc huy động
vốn, quản lý và sử dụng vốn trong quá trình kinh doanh.
Quan điểm thứ hai: hiệu quả tài chính là hiệu quả của việc huy động vốn,
còn hiệu quả của việc quản lý và sử dụng vốn là hiệu quả kinh doanh.
Luận văn đứng trên quan điểm thứ nhất.
c. Khái niệm về hiệu quả tài chính doanh nghiệp
Phân tích hiệu quả tài chính là q trình sử dụng các kỹ thuật phân tích
thích hợp nhằm xử lý tài liệu từ báo cáo tài chính và các tài liệu khác, hình
thành các chỉ tiêu tài chính nhằm đánh giá thực trạng tài chính, khả năng tạo
ra lãi của doanh nghiệp và dự đốn tiềm lực tài chính trong tƣơng lai. Nhƣ
vậy phân tích hiệu quả tài chính là việc chuyển các dữ liệu tài chính trên báo
cáo tài chính thành những thơng tin hữu ích. Q trình này có thể thực hiện
theo nhiều cách khác nhau tùy thuộc vào mục tiêu của nhà phân tích
13
1.2.2. Ý nghĩa của phân tích hiệu quả tài chính doanh nghiệp
Phân tích hiệu quả tài chính giúp các nhà quản trị doanh nghiệp định
hƣớng đúng để đầu tƣ và điều chỉnh nguồn vốn của doanh nghiệp cho phù
hợp.
Phân tích hiệu quả tài chính cung cấp đầy đủ thơng tin cho các nhà đầu
tƣ, các nhà cho vay và những ngƣời sử dụng thơng tin trên báo cáo tài chính
để giúp họ có những quyết định đúng đắn trong đầu tƣ , quyết định cho vay
Phân tích hiệu quả tài chính cung cấp cho các chủ cơng ty, các nhà đầu
tƣ, các nhà cho vay và ngƣời sử dụng thông tin khác trong việc đánh giá hả
năng quản lý tài sản, khả năng sinh lợi và tính chắc chắn của đồng tiền mặt
vào ra và tình hình sử dụng có hiệu quả nhất vốn kinh doanh.
Phân tích hiệu quả tài chính phải cung cấp các thơng tin về nguồn vốn
chủ sỡ hữu, các khoản nợ, kết quả của quá trình hoạt động sản xuất kinh
doanh, sự kiện và các tình huống làm biến đổi các nguồn vốn và các khoản nợ
của cơng ty.
Các mục tiêu phân tích ở trên có mối quan hệ mật thiết với nhau, nó góp
phần cung cấp những thông tin nền tảng quan trọng cho quản trị doanh nghiệp
của các cơng ty.
Tóm lại phân tích hiệu quả tài chính doanh nghiệp là cơng việc cực kỳ
quan trọng trọng cơng tác quản trị doanh nghiệp. Nó khơng chỉ có
nghĩa đối
với bản thân cơng ty mà cịn cần thiết cho các chủ thể quản lý khác có liên
quan đến doanh nghiệp. Phân tích hiệu quả tài chính sẽ giúp cho quản trị cơng
ty khắc phục những thiếu sót, phát huy những mặt tích cực và dự đốn đƣợc
tình hình phát triển của cơng ty trong tƣơng lai. Trên cơ sở đó, quản trị cơng
ty đề ra những giải pháp hữu hiệu nhằm lựa chọn quyết định, phƣơng án tối
ƣu cho hoạt động kinh doanh của công ty.
14
1.3. NGUỒN THƠNG TIN PHỤC VỤ CHO TÍNH TỐN VÀ PHÂN
TÍCH
1.3.1. Hệ thống báo cáo tài chính
BCTC là hệ thống áo cáo đƣợc lập theo chuẩn mực và chế độ kế tốn
hiện phản ánh các thơng tin kinh tế, tài chính quan trọng của doanh nghiệp
BCTC chứa đựng những thơng tin tổng hợp về tình hình tài sản, vốn chủ sở
hữu và công nợ cũng nhƣ t nh h nh tài chính, ết quả kinh doanh, tình hình
lƣu chuyển tiền tệ và khả năng sinh lời trong kỳ của doanh nghiệp. BCTC
cung cấp các thông tin kinh tế - tài chính chủ yếu cho ngƣời sử dụng thơng tin
kế tốn trong việc đánh giá, phân tích và dự đốn t nh h nh tài chính, ết quả
hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Căn cứ chế độ báo cáo tài chính hiện hành đối với các TCTD do Thống
đốc NHNN và Bộ tài chính quy định tại Quyết định số 16/2007/QĐ-NHNN
ngày 18/04/2007 thì hệ thống BCTC bao gồm:
- Bảng cân đối kế toán.
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.
- Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ.
- Thuyết minh báo cáo tài chính.
BCTC đƣợc sử dụng nhƣ nguồn dữ liệu chính khi phân tích tài chính
doanh nghiệp.
1.3.2. C sở dữ liệu khác
Sự tồn tại, phát triển cũng nhƣ quá tr nh suy thoái của doanh nghiệp phụ
thuộc vào nhiều yếu tố: có yếu tố bên trong và yếu tố bên ngồi; có yếu tố chủ
quan và yếu tố hách quan. Điều đó phụ thuộc vào tiêu thức phân loại các yếu
tố ảnh hƣởng.
15
- Các yếu tố bên trong: là những yếu tố thuộc về tổ chức doanh nghiệp,
tr nh độ quản lý, ngành nghề sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ mà doanh nghiệp
inh doanh, tr nh độ công nghệ, năng lực lao động…
- Các yếu tố bên ngoài: là những yếu tố mang tính khách quan nhƣ: chế
độ chính trị xã hội, tăng trƣởng kinh tế cúa nền kinh tế, tiến bộ khoa học cơng
nghệ, chính sách tài chính tiền tệ, chính sách thuế…
Phân tích hiệu quả tài chính nhằm phục vụ cho những dự đốn tài chính,
dự đốn cho những kết quả tƣơng lai của doanh nghiệp, trên cơ sở đó mà đƣa
ra các quyết định phù hợp. Nhƣ vậy, phân tích hiệu quả tài chính khơng chỉ
giới hạn ở việc nghiên cứu những báo biểu tài chính mà cịn phải tập hợp đầy
đủ các thơng tin liên quan đến tình hình tài chính của doanh nghiệp, nhƣ các
thơng tin chung về kinh tế, tiền tệ, thuế khóa, các thơng tin về ngành kinh tế
của doanh nghiệp, các thông tin về pháp l đối với doanh nghiệp. Cụ thể là:
- Các thơng tin chung: là những thơng tin về tình hình kinh tế chính trị,
mơi trƣờng pháp lý, kinh tế có liên quan đến cơ hội kinh tế, cơ hội đầu tƣ. Sự
suy thoái hoặc tăng trƣởng của nền kinh tế có tác động mạnh mẽ đến kết quả
kinh doanh của doanh nghiệp. Những thơng tin về các cuộc thăm dị thị
trƣờng, triển vọng phát triển sản xuất inh doanh… ảnh hƣởng lớn đến chiến
lƣợc và sách lƣợc kinh doanh trong từng thời kỳ.
- Các thông tin theo ngành kinh tế: là những thông tin mà kết quả hoạt động
của doanh nghiệp mang tính chất của ngành kinh tế nhƣ: đặc điểm của ngành
kinh tế, nhịp độ phát triển của chu kỳ kinh tế, độ lớn của thị trƣờng và triển vọng
phát triển, thông tin của các doanh nghiệp trong ngành, các chỉ số chuẩn của
ngành, của các cơ quan điều tiết trong nƣớc và quốc tế đối với ngành.
- Các thông tin của bản thân doanh nghiệp: là những thông tin về chiến
lƣợc, sách lƣợc kinh doanh của doanh nghiệp trong từng thời kỳ, thơng tin về
tình hình và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, tình hình tạo lập, phân
16
phối và sử dụng vốn, tình hình và khả năng thanh tốn... Những thơng tin này
đƣợc thể hiện qua BCTC, báo cáo kế toán quản trị, báo cáo thống kê nghiệp
vụ…Đây là những nguồn dữ liệu quan trọng giúp cho các nhà phân tích xem
xét, đánh giá đƣợc các mặt khác nhau trong hoạt động tài chính một cách đầy
đủ, chính xác. Tuy nhiên, phần lớn dữ liệu này chỉ đƣợc sử dụng trong nội bộ.
Tuy nhiên, cũng cần thấy rằng, những thông tin thu thập đƣợc không
phải tất cả đều đƣợc lƣợng hóa cụ thể, mà có những tài liệu khơng thể biểu
hiện bằng số lƣợng cụ thể, nó chỉ đƣợc thể hiện thông qua sự miêu tả đời sống
kinh tế của doanh nghiệp.
Do vậy, để có những thơng tin cần thiết phục vụ cho q trình phân tích
tài chính, ngƣời làm cơng tác phân tích tài chính phải sƣu tầm đầy đủ những
thơng tin thích hợp liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp. Tính đầy đủ
thể hiện thƣớc đo số lƣợng của thơng tin. Sự thích hợp phản ánh chất lƣợng
thơng tin.
1.4. TỔ CHỨC PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH TRONG DOANH
NGHIỆP BẢO HIỂM
Tổ chức phân tích hiệu quả tài chính là việc thiết lập trình tự các ƣớc
cơng việc cần tiến hành trong q trình phân tích, vận dụng tổng hợp các
phƣơng pháp phân tích để đánh giá đúng ết quả, chỉ rõ những sai lầm và kiến
nghị những biện pháp sửa chữa những thiếu sót trong hoạt động tài chính.
Nhƣ vậy, yêu cầu đặt ra với phân tích hiệu quả tài chính là phải đƣợc tổ chức
khoa học, hợp lý, phù hợp với đặc điểm inh doanh, cơ chế hoạt động, cơ chế
quản lý – tài chính doanh nghiệp. Thơng thƣờng tổ chức phân tích báo cáo tài
chính gồm ba nội dung cơ ản nhƣ sau:
- Thứ nhất: lập kế hoạch phân tích
Đây là ƣớc đầu tiên và quan trọng nhất của công tác tổ chức phân tích,
có
nghĩa định hƣớng cho cả q tr nh phân tích. Để xây dựng đƣợc một kế
