Điều chỉnh rối loạn natri máu

Rèi lo¹n níc ®iÖn gi¶i
Ts.Bs. Nguyễn Anh Tuấn


Níc trong c¬ thÓ

GÇy

TrÎ nhá
(%)
80

Ng- êi lí n
na m (%)
65

Ng- êi lí n
n÷ (%)
55

Trung b×nh

70

60

50

BÐo

65

55

45


§iÒu hßa Níc trong c¬ thÓ


Điều hòa Nớc trong cơ thể
ADH
Hậu yên: ALTT
Tăng tái hấp thu nớc tại OG

Aldosterone
Vỏ thợng thận: Na đến OLG
Tăng tái hấp thu Na ở OLX-OG

ANP: ức chế tác dụng ADH, Aldosterone


Ph©n bè níc
Trong lßng
m¹ch
1/4 X1/3
Kho¶ng kÏ

3/4 x 1/3

Trong tÕ bµo

2/3


Ph©n bè Níc trong c¬ thÓ
 Trong tÕ bµo: 2/3 tæng lîng níc

 Ngoµi tÕ bµo: 1/3 tæng lîng níc
Trong lßng m¹ch: 1/4
Kho¶ng kÏ: 3/4

Khoang thø ba: 1%


BÖnh nh©n nam, trung b×nh, nÆng 50 kg

1. Cã bao nhiªu níc?
50 . 0,6 = 30 lÝt

2. V trong dÞch ngo¹i bµo?
30 . 1/3 = 10 lÝt

3. V trong lßng m¹ch? 2,5 lÝt


Phân bố nớc trong cơ thể
ALTT quyết định sự phân bố nớc giữa khoảng kẽ và

trong tế bào
ALTT máu ớc tính = 2 (Na + K) + G + Urê
ALTT máu hiệu dụng, có td phân bố nớc

= 2 Na + G

= 2 Na


TONICITY


Phân bố nớc trong cơ thể
Liên quan chặt chẽ giữa ALTT và tình trạng nớc
trong TB

Liên quan chặt chẽ giữa Na máu và tình trạng
nớc trong TB
ALTT máu hiệu dụng = 2 Na

Thay đổi Na máu = thay đổi ALTT
Tăng [Na] > 145: mất nớc trong TB

Giảm [Na] < 135: thừa nớc trong TB



Ph©n bè níc trong c¬ thÓ
 Lîng Na cña c¬ thÓ quyÕt ®Þnh thÓ tÝch

níc ngoµi TB vµ thÓ tÝch níc cña c¬ thÓ
 Thõa

Na: thõa níc ngoµi TB

 ThiÕu Na: mÊt níc ngoµi TB


Natri m¸u

 Na m¸u = nång ®é

 Kh«ng ph¶n ¸nh tæng lîng Na
 Kh«ng ph¶n ¸nh thiÕu hay thõa Na
 Kh«ng ph¶n ¸nh thÓ tÝch níc ngoµi TB


T¨ng natri m¸u

Na m¸u > 145 mmol/L
=
mÊt níc trong TB


nguyên nhân

Không uống đủ nớc: hôn mê
Mất nớc nhiều hơn mất muối
Tại thận: lợi tiểu quai

Ngoài thận: mồ hôi, ỉa chảy

Truyền dịch u trơng: thừa Na

lâm sàng = TEO Tế BàO não
Tuỳ theo tốc độ, mức độ tăng.
Chủ yếu là rối loạn TKTW
Khát nếu còn tỉnh

Kích thích- hôn mê-chảy máu não

Xét nghiệm [Na] > 145, ALTT cao
Hematocrit? Pr?


Điều trị
Điều chỉnh thận trọng , theo dõi Na máu
Mc tiờu:

Na = 145

Tốc độ điều chỉnh
< 0,5 mmol/L/h

< 10 mmol/L/24h

Tăng Na cấp hoặc có tr/c:
Điều chỉnh 1 mmol/L/h trong vài giờ đầu

Sau đó < 0,5 mmol/L/h

< 10 mmol/L/24h

T


Điều trị
Đánh giá thể tích ngoại bào?
Mất nớc đơn thuần: bù nớc

Giảm thể tích dịch ngoại bào:
dung dịch NaCl nhợc trơng
NaCl 0,9% trong gđ đầu nếu có tụt HA

Thừa thể tích ngoài TB: lợi tiểu thải Na


Điều trị
Truyền NaCl nhuợc trơng hoặc G 5%
Tính lợng nớc thiếu
Nam :

0,5 . P. (Na bn/140 - 1)

Nữ:

0,4 . P. (Na bn/140 - 1)

Chọn dịch : NaCl nhợc trơng (4,5%), G 5%
Tốc độ bù dịch
Na thay đổi sau khi truyền 1 lít dịch
= (Na dịch truyền - Na bn)/(Nớc ct + 1)

Ca lâm sàng
Nữ 67 tuổi, 50kg, hôn mê 3 ngày, GCS 8, sốt 38, M
122, HA 140/70, nớc tiểu 500 ml/8 giờ. Na 160, K 4,5, Cl
130, urê 13 mmol/L
Nhận định:
Tăng [Na] mạn
Giảm thể tích dịch ngoại bào
Mục tiêu
giảm Na 10 mmol/L trong 24 giờ đầu

< 0,5 mmol/L/h


Ca l©m sµng
 Lo¹i

dÞch: NaCl 0,45%

 Tèc ®é truyÒn
TruyÒn 1 L lµm Na m¸u gi¶m 3,19 mmol/L
 TruyÒn kho¶ng 150 ml/h
(gi¶m 0,5 mmol/L/h)


Gi¶m natri m¸u
< 135 mmol/L
=
Thõa níc trong tÕ bµo

nguyªn nh©n
ThÓ tÝch NB gi¶m

MÊt Na t¹i thËn
MÊt Na ngoµi thËn.
ThÓ tÝch NB t¨ng

Suy tim, gan, thËn, dinh dìng
TruyÒn nhiÒu
ThÓ tÝch NB b×nh thêng

Suy gi¸p, thîng thËn
SIADH


Lâm sàng = ALTT = phù tế bào não
Tuỳ tốc độ và mức độ
Biểu hiện phù não:
Lẫn lộn, đau đầu
Co giật, hôn mê, tụt não.

Xét nghiệm giảm [Na], ALTT