Báo cáo Thực hành Nhập môn CNTT ĐHBKHN

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.03 MB, 29 trang )

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
VIỆN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG
——————– * ———————

BÁO CÁO
MÔN HỌC
NHẬP MÔN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

Nhóm sinh viên thực hiện:
Lê Hải Quân – CNTT.07 MSSV: 20173316
Phùng Văn Chiến – CNTT.07 MSSV: 20171163
Dam SamNang – CNTT.07 MSSV: 20172792
Nguyễn Đình Nhu - CNTT.07 MSSV: 20171968
Giáo viên hướng dẫn: Tạ Minh Chí

HÀ NỘI
Ngày 8 tháng 10 năm 2017

Lời cảm ơn

Chúng em xin chân thành cảm ơn thầy Nguyễn Mạnh Tuấn và cô Lê Thanh Hương đã cung cấp cho chúng
em những kiến thức vô cứng bổ ích khi chúng em bắt đầu tìm hiểu về Công nghệ Thông tin cũng như đã giúp
đỡ chúng em rất nhiều trong quá trình viết bản báo cáo này.

2

Lời nói đầu

Chúng em là những sinh viên mới bắt đầu học về ngành Công nghệ thông tin. Đây là một ngành khoa học

mới nhưng phát triển rất nhanh do đó chúng em cần có một nền tảng kiến thức vững chắc, và phương pháp
nghiên cứu hợp lý mới có thể theo kịp những bước tiến của ngành. Dưới sự hướng dẫn của các thầy cô giảng
dạy môn “Nhập môn Công nghệ Thông tin” chúng em đã tìm hiểu những kiến thức cơ bản nhất về Scilab,
LATEX , Web. Đây là những công cụ cơ bản nhất để sinh viên Công nghệ thông tin chúng em có thể tiếp tục
học những kiến thức khác.

3

Tóm tắt nội dung

Trong bản báo cáo này, chúng em trình bày những kiến thức cơ bản nhất về Scilab, LATEX và Web
(gồm (X)HTML, CSS và JavaScript)

1.Scilab:
• Cách cài đặt và chạy phần mềm Scilab trên Windows cũng như Linux
• Các kiểu dữ liệu và toán tử cơ bản của Scilab
• Xử lý ma trận trong Scilab
• Cách vẽ đồ thị trong Scilab
2.LATEX:
• Cách cài đặt và chạy một số engine (MiKTeX, Texlive) và front-end (như Texmaker, TeXnicCenter) trên
Windows cũng như Linux
• Cấu trúc một tập tin mã nguồn
• Một số lệnh đơn giản
3.Web:
• Các khái niệm cơ bản về WWW
• Khái niệm cơ bản về (X)HTML, CSS, JavaScript
• Một vài vấn đề trong thiết kế Web

4

Mục lục

Lời cảm ơn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Lời nói đầu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Tóm tắt nội dung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Mục lục. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Giới thiệu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Chương1. Scilab. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.1 Giới thiệu chung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.2 Các phương thức tương tác với Scilab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.3 Sử dụng help trong Scilab. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
1.4 Các loại biến trong Scilab. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
1.5 Ma trận, vector. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
1.5.1 Khởi tạo ma trận. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
1.5.2 Truy cập các phần tử của ma trận. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
1.5.3 Các phép toán ma trận. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
1.5.4 Xây dựng và tính toán đa thức. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
1.5.5 Xây dựng và giải hệ phương trình. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
1.6 Đồ thị. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Chương 2. LATEX. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2.1 LATEX là gì? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2.2 Cơ bản về LATEX. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 17
2.2.1 Các tập tin nhập liệu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2.2.2 Khoảng trắng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2.2.3 Một số kí tự đặc biệt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2.2.4 Lệnh trong LATEX. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 18
2.2.5 Chú thích trong LATEX. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
2.2.6 Một số engine va font-end dùng để soạn thảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

2.3 Cấu trúc tổng quát của một tập tin mã nguồn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
2.3.1 Lệnh documentclass . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
2.3.2 Khai báo package. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
2.4 Một số lệnh để tạo chương, mục . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
2.5 Soạn thảo văn bản. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.5.1 Font. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.5.2 Môi trường. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.6 Soạn thảo công thức toán học . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2.6.1 Một số kí hiệu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2.6.2 Mũ, chỉ số dưới, căn thức, phân thức. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2.6.3 Khoảng cách trong chế độ toán học . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2.6.4 Công thức nhiều dòng. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2.7 Tham chiếu trong văn bản . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
2.8 Chèn hình vào văn bản . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
2.8.1 Một số tham số hay dùng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
2.8.2 Tạo tiêu đề cho ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
2.9 Ứng dụng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

5

Chương 3. HTML-XHTML, CSS, JavaScript. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
3.1 Một số khái niệm cơ bản về WWW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
3.1.1 Khái niệm về siêu văn bản . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
3.1.2 Các thành phần của Web . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
3.2 Một số công cụ thường dùng để tạo trang (X)HTML, CSS, JavaScript. . . . . . . . . . . . . . 23
3.3 HTML-XHTML. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
3.3.1 HTML, XHTML là gì?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
3.3.2 Cú pháp của các tags (thẻ) trong (X)HTML . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
3.3.3 Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

3.3.4 Cấu trúc của một trang HTML-XHTML . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
3.3.5 Validate một trang web . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
3.3.6 Một số thẻ hay dùng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
3.3.7 Form trong (X)HTML. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
3.4 CSS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
3.4.1 CSS là gì . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
3.4.2 Cấu trúc một quy tắc CSS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
3.4.3 Một số thuộc tính thường dùng. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
3.5 JavaScript. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
3.5.1 JavaScript là gì. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
3.5.2 Các thành phần tạo nên JavaScript . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
3.5.3 Một vài ứng dụng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
3.6 Một số vấn đề về thiết kế Web. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
3.6.1 Nên dung CSS thay cho bảng,nhất là đối với cả trang Web . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
3.6.2 Với các đoạn JavaScript, CSS lớn, dungfcho toàn bộ Website nên đặt ở file ngoài. . 31
Kết luận. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Tài liệu tham khảo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

6

Giới thiệu

Chúng em thấy các vấn đề này là những vấn đề cơ bản và hết sức quan trọng để chúng em có thể tiếp tục học
tập và nghiên cứu về Công nghệ Thông tin.
Cụ thể:
• Scilab: Đây là một công cụ miễn phí, mạnh để giúp giải một số bài toán và vật lý.
• LATEX: Đây là công cụ để chúng em viết các bản báo cáo khi học tập, nghiên cứu các vấn đề chuyên
môn.
• Web: Đây là những kiến thức cơ bản nhất để chúng em có thể tự thiết kế một trang web cá nhân cũng

như cho tập thể.

7

Chương1 Scilab
1.1 Giới thiệu chung
• Scilab là ngôn ngữ lập trình kết hợp với các phép toán số học trên nhiều lĩnh vực khoa học.
• Scilab thuộc loại ngôn ngữ thông dịch.
• Khả năng xứ lý với scilab:
–
–
–
–
–

Số học tuyến tính, ma trận thưa.
Các hàm đa thức và các hàm hữu tỷ
Xử lý đồ thị 2D, 3D
Giải các phương trình vi phân, phương trình đại số
....

• Cài đặt Download link: />Cài đăt như các software thông thường. Để cài đặt được đầy đủ, cần có internet để tải các module cần
thiết.

1.2 Các phương thức tương tác với Scilab
• Console (Hình 1.1), Editor (Hình 1.2) (kèm khả năng Docking (Hình 1.3)) Console:

Hình 1.1 Console
-Editor

Dễ dàng soạn thảo các file chứa tập các đọan code của Scilab.
Cách gọi ra editor: vào Application/Editor hoặc vào editor() từ console

8

Hình 1.2 Editor
– Một số tính năng
Load into Scilab: chạy toàn bộ đoạn code trong file đang soạn thảo. Evaluate selection: Chạy toàn bộ
code được bôi đen.
Execute file into scilab: Chạy một file như khi gọi hàm exec
Khác với Load into Scilab: chỉ cho ra output trên màn hình khi có lệnh display()
– Editor-Docking: Giúp làm việc đồng thời với editor và console

Hình 1.3 Docking
9

– Lưu ý: Có thể tích hợp nhiều cửa sổ làm một
Có thể có nhiều lựa chọn kết hợp Kết
hợp theo tab
• Sử dụng hàm exec:
File .sci và .sce để dễ quản lý code
– File .sci: chứa một hay nhiều hàm tự viết. Các hàm này sau đó sẽ đươc load vào môi trườngScilab khi
gọi getf
– File .sce chứa cả các hàm tự viết và mã lệnh thực thi của Scilab
• Ngoài ra còn có phương pháp xử lí theo lô.

1.3 Sử dụng help trong Scilab
Vào chức năng help từ thanh công cụ

Nếu biết tên lệnh nhưng quên hoặc chưa biết cú pháp có thể dùng lệnh help <name> với <name> là tên lệnh
cần tra.
Ví dụ:
help sin // cho biết cú pháp của hàm sin help + // help của toán tử

Help trong Scilab
Nếu không biết rõ tên lệnh, có thể dùng lệnh apropos để tìm thông tin liên quan với từ khóa.
Ví dụ:
apropos logarithm // Cho kết quả là các hàm liên quan đến logarithm
1.4 Các loại biến trong Scilab
Trong Scilab, các loại biến đều được coi là ma trận (trừ một số loại như lists và một số cấu trúc dữ liệu đặc
biệt). Bao gồm: biến thực, biến boolean, biến phức, biến xâu, ma trận (bao gồm cả vector). Với mỗi kiểu biến
có một số toán tử tương ứng.
Tên biến: Để dài tùy ý nhưng chỉ xét 24 ký tự đầu tiên. Mã ASCII: a-z, A-Z, 0-9, % _ # ! ? $. Có phân biệt
chữ hoa, chữ thường.
10

Một số hàm toán học cơ bản: sin(x), asin(x), cos(x), acos(x), tan(x), atan(x), cotg(x), acot(x),. . .
1.5 Ma trận, vector
1.5.1 Khởi tạo ma trận
Các ký hiệu dùng để khai báo ma trận:
• Ngoặc vuông “[” và “]” để đánh dấu vị trí bắt đầu và kết thúc của ma trận.
• Dấu phẩy “,” để phân chia các giá trị giữa các cột.
• Dấu chấm phẩy “;” để phân chia các hàng.

Tạo ma trận
Ngoài ra có một số hàm như:
ones, eye, zeros, rand để khởi tạo một số dạng
ma trận đặc biệt.

Ma trận rỗng:
A= [ ]
Tạo ra ma trận A là ma trận rỗng.
1.5.2 Truy cập phần tử của ma trận
Với ma trận A cho trước:
• Để truy cập một phần tử: A[ i , j] Trong đó i , j là chỉ số hàng và cột (tính từ
1)
• Để truy cập nhiều phần tử:
11

A[x1 : x2 , y1 : y2 ]
Trong đó x1 , x2 thứ tự là chỉ số đầu và cuối của các hàng lấy giá trị, y1 , y2 thứ tự là chỉ số đầu và cuối
của cột lấy giá trị. Có thể dùng toán tử $ để chỉ hàng hoặc cột cuối cứng.
1.5.3 Các phép toán ma trận
Có các phép toán +, - , *, /, tính định thức (det), trị riêng (spec) là các phép toán áp dụng với cả ma trận
như toán học.
Ngoài ra còn các phép toán như .* , ./ để áp dụng trên từng phần tử của hai ma trân.
Ví dụ:

Tính toán với ma trận
1.5.4 Xây dựng và tính toán đa thức
Xây dựng đa thức Ví dụ xây dựng đa thức: x2− 3x − 4
Nếu v là vector chứa các hệ số từ thấp đến cao v = [-4 -3 1]
p = poly (v, ‘x’, ‘coeff’)
Cách khác: Khởi tạo một đa thức là “x” và áp dụng các phép toán để xây dựng đa thức phức tạp hơn
x = poly(0,‘x’)
p=x^2-3*x-4
Xây dựng đa thức với nghiệm cho trước: Sử dụng hàm poly nhưng tham số cuối là “roots”. Ví dụ: Xây
dựng đa thức có hai nghiệm là 1 và 2:

z = [ 1 2 ]; p = poly(z,‘x’,‘roots’)
Khi đó có:
p = 2 - 3 * x + x ^2
Như vậy hai giá trị tham số cuối cứng của hàm poly (“coeff” và “roots” có tác dụng ngược nhau).
12

Tính toán với đa thức: Một số hàm như roots() để tìm nghiệm, horner() để tính giá trị của đa thức với giá trị
x nào đó, derivat() để tính đạo hàm. Ví dụ: với đa thức p = x2− 3 ∗ x − 4
z = roots(p); Khi đó: z ==
[-1 4]’; horner(p,z) == [0
0]’; derivat(p) == -3 +
2*x;
1.5.5 Xây dựng và giải hệ phương trình
Với hệ phương trình có dạng A*x = b với A, b là hai ma trận chứa các hệ số, có thể giải bằng cách lấy
x =A/ b
Ví dụ: Để giải hệ phương trình:

có thể dựng 2 ma trận A và b chứa các hệ số để giải, cụ thể như sau:

Giải hệ phương trình
1.6 Đồ thị
Đồ thị cho dưới dạng điểm Với x, y lần lượt là 2 vector chứa hoành độ tung độ các điểm trên đồ thị, có thể
vẽ đồ thị bằng hàm:
plot2d(x,y, style = -1)
tham số style là kiểu đồ thị được vẽ. Ví dụ: Hình 1.4
x=[0.5 0.7 1.3 1.7 1.8] y=[0.1
0.2 0.75 1.5 2.2]
plot2d(x,y,style=-1)

13

Hình 1.4 Đồ thị dạng tập hợp điểm

Đồ thị cho dưới dạng hàm Với x là vector chứa các giá trị của biến. Sử dụng deff() và fplot2d() Ví dụ:
x = -4:0.1:4
deff("[y]=f(x)","y=x^2")
fplot2d(x,f) ( Hình 1.5)

Hình 1.5: Đồ thị cho dưới dạng hàm

14

Đồ thị trong không gian 3 chiều: Có thể vẽ đồ thị của hàm 2 biến trong không gian 3 chiều, tương tự
trường hợp trên, dùng hàm “plot3d” và “fplot3d”.
Ví dụ:(Hình 1.6) Vẽ đồ thị hàm z=sin(x)*y với x∈ [0;2π],y ∈ [0;5]
Ta soạn thảo trong Scilab:
x=[0:%pi/16:2*%pi]’
y=[0:0.5:5]
z=sin(x)*y plot3d(x,
y, z)

Hình 1.6: Đồ thị không gian 3 chiều
Chương2
LATEX

2.1 LATEX là gì?
LATEX là một hệ thống sắp chữ, một ngôn ngữ biểu diễn văn bản dẫn xuất từ TEX

Phiên bản mới nhất: LATEX2e Tác giả
Lesile Lamport.
Ưu, nhược điểm
• Ưu điểm
– Soạn thảo văn bản lớn không ảnh hưởng đến tốc độ gõ. Với Word hoặc OpenOffice, cả tài liệusẽ bị
định dạng lại khi ta gõ.
– Tài liệu LATEX thường có vẻ chuyên nghiệp hơn các tài liệu khác.
– Gủ công thức tiện lợi.
– Miễn phí (trừ một số front-end)
15

– Kích thước mã nguồn khiêm tốn
• Nhược điểm
– Không nhìn thấy văn bản khi đang gõ (phải LATEX mã nguồn mới thấy)
– Phải nhớ tên lệnh (hoặc phải có tài liệu)
– Hơi khó khăn khi bắt đầu

2.2 Cơ bản về LATEX
2.2.1 Các tập tin nhập liệu
Dữ liệu đưa vào LATEX là văn bản thông thường được lưu dưới dạng kí tự. Tập tin này sẽ chứa phần văn
bản cũng như các lệnh định dạng của LATEX.
2.2.2 Khoảng trắng
Các kí tự khoảng trắng hay tab được xem như nhau và được gọi là kí tự “khoảng trắng”. Nhiều kí tự
khoảng trắng liên tiếp chỉ được coi là một khoảng trắng. Các khoảng trắng ở vị trí đầu một hàng thì được bỏ
qua. Ngoài ra kí tự xuống hàng đơn được xem là một khoảng trắng. Một hàng trắng giữa hai hàng văn bản sẽ
xác định việc kết thúc một đoạn văn. Nhiều hàng trắng được xem là một hàng trắng.
2.2.3 Một số kí tự đặc biệt
Những kí tự sau là các kí tự dành riêng. Nó có thể là kí tự có ý nghĩa đặc biệt trong L ATEX hay nó không
thuộc vào bất kì một font chữ nào. Khi bạn nhập chúng một cách trực tiếp thì thông thường chúng không được

in ra và đôi khi chúng cho LATEX làm một số việc không định trước hoặc có thể bị báo lỗi. Các kí tự đặc biệt
đó là: # % ^ & _ { } ~ \. Để sử dụng các kí hiệu trên, cần thêm vào một dấu gạch chéo phía trước "\" với kí tự
gạch chéo thì dùng: \textbackslash.
2.2.4 Lệnh trong LATEX
Các lệnh của LATEXphân biệt chữ hoa, chú thường. Cấu trúc lệnh:
\tên lệnh{tham số băt buộc}[tham số tùy chọn]
2.2.5 Chú thích trong LATEX
- Chú thích ngắn: dùng kí tự % : khi mà latex gặp một kí tự % thì nó sẽ bỏ qua phần còn lại của hàng
đang được xử lý. Ngoài ra, các kí tự xuống hàng và hàng trắng ở đầu hàng tiếp theo sẽ được bỏ qua. Có thể sử
dụng kí tự này để ghi chú vào tập tin soạn thảo. Ngoài ra kí tự % còn có thể sử dụng để chia các hàng dữ liệu
nhập vào quá dài khi mà các kí tự khoảng trắng hay xuống hàng không được phép xuất hiện.
-

Chú thích dài: dùng môi trường comment của gói verbatim.

2.2.6 Một số engine và front-end dùng để soạn thảo
Engine
• Windows: MiKTeX. Link: />• Linux: TeX Live. Có thể cài qua các repository.
Front-end
• Texmaker ( Chạy được trên Windows, Linux và MacOS. (Hình 2.1)
• TeXnicCenter ( (Hình 2.2)
16

Hình 2.1 Texmaker

Hình 2.2 TeXnicCenter

2.3 Cấu trúc tổng quát của một tập tin mã nguồn
\documentclass[tham số tùy chọn]{class} % khai

báo các package sử dụng.
\usepackage[. . . ] class
\begin{document}
% nội dung
\end{document}
2.3.1 Lệnh documentclass
Dùng để khai báo loại tài liệu. Tham số “class” để khai báo loại tài liệu, bao gồm: article, proc, minimal,
report, book, slides, letter. Các tham số tùy chọn để tùy chỉnh một số định dạng của loại tài liệu như kích thước
trang giấy, kích thước font mặc định, . . .

17

2.3.2 Khai báo package
Sử dụng lệnh \usepackage[...]{tên package} Trong đó tham số tùy chọn để đặt các thông số cho package sử
dụng. Ví dụ:
\usepackage[utf8]{vietnam}
Dùng để sử dụng gói vntex để dùng tiếng Việt.
\usepackage[unicode]{hyperref }
Dùng để tạo tham chiếu cho mục lục, tham số “unicode” để tạo bookmark hỗ trợ tiếng Việt.
2.4 Một số lệnh để tạo chương, mục
Các lệnh để tạo chương mục từ lớn đến nhỏ (với article class)
\section{. . .}
\subsection{. . .}
\subsubsection{. . .}
\paragraph{. . .}
\subparagraph{. . .}
Nếu muốn chia tài liệu thành các phần mà không ảnh hưởng đến việc đánh số chương, mục thì có thể dùng
lệnh
\part{. . .}

Với report hoặc book, có thể có thêm lệnh:
\chapter{. . .}
2.5 Soạn thảo văn bản
2.5.1 Font
Kiểu font
Có thể dùng lệnh thay đổi font hoặc lệnh khai báo font, lệnh thay đổi font thay đổi font chỉ ảnh hưởng với
nội dung là tham số của lệnh còn lệnh khai báo font ảnh hưởng tới tài liệu từ vị trí lệnh về sau (hoặc trong khối
{ . . . } chứa lệnh). Một số lệnh hay dùng:
Lệnh thay đổi font
Lệnh khai báo font
Tác dụng
\textrm . . .
\rmfamily
font roman
\texttt . . .
\ttfamily
font teletype
\textsf . . .
\sffamily
font sans serif
\textit . . .
\itshape
in nghiêng
\textbf . . .
\bfshape
in đậm
Kích thước font
Khai báo
Môi trường
\tiny

tiny
\scriptsize
scriptsize
\footnotesize
footnotesize
\small
small
\normalsize
normalsize
\large
large
\Large
Large
\LARGE
LARGE
\huge
huge
\Huge
Huge
2.5.2 Môi trường
Cấu trúc
18

\begin{tên môi trường} nội dung \end{tên môi trường}
Môi trường tạo danh sách, miêu tả
Để tạo danh sách không đánh thứ tự: dùng môi trường itemsize , để tạo danh sách có đánh thứ tự: dùng môi
trường enumerate , để tạo môi trường dùng để miêu tả: dùng môi trường description
Môi trường dùng để căn lề
• Căn lề trái: dùng môi trường flushleft

• Căn lề phải: dùng môi trường flushright
• Căn giữa: dùng môi trường center
Môi trường trích dẫn
Môi trường “quote” sử dụng với trích dẫn, những câu quan trọng và ví dụ.
Môi trường “quotation” sử dụng với trích dẫn dài, có nhiều đoạn văn, dòng đầu tiên mỗi đoạn sẽ được indent.
Môi trường “verse” sử dụng để trích dẫn thơ.
Môi trường tạo bảng biểu
Dùng môi trường tabular -Cấu
trúc:
\begin{tabular}[pos]{table spec}
% nội dung
\end{tabular}
Tham số “table spec” định nghĩa cấu trúc cột của bảng: “l” để chỉ ra một cột căn lề trái, “c” để chỉ ra một
cột căn giữa, “r” để chỉ ra một cột căn lề phải, “|” để chỉ ra một đường kẻ dọc giữa 2 cột.
Tham số “pos” để chỉ ra vị trí của bảng so với chữ ở xung quanh.
Trong bảng: hai cột liên tiếp ngăn cách bằng dấu “& ”, hai hàng liên tiếp ngăn cách bằng dấu “\\”.
Để tạo đường kẻ giữa 2 dòng dùng “\hline”
2.6 Soạn thảo công thức toán học
Nếu công thức ngắn, viết ngay trong văn bản thì có thể dùng: $ công thức $. Với công thức dài hơn, dùng
môi trường equation hoặc equation* nếu không muốn đánh số.
2.6.1 Một số ký hiệu
\lambda, \xi, \pi, \theta, \muλ,ξ,π,θ,µ
\Phi, \Omega, \DeltaΦ,Ω,∆
2.6.2 Mũ, chỉ số dưới, căn thức, phân thức
Lệnh thay đổi font
Lệnh khai báo font
^{...}
x^2
_{...}
x_1

\sqrt[...]{...}
\sqrt[3]{2}
\frac{...} {...}
\frac{5}{2}

Tác dụng
x2
5
2

2.6.3 Khoảng cách trong chế độ toán học
Để tạo khoảng cách giữa hai công thức liên tiếp có thể dùng lệnh \quad hoặc \qquad để tạo khoảng cách lớn
hơn.
Ví dụ:

19

\begin{equation*}
\int_1^2 \ln x \mathrm{d}x
\qquad
\int_1^2 \ln x \,\mathrm{d}x \end{equation*}

Kết quả:

2.6.4 Công thức nhiều dòng
Dùng môi trường eqnarray. Môi trường này tạo ra 3 cột, cột đầu canh lề trái, cột thứ hai canh lề giữa, cột
thứ ba canh lề phải. Các dòng được đánh số mặc định, tuy nhiên có thể bỏ số bằng lệnh \nonumber trên dòng
tương ứng, hoặc trên tất cả các dòng bằng cách dùng môi trường eqnarray*.
Các cột tách biệt nhau bằng &, các dòng phân tách bằng \\.

Ví dụ:
\begin{eqnarray*}
f & = & x^2 + x f’ &
= & 2x + 1
\end{eqnarray*} Kết
quả:
f
f0

x2 + x
2x + 1

=
=

2.7 Tham chiếu trong văn bản
Dùng lệnh \label{marker} để tạo tham chiếu, lệnh \ref{marker} để tham chiếu đến vị trí đã đánh dấu
hoặc \pageref{marker} để tham chiếu đến trang có label đó.
2.8 Chèn hình vào văn bản
Phải thêm gói graphicx:
\usepackage{ graphicx }
Để chèn hình dùng lệnh \includegraphicstên file Ví dụ để chèn hình ở trong file vidu.jpg
\includegraphics{vidu.jpg}
2.8.1 Một số tham số hay dùng
width, height
scale
angle

Xác định chiều rộng và chiều dài của ảnh
Xác định tỉ lệ ảnh so với ảnh gốc

Xác định góc quay của ảnh (ngược chiều kim đồng hồ)

2.8.2 Tạo tiêu đề cho ảnh
Dùng thêm môi trường figure và lệnh caption. Ví dụ:
\begin{figure}
\includegraphics{vidu.jpg}
\caption{Ví dụ tiêu đề ảnh} \end{figure}
2.9 Ứng dụng
Chúng em đã áp dụng những kiến thức LATEX học được để hoàn thành bản báo cáo này.

20

Chương3
HTML-XHTML, CSS, JavaScript

3.1 Một số khái niệm cơ bản về WWW
3.1.1 Khái niệm về siêu văn bản
Hypertext là văn bản (text) trên máy tính có sự liên kết đến một văn bản khác và có thể truy cập trực tiếp
thông qua click chuột, nhấn phím.
Hyperlink là một liên kết từ một file hypertext đến một file khác.
Hypermedia là sự mở rộng của hypertext, trong đó đối tượng có thể là văn bản, đồ họa, âm thanh, video. . .
3.1.2 Các thành phần của Web
• Web là hệ thống các tài liệu hypertext liên kết với nhau thông qua mạng Internet
• Các thành phần của Web
– WebPage: là một trang Web.
– Website: Là tập hợp các WebPage có nội dung thống nhất.
– Uniform Resource Locator: dùng để định vị tài nguyên trên Internet theo cách thuận tiện cho
ngườisử dụng (thay cho địa chỉ IP không mang ý nghĩa và khó nhớ).
Cấu trúc: giao thức://địa chỉ máy:cổng/đường dẫn đến tài nguyên – Web Server:

cung cấp tài nguyên cho máy khác.
– Web Browser: dùng để khai thác dàch vụ Web.
3.2 Một số công cụ thường dùng để tạo trang (X)HTML, CSS, JavaScript
1. Dreamweaver: Là công cụ có phí, mạnh, dễ sử dụng. (Hình 3.1)

Hình 3.1: Macromedia Dreamweaver 8

21

2. Notepad++: Là công cụ miễn phí, nguồn mở tuy nhiên không mạnh bằng Dremweaver, chỉ có tính năng
highlight và auto-completion tuy nhiên khá hạn chế.(Hình 3.2)
Link: />
Hình 3.2: Notepad++

3. Gedit: Là công cụ miễn phí, nguồn mở, ban đầu viết cho Linux, đi kèm hầu hết các bản phân phối dùng
GNOME.(Hình 3.3)

Hình 3.2: Gedit

22

3.3 HTML - XHTML
3.3.1 HTML, XHTML là gì?
Định nghĩa
HTML (HyperText Markup Language) là ngôn ngữ đánh dấu dùng để miêu tả một trang Web.
XHTML (eXtensible HyperText Markup Language) có chức năng tương tự HTML nhưng tuân theo XML
(Extensible Markup Language) và được định nghĩa chặt chẽ hơn HTML. XHTML có thể được các parser XML
xử lý, do đó dễ xử lý bằng các ngôn ngữ, nền tảng khác hơn HTML (tận dụng được các thư viện có sẵn).

HTML và XHTML đều được tạo thành từ các tags (gồm tag mở và tag đóng) để định nghĩa cách hiển thà
các thành phần của trang web.
Các phiên bản
Phiên bản chính thức mới nhất của HTML là HTML 4.01, HTML 5 đang là dự thảo với nhiều tính năng
mới. Phiên bản đầu tiên của HTML được Tim Berner Lee phát minh và được W3C đưa thành chuẩn vào năm
1994, phiên bản mới nhất là 4.01 hiện tại được hoàn thành vào 24-12-1999
Phiên bản chính thức mới nhất của XHTML là XHTML 1.1, ra đời vào tháng 5 năm 2001
3.3.2 Cú pháp của các tags (thẻ) trong (X)HTML
Bao gồm 1 thẻ mở và 1 thẻ đóng, nội dung nằm ở giữa 2 thẻ, các thẻ có thể lồng nhau nhưng các thẻ phải
được mở và đóng đúng thứ tự (mở trước thì phải đóng sau). ở thẻ mở có thể có các thuộc tính
(attributes).
Ví dụ:
<div class="ex"><b><i>Chữ này vừa được in đậm vừa được in nghiêng và có thể chứa các lệnh định dạng của class
“ex"</i></b></div>
Với XHTML thì tên các thẻ bắt buộc viết thường, với HTML thì không phân biệt chữ thường chữ hoa. Tuy
nhiên các trình duyệt thường không thông báo lỗi cú pháp nhưng sẽ dẫn đến kết quả hiển thị không đúng mong
muốn và khi validate (3.3.5) sẽ báo lỗi.
3.3.3 Chú thích
Cách chú thích trong (X)HTML:
<!– Nội dung chú thích .... –>
3.3.4 Cấu trúc một trang HTML - XHTML
Cấu trúc tổng quát
<!DOCTYPE ....> <html>
<head>
<title>
</title>
</head>
<body>
</body>
</html>

DOCTYPE Dùng để chỉ ra phiên bản (X)HTML sử dụng trong trang
• HTML
+ " />23

+ " />+ " />• XHTML 1.0
+ " />+ " />+ " />Phần head Dùng để chứa 1 số thẻ như <title> Chứa
tiêu đề của trang web.
<link> Chứa link đến một số file như style sheet (CSS) hoặc JavaScript.
<style> Đưa một số mã CSS vào trang web.
<script> Đưa một số đoạn script vào trang web.
<meta> Thêm một số thông tin như keyword, description để miêu tả trang web (phục vụ các search
engine)
Một số thẻ khác như <base>, <object>
Phần body Dùng để chứa nội dung chính của trang web.
3.3.5 Validate một trang web
Là công việc để kiểm tra xem trang web đó có tuân thủ đầy đủ theo các chuẩn của W3C không, mục
đích để đảm bảo tối đa việc hiển thị đúng trên các trình duyệt.
Có thể validate bằng cách vào trang hoặc dùng 1 số addons của các trình duyệt
như Html Validator (Firefox, Chrome).
3.3.6 Một số thẻ hay dùng
Các thẻ khối (block-level) thường dùng
Là các thẻ hiển thị trên màn hình dưới dạng một đoạn riêng. Ví dụ: