bài 26 - vật lý 11

Hậu lộc, Ngày 10 tháng 3 năm 2009
Hậu lộc, Ngày 10 tháng 3 năm 2009
Giáo viên thao giảng:
Giáo viên thao giảng:
Lưu Đức Hoàn
Lưu Đức Hoàn
Nhóm: Vật lý
Nhóm: Vật lý
Tổ: tự nhiên
Tổ: tự nhiên


PhÇn hai
PhÇn hai
Quang h×nh häc
Quang h×nh häc
Ch­¬ng VI
Ch­¬ng VI
Khóc x¹ ¸nh s¸ng
Khóc x¹ ¸nh s¸ng


Bµi 26.
Bµi 26.


khóc x¹ ¸nh s¸ng
khóc x¹ ¸nh s¸ng
I. Sù khóc x¹ ¸nh s¸ng

I. Sù khóc x¹ ¸nh s¸ng
1. HiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng
1. HiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng
Khóc x¹ ¸nh s¸ng lµ hiÖn t­îng lÖch ph­¬ng
Khóc x¹ ¸nh s¸ng lµ hiÖn t­îng lÖch ph­¬ng
(g·y) cña c¸c tia s¸ng khi truyÒn xiªn gãc qua
(g·y) cña c¸c tia s¸ng khi truyÒn xiªn gãc qua
mÆt ph©n c¸ch gi÷a hai m«i tr­êng trong suèt
mÆt ph©n c¸ch gi÷a hai m«i tr­êng trong suèt
kh¸c nhau.
kh¸c nhau.


2. Định luật khúc xạ ánh sáng
2. Định luật khúc xạ ánh sáng





ở hình bên, ta gọi:
ở hình bên, ta gọi:
-
SI: Tia tới; I: Điểm tới
SI: Tia tới; I: Điểm tới
-
NIN: Pháp tuyến với
NIN: Pháp tuyến với
mặt phân cách tại I
mặt phân cách tại I

-
IR: Tia khúc xạ
IR: Tia khúc xạ
-
i: Góc tới;
i: Góc tới;
-


r : góc khúc xạ
r : góc khúc xạ








1
2
s
R
N
N
I
i
i
r
s

Khi thay đổi góc tới i, thực nghiệm cho kết quả
Khi thay đổi góc tới i, thực nghiệm cho kết quả
sau đây, được gọi là định luật khúc xạ
sau đây, được gọi là định luật khúc xạ
ánh sáng:
ánh sáng:


-
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới (tạo bởi tia tới và
Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới (tạo bởi tia tới và
pháp tuyến) và ở phía bên kia pháp tuyến so với tia tới.
pháp tuyến) và ở phía bên kia pháp tuyến so với tia tới.
-
Với hai môi trường trong suốt nhất định, tỉ số giữa sin góc
Với hai môi trường trong suốt nhất định, tỉ số giữa sin góc
tới (sini) và sin góc khúc xạ (sinr) luôn luôn không đổi:
tới (sini) và sin góc khúc xạ (sinr) luôn luôn không đổi:


sini
sinr
= Hằng số
(26.1)


B¶ng 26.1
B¶ng 26.1

KÕt qu¶ ®o gãc tíi i vµ gãc khóc x¹ r t­
KÕt qu¶ ®o gãc tíi i vµ gãc khóc x¹ r t­
¬ng øng trong thÝ nghiÖm
¬ng øng trong thÝ nghiÖm


i r sini sinr
0
0
0
0
0
0
0
0
10
0
6,5
0
0,174 0,113
20
0
13
0
0,342 0,225
30
0
19,5
0
0,500 0,334

40
0
25,5
0
0,643 0,431
50
0
31
0
0,766 0,515
60
0
35
0
0,866 0,574
70
0
39
0
0,940 0,629
80
0
41,5
0
0,985 0,663


0
0,2
0,4 0,6 0,8 1

0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
Sin r
sini
0,6
0,7
H×nh 26.5
§å thÞ biÓu, diÔn sù phô thuéc cña
sinr vµo sini theo b¶ng 26.1
40
0
60
0
80
0
100
0
0
20
0
10
0
20
0
30
0
40

0
50
0
r
i
H×nh 26.4
§å thÞ biÓu diÔn sù phô thuéc cña
gãc r vµo gãc i theo b¶ng 26.1


II. Khúc xạ ánh sáng
II. Khúc xạ ánh sáng
1. Chiết suất tỉ đối
1. Chiết suất tỉ đối


Tỉ số không đổi trong hiện tượng khúc xạ đư
Tỉ số không đổi trong hiện tượng khúc xạ đư
ợc gọi là chiết suất tỉ đối n của môi trường (2),
ợc gọi là chiết suất tỉ đối n của môi trường (2),
(chứa tia khúc xạ) đối với môi trường (1), (chứa tia
(chứa tia khúc xạ) đối với môi trường (1), (chứa tia
tới):
tới):
Sini
Sinr
21
sini
sinr
= n

(26.2)
21


- NÕu
- NÕu


n > 1 th× r < i: tia khóc x¹ bÞ lÖch l¹i gÇn
n > 1 th× r < i: tia khóc x¹ bÞ lÖch l¹i gÇn
ph¸p tuyÕn h¬n. Ta nãi m«i tr­êng (2) chiÕt
ph¸p tuyÕn h¬n. Ta nãi m«i tr­êng (2) chiÕt
quang h¬n m«i tr­êng (1).
quang h¬n m«i tr­êng (1).
- NÕu n < 1 th× r > i: tia khóc x¹ bÞ lÖch xa ph¸p
- NÕu n < 1 th× r > i: tia khóc x¹ bÞ lÖch xa ph¸p
tuyÕn h¬n. Ta nãi m«i tr­êng (2) chiÕt quang
tuyÕn h¬n. Ta nãi m«i tr­êng (2) chiÕt quang
kÐm h¬n m«i tr­êng (1).
kÐm h¬n m«i tr­êng (1).
21
21


2.
2.
ChiÕt suÊt tuyÖt ®èi
ChiÕt suÊt tuyÖt ®èi
ChiÕt suÊt tuyÖt ®èi (th­êng gäi t¾t lµ chiÕt suÊt)
ChiÕt suÊt tuyÖt ®èi (th­êng gäi t¾t lµ chiÕt suÊt)

cña mét m«i tr­êng lµ chiÕt suÊt tØ ®èi cña m«i
cña mét m«i tr­êng lµ chiÕt suÊt tØ ®èi cña m«i
tr­êng ®ã ®èi víi ch©n kh«ng.
tr­êng ®ã ®èi víi ch©n kh«ng.
Nh­ vËy, chiÕt suÊt cña ch©n kh«ng lµ 1
Nh­ vËy, chiÕt suÊt cña ch©n kh«ng lµ 1


M
M
ọi môi trường trong suốt đều có
ọi môi trường trong suốt đều có
chiết suất tuyệt đối lớn hơn 1
chiết suất tuyệt đối lớn hơn 1
Có thể thiết lập được hệ thức:
Có thể thiết lập được hệ thức:






n
n
Trong đó:
Trong đó:
n là chiết suất(tuyệt đối) của môi trường (2)
n là chiết suất(tuyệt đối) của môi trường (2)
n là chiết suất(tuyệt đối) của môi trường (1)
n là chiết suất(tuyệt đối) của môi trường (1)

Vậy công thức của định luật khúc xạ có thể viết theo
Vậy công thức của định luật khúc xạ có thể viết theo
dạng đối xứng:
dạng đối xứng:


n sini = n sinr
n sini = n sinr




21
=
n
n
2
1
n
2
1
1 2
(26.3)
(26.4)