SKKN MON LICH SU LOP 5 2014 2015

Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

PHÒNG GIÁO DỤC- ĐÀO TẠO TUY PHƯỚC
TRƯỜNG TIỂU HỌC SỐ 1 PHƯỚC HÒA

ĐỀ TÀI:

TRƯỜNG TH SỐ 1 PHƯỚC HÒA

Người viết : TRẦN THỊ HẰNG NGA
Chức vu : GIAO VIÊN

Năm học: 2017 - 2018

GV: Trần Thị Hằng Nga

0


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

I- Lí do chọn đề tài:
Phân môn Tập đọc có một vị trí quan trọng trong môn Tiếng Việt ở Tiểu
học. Việc các em học sinh sử dụng Tiếng Việt trong hoạt động giao tiếp có trở
thành kĩ năng, kĩ xảo hay không là nhiệm vụ của môn Tiếng Việt ở Tiểu học. Bởi
thế, phân môn tập đọc đảm nhiệm một vai trò hết sức quan trọng trong việc hình
thành 4 kĩ năng nghe-nói-đọc-viết cho các em.
Dạy cho học sinh đọc đúng, đọc diễn cảm là giúp các em phát triển tư duy
ngôn ngữ, tiếp xúc với kho tàng tri thức của loài người, đây cũng chính là một
phương tiện giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cho các em. Vì thế, cần thiết phải nâng
cao chất lượng đọc cho học sinh Tiểu học.

Việc đọc đúng, đọc diễn cảm sẽ giúp các em nghe và cảm nhận văn bản
tốt, viết đúng chính tả. Ở mỗi tiết học, không chỉ là tiết tập đọc, người giáo viên
phải chú ý hơn việc rèn cho các em kĩ năng diễn đạt bao gồm kĩ năng nói, kĩ
năng đọc, kĩ năng dùng từ, đặt câu. “Đọc cho rõ ràng, rành mạch, đọc có ngữ
điệu” là kĩ năng chính cần hình thành và rèn luyện cho các em qua phân môn
này. Học sinh học tốt phân môn Tập đọc sẽ có lợi cho việc học tốt các phân môn
khác. Chính vì vậy, khi dạy tập đọc cho các em người giáo viên phải tạo ra
những hoạt động mang tính tự giác cao và khơi dậy được niềm ham thích đọc
sách; giúp các em biết tự đánh giá năng lực của bản thân. Làm được như thế,
trước hết giáo viên thực sự phải có kĩ năng đọc, năng lực dạy tập đọc tốt.
Với nhiều năm giảng dạy các môn học của lớp 4, tôi thấy trong phân môn
Tập đọc có nhiều dạng bài, nhiều thể loại văn bản khác nhau. Các thể loại văn
bản đó rất đa dạng, phong phú nhưng cũng rất gần gũi với các em học sinh thuộc
lứa tuổi. Vậy làm thế nào để giúp các em hiểu được nội dung, ý nghĩa của từng
loại văn bản và phản ánh một cách trung thực, đầy đủ thông qua giọng đọc là
một vấn đề mà chúng ta - những người làm công tác giáo dục đã và đang quan
tâm....Chính vì thế với kinh nghiệm của bản thân, năm học này tôi xin được
trình bày đề tài: “ Giúp học sinh lớp 4 đọc diễn cảm tốt ” nhằm nâng cao chất
lượng đọc diễn cảm trong học sinh nói riêng và nâng cao chất lượng môn Tiêng
Việt nói chung.
II. Muc đích nghiên cứu:
Góp phần nâng cao hiệu quả tiết dạy Tập đọc, rèn kĩ năng cảm thụ nội
dung của bài tập đọc, giúp cho các em đọc hay hơn, diễn cảm tốt hơn.
III. Đối tượng nghiên cứu:
- Nghiên cứu phương pháp rèn đọc trong phân môn Tập đọc.
IV .Đối tượng khảo sát thực nghiệm:
- Học sinh lớp 4A1 Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa
V. Phương pháp nghiên cứu:
1. Nghiên cứu lí luận.
2. Điều tra, khảo sát thu thập và xử lí số liệu.

3. Thống kê số liệu.
4. Tổng kết nghiên cứu.
VI. Phạm vi và thời gian nghiên cứu:
GV: Trần Thị Hằng Nga

1


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

a. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Tìm hiểu những vấn đề lý luận liên quan đến đề tài.
- Tìm hiểu thực trạng dạy học ở tiểu học.
- Những điều chỉnh- đề xuất biện pháp rèn luyện kỹ năng đọc diễn cảm cho
học sinh lớp 4 trong giờ tập đọc.
- Thực nghiệm dạy học.
b. Thời gian nghiên cứu:
Nghiên cứu kĩ nội dung giảng dạy và đối tượng học sinh của lớp, tôi quyết
định áp dụng đề tài trên vào việc giảng dạy cho 19 em học sinh lớp 4A 1-Trường
Tiểu học với thời gian trong suốt năm học 2017-2018.

I. Những nội dung lí luận có liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu:
Môn tập đọc giúp các em có kĩ năng nghe tốt, đọc thông, viết thạo, đọc đúng,
giúp các em hiểu được nội dung văn bản. Đọc diễn cảm giúp các em cảm thụ
được cái hay, cái đẹp của nghệ thuật văn chương. Ngoài ra môn tập đọc còn có
tác dụng rất to lớn trong việc giáo dục tình cảm cho HS của lứa tuổi Tiểu học.
Qua môn Tập đọc các em được tiếp xúc với những áng thơ, áng văn hay được
chọn lọc dạy trong chương trình. Học sinh được tiếp xúc với thế giới muôn hình
muôn vẻ ở xung quanh qua nghệ thuật ngôn từ. Từ đó làm cho HS cảm nhận
được vẻ tinh túy của thế giới đó bằng ngôn ngữ Tiếng Việt.

Mục đích của đọc thành tiếng là chuyển đổi chính xác và ngày càng nhanh
các ký hiệu văn tự thành âm thanh. Vì vậy, chất lượng của đọc thành tiếng trước
hết được đo bằng hai phẩm chất: Đọc đúng, đọc nhanh (lưu loát, trôi chảy). Đó
cũng là hai kĩ năng đầu tiên của đọc. Khi đọc diễn cảm mục đích của người đọc
là làm rõ nghĩa các kí tự, làm rõ nội dung và mục đích thông báo của văn bản và
đó cũng là kĩ năng của đọc diễn cảm mà Tập đọc 4 hiện nay đang yêu cầu.
II- Thực trạng vấn đề nghiên cứu:
GV: Trần Thị Hằng Nga

2


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

Thực tế, trong nhiều năm giảng dạy khối 4 tôi thấy kĩ năng đọc của học
sinh giữa các lớp chưa đồng đều. Đa số các em chỉ mới đọc đúng, số học sinh
biết đọc diễn cảm còn rất ít (thậm chí nhiều em chưa biết cách đọc diễn cảm
hoặc còn xem nhẹ hoạt động này); số học sinh đọc chưa lưu loát và sai lỗi vẫn
còn.
Giọng đọc của học sinh còn nhỏ; nhiều em chưa nắm được nội dung của
bài đọc nên khi đọc, tôi thấy các em chưa bộc lộ được cảm xúc của bài đọc qua
giọng đọc hoặc nếu có thì chỉ mang tính chất bắt chước giáo viên hoặc bạn bè.
Một điều đáng nói là phần lớn học sinh khi đọc một tác phẩm còn đọc tuỳ
tiện theo chủ quan không có thói quen ngắt giọng đúng chỗ, lựa chọn ngữ điệu
đọc phù hợp để từ đó biết cách phối hợp tư thế, nét mặt, cử chỉ, điệu bộ trong
khi đọc.
Ngay từ đầu năm học tôi đã theo dõi chất lượng đọc ở lớp 4A1 (lớp do tôi
trực tiếp giảng dạy). Tôi tiến hành khảo sát việc đọc của học sinh. Kết quả khảo
sát chất lượng đọc của học sinh, cụ thể như sau:
Lần Sĩ số

Đọc ê-a, phát
Đọc đúng,
Đọc to, rõ
Đọc diễn
âm sai
chậm
ràng,hiểu nội
cảm
dung bài
1
19 em
7em
7 em
4 em
1em
Qua kết quả khảo sát trên và tìm hiểu nguyên nhân tôi thấy:
- Nhận thức của học sinh về tầm quan trọng của môn học chưa đúng, các
em thích học môn Toán hơn môn Tiếng Việt nên nhiều em còn ngại đọc bài và
chưa có ý thức tự rèn đọc diễn cảm mà chỉ mới mang tính chất chiếu lệ, đối phó.
- Do vốn từ ngữ của các em còn quá ít ỏi, chưa hiểu hết nghĩa các từ, cụm
từ trong bài đọc nên dẫn đến khi đọc bài, các em ngắt nghỉ không đúng chỗ,
chưa chú ý đến các yếu tố của ngôn ngữ nghệ thuật như làm chủ ngữ điệu, chỗ
ngừng giọng, cường điệu giọng để biểu đạt ý nghĩa tình cảm của tác giả gửi gắm
trong bài đọc, nên nhiều lúc gây hiểu sai ý nghĩa của câu văn hay bài thơ.
- Giọng đọc của học sinh còn nhỏ, nhiều em chưa nắm được nội dung của
bài đọc nên khi đọc, tôi thấy các em chưa bộc lộ được cảm xúc của bài đọc qua
giọng đọc hoặc nếu có thì chỉ mang tính chất bắt chước giáo viên hoặc bạn bè.
- Do ảnh hưởng của tiếng địa phương và cách phát âm của mỗi em khác
nhau nên một số học sinh thường phát âm sai lỗi (Đặc biệt, khi đọc, các em sai ở
âm đầu l/n, s/x, ch/tr).

- Học sinh chưa chăm học, chưa có ý thức học bài.
- Nhiều phụ huynh chưa biết quan tâm đúng đến việc học tập của con em
mình, bản thân họ sử dụng tiếng Việt còn chưa chính xác, phát âm sai lỗi.
Nắm rõ được nguyên nhân chủ yếu dẫn đến kết quả đọc diễn cảm chưa
cao, tôi đã nghiên cứu và đề ra các biện pháp khắc phục giúp nâng cao kĩ năng
đọc tiến tới đọc diễn cảm cho học sinh.
GV: Trần Thị Hằng Nga

3


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

3. Mô tả, phân tích các giải pháp:
Trong quá trình giảng dạy, nghiên cứu bản thân đã tổ chức thực hiện như
sau:
Sau khi nhận lớp, tôi đã ổn định chung tổ chức lớp. Qua tìm hiểu điều tra
để nắm chắc đối tượng học sinh và lựa chọn, đặc biệt là kĩ năng đọc và phân loại
học sinh theo ba đối tượng:
1. Học sinh biết đọc diễn cảm
2. Học sinh mới chỉ biết đọc to, rõ, lưu loát
3. Học sinh đọc nhỏ, lí nhí, ấp úng, ngọng,...
Dựa vào đó, tôi đã sắp xếp chỗ ngồi cho học sinh. Những em đọc yếu
ngồi cạnh những em đọc khá, đọc tốt để đôi bạn cùng tiến. Tôi tiến hành công
việc tiếp theo là giới thiệu cấu tạo chương trình môn tập đọc để các em nắm
được chủ đề chính trong từng học kì và cả năm học. Đồng thời nêu tầm quan
trọng, yêu cầu cơ bản về cách tìm hiểu nội dung của bài học. Hướng dẫn mỗi em
có một quyển vở để ghi lại những câu trả lời theo từng câu hỏi ở sách giáo khoa
cũng như nội dung các bài đã học qua.
* Sự chuẩn bị của học sinh

Trước khi học bài tập đọc, tôi dặn học sinh đọc nhiều lần ở nhà cho trôi
chảy và chuẩn bị trước phần câu hỏi cũng như tập tìm hiểu nội dung bài, đề ra
các yêu cầu phù hợp với từng đối tượng học sinh.
Trong các năm qua tôi đã dành nhiều thời gian cho đề tài nghiên cứu này. Từ
việc tìm hiểu các nguyên nhân cùng với những nhận xét rút ra qua kết quả khảo
sát thực tế, tôi đã tiến hành dần từng biện pháp nhằm khắc phục những tồn tại
nêu trên để giúp HS nâng cao chất lượng đọc diễn cảm. Cụ thể:
1.1. Trong giờ tập đọc
1.1.1. Yêu cầu học sinh đọc đúng, đọc lưu loát và nắm được nội dung,
ý nghĩa các bài đọc
GV: Trần Thị Hằng Nga

4


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

Muốn đọc diễn cảm một tác phẩm trước hết đòi hỏi các em cần phải biết
đọc đúng, lưu loát và nắm được nội dung, ý nghĩa của tác phẩm đó. Vì khi đọc
đúng, các em sẽ phát âm chính xác các từ ngữ, biết ngắt nghỉ giọng đúng chỗ
trong từng câu, từng đoạn để giúp người nghe hiểu đúng nghĩa các từ ngữ cũng
như các câu văn của bài đọc. Còn khi các em nắm được nội dung, ý nghĩa bài
đọc sẽ giúp các em biết nhấn giọng các từ ngữ biểu cảm và tự xác định được
giọng đọc phù hợp cho từng đoạn hay cả bài đọc đó. Hơn nữa, có hiểu thấu đáo
nội dung và ý nghĩa của bài đọc thì các em mới có những cảm xúc thực để
truyền đạt được những tâm tư tình cảm hay ý đồ của tác giả được ẩn chứa trong
từng câu, từng chữ của bài đọc đến với người nghe. Vì thế, đây là một yếu tố rất
quan trọng, là cơ sở ban đầu của việc rèn kĩ năng đọc diễn cảm cho các em.
+ Việc giúp các em luyện đọc đúng, lưu loát tôi thực hiện chủ yếu ở bước
luyện đọc. Trong quá trình đọc, tôi thường gọi các em thuộc đối tượng 1 và 2

đọc trước; sau đó yêu cầu các em tiếp tục giúp đỡ, kèm cặp các bạn đọc còn
chậm, chưa lưu loát tiến đến đọc đúng và lưu loát hơn.
+ Việc giúp các em nắm nội dung, ý nghĩa của bài đọc được tiền hành chủ
yếu ở bước tìm hiểu bài. Sau khi hướng dẫn các em khai thác nội dung các câu
hỏi trong SGK tôi đã nêu thêm một vài câu hỏi mở để giúp các em hiểu sâu sắc
hơn về ý nghĩa của bài học đó.
1.1.2. Khai thác giọng đọc của học sinh thông qua việc tìm hiểu nội
dung bài.
Muốn đọc diễn cảm một văn bản, phải lựa chọn được giọng điệu, ngữ
điệu phù hợp với tình huống miêu tả, thể hiện được tình cảm, thái độ, đặc điểm
của nhân vật hay tình cảm, thái độ của tác giả đối với nhân vật và nội dung, ý
nghĩa bài đọc. Tôi yêu cầu học sinh đọc thật tốt một đoạn văn nhằm "thăm dò"
khả năng thể hiện sự cảm nhận nội dung bằng giọng đọc của học sinh. Qua kết
quả đọc của học sinh, tôi dẫn dắt, gợi ý để học sinh phát huy những ưu điểm,
khắc phục những hạn chế và tìm ra cách đọc hợp lí.

GV: Trần Thị Hằng Nga

5


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

Trong mỗi tiết học, giáo viên là người giúp các em nắm vững nội dung
bài, những từ ngữ gợi tả bằng cách đặt câu hỏi, gợi mở, dẫn dắt, từ đó các em sẽ
cảm thụ và rung động trước cái hay, cái đẹp của bài văn. Có có thụ sâu sắc nội
dung bài mới chuyền được ngữ điệu, cảm xúc của tác phẩm đến người nghe.
Đối với các bài văn, bài thơ có thể yêu cầu học sinh tìm các từ ngữ, hình
ảnh có giá trị nghệ thuật trong bài. Sau đó giáo viên hướng dẫn học sinh giải
nghĩa các từ đó bằng các biện pháp: định nghĩa, bằng trực quan (tranh, ảnh…),

bằng ngữ cảnh cụ thể…
VD: Bài “Hoa học trò”, TV4, tập 2. Với từ “đỏ rực” trong hình ảnh
“một góc trời đỏ rực”- để giải nghĩa được từ này, trước hết tôi cho các em quan
sát tranh. Từ hoạt động quan sát , các em có được nhận xét về màu sắc, đặc
điểm, tính chất của hoa phượng nở rộ với số lượng rất nhiều. Từ đó, các em dễ
dàng giải thích được “đỏ rực” có nghĩa là: đỏ thắm, tươi tắn và tỏa sáng ra
xung quanh.
* Bài “Chú Đất Nung”- TV4, tập 1; Với HS vùng Nam Bộ gia đình các em
chưa phải dùng đống rấm để giữ lửa, cũng không quen sử dụng từ “cời”. Vì vậy
tôi phải giải nghĩa từ “đống rấm” dựa vào chú giải sách giáo khoa, song cũng
cần nói thêm tác dụng của đống rấm, ông Hòn Rấm; rồi tìm từ đồng nghĩa
“khều” để giải nghĩa từ “cời” (gạt vật vụn: tro, than ra bằng que)
Ngoài việc dạy cho học sinh hiểu rõ nghĩa của từ, chúng ta cần giúp học
sinh hiểu rõ cái hay của việc dùng từ ngữ, hình ảnh nghệ thuật, cảm nhận được
những giá trị nổi bật, những điều tế nhị sâu sắc, đẹp đẽ của từ ngữ, câu văn, câu
thơ, đoạn văn, đoạn thơ, câu chuyện…
- Khi hướng dẫn đọc cần lưu ý hướng học sinh tìm những câu văn quan
trọng nêu ý của toàn đoạn hoặc bài. Ví dụ câu: “Ôi chao! Chú chuồn chuồn
nước mới đẹp làm sao!” ngay câu đầu của bài đã thể hiện nội dung bao trùm của
bài : Giới thiệu về vẻ đẹp của con chuồn chuồn nước mà những câu sau sẽ diễn
giải cho điều đó. Trong tìm hiểu nội dung của bài cần chú ý tìm ra, và khai thác

GV: Trần Thị Hằng Nga

6


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

giá trị của những từ “Đắt”, từ “Chìa khoá ” của bài để bật lên nội dung. Ví dụ

trong đoạn thơ:
“Bè đi chiều thầm thì
Gỗ lượn đàn thong thả
Như bầy trâu lim dim
Đằm mình trong êm ả”.
( Bè xuôi sông La – TV4)
Các từ láy “ thầm thì”, “ thong thả”, “lim dim”, “êm ả” dùng rất “đắt”,
có giá trị đặc tả một buổi chiều êm ả, thơ mộng thanh bình của dòng sông La.
Hay các hình ảnh ẩn dụ: “nụ ngói hồng”, “hoa lúa trô”, “khói nở xoà như
bông” Hiện lên trong cảnh “đạn bom đô nát” gợi tả cảnh tái thiết đất nước trong
một ngày mai thắng trận. Tinh thần lạc quan tin tưởng sáng bừng vần thơ:
“ Trong đạn bom đô nát
Bừng tươi nụ ngói hồng
Đồng vàng hoa lúa trô
Khói nở xoà như bông
( Bè xuôi sông La – TV4).
Ngắt giọng đúng và hay là đích của dạy đọc và cũng là một trong những
phương tiện để dạy tiếp nhận, chiếm lĩnh văn bản.
Việc phát hiện ra các biện pháp nghệ thuật là một trong những phần quan
trọng trong việc cảm thụ bài văn. Vì vậy, ngay từ khi tìm hiểu bài giáo viên cần
bổ sung cho các em hiểu biết thêm về các biện pháp tu từ như: biện pháp so sánh
, nhân hoá và dấu hiệu nhận biết, tác dụng của các biện pháp đó. Đồng thời, các
em cần tìm ra sự tinh tế trong cách sử dụng ngôn từ. Ta cần đọc kỹ, lắng nghe
xem bài văn gây cho ta cảm xúc gì? ( cảm xúc về âm thanh, giai điệu? về đường
nét, màu sắc ? về nhịp điệu cuộc sống? về tâm tư, suy nghĩ của tác giả? về con
người cảnh vật được miêu tả?... ).
GV: Trần Thị Hằng Nga

7

Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

Muốn có được những cảm nhận đó, các em cần có một trí tưởng tượng
phong phú, một khả năng nhận diện cảm xúc nhậy bén … giáo viên chính là
người phát hiện và bồi dưỡng những khả năng này ở các em.
* Hiểu và cảm thụ được vẻ đẹp cái hay của bài thơ ( thể hiện qua những
hình ảnh gợi tả, biện pháp tu từ …) các em sẽ có được niềm cảm thông sâu sắc
bởi đã hoà mình được vào dòng cảm xúc của tác giả. Từ đó các em không chỉ
đọc đúng mà còn có thể truyền tải được cả tình cảm của tác giả trên cơ sở mình
cảm nhận được.
Tóm lại: Tìm được cái gì đó trong quá trình tìm hiểu bài làm mình cảm
xúc, tức là các em đã cảm thụ được bài văn trên cơ sở hiểu được nội dung của
đoạn, của bài. Nắm được nội dung chính của bài sẽ giúp các em xác định giọng
đọc chung của đoạn, của bài và sẽ thể hiện được nội dung của đoạn, của bài
thông qua giọng đọc mà ta gọi là đọc diễn cảm.
1.1.3. Hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm.
Trước khi hướng dẫn HS đọc diễn cảm tôi phải xem bài Tập đọc đó là văn
bản nghệ thuật hay là phi nghệ thuật. Đối với văn bản nghệ thuật thì mới hướng
dẫn đọc diễn cảm, còn đối với các văn bản khác thì chỉ hướng dẫn luyện đọc lại.
Đồng thời, trong thực tế, không phải giáo viên nào cũng biết đọc diễn cảm nên
giọng đọc mẫu của giáo viên có ý nghĩa rất quan trọng trong việc hướng dẫn học
sinh đọc diễn cảm, nó không những giúp các em cảm nhận được ngay từ đầu cái
hay, cái đẹp của tác phẩm mà còn tạo hứng thú trong suốt giờ học của các em.
Chính vì thế, khi dạy, tôi yêu cầu các em xác định bài đọc đó có phải là văn bản
nghệ thuật hay không? Còn khi tiến hành đọc diễn cảm, tôi luôn nhắc các em
phải biết thể hiện rõ ngữ điệu, trường độ, cao độ của giọng đọc trong từng bài.
Đối với mỗi bài đọc, tôi luôn khuyến khích các em tự trình bày giọng đọc hay
nhất thông qua ngữ điệu, độ to nhỏ, trầm bổng hay nhanh chậm của âm thanh,
câu, từ.

Vì thế, sau khi các em tìm hiểu bài xong, tôi đã tiến hành luyện đọc diễn
cảm cho các em theo quy trình :
GV: Trần Thị Hằng Nga

8


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

+ Đọc nối tiếp từng đoạn trong bài.
+ Giới thiệu đoạn đọc diễn cảm (thường là những đoạn tiêu biểu và
khó đọc nhất trong bài đọc)
+ Đọc mẫu (giáo viên hoặc học sinh giỏi)
+ Yêu cầu học sinh nêu giọng đọc phù hợp cho đoạn trên.
+ Luyện đọc diễn cảm theo nhóm.
+ Tổ chức thi đọc diễn cảm trước lớp.
Với quy trình trên, tôi thường giao việc cụ thể cho từng đối tượng HS như
sau :
- Với các em thuộc đối tượng 1 (những HS đọc hay): Tự đọc để phát hiện
cách đọc; nêu giọng đọc phù hợp nhất và tiến hành đọc diễn cảm đoạn đó.
- Với các em thuộc đối tượng 2 (những HS đọc đúng): Nêu chỗ ngắt nghỉ
giọng cho câu văn (đặc biệt trong câu văn dài) hay nhịp điệu của dòng thơ, câu
thơ ; nêu các từ ngữ cần nhấn giọng để bước đầu biết đọc diễn cảm.
- Với các em thuộc đối tượng 3 (những HS đọc chưa lưu loát, còn chậm):
Đọc đúng các từ ngữ thường phát âm sai, nêu được một số từ ngữ cần nhấn
giọng để luyện đọc trôi chảy (trường hợp này chỉ dừng lại ở luyện đọc đúng,
không yêu cầu đọc diễn cảm).
Trong quá trình soạn bài, tôi đã phân loại các văn bản nghê thuật trong
chương trình Tập đọc lớp 4 thành 3 thể loại cơ bản sau :Văn xuôi; Thơ và
Truyện - kịch. Ở mỗi thể loại, tôi hướng dẫn cách đọc diễn cảm khác nhau.

* Đối với thơ
Ngoài sắc thái giọng đọc và cách nhấn giọng, tôi thường hướng dẫn các em
biết lựa chọn nhịp điệu cho từng dòng thơ, câu thơ trong các khổ thơ. Tuỳ theo
nội dung của từng bài để tôi hướng dẫn các em đọc diễn cảm. Ngoài việc chọn
một đoạn tiêu biểu để hướng dẫn các em đọc diễn cảm, tôi còn cho các em tự
chọn và luyện đọc đoạn thơ mà các em yêu thích để tạo hứng thú, sự thoải mái
GV: Trần Thị Hằng Nga

9


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

và tránh bị gò ép khi học tập ; đồng thời phát huy tính tích cực, sáng tạo trong
học sinh.
Khi hướng dẫn đọc thơ,hướng dẫn ngắt nhịp phải tính đến nghĩa, chứ
không đọc theo áp lực của nhạc thơ. Nếu không lưu ý về nghĩa thì sẽ ngắt nhịp
tạo ra sự cân đối về mặt âm thanh khi đọc từng câu thơ. Với thơ 4 tiếng, thường
ngắt nhịp 2/2, với thơ 5 tiếng ngắt nhịp 2/3 hoặc 3/2, thơ 7 tiếng ngắt nhịp 3/4
hoặc 4/3, thơ lục bát sẽ được ngắt nhịp chẵn 2/2/2 vì vậy sẽ dẫn đến ngắt nhịp
sai do không hiểu nghĩa của từng dòng thơ đối với một số dòng thơ cụ thể. Ví dụ
chọn cách ngắt:
Bè đi/ chiều thầm thì
Gỗ/ lượn đàn thong thả.
( Bè xuôi sông La –TV4)
Mà không ngắt: Bè đi chiều/ thầm thì. Để tạo ra 3 cặp chủ – vị làm cho hai
câu thơ sống động hơn với nhiều đối tượng đựơc miêu tả, nhiều hoạt động và
không hạn chế thời gian “Bè đi” vào buổi chiều mà tạo sự kết hợp bất thường
“chiều thầm thì”, cho thời gian cất lên thành lời. Cũng như vậy, ta chọn cách
ngắt “Sông La/ ơi sông La” để “ơi” được ngân dài tha thiết, mà cách ngắt 3/2

không được hay như thế.
Ví dụ: Dạy bài “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” (TV4- tập 2)
Vì bài này độ dài của các đoạn gần bằng nhau nên sau khi tìm hiểu bài
xong, tôi hỏi:

GV: Trần Thị Hằng Nga

10


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

+ Bài thơ này có mấy đoạn ?

+ 2 đoạn

- Gọi HS đọc nối tiếp bài thơ.

- 2 HS đọc, mỗi em 1 đoạn.

+ Em thích nhất là đoạn nào ? Vì sao ? + 2- 3 HS nêu kết hợp giải thích.
- Tổ chức luyện đọc diễn cảm.
( nhắc HS chú ý chỗ nhấn giọng, nhịp

- Đọc diễn cảm đoạn đã chọn theo một
trong các hình thức sau :
. Đọc cá nhân.

thơ, giọng đọc phù hợp với đoạn đã
chọn)

. Đọc theo nhóm ngẫu nhiên trong tổ.
. Đọc theo nhóm ngẫu nhiên trong lớp

- Tổ chức thi đọc diễn cảm kết hợp đọc + 2 HS (hoặc nhóm) thi đọc đoạn.
thuộc lòng trước lớp.
=> Nhận xét; Tuyên dương.

+ 1- 2 em đọc thuộc lòng
* Dưới lớp bình chọn bạn đọc hay nhất.

Cụ thể: " ...Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan/ đừng rời lưng mẹ
Mẹ giã gạo/ mẹ nuôi bộ đội
Nhịp chày nghiêng/ giấc ngủ em nghiêng
Mồ hôi mẹ rơi/ má em nóng hổi
Vai mẹ gầy/ nhấp nhô làm gối
Lưng đưa nôi/ và tim hát thành lời."
* Đối với các bài thơ thuộc thể thơ tự do, nhịp thơ không ổn định nên tôi
luôn nhắc các em phải dựa vào ý thơ giữa các dòng để ngắt đúng nhịp từng dòng
thơ hoặc đọc theo cách vắt dòng (tức là đọc liền mạch với các dòng sau)
* Đối với văn xuôi
Hướng dẫn các em xác định về sắc thái giọng đọc, biết lựa chọn cách ngắt
nghỉ giọng và nêu được những chỗ cần nhấn giọng phù hợp trong từng câu của
đoạn. Tuỳ theo nội dung từng câu hay của cả đoạn để lựa chọn các yếu tố trên

GV: Trần Thị Hằng Nga

11

Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

sao cho phù hợp, từ đó các em sẽ tự điều chỉnh được giọng đọc của bản thân khi
đọc. Ngoài việc khai thác các câu hỏi trong sách giáo khoa, tôi còn cho các em
tìm hiểu thêm về giá trị nghệ thuật trong đoạn cần đọc diễn cảm để các em dễ
dàng tìm đúng giọng đọc cho đoạn đó. Khi dạy đọc câu văn dài, cần hiểu rõ nội
dung để hướng dẫn ngắt, nghỉ, nhấn giọng, ngừng giọng, hạ giọng, lên giọng,
kéo dài giọng thể hiện tình cảm của bài. Ví dụ thể hiện sự hồi hộp, căng thẳng: “
Bỗng/ từ trên cây cao gần đó/ một con sẻ già có bộ ức đen nhánh lao xuống
như hòn đá/ rơi trước mõm con chó.”

(Con sẻ – TV4)

Thể hiện giọng ngạc nhiên thán phục: “Ôi chao !/ Chú chuồn chuồn
nước/ mới đẹp làm sao !”.

( Con chuồn chuồn nước –

TV4
Ví dụ: Khi dạy bài “Hoa học trò” ( Tiếng Việt 4 - tập 2, trang 43)
Ở bước tìm hiểu bài, tôi đặt các câu hỏi:
+ Vẻ đẹp của hoa phượng có gì đặc biệt? (câu hỏi 2 SGK)
+ Màu hoa phượng thay đôi như thế nào theo thời gian? (câu hỏi 3 SGK)
Sau đó, tôi mới đặt câu hỏi: Tại sao tác giả lại gọi hoa phượng là “hoa học
trò” (câu hỏi 1 SGK). Tiếp đó, tôi nêu thêm một số câu hỏi dành cho HS khá,
giỏi giúp các em tìm hiểu về giá trị nghệ thuật có trong đoạn đầu để thấy hết vẻ
đẹp đặc biệt của hoa phượng.
+ Đoạn đầu, tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả vẻ
đẹp của hoa phượng? ( so sánh, điệp ngữ)

+ Hãy nêu những hình ảnh so sánh (So sánh là những tán hoa lớn xoè ra như
muôn ngàn con bướm thắm đậu khít nhau)
+ Tác giả sử dụng điệp ngữ nào? (Điệp ngữ: không phải, cả một loạt, cả một
vùng, cả một góc trời đỏ rực)
+ Những biện pháp đó có tác dụng gì? (giúp người đọc hình dung và nhấn
mạnh rõ hơn vẻ đẹp của cả chùm hoa phượng, cả cây phượng)

GV: Trần Thị Hằng Nga

12


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

+ Để nhấn mạnh được vẻ đẹp ấy, đoạn này, ta cần đọc như thế nào? (giọng
nhẹ nhàng, nhấn giọng những từ được dùng một cách ấn tượng để tả vẻ đẹp
của hoa phượng: không phải, cả một loạt, cả một vùng, cả một góc trời đỏ rực,
muôn ngàn con bướm thắm)
Tôi chọn đoạn 1 để hướng dẫn các em đọc diễn cảm. Tôi tiến hành như
sau :
- Gọi 3 HS đọc nối tiếp toàn bài văn.

- 3 HS đọc nối tiếp ; Cả lớp đọc thầm

- Giới thiệu đoạn đọc diễn cảm (đoạn - 1 HS đọc to (HS khá, giỏi); Lớp theo
1) Treo bảng phụ và gọi HS đọc mẫu.

dõi.

+ Để đọc hay đoạn này, em cần đọc - Nêu các từ cần nhấn giọng, chỗ

với giọng như thế nào ?

ngắt hơi sau các cụm từ (ĐT2 + 3) ;

-Thống nhất giọng đọc cho đoạn này : nêu giọng đọc phù hợp nhất cho
đọc với giọng nhẹ nhàng, cảm hứng
đoạn (ĐT1).
ca ngợi và nhấn giọng các từ gợi tả,
gợi cảm. (có thể đọc mẫu lại )
- Luyện đọc diễn cảm theo nhóm

- Chú ý lắng nghe.

- Tổ chức thi đọc diễn cảm trước lớp

- Đọc theo nhóm đôi (2’)
- 3- 4 HS thi đọc ( theo từng cặp cùng
nhóm đối tượng đọc);

Nhận xét, Tuyên dương HS.

Dưới lớp nhận xét và bình chọn bạn đọc
hay nhất

Cụ thể đoạn này đọc như sau :
Phượng không phải một đoá, không phải vài cành; phượng đây là cả một
loạt, cả một vùng, cả một góc trời đỏ rực. Mỗi hoa chi là một phần tử của cả xã
hội thắm tươi; người ta quên đoá hoa, chỉ nghĩ đến cây, đến hàng, đến n ững
tán hoa lớn xoè ra như muôn ngàn con bướm thắm/ đậu khít nhau
* Đối với truyện- kịch

GV: Trần Thị Hằng Nga

13


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

- Với thể loại này, khi hướng dẫn đọc diễn cảm thì trước hết tôi giúp các
em phân biệt rõ giữa lời kể và lời các nhân vật, giữa lời các nhân vật với nhau;
phân biệt nhân vật chính - phụ để các em thể hiện tốt lời nói, ngữ điệu theo từng
tuyến nhân vật nhằm tăng giá trị biểu cảm của tác phẩm. Đồng thời, tổ chức đọc
diễn cảm theo cách phân vai kết hợp với sự phụ trợ của nét mặt, ánh mắt, điệu
bộ, cử chỉ,…cho từng nhân vật. Vì vậy, trong quá trình rèn đọc, tôi yêu cầu các
em nhấn giọng các từ ngữ biểu cảm, nhận biết được tính cách của từng nhân vật,
…để xác định giọng đọc phù hợp với từng nhân vật trong câu chuyện hay đoạn
kịch.
- Khi tổ chức đọc diễn cảm loại bài này, tôi đã kết hợp gọi cả ba đối tượng
học sinh cùng tham gia đọc, như:
+ Đối tượng 1 và 2 (những HS đọc đúng, đọc hay) : các em nhập vai
những nhân vật có tính cách mạnh mẽ ; vai người dẫn chuyện hay những vai có
lời thoại dài, cần thể hiện nhiều cảm xúc.
+ Đối tượng 3 (những HS đọc chưa lưu loát và còn chậm): các em nhập
vai một số nhân vật có tính cách trầm, nhẹ nhàng hoặc những vai có lời thoại
ngắn, đơn giản nhằm tạo hứng thú học tập cho các em và giúp các em có cơ hội
được bộc lộ, từ đó các em sẽ cố gắng rèn đọc dần dần ở những bài sau.
Ví dụ: Dạy bài “Người ăn xin” (Tiếng Việt 4- tập 1)
* Luyện đọc :

Tổ chức cho các em đọc nối tiếp từng đoạn hay toàn bộ đoạn

kịch theo phân vai. Khi các em đọc lời đối thoại các nhân vật trong đoạn kịch thì
tôi nhắc các em cần phải:
+ Phân biệt tên nhân vật với lời nói của nhân vật và lời chú thích về thái
độ, hành động của nhân vật.
+ Thể hiện đúng tình cảm, thái độ của các nhân vật qua lời nói và tình
huống truyện.

GV: Trần Thị Hằng Nga

14


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

- Yêu cầu các em nêu giọng đọc phù hợp với nội dung từng đoạn. (Đoạn kể
và tả hình dáng của ông lão ăn xin đọc với giọng chậm rãi, thương cảm). Nhấn
giọng những từ ngữ gợi tả, gợi cảm.
- Yêu cầu các em nêu giọng đọc phù hợp với từng nhân vật. Cụ thể :
Lời cậu bé: giọng xót thương ông lão
Lời ông lão : xúc động trước tình cảm chân thành của cậu bé
- Hướng dẫn các em cách đọc diễn cảm đoạn kịch theo phân vai.
* Đọc diễn cảm :
+ Đọc từng đoạn

- 3 HS đọc nối tiếp đọc 3 đoạn của bài

+ Đọc diễn cảm đoạn :

- HS luyện đọc diễn cảm theo cách

"Tôi chẳng biết làm cách nào… nhận phân vai
được chút gì cuả ông lão."
Nhận xét; Tuyên dương.

( 2 nhóm thực hiện )
Lớp nhận xét tuyên dương và bình
chọn nhóm thể hiện hay nhất

* Bài: " Khuất phục tên cướp biển"
Trong bài đọc có hai nhân vật chính là bác sĩ Ly - một người nhân hậu,
điềm đạm nhưng nghiêm nghị, cương quyết và tên cướp biển - tên chúa tàu hung
hãn, dữ tợn. Trước khi HS đọc diễn cảm tôi yêu cầu các em tìm hiểu kĩ bài để
thể hiện giọng của nhân vật thông qua tính cách.
Trong bài cùng là câu hỏi nhưng trong đoạn đối thoại sau, tính cách của
hai nhân vật thể hiện khác nhau hoàn toàn.
"... Chúa tàu trừng mắt nhìn bác sĩ, quát:
- Có câm mồm không? ( giọng đọc thể hiện sự hung hãn của tên cướp
biển khi đập tay xuống bàn quát bác sĩ Ly)
Bác sĩ điềm tĩnh hỏi:

GV: Trần Thị Hằng Nga

15


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

- Anh bảo tôi phải không? ( giọng tự tin, điềm tĩnh nhưng hết sức nghiêm
nghị )
Khi tên chúa tàu cục cằn bảo /phải/, bác sĩ nói:

- Anh cứ uống rượu mãi như thế thì đến phải tống anh đi nơi khác.
Cơn giận của tên cướp thật dữ dội. Hắn đứng phắt dậy, rút soạt dao ra,
lăm lăm chực đâm. Bác sĩ Ly vẫn dõng dạc và quả quyết:
- Nếu anh không cất dao, tôi quyết làm cho anh bị treo cổ trong phiên
tòa sắp tới. ( giọng bình tĩnh, cương quyết )
Cũng theo như qui trình của luyện đọc diễn cảm tôi hướng dẫn các em
đọc phân vai theo nhóm - mỗi tổ cử 1 nhóm để thể hiện lai câu chuyện - Cuối
cùng là HS tự bình chọn tìm ra nhóm thể hiện giọng phù hợp nhất.
Như vậy, để rèn cho các em đọc diễn cảm có hiệu quả, trong các giờ Tập
đọc tôi luôn cho các em xác định bài đọc đó thuộc thể loại nào, từ đó các em sẽ
định dạng cho mình về cách thể hiện cảm xúc đối với bài đọc đó một cách tốt
nhất, góp phần nâng cao năng lực cảm thụ văn học cho các em. Hơn nữa, vì thời
gian luyện đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc rất ít nên để đáp ứng cho nhiều đối
tượng học sinh được đọc diễn cảm, tôi đã tiến hành tổ chức cho các em luyện
đọc thêm các tiết học buổi chiều.
1.1.4. Tổ chức các hình thức rèn đọc diễn cảm cho học sinh.
Trong quá trình lên lớp, để giúp các em luyện đọc diễn cảm có hiệu quả,
đảm bảo thời gian và tạo cho tất cả các em đều có cơ hội bộc lộ khả năng của
chính mình, tôi đã thường xuyên tổ chức các hình thức đọc diễn cảm khác nhau.
Và tuỳ theo từng bài, từng thể loại để tổ chức cho các em đọc diễn cảm một
đoạn hay cả bài. Cụ thể :
* Văn xuôi và thơ :
- Đối với những bài mà giữa các đoạn có độ dài, độ khó tương đương
nhau thì tôi cho các em tự chọn đoạn theo ý thích để luyện đọc diễn cảm. Trong

GV: Trần Thị Hằng Nga

16

Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

quá trình luyện đọc, tôi thường tổ chức hình thức đọc cá nhân hoặc đọc theo
nhóm ngẫu nhiên có cùng đoạn đọc.
- Đối với các bài có đoạn dễ - đoạn khó; đoạn ngắn - đoạn dài thì tôi ấn
định đoạn cần luyện đọc diễn cảm cho các em (thường là đoạn tiêu biểu nhất
trong bài). Trường hợp này tôi thường tổ chức các hình thức đọc giống như quy
trình nêu trên, gồm : cá nhân đọc mẫu, đọc theo nhóm đôi, thi đọc trước lớp.
Nếu em học sinh đó đọc mẫu chưa đạt yêu cầu thì tôi sẽ đọc lại đoạn đó để định
hướng cho tất cả các em có giọng đọc đúng và phù hợp với đoạn trên.
* Truyện - Kịch :
Nếu nội dung của câu chuyện, đoạn kịch đó ngắn thì tôi hướng dẫn các
em luyện đọc cả bài. Ngược lại câu chuyện, đoạn kịch đó dài thì tôi chọn đoạn
có lời thoại hay, nhiều câu văn dài, khó để hướng dẫn các em đọc diễn cảm và tổ
chức hình thức đọc theo phân vai.
Tuy nhiên không phải bài tập đọc nào cũng tổ chức đọc diễn cảm sau khi
các em đã luyện đọc đúng và tìm hiểu bài. Có những bài tôi đã định hướng cách
đọc diễn cảm cho các em ngay ở phần luyện đọc đúng như bài “Ga-vrốt ngoài
chiến lũy”,.... Qua các hình thức tổ chức trên nhằm phát huy tính độc lập (đọc cá
nhân), tính hợp tác (đọc theo nhóm, đọc theo phân vai) và tính thi đua (thi đọc
trước lớp) trong học sinh ; đồng thời giúp tôi phân loại các đối tượng đọc một
cách dễ dàng, từ đó tôi tiếp tục có kế hoạch bồi dưỡng, giúp các em học ngày
càng tiến bộ nhằm nâng cao chất lượng đọc diễn cảm nói riêng và chất lượng
giảng dạy nói chung.
1.2. Ngoài giờ tập đọc:
1.2.1: Bồi dưỡng năng lực trau dồi hứng thú khi tiếp xúc với thơ văn.
- Ngoài việc rèn đọc diễn cảm trong các giờ Tập đọc, tôi còn chú ý rèn kĩ
năng đọc cho học sinh trong các giờ học Lịch sử, Địa lý, Đạo đức, để các em
biết cách đọc các loại văn bản nghệ thuật khác nhau.

GV: Trần Thị Hằng Nga

17


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

Ví dụ: Những bài Lịch sử kể về chiến công của ông cha ta thì đọc với
giọng phấn khởi tự hào. Như bài: Khởi nghĩa Hai Bà Trưng; Ngô Quyền và
chiến thắng Bạch Đằng.
Những bài Lịch sử kể lại diễn biến của các cuộc Khởi nghĩa như bài:
Cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lợc lần thứ nhất; Quang Trung đại phá
quân Thanh, học sinh cần đọc với giọng mạnh mẽ thể hiện khí thế tiến công của
quân và dân ta.
Môn Địa lí đặc biệt những bài có nhiều số liệu cần đọc to, rõ ràng, nhấn
mạnh ở những số liệu quan trọng....
- Trong buổi học tôi thường dành một ít thời gian để đọc cho các em nghe
một bài thơ, bài văn hay hoặc hướng dẫn cho các em rèn đọc thêm các bài văn,
thơ
- Tôi đã phân loại chất lượng đọc của từng em, dành thời gian giúp đỡ,
hướng dẫn các em cách đọc đúmg, đọc diễn cảm.
- Tổ chức cho học sinh thi đọc trước lớp để các em tự đánh giá, cùng chọn
ra bạn có sự tiến bộ để động viên, tuyên dương, làm gương cho cả lớp noi theo.
Ngoài việc học trên lớp, tôi thường phát động học sinh mỗi tuần phải đọc
một bài thơ hay một câu chuyện ở báo thiếu niên, để đến giờ sinh hoạt có thể
đọc thơ hoặc kể chuyện cho cả lớp cùng nghe, tuyên dương những em học sinh
có giọng đọc hay, kể chuyện hấp dẫn.
1.2.2: Tích lũy vốn hiểu biết từ cuộc sống và văn học.
- Khi đọc sách không chỉ đọc to, lưu loát mà còn phải diễn cảm một bài
thơ, một đoạn văn, phải chăm chú quan sát, lắng nghe để tìm ra cái âm thanh của

sự vật, cái đẹp của thiên nhiên và cuộc sống quanh ta.
- Khi nói - viết phải thành câu, đủ ý, tập dùng từ ngữ đúng và nói hay, làm
cho ý,câu rõ và sinh động hơn. Đây cũng là yếu tố quan trọng trong cảm thụ văn
học, chính vì thế trong quá trình dạy các môn Luyện từ - câu, Tập làm văn, các

GV: Trần Thị Hằng Nga

18


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

tiết sinh hoạt tập thể,...tôi luôn chú ý sưa sai, nhắc nhở kịp thời khi các em viết,
đọc, giao tiếp với mọi ngưới xung quanh.
- Tập cho học sinh diễn đạt thành văn xuôi từ bài thơ, thành bài hát từ bài
thơ,...( như bài Nàng tiên ốc; Khúc hát ru,...) đẻ các em bộc lộ cảm xúc của bản
thân qua cảm thụ của chính mình.
Ngoài ra để thể hiện tốt một tác phẩm qua giọng đọc khi đọc cần phải có
phương pháp và thái độ đọc đúng đắn - khi đọc cần tập trung tư tưởng cao, luôn
suy nghĩ về những diều đang đọc - mới thấy được cái hay cái đẹp trong tác phẩm
ấy.
* Một số vấn đề giáo viên cần lưu ý khi rèn đọc diễn cảm cho học sinh:
- Khi giao tiếp với học sinh người giáo viên Tiểu học luôn có thái độ nâng
đỡ, khích lệ, thông cảm, luôn luôn nhấn mạnh vào thành công của trẻ. Có khả
năng biết kiềm chế khả năng đồng cảm với học sinh, khả năng làm việc kiên trì,
tỉ mỉ, có khả năng biết tổ chức quá trình dạy học kết hợp với vui chơi.
- Người giáo viên Tiểu học phải nắm được đặc điểm của học sinh, hình
dung thấy những khó khăn của các em khi học đọc để bình tĩnh trước những sai
sót của các em khi đọc, không ca thán trước lỗi phát âm, những cách hiểu sai
trong khi đọc, những lỗi tưởng như lạ lùng với người lớn nhưng lại là bình

thường ở trẻ em. Giáo viên cần chú ý luyện tập để có ngôn ngữ chuẩn, trong
sáng, dễ hiểu, truyền cảm. Người thầy phải đọc được bài tập đọc đúng với giọng
cần thiết, đúng với ý của văn bản nghĩa là phải tạo được hình mẫu đọc lí tưởng
cho học sinh theo.
- Khi dạy hiểu văn chương, giáo viên cần tôn trọng những cảm xúc, cảm
nhận, suy nghĩ tuy còn thơ ngây, non nớt, nhưng rất riêng của học sinh, không
gò ép các em hiểu theo cách duy nhất hoặc nói theo lời lẽ của giáo viên. Tôn
trọng cái riêng của học sinh trong giờ học, nên có những bài tập yêu cầu học
sinh nêu những từ ngữ, hình ảnh, tình tiết mà mình thích nhất và cho các em tập
lý giải vì sao mình lại thích những từ ngữ, hình ảnh, tình tiết đó. Nên đưa ra các

GV: Trần Thị Hằng Nga

19


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

câu hỏi hay bài tập có tính phản hồi, các câu hỏi “ Vì sao? Tại sao? “ để đánh
giá cũng như kích thích sự suy nghĩ của học sinh.
- Giáo viên cần có khả năng tự xác định mục tiêu, nội dung dạy đọc, tự
cảm nhận bài đọc, từ đó mới chủ động tiến hành bài dạy để đạt được kết quả tốt
của giờ học.
- Để nâng cao chất lượng giờ dạy tập đọc cần tận dụng không gian lớp
học, sử dụng, các phương tiện dạy học như đồ dùng trực quan, các phiếu học
tập, các băng hình, băng tiếng ... Vận dụng đồng bộ các hình thức tổ chức dạy
học như dạy học cá nhân, theo nhóm, tổ chức trò chơi,..
* Tóm lại: Để học sinh diễn cảm tốt một văn bản thì giáo viên phải thực hiện
tốt khâu tìm hiểu nội dung văn bản đó thì việc rèn đọc diễn cảm mới đạt hiệu
quả cao.

4- Kết quả thực hiện:
Với quá trình nghiên cứu, vận dụng vào thực tiễn giảng dạy, tôi thấy đây
là một giải pháp có hiệu quả cao trong việc rèn đọc diễn cảm cho học sinh lớp 4.
Kết quả đọc diễn cảm của học sinh bước đầu được nâng cao cả về chất lượng và
số lượng.
Khi các em hiểu được nội dung văn bản sẽ phát hiện cái hay, cái đẹp qua
từng đoạn, từng bài của nhiều tác phẩm khác nhau, từ đó sẽ tạo cho học sinh thói
quen tự tìm hiểu bài, tự tích lũy vốn kiến thức văn học và có thể trình bày tốt
một bài viết cảm thụ ở một số câu thành ngữ, tục ngữ cũng như một đoạn văn
ngắn.
Qua đó, tôi thấy đây là việc làm thiết thực và hết sức quan trọng để nâng
cao chất lượng học tập toàn diện cho học sinh.
Sau khi nghiên cứu và vận dụng đề tài trên vào việc dạy tập đọc cho học
sinh lớp 4A1 do tôi chủ nhiệm, tôi tiến hành khảo sát học sinh, thống kê kết quả,
so với ban đầu kết quả đạt như sau:
Lần Sĩ số

Đọc ê-a,
phát âm sai

GV: Trần Thị Hằng Nga

Đọc đúng

Đọc to,rõ
ràng,hiểu nội

Đọc diễn cảm
20

Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

dung bài
1 19em
7em
7 em
4 em
1em
2 19em
1em
4 em
8 em
6 em
So sánh
Giảm
Giảm
Tăng
Tăng
đối chứng
6 em
3 em
4 em
5 em
Đối chiếu kết quả điều tra thực trạng. Tôi thấy chất lượng đọc tăng lên rõ
rệt:
- Đọc diễn cảm tăng từ 1 lên 6 HS- 31,6 %
- Đọc trôi chảy, hiểu nội dung bài tăng từ 4 lên 8 HS- 42,1 %.
Tôi thấy mình đã tìm đúng hướng và cách dạy đúng đặc trưng bộ môn.
Các em học sinh rất hứng thú trong giờ tập đọc. Bước đầu các em tiết đọc diễn

cảm ở tất cả các bài Tập đọc.
Các văn bản nghệ thuật được nhiều em đọc hay, hấp dẫn. Các em biết
mạnh dạn hơn, biết tìm giọng đọc đúng ngữ điệu, sắc thái, lời nhân vật. Biết
nhận xét bạn để cùng tìm giọng đọc của bài, của đoạn.
Các em thêm yêu thơ văn, có kĩ năng đọc diễn cảm bằng lời tương đối tốt,
biết dùng từ ngữ, hình ảnh chọn lọc để viết đoạn văn, bài văn hay.
Kết quả cho thấy các giải pháp trên rất phù hợp với học sinh, giúp các em
có cảm thụ sâu sắc hơn nội dung bài và có thói quen chuẩn bị bài tốt trước khi
đến lớp.

1. Những kết luận đánh giá cơ bản nhất về sáng kiến:
a- Nội dung:
Qua nghiên cứu, thực hành dạy đọc diễn cảm trong giờ Tập đọc cho học
sinh lớp 4 theo chương trình và sách giáo khoa mới tôi nhận thấy:
Để có một giờ dạy Tập đọc nói chung và phần đọc diễn cảm nói riêng
được “ Nhẹ nhàng, tự nhiên và hiệu quả ”, theo tôi mỗi giáo viên chúng ta cần:
- Phải đủ tự tin
- Am hiểu đầy đủ nội dung kiến thức, kĩ năng của từng loại bài văn, bài
thơ cần truyền thụ.
- Biết kích thích, khêu gợi tư duy độc lập, phát huy hết năng lực tìm tàng
của mỗi bản thân học sinh.
GV: Trần Thị Hằng Nga

21


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

- Trong từng tiết dạy người giáo viên phải có khả năng ứng xử sư phạm
tốt, luôn tạo không khí sôi nổi thân mật giữa thầy và trò.

- Không có con đường nào khác để dẫn đến giờ tập đọc cũng như việc
Rèn đọc diễn cảm thành công là sự phấn đấu của bản thân, sự rèn luyện đầu tư
nghiên cứu để thiết kế bài giảng có chất lượng, phù hợp với đối tượng của lớp
mình.
- Giáo viên thường xuyên quan tâm, uốn nắn để kĩ năng đọc – nói và trả
lời của học sinh. Đánh giá, nhận xét và tuyên dương kịp thời để khích lệ việc
học tập. Để từ đó, các em có lòng say mê hơn trong học tập.
b. Ý nghĩa:
Giải pháp mới này không những có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc
giúp học sinh trung bình, yếu đọc đúng, đọc chính xác văn bản để hiểu nội dung
một cách thấu đáo các bài đọc trong chương trình SGK lớp 4 mà còn giúp cho
học sinh cảm thụ được vẻ đẹp của những tác phẩm trong và ngoài sách. Từ đó
giúp học sinh phát triển khả năng cảm thụ văn học của bản thân. Giúp GV có cái
nhìn sâu hơn khi dạy môn tập đọc đặc biệt là tiến trình rèn đọc diễn cảm cho học
sinh.
c- Hiệu quả:
Giải pháp thành công sẽ mang lại hiệu quả đáng kể, bồi dưỡng cho học sinh tình
yêu Tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, vẻ đẹp của Tiếng
Việt. Góp phần nâng cao chất lượng môn Tập đọc trong lớp nói riêng và chất
lượng Tiếng Việt cả tổ 4 nói chung.
- Kết quả đọc hiểu của HS bước đầu được nâng cao cả về chất lượng và số
lượng. Qua đó, tôi thấy đây là việc làm thiết thực và hết sức quan trọng để nâng
cao chất lượng học tập toàn diện cho học sinh.
- Học sinh được phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong giờ học.
Các em có ý thức tự giác trong việc tự phát hiện, tìm tòi nội dung kiến thức mới.

GV: Trần Thị Hằng Nga

22

Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

Mặt khác, các em còn thi đua đọc hay, đọc đúng và đọc hiểu để từ đó có điều
kiện giao tiếp và học giao tiếp.
Qua tìm tòi, nghiên cứu và vận dụng một số giải pháp Rèn đọc diễn cảm
cho học sinh đã nêu trên, tôi thấy chất lượng đọc diễn cảm của các em ngày
càng được nâng cao. Dạy cho học sinh đọc tốt, hiểu sâu người giáo viên sẽ tiếp
thêm một phương tiện để các em khám phá ra cái hay, cái đẹp của văn chương
và cuộc sống. Từ đó vốn tri thức của các em giàu hơn và chính là nền tảng vững
chắc để học tốt môn Tiếng Việt ở các lớp trên.
2- Các đề xuất khuyến nghị:
Đối với giáo viên:
- Phải nhận thức đúng vị trí quan trọng và vai trò của phân môn tập đọc
- Cần tích cực rèn đọc hay viết đẹp và tham gia các cuộc thi do nhà trường –
phòng Giáo Dục tổ chức.
Đối với nhà trường và các cấp quản lý giáo duc:
- Cần tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên có đủ sách tham khảo, các trang
thiết bị phục vụ bộ môn.
- Tạo điều kiện về cơ sở vật chất để GV và HS có thể học tập, nâng cao kiến
thức trong và ngoài dạy học tạo cho các em những sân chơi để các em có điều
kiện thể hiện những hiểu biết về Tiếng Việt khả năng đọc hay ( đọc diễn cảm)
- Tổ chức các cuộc giao lưu (Đọc hay, viết đẹp) các chuyên đề hội thảo về dạy
Tiếng Việt nói chung và phân môn tập đọc nói riêng
Trên đây là một vài kinh nghiệm mà bản thân tôi đã đúc kết được trong suốt
quá trình giảng dạy ở chương trình lớp 4. Tôi rất mong được sự góp ý chân
thành của quý đồng nghiệp và các cấp lãnh đạo để tôi có thêm những kinh
nghiệm cho chuyên môn cũng như phương pháp sư phạm giúp tôi phục vụ cho
ngành được tốt hơn./.
Phước Hòa, ngày 26 tháng 10 năm 2017

Người viết

Trần Thị Hằng Nga

GV: Trần Thị Hằng Nga

23


Trường Tiểu học số 1 Phước Hòa

2. Ý nghĩa và tác dung của giải pháp mới.
2.1. Ý nghĩa:
Giải pháp mới này không những có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc
giúp học sinh trung bình, yếu đọc đúng, đọc chính xác văn bản để hiểu nội dung
một cách thấu đáo các bài đọc trong chương trình SGK lớp 4 mà còn giúp cho
học sinh cảm thụ được vẻ đẹp của những tác phẩm trong và ngoài sách. Từ đó
giúp học sinh phát triển khả năng cảm thụ văn học của bản thân. Giúp GV có cái
nhìn sâu hơn khi dạy môn tập đọc đặc biệt là tiến trình rèn đọc diễn cảm cho học
sinh.
2.2. Tác dung:
Giải pháp thành công sẽ mang lại hiệu quả đáng kể, bồi dưỡng cho học sinh tình
yêu Tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, vẻ đẹp của Tiếng
Việt. Góp phần nâng cao chất lượng môn Tập đọc trong lớp nói riêng và chất
lượng Tiếng Việt cả tổ 4 nói chung.

2.3. Khả năng áp dung ở đơn vị hoặc trong ngành.
Với giải pháp này có thể áp dụng đại trà trong nhà trường tôi đang công tác và
các trường tiểu học khác.

I. Muc tiêu:
Giúp HS biết đọc, biết tư duy để tạo được sự sinh động, hứng thú, sôi nổi
để lôi cuốn sự chú ý của các em vào cách luyện đọc sao cho có hiệu quả hơn.
Khi dạy tập đọc cho học sinh lớp 4 vấn đề không phải chỉ là dạy cho học sinh

GV: Trần Thị Hằng Nga

24