SKKN: Phương pháp “thảo luận nhóm” trong dạy học môn Lịch sử lớp 5

Đề tài:
PHƯƠNG PHÁP “THẢO LUẬN NHĨM”
TRONG DẠY HỌC MƠN LỊCH SỬ LỚP 5

DakLak, 2013


I. PHẦN MỞ ĐẦU
1.

Lí do chọn đề tài.
Tiếp tục thực hiện Chỉ thị 06-CT/w của Bộ chính trị về thực hiện

cuộc vận động
“ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; Chỉ thị
33/2006/CT-TTG của thủ tướng Chính phủ về chống tiêu cực và khắc phục
bệnh thành tích trong giáo dục thơng qua cuộc vận động “ Hai không” của
ngành, thực hiện cuộc vận động mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức
tự học và sáng tạo.
Thực hiện nội dung giáo dục “ Học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh” trong các môn học và giáo dục ở Tiểu học.
Tiếp tục triển khai các biện pháp chấm dứt hiện tượng học sinh không
đạt chuẩn tối thiểu kiến thức, kỷ năng cho lên lớp, giảm tỷ lệ học sinh yếu,
học sinh bỏ học, đánh giá đúng chất lượng giáo dục trong trường Tiểu học.
giáo dục Tiểu học đã có những chuyển biến tích cực về chất lượng và hiệu
quả giáo dục, từng bước ổn định vững chắc, đáp ứng mục tiêu cơ bản của cấp
học trong giai đoạn giáo dục công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
Đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục tiểu học đã trưởng thành
rõ rệt với trên 85% cán bộ quản lý và gần 70% giáo viên có trình độ đào tạo
trên chuẩn. Giáo viên tiểu học đã làm quyen với việc đổi mới nội dung,
phương pháp dạy học và đánh giá kết quả học tập của học sinh, góp phần

quan trọng đảm bảo cơ hội tiếp cận giáo dục cho mọi trẻ em và nâng cao chất
lượng hiệu quả giáo dục tiểu học. Trẻ nhận được một nền giáo dục phù hợp
với hoàn cảnh sống, nhu cầu và khả năng học tập của trẻ. Những thành cơng
đó tạo nên diện mạo mới, sự phát triển giáo dục. Như vậy, giáo dục tiểu học là
nền tảng của giáo dục phổ thông; đặt cơ sở vững chắc cho sự phát triển tồn
diện con ngưịi. Thành quả của giáo dục tiểu học có giá trị cơ bản, lâu dài, có


tính quyết định, vì thế, làm tốt giáo dục tiểu học là đảm bảo sự phát triển bền
vững của đất nước.
Đổi mới phương pháp dạy học có thể hiểu là tìm con đường ngắn
nhất để đạt chất lượng và hiệu quả dạy học cao. Con đường này khơng có sẵn,
khơng bằng phẳng đầy hoa thơm trái ngọt mà có cả chông gai, khúc khuỷu
gập ghềnh, với sự đan xen giữa cái chung và cái riêng, cái nhìn thấy và chưa
thấy, cái cũ và cái mới. Vì vậy đổi mới phương pháp bao gồm cả hai mặt;
phải đưa vào phương pháp dạy học mới đồng thời tích cực phát huy những ưu
điểm của phương pháp dạy học truyền thống. Lí luận dạy học khơng có
phương pháp vạn năng; đặc biệt trong yếu tố giáo dục, yếu tố kinh nghiệm và
sự kế thừa thể hiện khá đậm nét( thuyết trình, vấn đáp là những phương pháp
rất xưa, cũ, nhưng hiện tại vẫn được sử dụng trong các tiết dạy với mức độ
đậm nhạt khác nhau). Đổi mới phương pháp là sự kết hợp nhuần nhuyễn sáng
tạo kinh nghiệm của giáo viên với những yếu tố mới của phương pháp hiện
đại, với cách nhìn phương pháp mới , giáo viên có thể thực hiện việc cải tiến
phương pháp dạy học. Đặc điểm từng loại bài nhằm phát huy tính tích cực, tư
duy độc lập, hoạt động sáng tạo trong nhận thức của học sinh. Điểm cơ bản là
chuyển từ học tập thụ động, ghi nhớ kiến thức là chính sang học tập tích cực,
chủ động, sáng tạo, chú trọng bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ
năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Nhằm giúp học sinh hình thành những
cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể
chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để tiếp tục học lên trung học cơ sở.

Phương pháp giáo dục tiểu học là phát huy được tính tự giác tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc trưng môn học, hoạt động giáo
dục, đặc điểm đối tượng học sinh và điều kiện của từng lớp và đặc thù với địa
phương, bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác rèn
luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem
lại niềm vui hứng thú học tập của học sinh. Làm thế nào để có một phương
pháp giáo dục vừa học đuợc các năng lực cơ bản như tư duy, phân tích, tổng


hợp, quyết định và hành động, mơ hình hố, cụ thể hố bằng việc làm của
người học thì mới có được kiến thức chắc chắn.
Để đạt được mục tiêu đề ra trong quá trình dạy học kinh nghiệm của bản
thân tôi đúc kết lại là: hoạt động dạy học của người giáo viên và hoạt động
học của học sinh, hai hoạt động này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Đó là
hoạt động mở rộng và cung cấp kiến thức của giáo viên và tiếp nhận kiến thức
của học sinh , trong một hệ thống hợp lí, có sự hợp tác và phân công chia sẻ
đánh giá và điều chỉnh để tránh sự phân tán. Cung cấp và tiếp nhận, người
giáo viên cung cấp kiến thức song không biết cung cấp cũng không mang lại
hiệu quả , bởi người tiếp nhận khơng nhiệt tình khơng hào hứng thì việc trao
đổi sẽ mất đi tính hiệu quả, vì thế người tiếp nhận cũng rất quan trọng, nhưng
phải đảm bảo vừa sức và gây được sự hứng thú thì mới tiếp nhận một cách
đầy đủ và trọn vẹn. Vì thế tơi muốn nói đến cách cung cấp kiến thức và cách
tiếp nhận kiến thức. Đó chính là phương pháp dạy học nêu vấn đề mà hiện
nay mọi người đang quan tâm. Đó chính là lí do tơi chọn phương pháp “ thảo
luận nhóm” nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập.
2.

Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:

Như chúng ta đã biết, mọi ý tưởng tân canh hay đổi mới phương pháp

dạy học, suy cho cùng đều tìm cách chuyển quá trình thuyết giảng một cách
áp đặt của người dạy thành quá trình tự học, tự tìm tịi, khám phá của người
học. Trong đó, sự trải nghiệm và tự kiến tạo kiến thức cho bản thân của người
học có vai trị hàng đầu. Những nổ lực cá nhân của học sinh là trung tâm của
quá trình dạy học. Người học phải tự tạo dựng sự hiểu biết của riêng mình là
chủ yếu chứ khơng chỉ đơn giản là tiếp thu một cách thụ động từ môi trường
bên ngồi. Vì thế người giáo viên phải biết khéo léo đặt vấn đề và tổ chức cho
học sinh tự tìm tòi khám phá, phát hiện, hợp tác, chia sẻ, sàng lọc ý kiến, để
giải quyết vấn đề.
Mỗi phương pháp dạy học dù hiện đại, tiên tiến đến đâu cũng không
thể phù hợp cho tất cả các bài học. Phương pháp đặc trưng bộ môn thường
được áp dụng là định hướng quan trọng trong tiết dạy, nhưng áp dụng nó cần


sự biến hoá vận dụng theo điều kiện hỗ trợ và năng lực của người thầy giáo.
Sự năng động, sáng tạo thể hiện ở việc kết hợp giữa giáo viên tự nghiên cứu
nắm chắc ý đồ sách giáo khoa và sự lựa chọn phương pháp dạy học, muốn
làm được điều đó người thầy phải đầu tư suy nghĩ tìm kiếm phương pháp dạy
học phù hợp. Phương pháp dạy học ở trường Tiểu học, giáo viên cần biết cách
dạy phân hoá, dạy học dựa trên nhu cầu và khả năng của từng đối tượng học
sinh. Học tập là hoạt động mang tính cá nhân cao, chỉ khi nào người học tự
giác , tích cực, tự lực, sáng tạo thì việc học mới có kết quả. Việc dạy học cần
thực hiện nguyên lý “ học đi đôi với hành”, dạy học lấy học sinh làm trung
tâm, học sinh là chủ thể của quá trình nhận thức. Cần tổ chức cho học sinh
hoạt động một cách tích cực dưới sự tổ chức, hướng dẫn của giáo viên. Việc
tổ chức các hoạt động không nhất thiết chỉ tiến hành trong khuôn khổ của lớp
học truyền thống, mà có thể tổ chức dạy học ở nhiều địa điểm khác nhau tuỳ
theo nội dung dạy học, có thể ở ngồi trời, thư viện, học ở nhà bảo tàng tuỳ
theo điều kiện cơ sở vật chất của trường và phù hợp với tình hình địa phương.
Hình thức tổ dạy học này có ý nghĩa và tác dụng tích cực. Tất cả học sinh đều

được làm việc và thực hành luyện tập, biết giúp đỡ lẫn nhau, giải quyết được
những vấn đề khó và tìm ra cái mới trong bài học, tạo thái độ học tập tích cực,
đặc biệt bước đầu giúp các em làm quen với phong cách làm việc hợp tác.
Từng bước hình thành kĩ năng bày tỏ ý kiến , thái độ của bản thân đối với
những quan niệm hành vi việc làm có liên quan đến các mạch kiến thức có tác
dụng định hướng xác định nội dung bài học và vận dụng vào cuộc sống hàng
ngày. Nhiệm vụ cuối cùng của nghề dạy học là kiến thức của người giáo viên
truyền thụ và đưa đến cho học sinh một cách sinh động và có hiệu quả. Bằng
những kinh nghiệm chun mơn, bên cạnh đó có lời nói truyền cảm và những
hình ảnh cụ thể thì hiệu quả của người tiếp nhận sẽ đạt kết quả cao hơn.
Không nên áp đặt những kiến thức có sẵn, cần khuyến khích phương thức làm
việc mới trên cở sở dữ liệu đã được lĩnh hội. Nếu không, dạy học sẽ mất đi
tính hiệu quả, như vậy ngồi những nội dung kiến thức người giáo viên cần
phải trang bị cho mình một phương pháp dạy học đồng thời làm phương pháp


dạy học cho học sinh, mà tất cả giáo viên có thể thực hiện được và khơng ai
giống ai, khơng tiết dạy nào giống tiết dạy nào.

( Ảnh học sinh Trường Tiểu học Kim Đồng )
3.

Đối tượng nghiên cứu.

Trong dạy học mơn Lịch sử của bậc tiểu học nói chung và dạy học môn
Lịch sử lớp 5 của trường tiểu học Kim Đồng nói riêng. Để khuyến khích học
sinh tham gia vào các hoạt động học tập có hiệu quả, do đó phải xây dựng
được tinh thần, nề nếp cách tự học và phát huy tính tích cực, chủ động, tự

giác phù hợp với tâm sinh lí, lứa tuổi của các em, nó mang tính hiếu động, tị
mị ưa khám phá cái mới.
4.

Giới hạn phạm vi nghiên cứu.

Phạm vi sáng kiến của tôi được áp dụng giảng dạy môn Lịch sử lớp 5
tại trường Tiểu học Kim Đồng; “Cũng có thể để áp dụng đối với các môn học
khác”. Trong giảng dạy sử dụng phương pháp dạy học nhưng tôi chỉ nghiên
cứu một phương pháp cụ thể trong dạy học Lịch sử ở lớp 5. Vì thế bản thân
tơi chọn phương pháp “ thảo luận nhóm” nhằm phát huy tính tích cực, chủ
động , sáng tạo trong dạy học Lịch sử lớp 5 làm công cụ cho công tác giảng
dạy và dự giờ của tôi khi chọn phương pháp này. Tơi hồn tồn đưa hết khả
năng và kinh nghiệm đúc kết của bản thân nhiều năm giảng dạy cũng như
công tác dự giờ của giáo viên. Để truyền thụ nhằm hình thành kiến thức cho
học sinh mà trong đó giáo viên đặt ra một hệ thống câu hỏi cho học sinh lần
lượt trả lời trao đổi qua lại với giáo viên và với học sinh khác, dưới sự chỉ đạo
của giáo viên. Qua hệ thống câu hỏi, đáp lời, học sinh lĩnh hội được nội dung
bài học. Như vậy trong thảo luận hệ thống câu hỏi, đáp sẽ hình thành kiến
thức cho học sinh. Đòi hỏi mỗi tiết dạy người giáo viên phải thiết kế một qui
trình dạy học cho học sinh cả lớp, đáp ứng yêu cầu đồng loạt, phù hợp với
quỹ thời gian qui định.
5.

Phương pháp nghiên cứu.
Với tốc độ phát triển vũ bão của khoa học, hằng ngày được tiếp cận

những nguồn thông tin phong phú mới mẻ trong nhiều lĩnh vực kể cả tiếp cận
với những trang thiết bị hiện đại của nền văn minh nhân loại. Những thông tin
cập nhật này là hành trang cho thầy trị trong q trình dạy học. Trẻ em trong

thời kì hiện đại sẽ dàng dàng hơn cùng giáo viên trao đổi , thảo luận một nội
dung của bài học nhờ các em đã được tiếp cận vấn đề đó qua nhiều phương
tiện..., hàng ngày giao tiếp với xã hội. Giáo viên khơng cần thuyết giảng dài
dịng khi các em đã được tận mắt xem những đoạn băng mô tả hình ảnh, hiện
tượng một cách sinh động và hấp dẫn. Quá trình giảng dạy của giáo viên là
một chiều dài tích luỹ kinh nghiệm, xã hội phát triển, con người càng văn


minh. Do vậy, đổi mới phương pháp dạy học ở tiểu học là một tất yếu, tập
trung theo những định hướng dạy học tích hợp là một trong những yêu cầu cơ
bản của đổi mới giáo dục tiểu học, kiến thức các môn học ở tiểu học đơn giản,
liên quan chặt chẽ với nhau và đều hướng vào giáo dục, hình thành phát triển
kĩ năng cho học sinh. Dạy học Lịch sử lớp 5 tơi thấy có rất nhiều phương
pháp. Nhưng trong q trình giảng dạy giáo viên có thể tận dụng mọi phương
pháp, mọi hình thức dạy học đa dạng phù hợp với mỗi đối tượng học sinh và
điều kiện của nhà trường, có thể tổ chức theo học cá nhân, theo nhóm, theo
lớp, có thể học trong lớp hoặc ngoài lớp, để tạo cơ hội cho học sinh được suy
ngẫm bày tỏ ý kiến, thái độ, ý thức làm việc của mình, nhưng khơng một
phương pháp nào là phương pháp vạn năng, vì thế trong cơng tác giảng dạy
và dự giờ bản thân tôi tự nhận thấy phương pháp “ thảo luận nhóm” trong
dạy học mơn Lịch sử lớp 5 là phương pháp tối ưu và đạt hiệu quả cao nhất
trong dạy học môn Lịch sử lớp 5 tại trường Tiểu học Kim Đồng, phù hợp với
đối tượng học sinh vùng sâu vùng xa vùng đồng bào dân tộc.

(Ảnh thảo luận nhóm 5 Trường Tiểu học Kim Đồng )
II. PHẦN NỘI DUNG
1.

Cơ sở lý luận.

Đặc trưng nhận thức của bộ môn Lịch sử là con người khơng thể tri giác
trực tiếp những gì thuộc về quá khứ. Mặt khác, lịch sử là những sự việc đã
diễn ra trong quá khứ là tồn tại khách quan, khơng thể phán đốn, suy luận...
vì vậy nhiệm vụ đầu tiên của bộ môn Lịch sử ở trường phổ thông là tái tạo lại
lịch sử, tức là cho học sinh tiếp xúc với những chứng cứ vật chất, những dấu
vết của quá khứ, tạo ra ở học sinh những hình ảnh cụ thể, sinh động, chính
xác về các sự kiện, hiện tượng lịch sử, tạo ra những biểu tượng về con người
và hoạt động của họ trong bối cảnh thời gian, không gian xác định, trong
những điều kiện lịch sử cụ thể. Trong dạy học môn Lịch sử lớp 5 theo quan
niệm hiện đại không phải là sự học thuộc, nạp vào trí nhớ của học sinh theo
lối thầy đọc trò chép, thầy giảng trò nghe, học sinh học thuộc lòng theo thầy,
theo sách giáo khoa mà là; học sinh thơng qua q trình làm việc với sử liệu
để tự tạo ra cho mình các hình ảnh lịch sử, tự hình dung về lịch sử đã diễn ra
trong quá khứ. Đối với môn Lịch sử lớp 5 phong phú về nội dung đa dạng về
thể loại, mỗi bài là một sự kiện, hiện tượng hay nhân vật tiêu biểu của một
giai đoạn nhất định. Vì thế mỗi một nội dung của một bài học thì người giáo
viên phải lựa chọn phương pháp phù hợp với nội dung từng bài dưới nhiều
phương thức và mức độ khác nhau giúp học sinh tiếp thu bài một cách hứng
thú, tích cực, tự độc lập suy nghĩ. Phương pháp “ Thảo luận nhóm” phát huy
tính tích cực, chủ động, sáng tạo. Trong dạy học môn Lịch sử lớp 5 là phương
pháp tôi tâm đắc nhất, mỗi một câu hỏi mà giáo viên đưa ra là bao gồm nhiều
câu hỏi đóng và câu hỏi mở . Để sử dụng gợi ý trong thảo luận và giảng giải,
phát hiện và giải quyết vấn đề có tính chất khoa học. Khuyến khích học sinh
suy nghĩ mạnh dạn trình bày ý kiến của riêng mình. Trong nhiều trường hợp
khi tổ chức cho học sinh phân tích, thảo luận, đánh giá các sự kiện lịch sử có
thể học sinh nêu ra nhiều ý kiến khác nhau. Đồng thời lại biết lắng nghe ý
kiến người khác chia sẻ kết luận và cơ sở lập luận của bạn, biết cách hợp tác
công việc với bạn, qua việc học hỏi, hợp tác mà tri thức trở nên sâu sắc, bền
vững, dễ nhớ và nhớ lâu. Đây là một kỹ năng vô cùng quan trọng được sử

dụng trong tất cả của bài học.


Việc sử dụng phương pháp “Thảo luận nhóm” nhằm phát huy tính tích
cực, chủ động, sáng tạo trong dạy học môn Lịch sử lớp 5, được vận dụng linh
hoạt vào từng phần của nội dung từng bài học cụ thể và phù hợp với nội dung
kiến thức lịch sử ở tiểu học . Trong quá trình dạy học mỗi giáo viên muốn
thành cơng thì phải đổi mới phương pháp dạy học và vận dụng linh hoạt, tạo
một sự tương ứng cần thiết, sự đa dạng của phương pháp dạy học trong sự
phối hợp của chúng, địi hỏi phải có một số hình thức dạy học thích hợp. Mỗi
hình thức tổ chức dạy học đều có tác dụng tích cực nhằm phát triển học sinh
một khía cạnh nào đó. Vì vậy người giáo viên cần phải biết vận dụng các
phương pháp dạy học truyền thống với hình thức dạy học hiện đại để phát huy
thế mạnh của mỗi hình thức tổ chức dạy học. Phương pháp dạy học mới đòi
hỏi phải có hình thức dạy học mới tạo cơ hội cho học sinh được làm việc, suy
nghĩ, trao đổi thảo luận với nhau nhiều hơn. Nhằm phát huy khả năng của
mình và kích thích học sinh suy nghĩ hăng say trong quá trình học của học
sinh cũng như dạy của người giáo viên. Bên cạnh đó, cần nhận rõ rằng mỗi trẻ
em có sự khác biệt với trẻ em cùng lứa tuổi về nhu cầu và năng lực cá nhân.
Vì vậy, mỗi tiết dạy giáo viên tạo cơ hội để học sinh bộc lộ tốt nhất những
năng lực sở trường của cá thể được thể hiện qua cách học và dung lượng kiến
thức. Đồng thời bên cạnh đó là nghệ thuật và kĩ năng lên lớp của người thầy
giáo.
2.

Thực trạng.
Điều kiện kinh tế, đời sống văn hố, trình độ dân trí khác nhau ở các

vùng miền nên sự phát triển giáo dục khác nhau giữa các trường tiểu học.
Thực tế giáo viên giảng dạy trên lớp đối với môn Lịch sử lớp 5, đặc biệt là

học sinh vùng nông thôn chưa bạo dạn trước đám đông, ý thức chưa ham học,
chưa chủ động trong học tập. Do vậy phương pháp “thảo luận nhóm” là trao
đổi lẫn nhau giúp đỡ những học sinh cịn yếu, những em chưa mạnh dạn. Do
đó tơi thấy áp dụng phương pháp thảo luận nhóm là đạt hiệu quả cho từng nội
dung bài học. Ngoài ra bản thân còn học hỏi, tham khảo tài liệu để nâng cao
nghiệp vụ chun mơn rút ra cho mình một vài kinh nghiệm trong phương


pháp truyền thụ kiến thức cho học sinh. Xây dựng cho học sinh khái niệm
mới, kiến thức mới về môn Lịch sử. Như chúng ta đã biết quá trình dạy học
có hai hoạt động dạy và học, hay cịn gọi là hoạt động dạy của giáo viên và
hoạt động học của học sinh, hai hoạt động này luôn luôn đồng đều và hỗ trợ
tích cực cho nhau, hoạt động này đóng vai trị quyết định cho hoạt động kia,
trong đó hoạt động của giáo viên đóng vai trị chủ đạo, diễn ra và quyết định
đến thành công của bài giảng.
a. Thuận lợi, khó khăn.
- Qua nhiều năm trực tiếp giảng dạy, dự giờ giáo viên, tham khảo
thêm tài liệu, sách báo, băng đĩa, các đợt tập huấn chuyên môn... Nên việc
nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm là sát thực với đặc điểm tình hình địa
phương.
- Ban giám hiệu nhà trường tạo mọi điều kiện tốt nhất cho giáo viên
giảng dạy.
- Để nâng cao chất lượng dạy và học môn Lịch sử trong trường tiểu
học, vì thế thảo luận nhóm là phương pháp chia học sinh thành các nhóm nhỏ
để các em tự do việc thảo luận, trao đổi ý kiến, bày tỏ thái độ, chia sẻ kinh
nghiệm về một vấn đề dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Nhờ thảo luận nhóm
nhỏ mà kiến thức của học sinh sẽ giảm bớt phần chủ quan , phiến diện làm
tăng thêm tính khánh quan, khoa học qua việc học hỏi, hợp tác với bạn bè mà
nhận thức của các em trở nên sâu sắc, dễ nhớ và nhớ lâu hơn. Một qui trình
thực hiện đổi mới nhưng cũng khơng mang tính áp đặt đối với giáo viên; ví dụ

với 2 giờ dạy cùng khối lớp, cùng môn Lịch sử, cùng trường, cùng thời gian
nhưng 2 giáo viên đã tiến hành theo hai cách khác nhau và hiệu quả giờ học
cũng hoàn toàn khác nhau. Như vậy đã có một khoảng trống sáng tạo trong
phương pháp dạy học. Do đó người giáo viên nêu rõ nhiệm vụ, chuẩn bị
phương tiện đồ dùng đầy đủ như phiếu học tập, mơ hình ..., xác định rõ nội
dung nào, hoạt động nào của bài học làm việc theo nhóm, thay đổi thành viên
trong nhóm, tạo sự hưng phấn, phong phú khi trao đổi thảo luận ý kiến.


- Bên cạnh thuận lợi cịn có một số khó khăn là xã EaTam là một xã
vùng sâu, vùng xa cách trung tâm huyện, địa bàn dân cư khá rộng, đời sống
dân chủ yếu làm nghề nông nên điều kiện kinh tế thu nhập trên đầu người dân
cịn thấp, trình độ dân trí chưa ý thức được để đáp ứng với nhu cầu xã hội hóa
giáo dục xã nhà. Ý thức học tập của các em chưa tự giác học tập cũng như
việc ôn luyện lại bài học cũ, một số em học sinh dân tộc tại chỗ còn rụt rè,
thiếu tự tin trước đám đông. Khả năng tiếp thu kiến thức của mỗi học sinh
khác nhau.
+ Phân hiệu nằm rải rác trong thơn việc đi lại các em khó khăn về mùa
mưa lũ nên việc đến trường một số em đi học chưa được liên tục.
+ Một số học sinh thuộc hộ đông anh em, kinh tế gặp nhiều khó khăn
nên việc quan tâm từ phía gia đình cịn hạn chế nhất là việc học tập.
+ Vì khơng có giáo viên dân tộc tại chỗ nên có một số ít học sinh là
con em đồng bào dân tộc tại chỗ vào học lớp 1 đã quá tuổi, khi đến lớp giáo
viên nói tiếng phổ thơng học sinh nắm bắt kiến thức còn chậm.
+ Cơ sở vật chất của nhà trường còn thiếu nhất là phòng học. Do chưa
đủ phòng học nên việc học 2 buổi/ ngày chua triển khai đại trà tồn trường,
hiện tại vẫn cịn 4 lớp học ở phân hiệu Tam An học 1 buổi/ngày. Nên quỹ thời
gian giáo viên để ôn tập cho học sinh gặp nhiều khó khăn.
b. Thành cơng- hạn chế.
- Với quan điểm đổi mới hiện nay, tất cả các phương pháp dạy học cần

phải tập trung vào hoạt động của học sinh. Phải tạo điều kiện và cơ hội để học
sinh tự tìm tịi khám phá, phát hiện những nội dung mới của bài học. Học sinh
thông qua cách học tự phát hiện để từng bước tạo thói quen làm việc có
phương pháp, tuỳ theo trình độ của học sinh, giáo viên giúp học sinh biết cách
phát hiện và giải quyết vấn đề theo các mức độ : nhận biết – hiểu rõ- áp dụng
vào thực tiễn- phân tích- tổng hợp- nhận định đánh giá. Hình thức làm việc
theo nhóm, cặp, thường có tác dụng tích cực hoạt động hóa học tập của học
sinh, mỗi một cá nhân được thực hành trong quá trình học đem lại hiệu quả
thiết thực. Trong quá trình dạy học dưới sự tổ chức và hướng dẫn của giáo


viên học sinh được tự hoạt động để phát hiện khả năng tiếp nhận kiến thức.
Tổ chức cho học sinh thu thập tìm kiếm và lựa chọn các thơng tin về Lịch sử
trên cơ sở các nguồn tri thức và các phương tiện trực quan khác nhau ( sách
giáo khoa, tranh ảnh, bản đồ, sơ đồ, biểu bảng, các phương tiện nghe nhìn,
qua thực tế tham quan, sinh hoạt ngồi giờ) và vốn hiểu biết của học sinh,
giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát, so sánh hệ thống hóa tìm ra mối liên
hệ giữa các sự việc, bối cảnh. Do vậy gây được sự chú ý của học sinh trong
những giờ dạy Lịch sử nhẹ nhàng, hiệu quả, phù hợp với đặc điểm học sinh
tiểu học. Điều quan trọng là đối với học sinh lớp 5 cần gợi cho các em về mối
quan hệ giữa các sự kiện, nhân vật lịch sử với cuộc sống của các em. Vì vậy
cần tích cực liên hệ nội dung bài học với thực tế môi trường sống như liên hệ
tên đường phố, tên quê hương, tên trường, tên liên đội thiếu niên tiền phong
với tên các danh nhân lịch sử, kỉ niệm các ngày lễ... để các em hiểu rõ nét về
các nhân vật lịch sử và các hoạt động của họ. Từ đó gây cho các em ham học
hỏi, tìm hiểu để biết về lịch sử.
- Với sự thành công trên cịn có phần hạn chế trong cơng tác dạy học,
người giáo viên phải nghiên cứu kĩ mục tiêu nội dung bài dạy , chuẩn bị trước
một hệ thống câu hỏi bao gồm cả câu hỏi chính và câu hỏi phụ, từ đó dẫn dắt
học sinh đi đến câu trả lời, đầu tư thời gian vào bài giảng, chuẩn bị một số đồ

dùng dạy học..., tránh thực hiện một cách máy móc, đừng q thiên về hình
thức, khơng giao cho mỗi nhóm chỉ trả lời một câu hỏi rồi nêu kết quả chung
chung trước lớp.
c. Mặt mạnh- mặt yếu.
- Như vậy, chúng ta phải kêu gọi sự sáng tạo và tâm huyết của gíáo
viên. Giáo viên phải tìm tịi, suy nghĩ thiết kế những giờ học sao cho các em
được làm để học, được trải nghiệm như trong cuộc sống thực. Hiểu rõ mục
tiêu của bài học, cần hình thành cái gì cho học sinh về kiến thức, thái độ, kĩ
năng gì, các hoạt động cần huy động được càng nhiều giác quan tham gia
càng tốt; ví dụ như tai nghe, mắt nhìn, tay làm, miệng nói..., các việc làm
thơng qua trị chơi như đóng vai, trao đổi, thảo luận, hợp tác theo nhóm... sẽ


làm cho giờ học thêm hấp dẫn, tăng thêm khả năng phối hợp, chia sẻ với nhau
trong cơng việc. Nhóm là nhu cầu cá nhân mà cũng là một phương tiện để giải
quyết các vấn đề.

(Ảnh thảo luận nhóm 4 môn lịch sử Trường Tiểu học Kim Đồng
)
- Hàng ngày giáo viên thiết kế cho một giờ dạy phải tự đặt cho mình
một hệ thống câu hỏi, có sử dụng phương pháp thảo luận phát huy tính tích
cực của học sinh thì phải tìm hướng giải quyết như thế nào, cần cân nhắc kĩ
lưỡng lựa chọn phù hợp với trình độ chuẩn kiến thức của học sinh tiểu học,
sát thực với đối tượng học sinh vùng sâu. Các câu hỏi sắp xếp từ dễ đến khó,
từ đơn giản đến phức tạp đầy đủ kiến thức cơ bản nhất của bài học nhằm kích
thích học sinh suy nghĩ, dẫn dắt các em đạt đến mục tiêu yêu cầu của bài học,
từ đó xem mức độ học sinh hiểu đến đâu để đánh giá mức độ hiểu biết của
học sinh, khích lệ học sinh tự độc lập suy nghĩ và trả lời sau đó tự đánh giá
kết quả thảo luận của mình. Xác định sự cần thiết phải tổ chức cho học sinh
làm việc theo nhóm, giáo viên chủ động phân chia thời gian sao cho hợp lí,

thời gian cho một hoạt động không quá ngắn cũng không quá dài mất nhiều
thời gian và không nên tổ chức nhiều lần hoạt động nhóm trong một tiết dạy.
Vì vậy muốn đạt kết quả cao thì người giáo viên phải chủ trọng đến một số
chi tiết như:


+ Soạn bài là khâu chuẩn bị quan trọng cho sự thể hiện giờ dạy trên lớp,
chuẩn bị tổ chức các hoạt động dạy học mục tiêu bồi dưỡng các kiến thức, các
kĩ năng hình thành cho học sinh trong bài học đó.
+ xác định rõ có bao nhiêu hoạt động và mỗi hoạt động phân định rõ việc
làm của thầy, việc làm của trò.
+ Nội dung dạy phải thiết thực, gắn bó chặt chẽ với đời sống hằng ngày
của học sinh.
+ Tài liệu dạy học có tính tương tác cao ( với sự trợ giúp hợp lí của giáo
viên hoặc của người hướng dẫn).
+ Mỗi học sinh luôn được giao nhiệm vụ và mục tiêu học tập cụ thể,
nhưng phù hợp với nhịp độ tiếp thu của mỗi học sinh.
+ Người giáo viên phải có hệ thống câu hỏi rõ ràng, chính xác, dễ hiểu,
đầy đủ kiến thức phù hợp với trình độ học sinh lớp 5.
+ Giáo viên thường xuyên theo dõi, giám sát, kiểm tra các hoạt
động của học sinh trong khi thảo luận.
- Mỗi phương pháp và hình thức dạy học đều có mặt mạnh và mặt yếu
riêng, vì vậy khi nghiên cứu bài dạy thì giáo viên cần phải lựa chọn và sử
dụng kết hợp các phương pháp, hình thức dạy học sao cho phù hợp với nội
dung, với tính chất từng bài và điều kiện thực tế cho phép.
+ Trình độ học sinh khơng đồng đều, sở thích của từng em, nếu giáo viên
cứ không tuỳ thuộc vào những yếu tố trên để chia nhóm thì có thể trong khi
thảo luận nhóm khơng đạt kết quả cao, một số em chỉ ngồi chơi không hợp
tác...
+ Giáo viên cũng khơng nên phân nhóm theo một nguyên tắc áp đặt về

số lượng càng đông học sinh làm việc thì càng nhiều ý kiến ( nhưng hiệu quả
khơng cao).
Thực tế vẫn cịn giáo viên chưa thực sự coi trọng đổi mới việc soạn bài (
bài soạn mang hình thức chiếu lệ, rập khn, sao chép từ sách giáo viên, chưa
có tính sáng tạo, chưa mạnh dạn đưa các hình thức dạy học mới vào từng đối


tượng học sinh phù hợp với điều kiện kinh tế, trình độ học sinh tại địa phương
xã nhà).
d. Các nguyên nhân- các yếu tố tác động.
- Trong khi sử dụng phương pháp thảo luận nhóm cũng do một số
nguyên nhân yếu tố tác động đến kết quả học tập của học sinh.
+ Cách chia nhóm phải đa dạng và phù hợp với đặc điểm của học sinh
lớp 5 gây hứng thú cho học sinh ví dụ: có thể chia nhóm theo màu sắc, theo
tên loài hoa, loại quả, tên các con vật mà học sinh yêu thích, theo chỗ ngồi
cách chia nhóm ngẫu nhiên...
+ Số thành viên trong nhóm phải phù hợp, tốt nhất từ 2 đến 6 em để các
thành viên của nhóm có điều kiện bày tỏ, chia sẻ, đồng thời tạo ra khơng khí
gần gũi, thân thiện tin cậy nhưng nghiêm túc trong nhóm.
+ Nhóm học tập đơn giản nhất là nhóm 2 học sinh. Hình thành hoạt động
nhóm nên bắt đầu bằng cỡ nhóm nhỏ nhất với những nhiệm vụ đơn giản và
quyen thuộc. Từ đó các em sẽ có kinh nghiệm để làm việc trong những nhóm
lớn hơn. Nhóm 2, 3, 4 học sinh là nhóm phố biến nhất khơng nên q 6 học
sinh. Các nhóm nên thay đổi các hoạt động khác nhau.

(Ảnh thảo luận nhóm 2 mơn lịch sử Trường Tiểu học Kim Đồng )


+ Nội dung dạy học phải chuẩn bị tốt, phương pháp hình thức tổ
chức dạy học phải đa dạng, phong phú.

+ Được tổ chức học tập trong một môi trường sư phạm thân thiện.
+ Thảo luận nhóm phải phù hợp với chủ đề, thiết thực và gần gũi, vừa
sức đối với học sinh bậc tiểu học.
+ Nếu câu hỏi khó thì chia thành những câu hỏi nhỏ có tính chất gợi ý.
+ Khi mời các nhóm trình bày khơng nên mời tất cả các nhóm lên trình
bày về một vấn đề giống nhau. Sẽ gây nhàm chán và phí thời gian, tuỳ theo
thời gian và thời lượng câu hỏi thảo luận mà giáo viên bố trí hợp lí có thể cho
một số nhóm khác nhận xét.
+ Khơng tập trung vào một số học sinh bạo dạn, tích cực, thích thể hiện.
Hãy làm sao để cho tất cả học sinh cùng có cơ hội nói lên quan điểm của
mình khi thảo luận và rèn kĩ năng trình bày.
+ Cần động viên khuyến khích sự tiến bộ kịp thời bằng lời khen để tạo sự
phấn khởi và tạo khơng khí thi đua lành mạnh giữa các nhóm và giữa các học
sinh trong nhóm với nhau.
e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra.
+ Nội dung học tập của trẻ trong nhà trường chính là nội dung trong
đời sống hiện thực với những thành tựu vật chất và tinh thần, với những quan
hệ kinh tế xã hội đương thời. Vậy là về bản chất, nhà trường là nơi diễn ra
cuộc sống thực của trẻ em và bằng cách là tổ chức những hoạt động trên
những nội dung thực ấy. Giáo viên cần coi học sinh là trung tâm của quá trình
học, học sinh được hướng dẫn tự học, tự khẳng định, được tích cực tham gia
học tập hết sức mình nhằm chiếm lĩnh kiến thức, kỹ năng trong xã hội hiện
đại, trong một môi trường an tồn và cởi mở, chứ khơng đơn giản chỉ nhằm
mục đích thi cử, lên lớp, bằng cấp..., mà mỗi cá nhân tự làm ra sản phẩm của
chính mình, ai làm nhiều thì hưởng nhiều, ai làm ít thì hưởng ít. Theo nguyên
tắc thấy giáo hiện đại không giảng giải những cái làm sẵn, không dùng lời
thuyết phục học sinh chấp nhận cái có sẵn, mà người tổ chức quá trình học, để
cho học sinh tự tìm tịi, sáng tạo, phân tích tự mình làm ra được sản phẩm học

tập theo nguyên tắc Thầy thiết kế - Trò thi cơng. Theo ngun tắc ấy trẻ sẽ tự
hình thành cho mình theo phương pháp tư duy và kinh nghiệm. Chất lượng
giáo dục được quyết định bằng sức mạnh vật chất của việc học. Việc học có
thực hiện được hay khơng là do phương pháp, cách thức tổ chức dạy học của
mỗi giáo viên giảng dạy. Nếu người thầy nghiên cứu bài học này học sinh đạt
được mục tiêu gì, hình thức dạy học nào có hiệu quả, học sinh dễ hiểu bài
hơn...; Như vậy người giáo viên phải dày công suy nghĩ, tìm tịi phương pháp
dạy học mới, tổ chức thảo luận nhóm làm sao cho phù hợp với học sinh của
lớp mình. Người giáo viên phải đặt ra một hệ thống câu hỏi đóng, mở...,
chuẩn bị đồ dùng dạy học, phiếu học tập..., làm sao các nhóm thảo luận, giải
quyết một vấn đề gì, hình thức tổ chức như thế nào để lơi cuốn tồn bộ học
sinh cùng hoạt động, không gây sự nhàm chán. Không nên tổ chức nhóm q
nhiều trong một giờ dạy, hình thức tổ chức nhóm lặp đi lặp lại giống nhau làm
cho học tự cảm thấy mệt mỏi, không muốn học, hiệu quả giờ dạy không cao.
3. Giải pháp, biện pháp:
a. Mục tiêu của giải pháp- biện pháp.
+ Thảo luận nhóm là phương pháp chia học sinh thành các nhóm nhỏ để
các em tự do trao đổi ý kiến , bày tỏ thái độ , chia sẻ kinh nghiệm về một vấn
đề nào đó dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
+ Tăng thêm động lực học tập.
+ Tạo cơ hội cho học sinh học tập lẫn nhau.
+ Gây hứng thú và chú ý cho học sinh, khuyết khích trí thơng minh,
sáng tạo của học sinh. Đánh giá được năng lực tư duy, khả năng phân tích
tổng hợp và liên hệ với cuộc sống.
+ Tăng thêm tình cảm tích cực về nhau, giảm bớt sự xa lạ, xây dựng mối
quan hệ, cung cấp những quan điểm khẳng định về người khác.
+ Làm tăng lòng tự trọng thông qua cảm giác được người khác tôn trọng
và cần đến trong mơi trường đó.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp.

Dạy và học theo phương pháp “ thảo luận nhóm” ở trường tiểu học là
một trong những vấn đề được quan tâm của mọi tầng lớp xã hội, phải chăng
trong nghiên cứu đúc rút kinh nghiệm để góp phần phát triển năng lực dạy
học theo phương pháp mới, ở trường tiểu học nói chung và từng mơn học,
từng khối lớp nói riêng. Mỗi giáo viên phải lựa chọn cho mình một phương
pháp dạy học đạt hiệu quả. Bản thân tôi chọn sáng kiến kinh nghiệm tiến hành
nghiên cứu phương pháp “Thảo luận nhóm” phát huy tính tích cực, tự giác
của học sịnh, được nêu ra ở trên nhằm vận dụng vào cơng tác giảng dạy nhằm
hướng cho học sinh, tìm tòi kiến thức kĩ năng đã học và nêu ra các tình
huống có vấn đề, hướng giải quyết vấn đề tất cả mọi hành động đều phải suy
nghĩ độc lập, phát huy sự chủ động phát hiện kiến thức mới và hình thành kĩ
năng từ đó học sinh phát biểu thành lời để các hoạt động đạt kết quả cao. Tuy
mỗi phương pháp và hình thức dạy học đều có ưu và nhược điểm riêng phù
hợp với từng loại bài, từng khâu của tiết dạy, điều quan trọng là lựa chọn mức
độ sử dụng. Căn cứ vào nội dung tính chất từng bài, trình độ, năng lực, sở
trường của giáo viên, hoàn cảnh cụ thể đặc điểm của trường , lớp, mà lựa
chọn và sử dụng cho phù hợp, biết kết hợp các phương pháp một cách hợp lí
nhuần nhuyễn để truyền đạt tới học sinh.
Từ đó giáo viên rút ra một số giải pháp khi sử dụng phương pháp “Thảo
luận nhóm” phát huy tính tích cực , tự giác của học sinh trong dạy học ở bậc
Tiểu học như sau:
- Giáo viên xác định mục tiêu bài học, kiến thức và kĩ năng học sinh cần
lĩnh hội.
- Chuẩn bị phương tiện dạy học bằng mơ hình, hình vẽ, kí hiệu, tranh
ảnh...
- Xác định người điều khiển, đối tượng học sinh trong lớp.
- Xác định rõ vấn đề thảo luận.
- Chuẩn bị kĩ lưỡng cho buổi thảo luận.
- Giáo viên cần quan tâm đến việc sắp xếp cơ sở vật chất để các đối

tựợng đều được thảo luận có hiệu quả.


- Xoay quanh phần trọng tâm chủ đề thảo luận.
- Lắng nghe khi người khác phát biểu.
- Tôn trọng ý kiến quan điểm của người khác.
- Bình tĩnh có thái độ khách quan không bị xúc động.
- Sử dụng các sự kiện hiện tượng để minh họa cho ý kiến, quan điểm.
- Giáo viên chuẩn bị tốt một số câu hỏi để làm sáng tỏ những điều còn
nghi ngờ.
- Bảo đảm càng nhiều người thảo luận càng tốt.
- Kiên quyết không để cho ai lẫn át buổi thảo luận.
- Trong khi thảo luận phải tạo được khơng khí vui vẻ tránh căng thẳng
để học sinh thi đua hợp tác với nhau, trình bày ý kiến của mình trong quá
trình tìm kiếm, vận dụng phát hiện kiến thức.
Việc sử dụng phương pháp ở trên được vận dụng sáng tạo phải phụ
thuộc vào đặc trưng môn học, tiết học, tâm sinh lý của học sinh, trang thiết bị
và cơ sở vật chất của trường.
Trình tự để hướng dẫn cho học sinh thảo luận nội dung bài này như
sau:
Ví dụ: Minh họa cho phương pháp “Thảo luận nhóm” phát huy tính tích
cực, chủ động, sáng tạo của học sinh với;

Bài 25:

Lễ kí Hiệp định

Pa- ri
Trình tự để hướng dẫn cho học sinh thảo luận nội dung bài này như
sau:

- Giáo viên nêu yêucầu hướng dẫn

- Học sinh thảo luận đưa ra kết quả .

học sinh thảo luận theo nhóm.
1) Tại sao Mĩ phải kí Hiệp định Pa
–ri ?

+ Cuộc đàm phán về việc chấm dứt
chiến tranh Việt Nam kéo dài nhiều năm. Chỉ
sau những thất bại nặmg nề ở cả hai miền
Nam- Bắc trong năm 1972, Mĩ mới buộc phải
kí Hiệp định Pa- ri về chấm dứt chiến tranh,


lập lại hịa bình ở Việt Nam.
+ Sáng sớm ngày 27-1-1973, cờ đỏ sao
2). Lễ kí Hiệp định diễn ra như thế vàng, cờ nửa đỏ, nửa xanh, giữa có ngôi sao
vàng, nhiều khẩu hiệu ủng hộ nhân dân Việt

nào?

Nam xuất hiện khắp nơi trên đường phố ở Pari.
+ Tòa nhà trung tâm các hội nghị ở thành
phố Cle- be được trang hoàng lộng lẫy. Đội
cảnh vệ quốc gia Pháp đội mũ đồng bóng
lống,
+ Tại phịng họp lớn của tịa nhà, dưới
ánh sáng của những chùm đèn pha lê, trước

sự chứng kiến của các nhà ngoại giao và
phóng viên quốc tế, đại diện các phái đồn
tham gia đàm phán kí vào các văn bản của
Hiệp định.
3). Nội dung chính của Hiệp định?

+ Mĩ phải tôn trọng độc lập, chủ quyền,
thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt
Nam.
+ Mĩ phải rút toàn bộ quân Mĩ và quân
đồng minh ra khỏi Việt Nam.
+ Mĩ chấm dứt dính líu quân sự ở Việt

4). Việc kí kết đó có ý nghĩa gì?

Nam.
+ Mĩ phải có trách nhiệm hàn gắn vết
thương chiến tranh ở Việt Nam.
+ Đế quốc Mĩ thừa nhận sự thất bại ở
Việt Nam.
+ Đánh dấu bước phát triển mới của cách
mạng Việt Nam


Giáo viên chốt lại hoặc giải thích thêm hai câu thơ chúc tết năm 1969 của
Bác Hồ:
“ Vì độc lập, tự do
Đánh cho Mĩ cút , đánh cho ngụy nhào”.
Từ đó lưu ý: Hiệp định Pa – ri đã đánh dấu một thắng lợi lịch sử có ý
nghĩa chiến lược; chúng ta đã “đánh cho Mĩ cút”, để sau đó 2 năm vào mùa

xuân năm 1975 lại “ đánh cho ngụy nhào”, giải phóng miền Nam, hồn tồn
thống nhất đất nước.
Ví dụ dạy bài 24: Chiến thắng “Điện Biên Phủ trên khơng”
Giáo viên có thể đặt ra một hệ thống câu hỏi để hệ thống kiến thức cơ
bản của nội dung chương trình, nhằm rèn luyện kĩ năng và phát triển tư duy
khoa học. Nội dung thảo luận kiểm tra cần chú trọng các phần cơ bản của nội
dung bài học. Giáo viên đưa ra yêu cầu;
- Chọn từ thích hợp trong những từ ngữ sau để điền vào chỗ chấm:
a) Ngừng ném bom miền Bắc.
b) Hà Nội và các thành phố lớn.
c) Máy bay B52.
d) “ Điên Biên Phủ trên không”.
Câu 1: Trong 12 ngày đêm cuối năm 1972
đế

quốc

Mĩ

dùng

- Hà Nội và các thành phố lớn

……………………………………
Câu

2:

Ném

bom

hòng

- Máy bay B52

hủy

diệt

…………………
Câu 3: Ở miền Bắc, âm mưu khuất phục

- “ Điện Biên Phủ trên không”

Nhân dân ta. Song, quân dân ta đã lập nên chiến
oanh

thắng

liệt

………………………………………….
Câu 4: Ngày 30-12-1972 Tổng thống Mĩ
buộc

phải

tuyên

…………………………………….

bố

- Ngừng ném bom miền Bắc


c. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp.
- Muốn định hướng các mục tiêu, xác định nhiệm vụ học tập được tốt thì
người giáo viên thực hiện một số giải pháp, biện pháp là:
+ Lời dẫn phải súc tích, giàu tính khái qt và giàu hình ảnh.
+ Phải đề cập tới cốt lõi của bài học.
+ Tạo ấn tượng, gợi ý tò mò của học sinh.
+ Tổ chức cho học sinh tiếp cận nguồn dữ liệu( kênh chữ, kênh hình,
sách giáo khoa) để có những hình ảnh cụ thể về sự kiện, hiện tượng lịch sử.
Đây là khâu cực kì quan trọng của quá trình nhận thức lịch sử. Bởi nếu khơng
dựa trên các hình ảnh của sự kiện thì học sinh khơng thể nhận thức và tư duy.
Để khởi động bộ máy tư duy của học sinh, hướng học sinh vào vấn đề cần
giải quyết. Vì thế đối với học sinh phương pháp “Thảo luận nhóm” khơng nên
cố định các nhóm mà cần thường xuyên thay đổi, tạo điều kiện cho học sinh
có thể giao lưu, học hỏi rộng rãi với nhau trong lớp học. Đồng thời, cũng cần
tạo điều kiện cho các em được luân phiên nhau làm nhóm trưởng và thư kí
của nhóm. Giúp học sinh kịp thời đưa ra những câu hỏi gợi ý tùy theo nội
dung trả lời của học sinh mà khơng thốt đi mục tiêu bài học.
- Đối với giáo viên khi thực hiện biện pháp thảo luận là tự đánh giá được
kết quả của mình, cơ hội để giáo viên suy nghĩ về học sinh của mình từ đó
thiết kế được hệ thống câu hỏi phù hợp với lớp mình, giáo viên chủ động, đỡ
đơn điệu khi tiến hành giờ học tạo mối quan hệ tuơng tác giữa thầy và trò.
Xuất phát từ nội dung yêu cầu của nội dung thảo luận để xây dựng hệ thống
câu hỏi chính và câu hỏi phụ kèm theo, câu hỏi phải có nội dung rõ ràng, dễ

hiểu, chính xác hợp với trình độ kiến thức học của học sinh. Câu hỏi cần liên
quan đến nội dung bài học tránh những câu hỏi không ăn nhập với nội dung
và tiến trình bài học. Giáo viên cần có những câu hỏi ở nhiều mức độ khác
nhau.
Ví dụ 1: Bài 15 – Chiến thắng biên giới thu – đông năm 1950
Câu 1: Lực lượng của địch khi bắt đầu tấn công lên Việt Bắc?


Câu 2: Sau hơn một tháng tấn công lên Việt Bắc, quân định rơi vào tình
thế như thế nào?
Câu 3: Sau 75 ngày đêm đánh địch, ta đã thu được kết quả ra sao?
Câu 4: Chiến thắng này có tác động đến cuộc kháng chiến của nhân dân
ta?
Ví dụ 2: Khi dạy bài 20 - Bến Tre Đồng khởi
Câu 1: Vì sao cuối năm 1959- đầu năm 1960, khắp miền Nam bùng lên
phong trào Đồng khởi chống Mĩ – Diệm?
Câu 2: Dựa vào sách giáo khoa, em hãy viết một đoạn văn nói về khí thế
vùng lên đấu tranh của nhân dân huyện Mỏ cày, tỉnh Bến Tre chống Mĩ –
Diệm?
Câu 3: Hình thức của nhân dân miền Nam sau phong trào Đồng khởi?
Câu 4: Thắng lợi mà nhân dân ta đã giành được trong phong trào Đồng
khởi?
Câu 5: Thắng lợi của phong trào Đồng khởi ở Bến Tre có tác động như
thế nào đối với cách mạng miền Nam?
d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Từ thực tế khi sử dụng phương pháp thảo luận nhóm phát huy tính tích
cực, chủ động, sáng tạo của học sinh để khai thác cho trọng tâm nội dung của
một bài dạy Lịch sử, một tiết dạy học thành công nhiều hay ít thể hiện sự hoạt
động tích cực chủ động của học sinh dưới sự hướng dẫn của giáo viên, dẫn
dắt học sinh xây dựng được khái niệm, kiến thức mới từ cơ sở những kiến

thức đã học. Những gì học sinh nghĩ được, nói được, làm được thì giáo viên
khơng làm thay, nói thay. Muốn vậy người giáo viên phải chuẩn bị bài giảng
cẩn thận, chu đáo đầy đủ và một hệ thống câu hỏi thảo luận mà chúng ta đưa
ra và cách giải quyết. Có làm được điều đó mới xây dựng được kiến thức mới
thì mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp xâu thành một chuỗi mạch kiến
thức chặt chẽ với nhau. Tạo cho học sinh tiếp thu một cách thụ động, sâu sắc
có hứng thú học tập hăng say xây dựng bài, kết quả là hiểu bài ngay tại lớp ví
dụ:


Giáo viên dùng phương pháp “Thảo luận nhóm” phát huy tính tích cực
của học sinh thì trước hết phải cho học sinh ôn lại các kiến thức Lịch sử đã
học có liên quan đến chiến dịch Việt Bắc thu đơng năm 1947 và chiến thắng
biên giới thu- đông năm 1950 các câu hỏi mà giáo viên đặt ra.
Giáo viên chuẩn bị đồ dùng dạy học là phiếu học tập của học sinh, giáo
viên ghi sẵn câu hỏi vào phiếu học tập với nội dung câu hỏi: Từ bài mới ở
trên giáo viên hướng dẫn học sinh vận dụng làm bài tập thực hành để nhằm
củng cố kiến thức mới học.
Đổi mới phương pháp dạy học phải được thực hiện theo quy trình khép
kín, tác động thúc đẩy lẫn nhau giữa bốn yếu tố: tìm hiểu nhu cầu và năng lực
của học sinh, xác định mục tiêu và kế hoạch dạy học, đổi mới phương pháp,
cuối cùng là đánh giá kết quả dạy học.
e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
Đây là một phương pháp dạy học mang tính tích cực và thường được áp
dụng rộng rãi đối với hầu hết các môn học, đặc biệt là sử dụng vào dạy học
môn Lịch sử lớp 5. Tùy điều kiện và yêu cầu của nội dung bài học, giáo viên
có thể tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm 2 đến nhóm 6, với các cách chia
nhóm 2 em ngồi cùng bàn /1 nhóm, hoặc 2 bàn liền kề nhau quay mặt vào
nhau thành một nhóm, lớp có thể chia thành 3 đến 5 nhóm nhỏ tùy theo mức
độ học sinh trong lớp.

Việc sử dụng phương pháp thảo luận phát huy tính tích cực, tự giác
trong học sinh môn Lịch sử đối với học sinh tiểu học tại trường tiểu học Kim
Đồng hiện tôi đang công tác bản thân tôi thấy kết quả học tập của học sinh là
thước đo kết quả hoạt động của giáo viên và học sinh. Khi sử dụng phương
pháp này là một quá trình “ cùng nhau suy nghĩ, cùng nhau khai thác, phân
tích các thơng tin” thực hiện sự hợp tác trong học tập. Củng cố kiến thức, hình
thành thái độ, kĩ năng và hành vi tích cực. Kiến thức và suy nghĩ của nhiều
người nếu kết hợp được với nhau sẽ có giá trị hơn chỉ là của một người hướng
dẫn, buổi thảo luận không nhất thiết người hướng dẫn phải là giáo viên mà có
thể là một học sinh do nhóm lớp bầu chọn và được giáo viên đồng ý hay do