DSpace at VNU: Về nội hàm và đặc trưng của nền hành chính phục vụ

VE NOI HAM VA DÀC TRUNG
CÙA NÈN HÀNH CHÌNH PHUC VU
Nguyén Trong Bình

Trong bdi cành mdi hién nay, de quàn ly cdng vugt qua duge Ihàch thùc va
thire hién tòt su ménh cùa nd, ddi bdi phài giài quyét nhiéu vàn de, trong dd, theo
tàc già, Ihàm nhuàn tu tudng Lio Chi Minh ve dàn chù va vai trd, tàm quan trgng
cùa phàt huy dàn ehù, dya vào phuong thùc dàn chù de xày dyng va ddi mdi thiét
che quàn ly cdng ehinh là mdi noi dung cdt Idi va quan trgng nhàt. Chinh d day, xày
dyng nin hành chinh phuc vw' (HCPV) ed thè xem là "diém gap ga" giùa phàt huy
dàn chù vdi cài càch nèn hành ehinh theo hudng nèn HCPV. Xày dyng nén HCPV
là mdi vàn de Idn, ddi bdi càn giài quyét nhiéu vàn de cà ve phuong dién ly luàn va
Ihyc lién. Bài vièt này chi gidi han vào viéc: fim hiéu noi barn va ehi ra càc dàc
trung cùa nèn HCPV ma khdng phài là de càp Idi tal cà càc phuong dién cà ve ly
luàn va Ihyc lién trong xày dyng nén CHPV.
1. Noi hàm ciia nen hành chinh phuc vu
Cd thè quan niém, nén hành chinh phyc vu là nén hành chinh trén co sd lày
cdng dàn là góc va trong khudn khò ve trình ly dàn ehù cùa xà hdi, thdng qua trình
ly phàp djnh va càn cu vào y chi cdng dàn de hình thành, xày dyng mot nén hành
ehinh lày phyc vu cdng dàn làm tdn chi, ddng thdi dàm nhàn Idi tràch nhiém phuc
v\i dd. Cd thè ehi ra mot so phuong dién thuge nói hàm cùa nén HCPV nhu sau:

* NCS. ThS., Hgc vién Quàn ly cóng, Dai hoc Nhàn dàn Trung Quóc.
1. Trén co sd ké thùa nhùng thành qua nghién cùu d trong va ngoài nuóc, hgc già Trung Quóc
Zhang Kangzhi trong tàc phàm: ''Luàn ly hgc quàn ly cdng' dà cho ràng, co thè phàn chia ba
mó thùe ve nèn hành chinh tu khi xuàt hién nhà nuóc cho dén nay: 1) Nén hành chinh thòng
tri (trong xà bòi nòng nghiép); 2) Nèn hành chinh quàn ly hoàc quàn che (tu thdi ky càn dai
dén nay, eùng eó thè ggi day là mó thùc gàn lièn vdi xà bòi cóng nghiép); 3) Nèn hành ehinh
phuc vu (gàn vdi xà bòi hàu cóng nghiép). Xem Ihém: Zhang Kangzhi, 2003, Luàn ly hgc
quàn ly cdng, NXB Dai hoc Nhàn dàn Trung Quóc, Bàc Kinh, (tiéng Trung). Trong bài viét
này, tàe già dira vào càch phàn chia này khi lién hành so sành, dói chiéu su khàc nhau giCra

càc mó thùc cùa nén hành chinh.
65


VIÉT NAM HQC - KY YÉU HQITHÀÒ QUÒC TÉ LÀN THlT TU

1.1. Nén hành chinh phuc vu là nen hành chinh lày còng dàn là goc
Day là noi hàm quan trgng nhàt cùa nèn HCPV, eùng là dàc trung bàn chat cùa
nén HCPV. Nèn hành chinh lày cdng dàn là góc ed nghìa là, trong quàn ly cdng,
diéu dàu lién ma nén hành chinh càn xem xét là Igi ieh cùa còng dàn. Nói càch khàc,
tói da bòa Igi ieh cùa còng dàn là già tri dàu lién ma nèn hành chinh phài theo duòi va
thye hién. Trong quàn ly cóng, de bào dàm Ihyc hién tói da bòa Igi ieh cóng diln Ihì dja
vj mang tinh quyét djnh cùa y chi cóng dàn phài duge dàm bào. Nói mot càch cu thè,
còng dàn là góc va y chi cóng dàn trong quàn ly còng giù dja vj mang tinh quyét djnh
chù yéu duge thè hién ó mot so khia canh sau:
Thù nhàt, chinh sàch cóng là su phàn ành y chi cùa cóng dàn. Còng dàn là góc
va y ehi cóng dàn trong quàn ly cóng giù dja vj mang tinh quyét djnh thè hién rò nel
nhàt trong quyét sàch còng. So dì nhu vày là vi: 1) DÓi vói qua fiình quàn ly cóng,
quyét sàch khòng chi là sy khói diém ma con là yéu tó quyét djnh phuong hiróng vàn
hành cùa bò mày quàn ly còng. Quyét sàch là mài khàu quan trgng nhàt cùa loàn bò
qua trình quàn ly còng; 2) Quyét sàch là ehùc nang chù yéu va là trgng tàm boat dòng
cùa nén hành chinh trong tuong lai. Nèu cóng dàn là góc va tinh quyét djnh cùa S/ chi
còng dàn trong quyét sàch cùa chinh phù duge dàm bào. Ibi eùng eó nghìa y ehi dò
eùng duge thè hién trong loàn bg boat dòng cùa nèn hành chinh.
Khi y chi còng dàn nam ò dja vj mang tinh quyét djnh thì vói tu càch mot
quyén ca bàn, sy tham già cùa còng dàn phài that sy duge dàm bào thòng qua phàp
luàt va càc quy djnh eó lién quan. Nén hành chinh càn phài thòng qua viéc che djnh
càc quy tàe, tao lap mòi trudng va sy ùng ho cùa nò de dàm bào sy tham già cùa
còng dàn trong qua trình che djnh chinh sàch. Còng dàn hoac càc tó ehùc dai dién
cùa còng dàn tham già vào qua trình quyét sàch là mot mài khàu khòng thè tiiiéu,

néu khòng, quyét sàch cùa chinh phù se khòng eó finh hgp phàp. Vai trd cùa chinh
phù, cùa nèn hành chinh phàn nhiéu duge thè hién d chd long hgp y kién cùa còng
dan va lya ehgn phuang àn ehinh sàch phù hgp vói y nguycn cùa dai da so còng
dàn. Viéc lya ehgn duge phuong àn chinh sàch dàm bào sy "hai long" cùa cóng dàn
là mot diéu kién de chinh sàch duge thye thi mot càch thuàn lai, bòi le, viéc ihyc
hién bài cu mot quyét sàch nào eùng dèu càn dén sy hgp tàc, ùng ho cùa còng dan.
Chi trong trudng hgp còng dàn "bài long" vói quyét sàch dò, thì qua trình thye Ibi
mai eó thè nhàn duge sy ùng hg cùa cóng dàn.
Thù hai, cóng dàn tham già thuc hién chinh sàch còng. Qua trình thye thi
chinh sàch còng, néu khòng eó sy tham già cùa còng dàn thì sy linh boat va quyén
ty chù rat de din dén viéc nén hành chinh xàm hai hoàc vi pham quyén Igi cùa còng
dan. Vi thè, trong qua trình thye hién ehinh sàch còng, sy tham già cùa còng dàn là
mot dói bòi khàch quan. Sy tham già cùa còng dàn trong qua trình thye Ibi chinh
66


VE NÓI HÀM VA DÀC TRUNG CÙA NÈN HÀNH CHINH.
sàch cdng bao gdm hai phuang dién sau: 1) Cóng dàn vài tu càch là mot trong
nhung chù thè true tlep thuc thi chinh sàch cóng. Diéu này eùng ddng nhàt vdi tu
tudng "eùng quàn trj", "eùng quàn ly" ma ly luàn Quàn trj tot da de ra. Trong md
thùe eùng quàn trj cùa nèn HCPV, nèn hành ehinh san sé quyén lye va phdi hgp vdi
càc chù thè khàc de thye thi ehinh sàch. Nd thdng qua phuang thùc lành dao mdi
nhu quan tàm, thùc day, thda hiép va vai trd ngudi trung gian de thye hién vai trd
quan trgng cùa minh, ma khdng phài là su dyng phuong thùe lành dao truyèn thdng
nhu thdng qua cuòng che va ménh lénh de thùe day viéc thye hién ehinh sàch. 2)
Nen hành chinh thóng qua phàp lugt va càc quy dlnh eó lién quan de dàm bào su
tham già glàm sàt, dành già cùa cóng dàn dól vài viéc thuc thi ehinh sàch cóng. 0
day, viéc thdng qua nhùng phuang thùc nhàt djnh de cdng khai vdi dàn mot càch
loàn dién va kjp thdi ve tinh hình trién khai ehinh sàch, eùng nhu nhùng thuàn Igi
va khd khan trong qua trình thye thi ehinh sàch ed y nghìa rat quan trgng. Bdi vi, dà

là chinh sàch cdng thì nò tal yéu lién quan tói Igi ieh cùa dòng dào còng dàn, vi thè,
néu khòng eó sy tiép nhàn cùa dòng dào còng dàn thì ehinh sàch rat khò eó thè phàt
huy duge tàe dyng cùa nò trong thye té.
Thù ba, su hai long hay khòng hai long cùa cóng dàn là tléu chuàn cuòi eùng
dành già hléu sudi cùa nén hành chinh. Nèn HCPV vói tu càch là nén hành chinh
"lày còng dàn là góc", mgi boat dòng cùa nò dèu là phuc vy còng dàn, vi thè, trong
viéc thye hién càc loai hình phuc vu, viéc eó làm cho còng dàn bài long hay khòng
dà irò thành tièu chuàn chù yéu dành già higu suàt, chat lugng boat dòng cùa nèn
hành ehinh. Khi nèn hành ehinh thye hién sy phuc vy thóa man nhu càu cùa còng
dàn. Ibi nén hành chinh boat dòng eó chat lugng va dal hiéu suàt tòt; con khi nén
hành ehinh ma sy phuc vu cùa nò khòng làm còng dàn hai long, thì khi dò khòng
thè ggi là nèn hành ehinh boat dòng eó chat lugng va hiéu suàt. Tièu chuàn ve sy
bài long cùa còng dàn eùng là sy thè hién tryc quan nhàt ve tinh quyét djnh cùa y
ehi còng dàn trong quàn ly còng.
Tu sy phàn fich nhu trén eó thè nói ràng, còng dàn là ngudi sd hùu duy nhàt
quyén lye cdng, nèn hành ehinh vdi tu càch là ngudi nhàn sy ùy nhiém cùa cdng dàn,
ddi hdi phài phyc tùng y chi cùa cóng dàn, phyc vu lai ieh cùa còng dàn. De bào dàm
nèn hành chinh that sy phyc tùng y chi cùa cóng dàn, phàp luàt càn tao làp duge co che
khà thi va thuàn Igi nhàt de còng dàn tham già vào loàn bò quatìrìnhquàn ly cùa nèn
hành ehinh - qua fiình hoach djnh quyét sàch, qua trình thye hign quyét sàch va qua
trình dành già quyét sàch. Tu dò eùng cho thày, dàn chù là bàn chat cùa nén HCPV.
1.2. Nén hành chinh phuc vii là nén hành chinh lày phuc vu làm tòn chi
Chùe nàng phyc vy cùa nèn HCPV eùng do tinh chat cùa bang bòa va djch vy
còng quyét djnh. Vè mal ly luàn ma nói, do dàc diém ve tinh khòng thè loai trù va
67


VIÉT NAM HQC - KY YÉU HQI THÀÒ QUÒC TÉ LÀN THÙ TlT

tinh khòng canh tranh cùa bang bòa còng, nén viéc thóa man nhu càu cùa còng dàn

dói vói bang bòa cóng khòng thè giài quyét thòng qua thj trudng, ma chi ed thè do
nhà nude dùng ra eung ùng. Hién nhién, dói vdi mot so bang hda cdng cdng khdng
thuàn tùy, càc tó ehùc xà boi ed thè tham già eung ùng, nhung nèn hành ehinh eùng
phài ed tràch nhiém trong viéc tó ehùc va quàn ly boat ddng này. Nèn HCPV vdi tu
càch là nén hành ehinh lày cdng dàn là góc va y ehi cdng dàn giù dja vj mang tinh
quyét djnh trong quàn ly cdng nén tal yéu ddi hdi càc co quan hành ehinh va ddi
ngù cdng ehùc phài quàn triét quan niém hành ehinh phuc vy. Ndi mdt càch cii thè,
noi dung phuc vu cùa nén HCPV lién quan Idi mày phuang dién sau day:
Mot là, dàm bào trai tu. Nhiém vii phuc vy dàu lién cùa nèn HCPV ehinh là
dàm bào mdt trai ty xà boi va indi trudng òn djnh, cdng bang cho sy phàt trién kinh
té - xa boi. Trai ty là lién de cùa phàt trién, khdng ed trai ly thì khdng thè nói dén sy
phàt Uièn kinh té - xà bòi. Vi thè, trai ly là lièn de co bàn cùa mgi boat dòng co tó
ehùc, va bài cu nén hành chinh nào eùng dèu càn thye hién ó mùe dò nhàt djnh viéc
dàm bào mot mòi trudng ón djnh, trai ty cho sy phàt trién kinh té - xà boi, nèn
HCPV eùng khdng ngoai le. Tràt ty ma nèn hành chinh phyc vu bào dàm là mot trai
ty dn djnh, cóng bang, vi: 1) Day là mot trai ty òn djnh va an loàn, tue trai ly này
làm cho mòi còng dàn dèu co càm giàe an loàn, ma khòng he lo ngai viéc quyén Igi
hgp phàp cùa minh eó thè bj de dga; dòng thdi, mòi còng dàn dèu eó thè dy kién
duge mot càch r5 ràng hành vi cùa chinh minh; 2) Day là mot trai ly còng bang, lue
mòi mot ngudi ed tu càch cdng dàn dèu ed sy bình dàng trong vice hudng thy càc
quyén vè chinh trj, kinh té va xa boi, eùng nhu ed sy bình dàng vè co boi de hudng
thu càc quyén Igi ndi trén; dòng thdi, mdi ngudi dèu ed thè nhàn duge sy phiic vu
mdt càch bình dàng cùa nèn hành ehinh. De duy trì mot trai ty xa hdi òn djnh, cdng
bang, nén hành chinh eùng càn su dung dén hién phàp mang tinh cuòng che dói vdi
nhùng phàn tu ed nhùng hành vi phi phàp làm ành hudng hoàc de dga Idi trai ly
này. Cùng xuàt phàt tu y nghìa này, nèn HCPV eùng càn dén viéc kiém sodi va
quàn che.
Hai là, thlét làp quy dlnh va quy tàe. Viéc duy trì tràt tu xà hdi ddi hdi phài
duge bào dàm bòi mot loai quy djnh va quy tàe. Trong nèn HCPV, nhùng quy djnh
va quy tàe là sy thè hién y ehi cùa cóng dàn, là còng cu de nèn HCPV Ihyc hién

iràeh nhiém phuc vu dói vói còng dàn va xà bòi. Diéu này yéu càu viéc xày dyng va
thiét làp càc quy djnh va quy tàe cùa nèn HCPV khòng thè là két qua cùa mot qua
trình khép kin cùa cùa bàn thàn nén hành chinh, ma dói bòi phài là két qua cùa sy
nhàt tri va dòng thuàn dya trén co so co sy tham già ròng rài cùa cóng dàn.
Ba là, eung càp thóng tln. Do nén hành chinh vùa ehù thè tao ra nguòn thòng
tin cóng còng lón nhàt, vùa là chù thè nàm giù thòng tin cóng còng lón nhàt, nén

68


VE NOI HAM VA DÀC TRLTNG CÙA NÈN HÀNH CHINH...

viéc nén hành ehinh eung càp thòng tin mot càch day dù cho còng dàn là mot diéu
kién mang linh quyét djnh de cóng dàn nàm duge thóng tin day dù. Mal khàc, vice
còng dàn co thè nàm duge thòng fin mot càch day dù lai là fièn de mang tinh quyét
djnh de phàt huy vai Irò mang linh quyét djnh minh trong quàn ly còng. Néu
chùng la thùa nhàn ràng, nén LICPV là nén hành ehinh "lày cóng dàn là góc" va y
ehi cdng dàn giù dja vj mang linh quyét djnh trong quàn ly cdng, thì diéu dd cùng
ed nghìa là, qua trình boat ddng cùa nèn HCPV duge biéu hién là mdt qua trình
Irao ddi giùa quyén lye vdi cdng dàn, quyén lye vdi xà hdi. Cdng dàn muòn ed
quyén ly chù trong viéc tham già quàn ly càc vàn de cdng cdng, dòng thdi phàt
huy duge vai trd mang tinh quyét djnh cùa minh trong quàn ly cdng thì hg ddi hdi
phài nàm duge thdng fin mot càch day dù. Han nùa, eùng vdi sy phàt trién cùa xà
bòi hién dai, lugng thóng tin ngày càng lón va mùe dò phùe lap cùa thòng fin ngày
eàng cao, nén mòi cà nhàn còng dàn rat khó dya vào còng ey ma minh eó de thu
thàp duge lugng thóng tin day dù. Chinh trong bòi cành này, dói bòi nèn hành
chinh phài xem viéc eung càp thòng tin (nhu mot loai bang bòa còng) cho còng
dàn là tràch nhiém cùa minh.
1.3. Nén hành chinh phuc vu là nén hành chinh phàp quyen
Khài niém "phàp quyén" thòng thudng ehi hai nghìa cùa mdt noi dung: mot là,

phàp luàt ed dja vj cao nhàt, tal cà càc hành vi cùa cà nhàn va phàp nhàn dèu phài
duge lién hành dya trén phàp luàt. Ò day, sy che uac cùa phàp luàt khdng chi là dói
vói cdng dàn, ma con là dói vói nèn hành chinh va dòi ngù càn bo, còng ehùc. Han
mìa, trong mòi quan he giùa nén hành ehinh, càn bò cóng ehùc vói còng dàn, do
nàm trong tay quyén lye cóng nén dà tao nén dja vj uu thè cùa nèn hành chinh va
dgi ngù càn bò, còng ehùc trong mòi quan he vói còng dàn. Vi thè, càng phài quan
tàm va coi trong sy che uóe cùa phàp luàt dòi vói hành vi cùa nèn hành chinh va dòi
ngù càn bò, còng ehùc, do nguói su dung quyén lye thuòng de lam dyng quyén lye.
Hàm ngliìa thù hai cùa phàp quyén ehinh là ehi phàp luàt trong nén hành chinh
phàp quyén phài là phàp luàt chinh nghìa, phàp luàt vi con ngudi va bào ve con
ngudi. Do khài niém phàp quyén bao hàm hai phuong dién nhu trén, nén ed thè cho
ràng, nén HCPV eùng là nén hành chinh phàp quyén. Sd dì nhu vày là vi:
Thù nhàt, nèn hành chinh phuc vu là nén hành chinh ma quyén lue cùa nò
duge giài han va klèm soàt, bao gdm hai phuong dién: Mot là, sy hình thành cùa
nèn hành chinh là dya vào y ehi cdng dàn va càn cu vào trình ty do phàp luàt quy
djnh. Vi thè, hành vi thye thi quyén lye cùa nèn hành chinh chju sy diéu chinh cùa
phàp luàt; va viéc thye thi quyén lye cùa nén hành chinh bài bude phài phù hgp vdi
càc quy djnh cùa phàp luàt va muc dich ùy quyén. Hai là, quyén lye cùa nèn hành
chinh khòng phài là vò han, eó nghìa là nén hành ehinh eó nhùng quyén han nào
69


VIÉT NAM HOC - KY YÉU HÓI THÀÒ QUÒC TÉ LÀN THII TU

dèu do phàp luàt quy djnh; hành vi cùa nèn hành chinh bài buòe phài nàm trong
pham vi dà duge phàp luàt quy djnh, khòng duge tùy lién mó ròng pham vi quyén
lye cùa minh.
Thù hai, nén hành chinh phuc vu là nèn hành chinh nèu vi pham phàp luàt bàt
bug e phài bi xù ly. John Adams dà tùng nói: phàp quyén eó nghìa là trong mot nhà
nuóc "tal cà mgi ngudi, ngudi giàu va ngudi nghèo, ngudi quàn ly va ngudi bj quàn

ly, quan ehùc va quàn chùng, chù nhàn va ngudi day td... dèu bình dàng phuc tùng
phàp luàt"', ed nghìa là càn phài bào dàm sy bình dàng Irudc phàp luàt giùa ngudi
vdi ngudi, bao gòm ngudi nàm giù quyén lye cdng va cdng dàn, ma mdt biéu hién
quan trgng thè hién sy bình dàng a day ehinh là hành vi vi pham phàp luàt bài bude
phài bj xù ly theo phàp luàt, bài ké ngudi dd là ai. Vdi tu càch là nén hành ehinh lày
cdng dàn là gdc, nén HCPV ma edn bài bude nén hành chinh càn ehù dòng dàm
nhàn tràch nhiém bdi thudng khi hành vi cùa nd xàm hai Idi Igi ieh hgp phàp cùa
cdng dàn.
Thù ba, phàp ludi trong nèn hành chinh phuc vu là phàp luàt that 5// bào ve
quyén cóng dàn. Nén HCPV Idi tu càch là nén hành ehinh lày cdng dàn là góc, y chi
cdng dàn giù dja vj mang linh quyét djnh dà bào dàm ràng, phàp luàt trong nén
hành chinh phuc vu tal yéu là sy thè hién y ehi cùa cdng dàn, vi thè cùng là phàp
luàt that sy bào ve Igi ich cùa cdng dàn.
1.4. Nén hành chinh phuc vu là nén hành chinh tràch nhi^m
Nén HCPV là mdt nén hành ehinh tràch nhiém, thè hién d nhùng phuang
dién sau:
Thù nhàt, viéc xdc làp tràch nhiém phuc vu cùa nén HCPV da quyet dinh ràng
nò tdtyéu là mot nèn hành chinh tràch nhiém. Tòn ehi phuc vu cùa nén HCPV dà
quyét djnh ràng, xuàt phàt diém va muc dich cuòi cùng trong mgi boat dòng cùa nò
déu là thye hién sy phuc vy hiéu qua cao, chat lugng tòt dòi vói còng chùng; thye
hién Igi ieh còng chinh là già trj cao nhàt ma nén HCPV theo duòi.
Thù hai, su xàc làp yéu càu vè tiéu chuàn nghè nghiép va hành vi cùa nén
HCPV dòi vai dal ngù càn bò cóng chùe cùng là mot bào dàm quan trgng de rièn
HCPV tra thành mot nén hành chinh tràch nhlèm. Nén HCPV yéu càu dòi ngù càn
bò, còng ehùc bàt buòe phài co tinh thàn va y thùc cóng còng, dòng thdi yéu càu ddi
ngù này coi viéc thye hién Igi ieh cdng cdng là con dudng Idi uu de thye hién già trj
cùa minh. Vi thè, nén HCPV yéu càu dòi ngù càn bò, còng ehùc coi viéc thye hién

1. Dan theo Tang Shiqi, 2002, Lich su tu tuòng chinh tri phuang Tày, NXB Dai hgc Bàc Kinh,
trang 266, (tiéng Trung).

70


VÈ NÓI HÀM VA DÀC TRUNG CÙA NÈN HÀNH CHfNH...

Igi ieh còng còng là mot tràch nhiém ehù yéu cùa minh, va day eùng ehinh là bào
dàm cuoi eùng de nén hành ehinh thye hién duge tràch nhiém cùa nò. Nhu hgc già
Daniel ITiederich dà tùng nói: "Trong he thòng nén hành ehinh quy mó lón, phùe
lap, thdng qua sy che ude tu ben ngoài khdng phài là con dudng ed hiéu qua de bào
dàm thye hién tràch nhiém khàch quan, hon nùa thye tè cho thày, trong phàn nhiéu
thdi gian, dai da sd quan chùe hành chinh dang thye hién tràch nhiém theo dao due
chù quan".' Tu y nghìa này ed thè ndi, do nhàn manh hon Idi viéc chuyén hda tràch
nhiém khàch quan thành tràch nhiém ehù quan cùa ddi ngù càn bg, cdng chùe nén
nén HCPV là mdt nén hành ehinh tràch nhiém.
Thir ba, ca che truy cùu tràch nhiém cùng là mot yéu tó quan trgng barn dàm
nèn hành chinh phuc vu là nèn hành chinh tràch nhiém. Trong nén HCPV, nén hành
ehinh eó thye sy tràch nhiém hay khdng, diéu này khdng edn là do nén hành ehinh
ty minh xàc nhàn, ma là do cdng dàn dành già. Tiéu chuàn de cdng dàn dành già
tinh tràch nhiém cùa nén hành ehinh là d chd: nén hành chinh ed kjp thdi dàp ùng
nhu càu cùa cdng dàn hay khdng; ed thye hién duge sy phuc vy làm cdng dàn bài
Idng hay khdng. Khi cdng dàn khdng bài Idng vdi sy phuc vu cùa nén hành ehinh,
diéu này cùng ed nghìa là nén hành chinh chua thye hién tdt tràch nhiém cùa minh,
vi thè, nén hành ehinh phài chju sy truy cùu tràch nhiém.
Khàc vdi càc loai hình cùa nén hành chinh trude day, tràch nhiém ma nén
HCPV dàm nhàn là mdt he thóng tràch nhiém. Hgc già Denhardl dà néu lén ba vàn
de quan trong thuge vè tràch nhigm cùa nèn hành chinh, dd là: Ddi ngù quan chùe
hành ehinh chju tràch nhiém vi cài gì? Hg chju tràch nhiém ddi vdi ai? Phuong thùe
thye hign tràch nhiém là gì?^ De thye hién Igi ieh cdng, nén LICPV phài chju tràch
nhiem phu tràch trude cdng dàn; phuang thùc thye hién tràch nhiém cùa nd chinh là
thye hién sy phuc vy hiéu qua cao, chat lugng tdt ddi vdi cdng dàn. Do thye hién co

che cdng dàn là chù thè dành già tràch nhiém cùa nén hành ehinh, ddng thdi nhàn
manh idi Igi ieh cdng nén nèn HCPV eùng là nén hành chinh ed tinh hgp phàp.
Hon nùa, trong co che tràch nhiém này, nén HCPV dàm nhàn he thdng tràch
nhiém rdng rài, "bao gòm Igi ieh cdng cdng, hién phàp va phàp luàt thành vàn,
truyèn thdng dai chùng, tiéu chuàn nghè nghiép, tiéu chuàn va quan diém già trj cùa
cdng dòng, nhàn tó linh huòng, tiéu chuàn dàn ehù, duong nhién edn bao gdm cdng
dàn. Trén thye té, hg càn quan tàm Idi tal cà tiéu chuàn, già trj va sy uu lièn cùa he
1. Dan theo Zhang Chengfu, 2002, Bàn vi nén hành chinh tràch nhiém. Hoc bào Dai hgc Nhàn
dàn Trung Quóc, ky thù 2.
2. Janet V.Denhardt - Robert B.Denhardl, 2010, Phuc vu cdng mai: phuc vu, ma khdng phài là
càm lai, Ding Huang djch, NXB Dai hoc Nhàn dàn Trung Quóc, Bàc Kinh, trang 121, (tiéng
Trung).

71


VIÉT NAM HOC - KY YÉU HQI THÀO QUÒC TÉ LÀN THÙ TU
thóng quàn trj vón phùe lap cùa chùng la. Nhùng bién so này ed sy chèng chéo
nhau, ed lue là màu thuàn va han nùa là khdng ngùng phàt trién"'.
2. Dac trung cùa nèn hành chinh phuc vu
Nén HCPV là nén hành ehinh lày cdng dàn là góc, cho nén càc dàc trung cùa
nd trén phuong dién nhu quan niém hành chinh, co càu lo chùe, phuang thùc hành
vi, md thùc quyét sàch, sy xàc làp vè vai trd cùa ddi ngù càn bg, cdng chùe va cdng
dàn eùng thè hién rd diéu này. Cd thè thày, nèn HCPV ed nhùng dàc trung co ban
nhu sau:
2.1. Quan niém hành chinh: phuc vu ma khòng phài là quàn che
Cd y kién dà chi ra ràng, Uiét hgc hành ehinh thè ky XX xem muc dich Idn nhàt
cùa hành ehinh cdng là d chd thye hién sy phuc vy cdng. Chinh phù là "co quan phiic
vu cdng", linh chat quan trgng nhàt cùa hành ehinh cdng cùng là phuc vu, linh thàn
phuc vu eó nghìa là sy quàn trj cùa chinh phù thóng nhàt vói nguyén vgng cùa còng

dàn; nén hành ehinh va dòi ngù cóng ehùc eung càp bang bòa va djch vu còng dàm bào
cà vè so lugng va chat lugng cho còng dàn. Trong nèn HCPV, phuc vu ehirJi là quim
niém già In còl Idi nhàt. Biéu hién cu thè nhu sau:
Thù nhàt, eó thuc hién duac su phuc vu dàp ùng duge nhu càu cùa cóng dàn
hay khòng là mot càn cu dành già tràch nhiém cùa nén hành chinh. Tu "tràch nhicni"
thdng thudng chi hai nghìa: nghìa thù nhàt là chi do dàm nhàn mot vai Irò, mot vj tri
nào dò ma tó chùe hoac ngudi nào dò càn phài Ihyc hién tòt nhùng nhiém vu tucnig
ùng. Nghìa thù hai là chi do khòng thirc hién tòt nhiém vu (tuong ùng vói vai Irò va
vj fii) nào dò theo quy djnh ma phài gành chju tràch nhiém. Diéu này eó nghìa là,
eung càp sy phuc vu cho còng dàn khòng chi là tràch nhiém cùa nèn hành chinh, ma
con eó nghìa là néu nèn hành chinh khòng thye hién duge sy phuc vu mot eàch co
hiéu qua ddi vdi còng dàn thì càn phài chiù sy truy cùu tràch nhiém lutmg ùng.
Thù hai, thuc hièn su phuc vu dàp ùng duge nhu càu cùa cóng dàn là càn cu
dàm bào tinh hgp phàp cùa nèn hành ehinh. Cài ggi là tinh hgp phàp cùa nèn hành
chinh ehù yéu bao gòm hai phuong dién: Mot là, finh hgp phàp hình thùc, tue nèn
hành chinh duge thiét lap phù hgp vdi Uình ty do phàp luàt quy djnh; Hai là, tinh
hgp phàp thye chat, tire là sy thùa nhàn va khàng djnh cùa cdng dàn dói vdi viéc
nàm giù quyén lye cdng cùa nèn hành ehinh. Trong xà hdi hién dai, ngudi ta ngày
càng quan tàm Idi linh hgp phàp Ihyc chat cùa nèn hành ehinh. Khi nèn hành ehinh

. Janet V.Denhardt - Robert B.Denhardl, 2010, Phuc vu cóng mai: phuc vu, ma khòng
phdi là càm lai, Ding Huang djch, NXB Dai hoc Nhàn dàn Trung Quóc, Bàc Kinh, trang
114, (tiéng Trung).

72


VÈ NÓI HÀM VA DÀC TRUNG CÙA NÈN HÀNH CHl'NH.

eung càp sy phyc vu làm cdng dàn bài Idng, thda man nhu càu cùa cdng dàn thì cdng

dàn sé thùa nhàn vide nàm va su dung quyén lye cùa chinh phù, va dd là nén hành
ehinh dd ed linh hgp phàp; néu khdng, cdng dàn sé khdng thùa nhàn viéc nàm va su
diing quyén lye cùa chinh phù, nén hành ehinh dd sé khdng ed tinh hgp phàp nùa.
Thù ba, thuc hién su phuc vu dói vài cóng dàn cùng là nói dung eòi 151 vè dao
dire nghè nghiép cùa cóng ehùc. Nén HCPV yéu càu ddi ngù càn bg, cdng chùe bài
bude phài ed linh thàn cdng cdng, cdng hién cho Igi ieh cdng; ddng thdi coi thye
hién Igi ieh cdng là phuang thùc Idi nhàt de thye hién già trj cùa bàn thàn. Trong
loai hình nén hành chinh này, quyén lye trong tay cùa nén hành chinh va ddi ngù
cdng chùe ehi eó thè duge su dung vào viéc phyc vu Igi ieh cóng dàn, ma khòng thè
su eung vào viéc lìm kiém bàt ky Igi ieh tu nào. Lgi ieh cóng còng là Igi ieh phù
hgp vói y ehi cùa dai da so cóng dàn, de thye hién lgi ieh cóng còng, dòi bòi boat
dòng quàn ly cùa dòi ngù càn bò, cóng chùe càn phài dya vào y chi cùa dai da so
còng ilàn làm co so, ma khòng thè là dya vào y chi ehù quan cùa minh.
Thù tu, chat lugng phuc vu là mot tléu chuàn chù yéu dành già hléu suàt va
chat lugng boat dòng cùa nin hành chinh. Nén HCPV vói tu càch nén hành ehinh
lày phuc vu làm lièn de cho sy tòn lai cùa nò thì tiéu chuàn ehù yéu nhàt de do
ludag hiéu suàt, chat lugng boat ddng rd ràng là chat lugng phuc vu do nd thye
hién. Cd y kién dà néu lén mot so ehi tiéu de do ludng chat lugng phuc vii cùa nén
hành ehinh, theo Carlson va Schwarz: 1) Tinh thuàn tièn: dành già mùe do de dàng
trong tiép nhàn sy phiic vu tu nèn hành chinh cùa còng dàn; 2) Tinh an toàn: dành
già vè mùe do tin cày va càm giàc an toàn khi cdng dàn nhàn duge sy phyc vu; 3)
Tini tin cày: dành già mùe dd ve tinh kjp thdi va ehinh xàc trong boat ddng phuc vy
cùa nèn hành chinh; 4) Mùe dò quan tàm dói vài ed nhàn: dành già mùe dd quan
tàrr va dàp ùng cùa cdng chùe ddi vdi nhu càu cùa cdng dàn; 5) Càch thùc giài
quyét vàn di: dành già mùe do eung càp thdng tin cho cdng dàn va mùe dd cdng
chCc cùng làm viéc vdi cdng dàn de dàp ùng nhu càu cùa cdng dàn; 6) Cóng bang:
dành già mùe do tin tudng cùa cdng dàn vè tinh cdng bang trong phuang thùe phuc
vu ;ùa nén hành chinh ddi vdi mgi ngudi; 7) Tràch nhiém tal ehinh: dành già mùe
do :in tudng cùa cdng dàn ve tinh tràch nhiém trong su dung lai ehinh de eung càp
sy ohuc vy cùa co quan hành ehinh; 8) Su ành hudng cóng dàn: dành già mùe dd

ành hu('mg cùa còng dàn dòi vói chat lugng phyc vu cùa chinh quyén dja phuang.
Kb thiét ké nhijng chi tièu này, càn tinh dén sy tham già va dành già cùa cóùg dàn;
nel khdng, viéc dành già chat lugng phuc vy cùa nén hành ehinh khdng thè khàch
qucU va chinh xàc.
Thù nàm, su phuc vu cùa nén hành chinh càn phài thóa man ba dàc tinh thóng
thuàng cùa phuc vu, dò là tinh chi phòl, tinh tu nguyén va tinh duge lgi. Diéu này
73


VIÉT NAM HOC - KY YÉU HÓI THÀÒ QUÒC TÉ LÀN THÙ^ TU
ed nghìa trong quan he phuc vu cùa nèn HCPV, cdng dàn nàm d vj tri ed tinh chi
phdi, lue nèn hành ehinh eung càp sy phuc vy nào, eung càp sy phuc vu nhu thè
nào... là do y ehi cdng dàn quyét djnh, ma khdng phài là do nèn hành chinh quyét
djnh (linh ehi phdi); cdng dàn su dyng san phàm va djch vy do nèn hành ehinh eung
càp là ty nguyén, ma khdng phài là cuòng che (linh ly nguyén); thdng qua viéc nhàn
duge su phuc vu tu nèn hành chinh, cdng dàn càm thày bài Idng va duge lgi (linh
duge lgi).
2.2. Tu chù, hgp tàc, tinh gian, linh hogt va thuàn tien cho dàn là due trung
ve ca càu tò chùe cùa nén hành chinh phuc vu
De chuyén nén hành chinh tu mot nèn hành chinh vdi chùe nàng chù yéu là
quàn che sang mot nèn HCPV, thye hién dàn chù hành ehinh, càn phài dói indi mot
eàch càn bàn co càu tó chùe cùa che dd quan liéu. Vè co càu tò chùe, nèn HCPV
càn thè hién mdt sd nguyén tàe sau:
Thù nhàt, nguyén toc tu chù. Theo quan diém cùa David Held, "ty chù ed
nghìa là nàng lye ty quyét djnh, ty phàn finh va ty giàe suy nghì cùa con ngudi. Nd
bao gòm sy suy nghì, phàn doàn va nàng lye càn eù vào nhùng khà nàng khàc nhau
de lya ehgn hành dòng cùa con nguói cà trong ddi song tu va ddi song cdng cdng'.
Trong nén HCPV, viéc thiét ké co càu tó ehùc phài dàm bào thè hién nguyén tàc ly
chù, thè hién d hai phuang dién: Mot là, vi quan he giùa nèn hành chinh va cóng
dàn. Thudng thì nhùng viéc hoàc vàn de ma cà nhàn va xa bòi eó thè ly ehù giài

quyét Ibi khòng càn sy can Ihiép cùa nèn hành chinh, do dò co quan hành càn tùng
buóe "rùt lui"; dòng thdi, càn ed co che de bèi dudng nàng lye ty ehù cùa xa hdi.
Hai là, ve quan he giùa chinh phù trung irang va chinh quyen dia phuang. Tliudng
thì nhùng cdng viéc hoac vàn de ma chinh quyén dia phuang ed thè giài q-ayét thì
ehinh phù trung uong khòng ean Ihiép. Hién nay, sy ngày càng md rdng vè chùe
nang cùa ehinh quyèn dia phuang là mot xu thè mang linh toàn càu. Néu nhu Irudc
day, ehùc nang chù yéu ma chinh quyèn dja phuong thye hién là thu thué va trj an,
Ibi nay chùe nàng cùa nd duge md rdng hoàc tàp trung nhiéu hon vào viéc thye hién
ehùc nàng xà hdi là quàn ly va phuc vu. Quàn ly xà hdi, quàn ly kinh té va eung càp
sy phuc vu cho cdng dàn trd thành bg phàn chinh thuge ehùc nàng cùa ehùih quyèn
dja phuong. De chinh quyén dja phuong quàn ly tòt hon càc vàn de d dja phmmg,
ed nhiéu quyén ty chù hon, co càu Id ehùc cùa chinh quyèn dja phuang phàn nhièu
cùng càn duge thiét ké theo hudng, co càu này do cdng dàn thdng qua co quan dàn
eù d dja phuong quy djnh. Quan he giùa càp trén va càp dudi trong tò ehùc hành
chinh là mdi quan he hgp tàe, phàn quyét, ehi dao va phói hgp.
1. David Held, 1998, Md thùc cùa dàn chù, Yan Jirong dich, NXB Bién djch Trung uang
Trung Quóc, Bàc Kinh, trang 380, (tiéng Trung).
74


VÈ NÓI HÀM VA DÀC TRUNG CÙA NÈN HÀNH CHÌNH...
Tini hai, nguyén tàc hgp tàc. Nguyén tàe ly ehù de càp d trén duge thye hién
dya trén lién de hgp tàe. Sy hgp tàc d day cùng bao gdm hai phuang dién: Mot là,
su hgp tàc giùa càc tò chùe. Sy hgp tàc giùa càc td chùe nhàm khàc phyc diém yéu
ve co càu td ehùc cùa che dd quan liéu, dd là nhàn manh Idi sy phàn cdng mdt càch
chat che. Trong nén HCPV, càn nhàn manh Idi sy hgp tàc giùa càc td chùe vdi
nhau, ed thè linh Idi viéc àp dung bình thùe bg quàn ly da ngành hoàc co quan hành
ehinh da ngành; ddng thdi yéu càu giùa nhùng co quan hành chinh ed chùe nàng
lién quan thuòng xuyén ed co che Irao ddi va phdi hgp vdi nhau. Hai là, su hgp tàc
giùa ngirài quàn tri va nguàl bi quàn tri. Trong quan he quàn trj cùa nén HCPV,

ngudi quàn trj ddng thdi eùng là ngudi bj quàn trj, ngudi bj quàn trj lai là ngudi lich
cyc tham già vào boat ddng quàn tri. Mdi mdt cà nhàn déu là ngudi phuc vu, ddng
thdi mòi mot cà nhàn cùng là ngudi nhàn duge sy phuc vu, sy phàn djnh này chi
dya trén vai trd khàc nhau cùa hai ben trong mdt qua trình quàn trj nào dd.
Thù ba, nguyén tàc tinh giàn va thuàn tlén cho dàn. Trong viéc thiét ké co
càu td chùe cùa nén HCPV, làm sao de dàm bào duge sy tinh giàn va thuàn lién cho
dàn là mdt nguyén tàc bài bude phài tinh dén. Viéc thành làp bg da ngành hoàc co
quan hành chinh da ngành d nude ta trong nhùng nàm qua ehinh là thè hién trén
Ihyc té nguyén tàc này.
Thù tu, nguyén tàc linh hogt. De dàp ùng tdt nhiìng yéu càu khàc nhau cùa
cdng dàn trong nhùng hoàn cành khàc nhau va kjp thdi ùng phd vdi sy xuàt hién
cùa càc nguy co va sy kién bài ngd, co càu td ehùc cùa nén HCPV eùng càn phài
dàm bào tinh linh boat nhàt djnh.
2.3. Ngudi còng dàn trong nèn hành chinh phuc vu là ngudi co tu càch
ngirdi còng dàn tich cuc ma khòng phài là "khàch hàng"
Tir nhùng nàm 80 cùa thè ky XX dén nay, de nhàn manh Idi tràch nhiém, nàng
lire dàp ùng cùa nén hành chinh ddi vdi cóng dàn, Quàn ly còng mói dà xem mòi
quan he giùa nén hành ehinh vói cóng dàn nhu mòi quan he giùa "doanh nghiép" va
"khàch hàng", tue xem còng dàn là "khàch hàng" cùa nén hành chinh. Trong hoàn
cành cu thè va trén mot so phuang dién nhàt djnh, quan diém này cùa Quàn ly còng
mói eó tinh hgp ly cùa nò; nhung ly luàn này cùng gap phài khòng il chi trich.' Co y
kién cho ràng, quan diém eoi cóng dàn là "khàch hàng" cùa nén hành chinh qua that
chua phàn ành duge mot càch day dù tu càch va vai Irò cùa cóng dàn trong nén
hành chinh. Khàc vói quan he kinh doanh va quan he dàn sy trong khu vye tu, ó dò
eó sy bình dàng trong quan he giùa ngudi mua va ngudi bàn, "nguói tiéu dùng" cùa
Xem thèm Nguyén Trgng Bình, 2012, "Quàn ly cóng mdi - nói dung chù yéu va mot so vàn
de tranh luàn", Thòng tin Khoa hgc xà bòi, so 5, trang 24 - 31.

75

VIÉT NAM HOC - KY YÉU HÒI THÀÒ QUÒC TÉ LÀN THlT TU

khu vye cdng khòng don thuàn là ngudi mua (hoàc khàch hàng), ma edn d tu càch
là cdng dàn, nguói ndp thué, là ngudi tham già chinh trj, là ngudi ùy quyèn cho khu
vye cdng va là "ngudi sd hiru ehinh phù".' Vi thè, ha thàp vai trd cùa cdng dàn d tu
eàch khàch hàng là khdng xàc dàng. Cd thè ndi, khdng thè xem vai fid cùa cdng dàn
trong nén HCPV chi là "khàch hàng", tu dd xem quan he giùa cdng dàn vdi nèn
hành ehinh eùng tuong ty nhu quan he giùa khàch hàng va doanh nghiép. Ndi mdt
eàch cu thè, sy khàc nhau giùa vai trd "khàch hàng" va vai trd cdng dàn duge thè
hién d mot sd phuang dién sau: 1) Nèn hành ehinh thuge sd hùu cùa cdng dàn, con
giùa khàch hàng va doanh nghiép khdng phài thuge quan he này; 2) Coi quan he
giùa còng dàn vói nén hành ehinh nhu quan he giùa doanh nghiép va khàch hàng se
dàn dén sy khòng bình dàng giùa eàe còng dàn; 3) Quan he giùa còng dàn vói nèn
hành chinh dya trén quan he "so hùu" - tue cóng dàn "là ngudi sd hùu chinh phù";
cho nén tham già quàn trj eàe vàn de cdng vùa là mong muòn, vùa là tràch nhiém
cùa cdng dàn; edn trong quan he giùa doanh nghiép va khàch hàng lai khdng bao
hàm nhùng noi dung này. 4) Cdng dàn là tàp thè cùa nhùng cà nhàn ed linh thàn
cdng cdng, ma khdng ehi là nhùng khàch hàng ed tu duy ly tinh. Vi thè, vai trd cùa
cdng dàn trong nèn HCPV là nhùng cdng dàn lich cyc ma khdng phài là khàch hàng
nhu quan diém ma Quàn ly cdng mdi de ra.
2.4. Phuong thùc hành vi cùa nèn hành chinh phuc vu là cdng khai va
minh bach
Yéu càu vè sy cdng khai va minh bach cùa nèn hành chinh duge dal ra xuàt
phàt lù quyèn duge bièt cùa cdng dàn dói vdi thdng tin hành ehinh. Thdng tin hành
chinh là ehi tàt cà nhùng thdng tin duge tao ra, thu thàp, xù ly, Irao dòi, luu hành, su
dung, luu trù trong qua trình hành chinh. Quyèn lue nhà nude, quyèn lye hành
chinh thuge ve nhàn dàn, nén hành chinh ehi là co quan nhàn sy ùy quyèn tu còng
dàn thì rò ràng còng dàn eó quyén duge bièt ve mgi boat dòng cùa nèn hành ehinh.
De dàm bào quyén duge bièt cùa còng dàn, dòi bòi phuong thùc hành vi cùa

nén hành chinh phài là còng khai va minh bach. Tu nùa sau thè ky XX, lù khi My
ban hành "Luàt Trình ty hành chinh" dén nay, càc nuóc phuang Tày dèu rat ehù y
lai viéc ban hành quy djnh hoàc luàt vè còng khai thòng tin hành ehinh. Cho dén
hién nay, theo thóng ké chua day dù, dà eó hon 40 quóc già trén thè gioì dà ban
hành Luàt Còng khai thòng tin hành chinh. Ngoài ra, cùng con eó hàng chiic quóc
già dang trong qua trình xày dyng luàt này. Trong Luàt Còng khai thòng tin hành
ehinh ó nhùng quóc già nói trén, vè co bàn dèu quy djnh rd nguyén tàc: còng khai là

1. H.George Frederickson, 1996, Comparing the Reinventing Government Movement with the
New Public Administration. Public Administration Review 56 No.3, Washington, May/June.

76


VÈ NÓI HÀM VA DÀC TRUNG CÙA NÈN HÀNH CHINH.
mot viéc thóng thudng, edn khdng cdng khai là ngoai le, fire tal cà nhùng thdng tin lién
quan dén qua trình hành ehinh cùa ehinh phù, vè nguyén tàc, dèu càn phài cdng khai.
Sy cdng khai va minh bach cùa nèn LICPV bao gòm mdt so phuang dién sau day:
Mot là, cóng khai va minh bach vè thóng tln. Viéc cdng khai thdng fin cùa nèn
HCPV ehinh là dàm bào thye hién nguyén tàc: cdng khai là viéc thdng thudng, edn
khdng cdng khai là ngoai le. Vè nguyén tàe, tal cà nhùng thdng tin trong qua trình
quàn ly cùa nén hành chinh càn phài cdng khai cho cdng dàn. Hai là, cóng khai va
minh hgch trình tu glàl quyét cóng viéc. Trình ty giài quyét cdng viéc cùa càc co
quan hành chinh càn phài duge cdng khai de tao sy thuàn lién cho dàn khi dén làm
vice vdi càc co quan hành chinh va tiép nhàn sy phuc vy cùa càc co quan hành
ehinh. Ddng thdi, diéu này edn tao thuàn lgi de cdng dàn tham già vào qua trình
quàn ly nhà nude va giàm sài qua trình giài quyét cdng vice cùa càc co quan hành
ehinh. Ba là, cóng khai vài dàn vè két qua cóng viéc de tao thuàn lgi cho dàn trong
hogt dóng glàm sàt va dành già. Ddi vdi nhùng cdng viéc quan trgng, bàt ké là két
qua tdt hay xàu déu càn thdng qua phuang thùe nhàt djnh de cdng khai vdi nhàn

dàn; hoàc là bài ké cdng viéc Idn hay nhd, néu ed sy yéu càu cùa cdng dàn, càc co
quan hành ehinh eùng càn phài cho cdng dàn bièt vè finh hình va két qua de tao
thuàn lgi cho dàn trong boat ddng giàm sàt. Bon là, cóng khai thóng tln lién quan
dén edn bò hành chinh càp cao. Theo dd, ddi vdi ddi ngù càn bg hành chinh càp
cao, càn djnh ky cdng khai tinh hình thu nhàp, lai san cà nhàn va già dình de ed sy
giàm sài cùa cdng dàn. Nàm là, còng khai vlèc thu - chi tal chinh cùa nin hành
chinh. Nguòn thu cùa nèn hành chinh bài nguòn lù thué cùa còng dàn, do dd viéc
cdng khai finh hình thu chi cùa nèn hành ehinh dói vdi cdng dàn là mot viéc làm
duong nhién. Càn ndi thèm ràng, trong bòi cành hién nay, viéc day manh xày dyng
chinh phù dién lù là mdt phuang thùe quan trgng va tói uu de tàng eudng linh cdng
khai va minh bach trong boat ddng cùa nèn hành chinh.
2.5. Quyét sàch cùa nén hành chinh phuc vii duac hình thành thòng qua
qua trình tham già va dòi thogi
Trong nén HCPV, do y chi cdng dàn giù dja vj mang tinh quyét djnh trong qua
trình quàn ly cdng, cho nén y chi cdng dàn eùng giù vai trd mang tinh quyét djnh
trong qua trình hình thành quyét sàch. Diéu này duge thè hién d chd, két qua cùa
quyét sàch là sy thè hién lgi ieh cdng va là sy phàn ành y chi cdng dàn. De làm cho
quyét sàch that sy phàn ành cùa y ehi cdng dàn thì qua trình quyét sàch phài dya
trén co sd ed sy tham già rdng rài cùa cdng dàn, tue quyét sàch duge hình thành dya
trén co sd ed sy ddi thoai, Irao ddi, phdi hgp làn nhau giùa nèn hành ehinh vdi càc
ben ed lgi ieh lién quan (doàn thè nhàn dàn hoàc giùa eàe cà nhàn...). De dàm bào
sy tham già cùa cdng dàn trong qua trình quyét sàch, ddi hdi nèn hành ehinh càn

77


VIÉT NAM HOC - KY YÉU HQI THÀÒ QUÒC TÉ LÀN THÙ TU
thye hién: 1) Cung càp khudn khd eàe quy djnh, quy tàe va phàp luàt vè sy tham già
cùa cdng dàn vào qua trình quyét sàch; 2) Hình thành phuong thùe ddi thoai cdng
khai, bình dàng de càc ben tham già vào qua trình quyét sàch; 3) Nén hành elu'nh

phài dàm bào vj tri quyét djnh cùa lgi ieh cdng, bào dàm duge ràng: qua trình de ra
phuang àn giài quyét va bàn thàn phuang àn giài quyét càn phài phù hgp vdi eàe
chuàn tàc cùa già trj dàn chù nhu cdng bang, bình dàng; bào dàm cho càc nhdm xà
hdi, nhàt là nhóm yéu thè déu eó co bòi thè hién y kién cùa minh. 4) Nén hành
ehinh càn thye hién tòt nhiém vu bòi dudng, giào diic y thùc va nàng lye làm cliù
cùa cóng dàn ma bién phàp tòt nhàt ehinh là thóng qua càc phuang thùe khàc nhau
de thu bùi còng dàn tham già vào qua trình quàn ly nhà nuóc.
0 day càn phài nói thèm ràng, phuang thùc quyét sàch ma chùng ta nói dén ó
day ehi gioì han dòi vói nhùng quyét sàch quan trgng, nhùng quyét sàch lién quan
tryc tiép tói lgi ieh cùa dòng dào nhàn dàn, ma khòng phài là tàt cà eàe quyét sàch
cùa chinh phù.
2.6. Vai irò cùa ngudi còng chùe trong nén hành chinh phuc vu là ngudi
phuc vu
Là ngudi phyc vu cho nén ngudi cdng ehùc trong nén HCPV càn ed dàm nhàn
tdt nhùng vai trd sau: Mot là, nguàl tó ehùc. Ngudi cdng ehùc càn tao lap con
dudng cdng kliai, cdng bang de càc ben bao gdm cdng dàn, càc doàn thè xà boi,
doàn thè nhàn dàn tham già vào qua trình quàn trj cdng nhàm dàm bào quyét sàch
cdng va cuong linh hành ddng cùa nén hành chinh phù hgp vói Igi ieh còng. Hai là,
nguàl Idng nghe. De dàm bào tiéng nói cùa còng dàn trong qua trình quàn trj còng,
ngudi cdng chùe càn hgc duge càch làng nghe tiéng nói dén lii càc nhóm cóng dàn
khàc nhau trong xà bòi; thòng qua viéc làng nghe de nam bàt duge nguyén vgng cùa
còng dàn va lgi ieh cóng còng. Ba là, nguàl giài thich. Trong qua trình dòi thoai
mot càch ròng rài de xàc djnh ehién lugc, ké hoach phàt trién cùa xa bòi, ngudi
cdng ehùc càn dya vào tri thùc va tàm "nhìn xa trdng rdng" de giài thich rÒ ràng ve
nhùng muc tiéu va già tri ma ehién lugc dd càn thirc hién va theo dudi; ngudi cdng
chùe edn phài giài thich cho càc ddi lugng lgi ieh khàc nhau ve cài lgi - hai, duge mài thuge càc phuang àn duge dua ra de tao thuàn lgi cho càc ben tham già vào
viéc thào luàn va lya ehgn phuang àn. Bón là, nguàl hiràng dàn. Cdng ehùc khdng
chi dàm nhàn tòt tràch nhiém giài thich, ma con phài dya vào khà nàng chuyén mòn
cùa minh de thye hién tòt vai Irò huóng dàn. Vai Irò này duge thè hién ó cho: giùp
dd còng dòng va cóng dàn nhàn thùc duge nhu càu va liém nàng cùa hg; "Ihàu Ihài"

va biéu dal duge tàm nhìn cùa còng dòng va tàm nhìn boat dòng cùa eàe loai tò
ehùc trong bàt cu linh vye cu thè nào; boat dòng vói tu càch nhu mot nhàn tó "kich
78


VÈ NÓI HÀM VA DÀC TRUNG CÙA NÈN HÀNH CHINH..

boat" va thùe day'; cuòi cùng là djnh huóng va dàn dal quàn ly cóng phù hgp vói
lgi ieh cóng. Nàm là, ngudi trgng tal. Trong diéu kién khi ma càc nhóm còng dàn
khàc nhau khó eó sy dòng thuàn dòi vói mot vàn de cóng còng nào dò, nguói còng
ehùc càn thye hién quyén phàn quyét nhàt djnh de bào dàm hiéu qua hành chinh.
Tuy nhién, viéc thye hién quyén phàn quyét này càn phài dya trén quy djnh cùa
phàp luat. Sau là, nguàl hành dóng. Sau khi hình thành duge he thòng phàp luàt va
càc phuang àn quyét sàch phù hgp vói y nguyén còng dàn, còng chùe con phài dàm
nhàn tòt vai Irò là ngudi hành ddng de thye thi he thdng phàp luàt va quyét sàch.
Duong nhién, diéu này khdng ed nghìa là viéc thye Ibi phàp luàt va quyét sàch déu
do bàn thàn nén hành chinh thye hién. Nén hành ehinh ed thè ddng vién va td chùe
eàe lye lugng xà boi tham già vào qua trình thye hién. Tuy nhién, trong qua trình
Ihyc hién nhiém vu cùa minh, cdng ehùc càn phài chju sy giàm sàt cùa xà hdi va
cdng dàn.
Nhùng dàc trung ndi trén cùa nén HVPV khdng chi giùp chùng ta hiéu duge mdt
eàch toàn dién va rd ràng vè khài niém nén HCPV, ma edn là càn eù quan trgng djnh
hudng cho qua trình xày dimg nén HCPV. Tu ndi hàm va dàc trung cùa nén HCPV ndi
trén cùng ed thè thày, qua trình cài càch hành ehinh gàn lién vdi xày dyng Nhà nude
phàp quyén xà hdi chù nghìa va ddi mdi he thdng chinh trj d nude ta hién nay eùng
chinh là theo hudng xày dyng mot nén hành ehinh that sy dàn ehù - nén hành chinh
phuc vu.

Tài lifu tham khào
1. Cheryl Simrell King and Camilla Stivers, 1998, Goverment Is Us: Public Administration

in an Antl-Goverment Era, Thousand Oakes, CA: Sage.
2. Cohen, 1988, Luàn vi dàn chù, Nhà in sàch Thuòng vu Trung Qudc, Bàc Kinh, trang
15, (tiéng Trung).
3. David Held, 1998, Mó thùc cùa dàn chù, Yan Jirong djch, Nxb Bién dich Trung uong
Trung Quóc, Bàc Kinh, nàm 1998, trang 380, (fiéng Trung).
4. FI.George Frederickson, 1996, Comparing the Reinventing Government Movement with
the New Public Administration. Public Administration Review 56 No.3, Washington,
May/June.
5. Janet V.Denhardt - Robert B.Denhardl, 2010, Phuc vu cóng mai: phuc vu, ma khóng
phài là càm lai, Ding Huang djch, NXB Dai hgc Nhàn dàn Trung Qudc, Bàc Kinh,
traligni, 121, 114, 133, 115, 1,137 , (tiéngTrung).
1. Janet V.Denhardt - Robert B.Denhardl, 2010, Phuc vu cóng mói: phuc vu, md khdng
phài là càm Idi, Ding Huang djch, NXB Dai hgc Nhàn dàn Trung Quóc, Bàc Kinh, trang
137, (tiéng Trung).

79


VIÉT NAM HOC - KY YÉU HÒI THÀÒ QUÒC TÉ LÀN THÙ TU

6. John Thomas, 2010, Su tham già cùa cdng dàn trong quyit sàch cóng, Nxb Dai hoc
Nhàn dàn Trung Quóc, Bàc Kinh, (fiéng Trung).
7. Michel and Mezines, Administration Law, 1991, v.2, phu lue 7A3.
8. Nguyén Trgng Bìnli, 2012, "Quàn ly còng mdi - nói dung chù yéu va mdt so vàn de
tranh luàn", Thòng tin Khoa hgc xà bòi, so 5, trang 24 - 31.
9. Nguyén Trgng Bình, 2012, "Trào luu cài càch hành chinh trén thè gidi trong nhiJng thàp
nién gàn day", Ly luàn chinh tri, sd 2, trang 87-88.
10. Nguyén Trgng Bình, 2012, "Ba giài phàp nàng cao hiéu lye, hiéu qua phàn bicn xa hòi
cùa Mài Iran Tò quóc Viét Nam", Tap ehi Ly luàn chinh tri, so 7, trang 79 - 84.
11. Robert Danhart - Janet Danhart, 2001, The New Public Service: Putting Democracy

First. Nafional Civie Review, Voi 90, Issue 4, p.391.
12. Robert Dahl, 1999, Luàn ve dàn chù, Nhà in sàch Thuang vu Trung Quóe, Bàc Kinh,
trang 136, (tiéng Trung).
13. Tang Shiqi, 2002, Lich su tu tuòng chinh tri phuang Tày, Nxb Dai hoc Bàe Kinh, trang
266, (tiéng Trung).
14. Zhang Kangzhi, 2003, Luàn ly hgc quàn ly cóng, Nxb Dai hgc Nhàn dàn Trung Quóc,
Bàe Kinh, (tiéng Trung).
15. Zhang Chengfu, 2002, Luàn ve nén hành chinh tràch nhiém, Hge bào T'rudng Dai hge
Nhàn dàn Trung Quóe, ky thù 2, trang 60, (tiéng Trung).

80