Tuần 24. Chiếc thuyền ngoài xa

Trường THPT Nguyễn Bính
Tổ: Ngữ Văn - GDCD

Nguyễn Minh Châu

Giáo viên: Nhữ Thị Thanh Huyền


I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Quê: Quỳnh Lưu - Nghệ An

Nguyễn Minh Châu

“Nhà văn mở đường tinh anh và
tài năng” của văn học hiện đại

Hãy trình bày những nét chính về
Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ
t/g Nguyễn Minh Châu?
Nêu một số
Chí Minh (2000)
tác phẩm tiêu biểu?
Cửa sông (1967)

Tác phẩm

Dấu chân người lính (1972)
Chiếc thuyền ngoài xa (1987)

2. Phong cách nghệ thuật
Ngòi bút sử thi có thiên hướng trữ tình lãng
mạn.

Những nét chính về phong cách

Tái hiện bức tranh hiện thực về con người và cuộc
sống
của nhân
dân trong
k/c chống
Mĩ
thuật
của
Nguyễn
Minh
Châu?

Trước 1975

nghệ

Phong cách

Sau 1975

Cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức,
triết lí, nhân sinh.
Nhân/v trung tâm thường là những con người

trong cuộc mưu sinh, trong hành trình nhọc
nhằn kiềm tìm h/p và hoàn thiện nhân cách.
Ngôn ngữ đời thường,giàu tính chính luận,triết
luận.


3. Đoạn trích “Chiếc thuyền ngoài xa”
a. Xuất xứ

Xuất xứ của đoạn trích “Chiếc
thuyền
xa?“Chiếc thuyền ngoài xa”
-Rút từngoài
truyện ngắn
-“ Chiếc thuyền ngoài xa” được viết vào tháng
8/1983.Lúc đầu được in trong tập “Bến quê” (_NXB
tác phẩm mới-1985), sau được in riêng thành tập
“Chiếc thuyền ngoài xa” (NXB tác phẩm mới -1987).


b. Hoàn cảnh ra đời
Kháng chiến chống Mĩ kết thúc
Hòa bình lặp lại

Nhiều quan niệm đạo đức
phải được nhìn nhận lại
trong tình hình mới

Hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm
Cuộc sống

trở lại sau
chiến tranh
“Chiếc
thuyền
ngoài xa?

Nhiều yếu tố mới nảy sinh
Văn học cũng phải đổi mới

“Chiếc thuyền ngoài xa” ra
đời trong xu hướng nghệ
thuật chung của văn học
thời kì đổi mới

Hướng nội
Khai thác sâu sắc số phận
cá nhân và thân phận con
người đời thường


c.Đọc và tóm tắt:
-Đọc :
-Tóm tắt:

Tóm tắt nội dung tác phẩm?


d. Bố cục

1 (Từchia

đầu đến
“Chiếc
thuyền
lưới vó đã
Văn bảnPhần
có thể
làm
mấy
phần?
biến mất”): Hai phát hiện của người nghệ sĩ
Nội dungnhiếp
củaảnh
từng phần?

Bồ cục

Phần 2 ( “Đây là lần thứ hai” đến “sóng gió
giữa phá”): Câu chuyện của người đàn bà
hàng chài ở tòa án huyện

Phần 3 (Còn lại): Tấm ảnh được chọn trong
“bộ lịch năm ấy”


II. Đọc hiểu văn bản
1. Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh
a. Phát hiện thứ nhất: “…một cảnh đắt trời cho”
“Bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”

Lí giải vì sao lại gọi phát hiện

thứ nhất là “…một cảnh đắt trời
Bức họa diệu kì của thiên nhiên, cuộc sống
cho”?

“Cảnh đắt
trời cho”

“Sản phẩm” quý hiếm của hóa công
Tác phẩm nghệ thuật tuyệt tác – “một vẻ đẹp
thực đơn giản và toàn bích”


“Cảnh đắt
trời cho”
“ Bối
rối”
Tại
Cảm
sao
xúc
nghệ
của
sĩnghệ
Phùng
sĩ Phùng
lại cảmkhi
nhận
Bởi
“Bản
đứng thân

trướccái
“…một
đẹp chính
cảnhlàđắt
đạo
trời
“ Trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào”
Nghệ đức”
sĩ
Phùng
cho” ??
Nhận ra

Cảm xúc

“Bản thân cái đẹp chính là đạo đức”

Cảm nhận cái Chân, cái Thiện của cuộc đời

Tâm hồn
rung động
Cái đẹp thanh lọc tâm hồn con người


b. Phát hiện thứ hai : Một cảnh tàn nhẫn
Nghệ sĩ Phùng

Bắt gặp

“[…]cảnh đắt

trời cho”

Người đàn bà xấu xí, mệt mỏi
Một gã đàn ông to lớn, dữ dằn

Tâm trạng của nghệGãsĩchồng
Phùng
như
đánh đập người vợ
Khi
thế tàn
nào
tâm
khi
hồnchứng
thăngkiến
hoa
nhất,nghệ
những
sĩ
một cách
thô bạocảnh
Cảnh
nhẫn
Phùng
tàn nhẫn?Vì
bất ngờ
sao
phát
anh

hiện
lại có
ratâm
điều gì?
Con thương mẹ đánh lại cha
trạng như vậy?

Nhìn thấy

Kinh ngạc đến thẫn thờ

Tâm trạng
vì

Chết lặng không tin vào những
gì đang diễn ra trước mắt

Đằng sau vẻ toàn bích của tạo hóa không phải là “đạo đức”, là
“chân lí của sự toàn thiện” mà là cái xấu, cái ác,là bạo lực gia


Phát hiện thứ nhất


Từhiện
hai
Phát
thứphát
hai

“Cảnh đắt trời cho”


hiện của
nghệ
sĩ Phùng,
Cảnh
tàn nhẫn
Nguyễn Minh Châu muốn người đọc
nhận thức
gì vềvềcuộc
đời?
Nhận thức
cuộc đời

Không thể đòi hỏi
sự toàn thiện ở
cuộc đời

Cuộc đời không
đơn giản, xuôi chiều
mà chứa đựng
nhiều nghịch lí

Cuộc sống luôn tồn
tại những mặt đối
lập, những mâu
thuẫn: đẹp – xấu;
thiện - ác

Nhận thức về cuộc đời
Không thể đòi hỏi
sự toàn thiện ở cuộc
đời

Cuộc đời không
đơn giản, xuôi chiều
mà chứa đựng
nhiều nghịch lí

Cuộc sống luôn tồn
tại những mặt đối
lập, những mâu
thuẫn: đẹp – xấu;
thiện - ác

Ý tưởng nghệ thuật của nhà văn

Đừng nhầm lẫn hiện tượng với bản chất, đừng vội
đánh giá ở dáng vẻ bề ngoài, hãy phát hiện ra bản
chất thực sau hình thức .


Thông điệp về cuộc sống