Tuần 17. Ai đã đặt tên cho dòng sông?

(TrÝch)

Hoµng Phñ
Ngäc Têng


I. Tìm hiểu chung:
- Hoàng Phủ Ngọc T
ờng là một trí thức
yêu nớc, có vốn hiểu
biết sâu rộng trên
nhiều lĩnh vực (lịch
sử, địa lí, văn hoá
Huế)
- Chuyên viết về thể
loại bút kí. Nét đặc
sắc trong sáng tác
của Hoàng Phủ Ngọc
Tờng là ở sự kết hợp
nhuần nhuyễn giữa
chất trí tuệ và chất
trữ tình, với những


2. Tỏc phm: " Ai ó t tờn cho dũng sụng?

- Th loi: Tựy bỳt
- Xut x: In trong tp sỏch cựng tờn.
- B cc:
* Phần đầu: Thuỷ trình của Hơng giang
- Sông Hơng ở thợng lu: Trong những dòng sông

đẹp chân núi Kim Phụng
- Sông Hơng ở ngọai vi thành phố Huế : phải
nhiều thế kỉ qua bát ngát tiếng gà
- Sông Hơng giữa lòng thành phố Huế: Từ đấy .
Quê hơng xứ sở
* Phần còn lại: Sông Hơng dòng sông của lịch sử
và thơ ca.
- Sông Hơng với ls dân tộc: Hiển nhiên một lời
thề


Bao Vinh
Cồn Hến
Vĩ dạ

Chùa Thiên Mụ

Kim Long

Nguyệt Biều,
Lương Quán

Điện Hòn Chén

Núi Kim Phụng

Ngã ba tuần

Bằng Lãng

Dãy Trường Sơn


Hương Giang


II. c - hiu vn bn.
1. Thuỷ trình của Hơng giang
a. Sông Hơng ở thợng lu:
- Sông Hơng - bản trờng ca của rừng già:
+ Sức sống mãnh liệt, vừa hùng tráng vừa trữ
tình, nh bản trờng ca bất tận của thiên
nhiên
+ Câu văn dài, chia làm nhièu vế liên tục gợi
dậy d vang của trờng ca; thủ pháp điệp cấu
trúc+ động từ mạnh -> âm hởng mạnh mẽ
của con sông giữa rừng già


-S«ng H¬ng - c«
g¸i Di - gan
phãng kho¸ng
vµ man d¹i
-> nhÊn m¹nh vÎ
®Ñp hoang d¹i
nhng t×nh tø
cña dßng s«ng.
TG nh©n ho¸
con s«ng khiÕn
nã hiÖn lªn nh

mét con ngêi cã
c¸ tÝnh vµ t©m


-Sông Hơng ngời mẹ phù sa
của một vùng
văn hoá xứ sở
- sông Hơng nh
một đấng sáng
tạo góp phần
tạo nên, gìn
giữ và bảo tồn


b. Sông Hơng ở ngoại vi
thành phố Huế:
- Sông Hơng giống nh ng
ời gái đẹp nằm ngủ
mơ màng giữa cánh
đồng Châu Hoá đầy
hoa dại đợc ngời tình
mong đợi đến đánh
thức
- Dới ngòi bút tài hoa của
Hoàng Phủ Ngọc Tờng:
+ Sông Hơng nh ngời gái
đẹp bừng tỉnh sau
một giấc ngủ dài: vóc
dáng mới, sức sống mới
đầy khát khao và lãng

mạn.
+ Vẻ đẹp trầm mặc nh
triết lí, nh cổ thi


trưa vàng

sớm xanh
chiều tím


=> Bằng bút pháp
kể và tả, HPNT
đã làm nổi bật
một sông Hơng
đẹp bởi phối
cảnh kì thú
giữa nó với thiên
nhiên xứ Huế
phong phú, hài
hoà.


c. Sông Hơng
giữa lòng thành
- Sông
phốHơng
Huế:
mang vẻ
đẹp dịu dàng, có linh

hồn và vui tơi hẳn
lên nh tìm đúng đ
ờng về. Rồi ngay lập
tức, sông Hơng gắn bó
tha thiết với thành phố
nh một tiếng vâng
không nói ra của tình
yêu ngập ngừng nh
muốn đi muốn ở v
ơng vấn không muốn
xa rời.


- Trong cách biểu đạt tài
hoa của tác giả, sông H
ơng đợc cảm nhận dới
+nhiều
Bằng góc
con độ:
mắt hội
hoạ: SH và những chi lu
của nó tạo những đờng
nét tinh tế làm nên vẻ
đẹp cổ kính của cố
+ Qua cách cảm nhận
đô.
âm nhạc: SH đẹp nh
điệu slow chậm rãi, sâu
lắng, trữ tình.
+ Dới cái nhìn say đắm

của một trái tim đa tình:
Sông Hơng là ngời tình


* Sụng Hng tr li núi mt li th trc
khi v bin c.
- Đợc so sánh nh nàng

Kiều trong đêm
tình tự trở lại tìm
Kim Trọng.
- Li th y vang vng
thnh ging hũ dõn gian.
Đó l tm lũng con ngi
Huế mói chung tỡnh vi
quờ hng x s.
* Nh vậy , vẻ đẹp của
sông Hơng qua cảnh
sắc thiên nhiên nh
một cô gái Huế
duyên dáng, điểm tô
cho vẻ đẹp Huế.


Sông Hơng ở
thợng lu

Sông Hơng - bản trờng ca của rừn

Sông Hơng - cô gái Di - gan phóng kho

Sông Hơng - ngời mẹ phù sa

ngời
Sông Hơng ở ngoại
vi gái đẹp bừng tỉnh sau một giấc
thành phố Huế
Sông Hơng- Vẻ đẹp trầm mặc

Sông Hơng - điêu slow tình cảm

Sông Hơng giữa lòngSông Hơng ngời tài nữ đánh đà
thành phố
Sông Hơng ngời tình dịu dàng và chung


2. Sông Hơng dòng sông của lịch
sử và thi ca:

- Thời vua Hùng sông Hơng là dòng sông biên
thuỳ xa xôi.
- Trong d địa chí (Nguyễn Trãi), sông Hơng
đợc đặt tên Linh Giang, gắn với những cuộc
chiến đấu oanh liệt của quân dân Đại Việt.

- Thế kỷ XVIII: Sông Hơng vẻ vang soi bóng
kinh thành Phú Xuân của ngời anh hùng
Nguyễn Huệ.
- Thế kỷ XIX: Sông Hơng sống hết lịch sử bi

- Đi vào thời đại của Cách mạng tháng
Tám bằng những chiến công rung
chuyển.
- Chứng kiến cuộc nổi dậy tổng tiến
công tết Mậu Thân 1968.
=> sông Hơng gắn liền với lịch sử của
Huế, của dân tộc.


- Sông Hơng trở thành dòng sông
của thi ca, là nguồn cảm hứng
bất tận cho ngời nghệ sĩ .

- Dới góc độ đời thờng: Sông H
ơng trở lại là một ngời con
gái dịu dàng của đất nớc.

* Tóm lại: Sông Hơng là một hình tợng
nghệ thuật hội tụ đầy đủ vẻ đẹp của
thiên nhiên, văn hoá, lịch sử và tâm hồn


- sông Hơng lại có thể trở
thành dòng sông của thi
ca, là nguồn cảm hứng
bất tận cho ngời nghệ sĩ
.Tỏc gi cho rằng cú mt

dũng thi ca v sụng Hng.
ú l dũng th khụng lp li
mỡnh:
+ Dũng sụng trng- lỏ cõy
xanh(Chi xuõn-Tn )
+ Nh kim dng tri
xanh( Trng giang nh kim
lp thanh thiờn-Cao Bỏ Quỏt).
+ Con sụng dựng dng, con
sụng khụng chy
Sụng chy vo lũng nờn Hu
rt sõu(Th ca Thu Bn

Ca Huế trên sông H


- Tình cảm của HPNT với sông Hơng: Tác
giả đã soi sáng vẻ đẹp hình tợng dòng
sông Hơng bằng tâm hồn mình và bằng
tình yêu tha thiết đối với quê hơng xứ
sở, khiến nó trở nên lung linh, đa dạng
nh đời sống tâm hồn con ngời.

Qua việc tìm
hiểu vẻ đẹp
sông Hơng,
em nhận xét

gì về tình
cảm của tác


- §iÓm nh×n
trÇn thuËt:
BiÕn ®æi
linh ho¹t:
+ Ph¬ng
diÖn thêi
gian
+ Ph¬ng
diÖn kh«ng
gian
+ Ph¬ng
diÖn kÕt cÊu


Ngôi kể: Nhân vật Tôi Ngời trần
thuật.

Quan sát, trình
bày những hiểu
biết suy nghĩ
của mình về
sông Hơng.

Bộc lộ cảm xúc cá
nhân với sông H
ơng bằng những

liên tởng phong
phú, bất ngờ.

=> Nhân vật trữ tình: Là nhà khoa học có
kiến thức sâu rộng, ngời nghệ sỹ có tâm hồn
nhạy cảm, tài hoa.


- Giọng điệu trần thuật:
+ Giọng điệu trữ tình giàu chất
suy tởng và chất triết luận.
+ Sử dụng nhiều biện pháp nghệ
thuật với những hình ảnh đặc
sắc, giàu chất hội hoạ, nhạc và
thơ.
=> Nghệ thuật trần thuật
trong tuỳ bút Hoàng Phủ
Ngọc Tờng thể hiện: Chất
Huế đã thấm đợm trong
tâm hồn, tâm linh của
nhà văn.


III. Ghi nhớ: (SGK)

(?) Cách đặt tiêu đề và kết thúc tác
phẩm bằng câu hỏi "Ai đã đặt tên cho
dòng sông?" nhằm mục đích gì?

- Mục

đích
+ Giúp người đọc hiểu về cái tên đẹp của
dòng sông: s«ng H¬ng – s«ng
th¬m.
+ Gợi lên niềm biết ơn đối với người đã