Tuần 12. Đọc thêm: Đò Lèn

Trường THPT Nguyễn Văn Trỗi
Tổ: Ngữ Văn



I.Tiểu dẫn.
1. Tác giả
Nguyễn Duy khai sinh là?

A. Nguyễn Duy

B. Nguyễn Duy Nhuệ

C. Nguyễn Nhuệ Duy

D. Nguyễn Nhuệ

Quê hương của Nguyễn Duy?
A. Đò Lèn, Hà Trung, Thanh Hóa
B. Xã Đông vệ, thành phố Thanh Hóa
C. Thị xã Bỉm Sơn, Thanh Hóa
D. Huyện Quảng Xương, Thanh Hóa


Chọn đáp án đúng về đường đời của Nguyễn Duy?
A. Tốt nghiệp đại học tổng hợp Hà Nội->chiến đấu ở Khe Sanh, đường 9 Nam
Lào, Quảng Trị-> viết báo, làm thơ
B. Chiến đấu ở Khe Sanh, đường 9 Nam Lào, Quảng Trị-> Tốt nghiệp đại học
tổng hợp Hà Nội-> viết báo, làm thơ
Đặc điểm nào sau đây không đúng với phong cách Nguyễn Duy?
A. Hướng tới cái đẹp của đời sống giản dị ẩn chứa những

giá trị vĩnh hằng
B. Có ý thức nhìn lại bản thân
C. Giọng thơ sôi nổi, hào hùng
D. Hình thức thơ đậm màu sắc dân gian và tính dân tộc.

Bài thơ Đò lèn được rút từ tập thơ nào của Nguyễn Duy?
A. Cát trắng

B.Mẹ và em

C. Bụi

D. Ánh trăng


2. Tác phẩm
a, Xuất xứ:
Em có nhận xét gì về phương thức biểu đạt trong bài thơ?
b.Thể loại: Thơ: chất trữ tình và chất tự sự, biểu cảm bằng con đường tự sự->
ấn tượng và ám ảnh hơn
Nêu bố cục của bài thơ?
c. Bố cục: 2 phần

Phần 1: 5 khổ thơ đầu: Thế giới tuổi thơ (người cháu nhớ lại hình ảnh lam lũ,
vất vả của người bà bên cạnh sự vô tư đến vô tâm của mình)
Phần 2: Sự thức tĩnh của người cháu, sự an năn, hối hận và xót tiếc và
thương yêu bà


II. Đọc hiểu văn bản

1. Thế giới tuổi thơ
Thảo luận nhóm (chia làm 4 nhóm)
Câu hỏi
Nhóm 1,2

-Hình tượng người cháu được tái hiện
như thế nào?
- Tại sao hình ảnh “mùi huệ

trắng hương trầm” trở lại hai
lần trong bài thơ và được xây
dựng đối lập với hình ảnh “củ
dong riêng luộc sượng”?

Nhóm 3,4

Hình tượng người bà trong kí ức của cháu?
-Giá trị biểu cảm của các từ
chỉ địa danh và từ láy tượng
hình “thập thững” ?


a. Hình tượng người cháu:
- Câu cá
- theo bà đi chợ
- Bắt chim sẻ vành
tai tượng Phật
- Ăn trộm nhãn
chùa Trần
- Chơi đền Cây thị

- Xem lễ hội đền
Sòng
-Mùi huệ trắng
-Khói trầm thơm
- Điệu hát văn
- Bóng cô đồng

-Say mê trò
chơi trẻ con:
-Tinh nghịch,
hồn nhiên, vô
tư
- Gần gũi, thân
thiết với bà

-Say mê thế
giới mơ
mộng, hư ảo
- Ngây thơ,
trong trẻo

- Thế giới tuổi thơ êm đềm, bình yên

Hình tượng người bà
-Công việc: mò
cua, xúc tép Đồng
Quan, buôn bán:
Ba trại, Quán
Cháo, Đồng Giao
những đêm hàn.

-Bước chân: thập
thững
- Bữa ăn: củ dong
riềng luộc sượng

- bom Mĩ dội bay
nhà->bà đi bán
trứng ở ga Lèn

-Cuộc đời lam
lũ, nhọc nhằn
-Tần tảo, tất tả
kiếm sống
- Sống đạm
bạc, đói khổ

- Nghị lực kiên
cường bền bỉ, dành
sự sống
- Chịu đựng những
mất mát, tàn phá của
chiến tranh

- Che chở cho cháu, hi sinh thầm lặng


Nhận xét về lối kể và cách biểu cảm của Nguyễn Duy về thế giới tuổi thơ?
Lối kể chân thực, cụ thể giản dị, gần gũi thể hiện kí ức tuổi thơ sâu đậm
trong tâm trí của tác giả

Hình ảnh khốc liệt của bom đạn chiến tranh giúp người cháu nhân
thức ra những điều gì? Ý nghĩa của những điệp từ “bay mất”, “bay”,
“bay tuốt” và hình ảnh “thánh với Phật rủ nhau đi đâu hết”?
-Hiện thực phũ phàng,
khốc liệt, dữ dội của
chiến tranh
- Đập vỡ mọi mơ
mộng hão huyền, phơi
bày sự thật cay đắng

- Thái độ hài hước, mỉa
mai

- Nhận thức bài học thấm thía: Đừng tự ru mình trong
những ảo ảnh ngọt ngào, không thể sống ngây thơ, vô tư,
vô tâm trong đời sống còn nhiều nhọc nhằn, vất vả...


2. Nhận thức và tình cảm của nhà thơ với bà
Nhận thức của nhà thơ về bà được thể hiện qua
những câu thơ nào?
a. Nhận thức
-Tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế: khờ dại,
vô tư đến vô tâm-> day dứt, dằn vặt
- Tôi trong suốt giữa hai bờ hư thực…
trong sáng, ngây thơ thành vô tâm
- Tình thương bà sau khi đã trưởng thành, trải qua
cuộc đời lính
+ Dòng sông vẫn bên lỡ, bên bồi-> Cảnh vật

vẫn còn nguyên như cũ, không thay đổi
+ Bà chỉ còn là nắm cỏ thôi-> bà không còn nữa
=> Quy luật nghiệt ngã của đời người, khi người
cháu hiểu, biết thương bà thì tất cả đã muộn
màng, chỉ còn nỗi buồn, nuối tiếc, xót xa


Tình cảm của tác giả đối với bà qua những nhận thức ấy?
b. Tình cảm của nhà thơ
-Yêu quí và thương xót bà.
- Cảm thông, chia sẽ và biết ơn bà.
- Trân trọng và nâng niu những kỉ niệm về bà.
- Sự ân hận, day dứt vì đã sống vô tư, vô tâm bên cạnh sự che chở, hy sinh thầm
lặng của bà.
c. Hành trình nhận thức
- Hành trình từ tình yêu hư vô, hư ảo dành cho thánh thần đến tình yêu
thương thiết thực dành cho bà
-Rời bỏ thế giới phù phiếm để đến với cái đẹp đích thực, bình dị mà cao
quý, đơn sơ mà kì diệu.
- Nếu chỉ sống với những ảo tưởng lầm lỗi mà quên đi thực tế sẽ dẫn đến
những bi kịch trong lòng.
- Cảm thương bà cũng là yêu mến quê hương


III. Tổng kết
1. Dòng nào sau đây nhận xét đúng cách kể của tác gỉa về thời thơ ấu?
A. Lãng mạn, thi vị hóa

C.Giản dị, chân thực

B. Ước lệ, công thức

D. Cả A và B

2. Câu thơ “Tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế” chủ yếu thể hiện cảm xúc nào của nhà thơ?
A. Ngỡ ngàng

C. Ân hận

B. Xót xa

D. Ái ngại

3. Khổ cuối đặc biệt là dòng thơ “bà chỉ còn là một nấm cỏ thôi” diễn tả tâm
trạng nào của nhà thơ?
A. Day dứt, ân hận

C. Ngậm ngùi, tiếc nuối

B. Xót xa, thương cảm

D. Cả A, B,C


Luyện tập
So sánh cảm xúc về bà của hai nhà thơ Bằng Việt trong bài thơ “Bếp lửa”
và Nguyễn Duy trong bài thơ “Đò Lèn”
Gợi ý
Bằng Việt:
-Gắn bó yêu thương bà

-Thấu hiểu cảm thông những vất vả
khó nhọc của bà.
-Trân trọng những kí ức về bà

Nguyễn Duy
- Yêu quí và thương xót bà.
- Cảm thông, chia sẽ và biết ơn bà.
- Trân trọng và nâng niu những kỉ
niệm về bà
-Xót xa, ngậm ngùi, tiếc nuối
- Day dứt, ân hận…