Tuần 29. Về luân lí xã hội ở nước ta

11C
2


Tiết 107 – 108:

Về Luân Lí Xã Hội Ở Nước Ta
Trích “Đạo đức và luân lí Đông Tây”
Phan Châu Trinh


I. Đọc – tìm hiểu chung.
1. Tác giả Phan Châu Trinh:
_

Phan Châu Trinh( 1872-1926), tự Tử Cán, hiệu Tây Hồ,
biệt hiệu Hi Mã, quê ở làng Tây Lộc, huyện Phú Ninh,
tỉnh Quảng Nam.

_

Quê ở làng Tây Lộc, Tiên Phước, Tam Kì, Quảng Nam.

_

1901 đỗ phó bảng, làm quan một thời gian sau cáo về
ở ẩn.

_

Chủ trương bãi bỏ chế độ quân chủ, thực hiện chế độ

dân chủ, khai thông dân trí, mở mang công thương
nghiệp, lợi dụng chiêu bài “khai hoá” của Pháp để đấu
tranh hợp pháp.

_

1908 ông bị bắt, bị đày đi Côn Đảo, ba năm sau được
thả tự do.

_

1925 bị ốm nặng, mất ngày 24-3-1926-lễ truy điệu ông
trở thành một phong trào vận động ái quốc rộng khắp.

Thạch Trương Thảo (0987 039
863)


Đám tang Phan Châu Trinh

Chân dung Phan Châu Trinh


2. Sáng tác chính.
-Ông viết cả chữ Hán, Nôm,Quốc ngữ.
-Chủ yếu là văn chính luận có tính hùng biện, có
lập luận đanh thép. Sáng tác của Phan Châu Trinh
thấm nhuần tinh thần chủ nghĩa yêu nước dân chủ
sâu sắc.
-Các tác phẩm chính: Đầu Pháp chính phủ thư

(1906), Tỉnh quốc hồn ca I, II (1907 – 1922), Tây
Hồ thi tập (1904 – 1914), Xăng- tê thi tập ( 19141915), Giai nhân kì ngộ diễn ca (1915), Thất điều
trần (1922), Quân trị chủ nghĩa và Dân trị chủ
nghĩa
(1925),
và luân lí Đông Tây (1925),
3. Xuất
xứĐạo
vănđức
bản.
…
-”Về luân lí xã hội ở nước ta” - phần III của
bài”Đạo đức và luân lí Đông Tây”, được
ông diễn thuyết vào đêm 19-11-1925 tại
nhà Hội Thanh niên ở Sài Gòn.


II. Đọc hiểu văn bản
1. Khái niệm luân lí xã hội của Phan Chu
Trinh:
- Luân lí xã là khái niệm dùng để chỉ những quan niệm
nguyên tắc, qui định hợp lí, hợp lẽ chi phối mọi quan
hệ hoạt động và phát triển của xã hội. Luân lí còn là
tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái trong cộng
đồng.
- Cách đặt vấn đề thẳng thắn: “tuyệt nhiên không ai
biết đến” nhằm gây ấn tượng mạnh cho người nghe.
- Đã làm rõ nhận định còn hạn chế “ một tiếng bè bạn
không thể thay cho xã hội luân lí được” chỉ là một bộ
phận rất nhỏ của luân lí xã hội.

“ Bình thiên hạ” đã bị hiểu sai lệch, bọn vua, quan
chỉ lo đục khoét, tư lợi riêng mà không chăm lo đến
đời sống nhân dân.
- Qua đây, Phan Châu Trinh đã thể hiện thái độ châm
biếm khinh bỉ đối với bọn đạo đức giả trong xã hội
thực dân phong kiến.


II. Đọc – hiểu văn bản.
1. Ở nước ta chưa có luân lí, mọi người
chưa có ý niệm về luân lí xã hội:
2. So sánh luân lí xã hội châu Âu với xã hội
ở nước ta:


Luân lý xã hội ở nước ta

- Không hiểu: Chưa hiểu;
Điềm nhiên như ngủ, chẳng
biết gì( thờ ơ, tê liệt).
-Dẫn chứng: Phải ai tai nấy,
ai chết mặc ai. Đi đường gặp
người bị tai nạn, gặp người yếu
bị kẻ mạnh bắt nạt cũng ngơ
mắt đi qua

Luân lý xã hội ở Châu Âu
( Pháp)

-Rất thịnh hành và phát triển

-- Dẫn chứng: Khi có người
quyền thế,hoặc chính phủ cậy
quyền thế, sức mạnh đè nén,
áp bức quyền lợi của cá nhân
hay đoàn thể thì người ta tìm
mọi cách đề giành lại sự công
bằng ấy.

. Nguyên nhân: Chưa có đoàn thể,
ý thức dân chủ kém, học trò
-Nguyên nhân: Có đoàn thể, có
thì tham bả vinh hoa, vua quan
ý thức sẵn sàng làm việc chung,
thì thối nát.
có ăn học, biết nhìn xa trông
rộng , có tư tưởng dân chủ.




3. Nhận xét của tình trạng dân không
biết đoàn thể, không trọng công
ích:

- Tác giả đã khẳng định: từ thời xa xưa, ông
cha ta đã có ý thức đoàn thể, cũng biết trọng
công ích “ dựng cây làm rừng” có truyền
thống cộng đồng “góp gió làm bão” nhưng lũ
vua, quan phản động thối nát “ham bả vinh
hoa, ham quyen tước, muốn giữ túi tham của

mình dược đầy mãi”. Chúng đã tìm cách phá
tan tành đoàn thể của quốc dân.
- Bọn Tây học thì hống hách, lợi dụng chức
quyền đục khoét nhân dân.


-Phan Châu Trinh hướng mũi nhọn đã kích vào bọn
chúng “bọn học trò”, “đám quan trường”, “kẻ mang
đai đội mũ ngất ngưỡng ngồi trên”. Tác giả đã sử
dụng từ ngữ, hình ảnh ví von để thể hiện sự câm
ghét của mình đối với tầng lớp quan lại Nam triều
và đã gọi chúng là lũ ăn cướp có giấy phép.

- Biểu hiện: rút tỉa của dân, lấy lúa của dân mua vườn,
sắm ruộng, xây nhà làm cửa… Chúng không quan tâm
đến đời sống nhân dân, trái lại dân càng tăm tối, khốn
khổ chúng càng dễ bề vơ vét thống trị.
- Mặc dù bị bóc lột như vậy nhưng dân không có ý
thức đoàn thể nên chúng lộng hành như thế mà
không ai phẩm bình, chê bai.





- Từ cách lập luận trên tác giả

khẳng định chỉ có xóa bỏ vua quan
chuyên chế, xây dựng tinh thần
đoàn thể và sự tiến bộ truyền bá

chủ nghĩa xã hội là con đường
đúng đắn để nước ta thoát khỏi
chế độ phong kiến, mới có được
tương lai tươi sáng.


4. Ngheä thuaät:
Có sự kết hợp giữa yếu tố nghị luận và biểu
Hãy nhận xét cảm:
cách kết hợp yếu tố biểu
cảmlập
với luận
yếu tố
nghị
luận
trong bài văn?
-Cách
chặt
chẽ
lôgic.
-Nêu dẫn chứng xác thực.
-Dùng từ đặt câu chính xác.
-Dùng câu cảm thán.
-Lời văn nhẹ nhàng từ tốn.


baỷn
n
ờ
a

v
a
ú
5. Yự ngh

ử
t
,
c
ự
ụ
ử
n
u
õ
e
y
n
ớ

h
a
c
h
t
ự
y
h
aứ
Tin

v
ọ
o
b
n
ỏ
u
e
i
õ
t
a
h
g
C
n
ỷ
n
ụ
a
ử
t
Ph
a
ỷ
u
c
g
n
ứ

h
c
ụ
ù
ử
a
c
v
t
ọ
a
m
qu
aỷ
c
g
n
ừ
u
d
ừ
a
ụng
ủ
ử
ủ
h
i
ỏ
o

t
Trin
en
ủ
i
ọ
o
h
n
ứ
ừ
a
a
x
o
ủ
n
g

n
a
r
t
ụỷ
ử
t
ử
t
o
a

c
ừ

a
e
x
ủ
a
,
i
ỷ
ứ
u
c
ụ
th
ọ
o
b
n
ỏ
e
i
t
ù
ử
s
ứ
a
v

ồ
the
hoọi.


III. Tổng kết.
Đoạn trích Về luận lí xã hội ở
nước ta toát lên dũng khí cũa
một người yêu nước: vạch trần
thực trạng đen tối của xã hội,
đề cao tư tưởng đoàn thể vì sự
tiến bộ, hướng về một ngày
mai tươi sáng của đất nước. Qua
đó, cũng thấy được một phong
cách chính luận độc đáo: lúc
từ tốn, mềm mỏng, lúc kiên
quyết, đanh thép; lúc mạnh mẽ,
lúc nhẹ nhàng mà đầy sức
thuyết phục.