Tuần 8. Ôn tập văn học trung đại Việt Nam

Việt Nam thế kỉ XVIII-XIX
 Xã hội phong kiến suy tàn,bộ máy nhà nước mục nát,
kinh tế khủng khoảng, suy thoái nghiêm trọng.
 Cuộc sống nhân dân vô cùng khổ cực
 Phong trào khởi nghĩa diễn ra ở khắp nơi , đỉnh cao là
phong trào Tây Sơn.
 Chiến đấu chống giặc ngoại xâm:Xiêm –Thanh
 Văn học xuất hiện trào lưu nhân đạo chủ nghĩa với nội
dung đa dạng và phong phú, nổi bật là tiếng nói đòi
quyền sông, quyền hạnh phúc và đấu tranh giải phóng
con người


  2.1 Nguyên nhân mà đến thế kỉ XVIII-XIX, chủ nghĩa nhân đạo mới xuất
hiện thành một trào lưu văn học.
 

Trong giai đoạn này những tác phẩm mang nội dung
nhân đạo xuất hiện: nhiều, liên tiếp với nhiều tác
phẩm có giá trị lớn: Truyện Kiều, Chinh phụ ngâm,
Cung oán ngâm, thơ Hồ Xuân Hương…

Những biểu hiện mới:
Hướng vào quyền sống của con người – con người
trần thế (Truyện Kiều, thơ Hồ Xuân Hương); ý thức cá
nhân đậm nét: quyền sống, hạnh phúc, tình yêu …
(Đọc Tiểu Thanh kí, Tự tình, Bài ca ngất ngưởng, Bài
ca ngắn đi trên bãi cát…).

2.2 Những biểu hiện phong phú của nội dung
nhân đạo trong văn học giai đoạn này
-

Cảm thông trước bi kịch và đề cao khát vọng của con
người

-

Khẳng định, đề cao vẻ đẹp, tài năng, nhân phẩm con
người
Lên án, tố cáo những thế lực tàn bạo chà đạp lên con
người
Đề cao truyền thống đạo lý, nhân nghĩa của dân tộc
Khát vọng sống, hạnh phúc và đấu tranh giải phóng
con người

-


Các tác phẩm tiêu biểu
“Hoàng Lê nhất thống chí” của Ngô gia
văn phái
+ Bức tranh hỗn độn của xã hội Việt Nam thế kỉ XVIII XIX và cuộc sống cùng cực của nhân dân.
+Khắc họa , ca ngợi sức mạnh của nghĩa quân Tây Sơn
cũng như người anh hùng áo vải Quang Trung


“Chinh phụ ngâm” của Đặng Trần Côn
+ Bài thơ tố cáo cuộc chiến tranh phi nghĩa qua

hình ảnh người chinh phụ ở nhà, cô đơn, sầu
muộn ngày ngày mong tin người chồng nơi
chiến trận
+ Đề cao quyền sống , khát vọng hạnh phúc lứa
đôi của con người


”Truyện Kiều” của Nguyễn Du
+Bức tranh chân thực của lịch sử xã hội đương thời và số
phận bi kịch của con người qua hình ảnh nàng Kiều có tài
có sắc mà chỉ như 1 món hàng trước sức mạnh của đồng
tiền “đổi trắng thay đen”….
+ Nguyễn Du vượt ra khỏi khuôn khổ “văn dĩ tải đạo” để
đề cao cái tôi, đề cao ý thức cá nhân con người.Từ nỗi đau,
tâm trạng ê chề, khát khao hạnh phúc đến ý thức nhân cách
cá nhân của Kiều
+Ca ngợi, trân trọng vẻ đẹp người phụ nữ
+ Khát vọng về tình yêu và công lí


“Truyện Lục Vân Tiên ” của
Nguyễn Đình Chiểu
+ Đề cao đạo lý làm người
+ Xem trọng tình nghĩa giữa con người với con người
trong xã hội: tình cha con, mẹ con, nghĩa vợ chồng, tình bè
bạn, tình yêu thương cưu mang những người gặp cảnh
hoạn nạn.
+ Đề cao tinh thần nghĩa hiệp, sẵn sàng cứu khổ phò nguy.
+ Thể hiện khát vọng của nhân dân hướng tới lẽ công bằng
và những điều tốt đẹp trong cuộc đời

+“Lục Vân Tiên là một tiếng chửi, một lời ca, một ước mơ”
– Hoài Thanh.

Lục Vân tiên cứu Kiều Nguyệt Nga


“Bài ca ngất ngưởng ”của
Nguyễn Công Trứ
- Bài thơ thể hiện phong cách sống “ngất ngưởng”
thanh cao, thoát tục , không vướng danh lợi của
tác giả và con người ông: tâm hồn trẻ trung, tự
do, dám làm, dám chơi, dám phá cách..
 Đề cao chí làm trai và cách sống độc đáo, tự do,
phóng túng
Đề cao ý thức về giá trị cá nhân


“ Bánh trôi nước” của

“Thương
Trần Tế Xuơng
Hồ vợ”
Xuâncủa
Hương
Qua giả
hìnhđãảnh
ẩndựng
dụ bánh
trôicông
nươchình

để chỉtượng
vẻ đẹp
-- Tác
xây
thành
nghệ
người
phụđẹp
nữ về
cũng
như phụ
thânnữ
phận
chìm nổi, lênhđức
đênh
thuật
người
Việt Nam giàu
sinh,
thương
gia
trênhydòng
đờichịu
và sự
trong chịu
trắng,khó
vẹnhết
tòa,lòng
thủyvì
chung

củađình
họ qua hình ảnh người vợ- bà Tú. 

 Ca ngợi vẻ đẹp và phẩm chất người phụ nữ Việt
Nam truyền thống đồng thời là lòng cảm
thương sâu sắc cho số phận lênh đênh, vất vả
của họ