Tuần 7. Đọc thêm: Xin lập khoa luật

( Trích Teá caáp baùt ñieàu )


Nguyễn Trường Tộ ( 1878 – 1871 )
ở Nghệ An là một trí thức yêu
nước của nước ta thế kỉ XIX.
Ông là người thông thạo cả
Hán học lẫn Tây học nên hiểu
biết rộng và mang tư tưởng tiến
bộ.
Học giả Lê Thước phê bình công


Điều trần là một thể văn chính
luận nhằm thuyết phục bề trên
về một vấn đề xã hội, chính trò
nào đó. (Loại văn bản này thời
xưa gọi là bản tấu, tấu, sớ, tấu
nghò,…)


Một: Xin gấp rút sửa đổi võ bò.
Hai: Xin hợp tỉnh, huyện để giảm
bớt số quan lại và khoá sinh.
Ba: Xin gây tài chính bằng cách
đánh thuế xa xỉ.
Bốn: Xin sửa đổi học thuật, chú
trọng thực dụng.
Năm: Xin điều chỉnh thuế ruộng
đất.

Trích từ điều 4 trong Tế cấp bát
điều.
Nội dung chính: Bàn về sự cần
thiết của luật pháp đới với xã
hội
thuyết
Bốnhằm
cục: gồm
ba phục
phầntriều đình
nhà Nguyễn choPhần
mở khoa
1: từluật.
đầu …
“là quốc dân giết”: vai trò quan
trọng của luật trong đời sống xã
hội.
Phần 2:
“Biết rằng… quê mùa chất
phát”: lý do cần thiết phải hiểu


A, Theo Nguyễn Trường Tộ, luật
bao gồm nhiều lónh vực: kỉ cương,
B,
thấy chính
được tầm
quan

trọng
của
uể
quyền,
lệnh
của
quốc
pháp
gia. luật,tác giả giới thiệu việc thực

hành luật pháp ở các nước phương Tây:
- Người trực tiếp
xử các vụ kiện tụng chỉ được thăng
cấp, chứ không bao giờ bò gián chức.
( Ngay cả vua cũng không gián chức họ
được).
- Những tội ngũ
hình cũng đếu do những người làm ở Bộ


o Bất luận quan hay dân đều phải
học luật.
o Ai học luật giỏi sẽ được làm
quan.
o Quan dùng luật để trò, dân theo
luật mà giữa gìn.
o Bất cứ một hình phạt nào trong
nước đều không vượt ra ngoài

- Nho học đề cao “trung hiếu’, “lễ
nghóa” nhưng các sách nho chỉ nói
suông trên giấy, không thực hiện
thưởng phạt nghiêm minh. Tác giả
cũng dẫn chứng lời Khổng Tử “ ta
chưa hề thấy ai nhận lỡi của mình
mà biết tự trách phạt”  Chính vì
thế phải cần có luật để đạo
làm người kia trở thành sự thật.


Làm trái luật lá có tộò, giữ
đúng luật là đức.
Nếu tận dụng cái lẽ công
bằng ở trong luật thí chính là có
đạo đức, trọn vẹn đạo làm người.
Như vậy, điều cốt yếu tác giả
cần nói ở đây là: Đã dến lúc
cần thiết phải xác lập khoa luật.


Quá trình lập luận, tác giả
nhắc đến Khổng Tử và các
khái niệm đạo đức, văn chương
để làm cơ sở vững chắc cho lí
lẽ.
Tác giả đặt vấn đầ một cách
trực diện, rõ ràng giúp người
đọc hiểu ngay vấn đề.

Cách lập luận chặt chẽ, sắc
sảo, luận điểm rõ ràng, luận


Lòng yêu nước và tiến bộ của
tác giả. Bản điều trần viết nam
1867, cách đây hàng trăm năm,
nhưng đến nay vẫn còn nguyên
giá trò.
Tuy nhiên vào thời điểm ấy,
Nguyễn Trường tộ muốn khẳng
đònh vai trò của pháp luật nên
thiên vào nhiều mặt tốt mà
chưa thấy những mặt cai trò của



Bài xin lập khoa luật thể hiện
nhiệt tâm yêu nước của Nguyễn
Trường Tộ, khát khao đưa đất nước
theo hướng hiện đại, tiên tiến của
phương Tây, nhằm thoát khỏi tình
trạng nghèo nàn trì truệ và lạc
hậu.