Tuần 27. Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ

NhiÖt liÖt chµo mõng
QUÝ THẦY, CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
THAM DỰ TIẾT DẠY HỘI GIẢNG NGỮ VĂN
LỚP 10A2 - TRƯỜNG THPT CẨM PHẢ
Thứ 4, ngày 12 tháng 02 năm 2014

Giáo viên: Hoàng Thị Ngọc An


KIỂM TRA BÀI CŨ

Ở chương trình Trung
học cơ sở, em đã
được học văn bản
nào của tác giả Đặng
Trần Côn, dịch giả
Đoàn Thị Điểm?


Tiết 79: Đọc – Hiểu văn bản

Hot Tip

• How do I incorporate my logo to a slide
that will apply to all the other slides?

(Trích Chinh phụ ngâm)

– On the [View] menu, point to [Master], and then click
[Slide Master] or [Notes Master]. Change images to the
Nguyên

chữ
Đặng
one you like,
then it willtác
apply
to all Hán:
the other
slides. Trần

Bản diễn Nôm: Đoàn Thị Điểm

[ Image information in product ]
 Image : www.openas.com

Note to customers : This image has been licensed to be used within this PowerPoint template only.
You may not extract the image for any other use.

Côn


CẤU TRÚC BÀI HỌC
I. TÌM HIỂU CHUNG
1.T¸c gi¶, dịch giả
2.T¸c phÈm
3. Vị trí đoạn trích

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1.Đäc - Chó thÝch
2.Bè côc
3.Ph©n tÝch

3.1. 16 c©u thơ ®Çu
3.2. 8 câu còn lại

III. TỔNG KẾT:


I. TÌM HIỂU CHUNG

(Trích Chinh phụ ngâm)

1. Tác giả và dịch giả:
a. Tác giả:
- Đặng Trần Côn, chưa rõ năm sinh, năm mất. Ông
người làng Nhân Mục, huyệnThanh Trì, Hà Nội.
- Ông sống vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII. Bản thân
là người hiếu học và tài hoa nhưng tính tình phóng
túng không muốn ràng buộc vào chuyện thi cử.
-Tác phẩm tiêu biểu: Chinh phụ ngâm.
- Ngoài ra còn có:
+ Bài phú "Trương Hàn Tư Thần Đô".
+ Bài thơ "Tiêu tương bát cảnh".
[ Image information in product ]
 Image : www.openas.com

Note to customers : This image has been licensed to be used within this PowerPoint template only.
You may not extract the image for any other use.


(Trích Chinh phụ ngâm)

b. Dịch giả:
Đoàn Thị Điểm
(1705-

Phan Huy Ích
(1750 - 1822)

1748)
- Quê ở làng Giai Phạm, - Quê làng Thu Hoạch,
huyện Văn Giang, trấn huyện Thiên Lộc, Nghệ An
Kinh Bắc (Hưng Yên).
(Nay là Hà Tĩnh).
- Bà xuất thân trong một
- Đỗ Tiến sĩ năm 26 tuổi.
gia đình nhà nho.
[ Image
information tài
in product
]
- Bà là
người
sắc,
thông - Tác phẩm tiêu biểu: “ Dụ
 Image : www.openas.com
minh.Note to customers : This image has been licensed to be usedAm
within this PowerPoint template only.
You may not extract the image for any other use.văn tập”, “Dụ Am ngâm
- Tác phẩm tiêu biểu: bản lục”
dịch Chinh phụ ngâm; “
Truyền kỳ tân phả” .

(Trích Chinh phụ ngâm)

I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả và dịch giả:
2. Tác phẩm:
a. Hoàn cảnh sáng tác

[ Image information in product ]
 Image : www.openas.com
Note to customers : This image has been licensed to be used within this PowerPoint template only.
You may not extract the image for any other use.


(Trích Chinh phụ ngâm)
(Đặng Trần Côn)
- Sáng tác vào khoảng năm
1741-1742, thời lê Cảnh
Hưng (tức đời Lê Hiển
Tông).
XHVN có những biến động
lịch sử: Những cuộc tranh
giành quyền lực của các tập
đoàn phong kiến.
- Nhiều cuộc khởi nghĩa nông
dân nổ ra, nhiều trai tráng phải
giã từ người thân ra trận.

-

(Đoàn Thị Điểm)
- Đoàn Thị Điểm sau khi cưới
chồng(1741). Về nhà chồng
được một tháng, bà phải xa
chồng suốt ba năm, vì ông
Nguyễn Kiều phải đi Bắc sứ.
Thời gian cô đơn này, bà đã
dịch “Chinh phụ ngâm”.


(Trích Chinh phụ ngâm)

I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả và dịch giả:
2. Tác phẩm:
a. Hoàn cảnh sáng tác
b. Thể loại

[ Image information in product ]
 Image : www.openas.com
Note to customers : This image has been licensed to be used within this PowerPoint template only.
You may not extract the image for any other use.


(Trích Chinh phụ ngâm)

(Đặng Trần Côn)

( Đoàn Thị Điểm)

Nguyên tác chữ Hán

Bản dịch Nôm

- Thể thơ: Trường đoản -Song thất lục bát với
phép đối và cả vần chân,
cú
vần lưng tạo âm điệu dồi
- Lối thơ ngắn chen lối
dào phù hợp với diễn tả
thơ dài, chuyển hình biến
nội tâm. Thể ngâm khúc
thể ( từ 3 tiếng – 11 tiếng)
( sự kiên, tình tiết, tâm trạng) .

-Nguyên bản:
“Sầu tự hải
Khắc như niên”

-Dich:
“Khắc giờ đằng đẵng như
niên,
Mối sầu dằng dặc tựa miền
biển xa.”


(Trích Chinh phụ ngâm)

I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả và dịch giả:
2. Tác phẩm:
a. Hoàn cảnh sáng tác
b. Thể loại
c. Dung lượng tác phẩm:
- Nguyên tác chữ Hán: 476
câu
- Bản dịch Nôm: 412 câu


I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả và dịch giả:
2. Tác phẩm:

(Trích Chinh phụ ngâm)

d. Giá trị nội dung – Nghệ thuật

Mạch tự tình
của tác phẩm

Chương I: Cơn gió bụi
(Câu 1- 4)
Chương II: Xuất chinh
(Câu 5 - 64)
Chương III: Chàng ngoài chân mây
(Câu 65,- 112)
Chương IV: Thiếp trong cánh cửa
(Câu 113- 372)

Chương V: Khải - ca
(Câu 373- 412)


I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả và dịch giả:
2. Tác phẩm:

(Trích Chinh phụ ngâm)

d. Giá trị nội dung – nghệ thuật

Nội dung

Nghệ thuật

Tác phẩm tập trung miêu tả - Nguyên tác chữ Hán gợi
tâm trạng nhớ nhung, buồn, tả không gian và diễn biến
cô đơn của người chinh phụ thời gian…
có chồng
đi chinh chiến nơi - Thể song thất lục bát
[ Image information in product ]
xa.  Image : www.openas.com
(chữ Nôm) rất phù hợp với
Note to customers : This image has been licensed to be used within this PowerPoint template only.
- Qua đó, lên án
chiến
You may
not extracttranh
the image for any other use.

việc diễn tả tâm trạng của
phong kiến phi nghĩa, nó
người chinh phụ. Nghệ
đòi quyền sống, đòi hạnh
thuật tả cảnh ngụ tình…
phúc lứa đôi.
-


Địa đồ Trung Hoa


CẢNH HÁT NGÂM “CHINH PHỤ NGÂM”


(Trích Chinh phụ ngâm)

I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả và dịch giả:
2. Tác phẩm:
3. Đoạn trích: Từ câu 193- 216 ( gồm 24 câu )

- Câu 1 - 8: Nỗi bồn chồn, ngóng trông trong
tình cảnh lẻ loi, cô đơn của người chinh phụ.

Mạch tự
tình của
đoạn trích

-Câu 9 - 12: Cảm giác về thời gian chờ đợi

mỏi mòn của người chinh phụ
. Câu 13 - 16: Nỗi gắng gượng để thoát khỏi
sự bủa vây của cảm giác cô đơn.
-Câu 17 – 24: Niềm mong ước giử tấm lòng
thương nhớ của người chinh phụ đến cho
chồng.


(Trích Chinh phụ ngâm)

I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc – Chú thích:
2. Bố cục:

Hai
phần

Đoạn 1: 16 câu đầu: nỗi cô đơn
của chinh phụ của chinh phụ
trong cảnh một mình, một bóng
bên đèn, ngoài hiên.
Đoạn 2: Còn lại: niềm nhớ
thương và mong ước gửi tấm
lòng thương nhớ của người chinh
phụ cho chồng ở nơi xa.



(Trích Chinh phụ ngâm)

I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc – Chú thích:
2. Bố cục:
3. Phân tích:

3.1. Đoạn 1: (Từ đầu “ . . .

Ngại chùng ") : nỗi cô đơn

của người chinh phụ trong cảnh một mình một bóng
trong đèn, ngoài hiên.
a) Tám câu đầu: ngoại cảnh và tâm trạng bộc lộ nỗi nhớ
thương, buồn tủi.


I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
3. Phân tích:

(Trích Chinh phụ ngâm)

3.1. Đoạn 1:
a) Tám câu đầu:

Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước,
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.
Ngoài rèm thước chẳng mách tin,
Trong rèm, dường đã có đèn biết chăng?

Đèn có biết dường bằng chẳng biết,
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương…


I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
3. Phân tích:

(Trích Chinh phụ ngâm)

3. 1. Đoạn 1:
a) Tám câu đầu:
Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước,

Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.

* Hành động:
+ “ Dạo hiên” : lặng lẽ đi đi lại lại, lòng “ thầm” như đếm từng
bước (từng bước).
+ “Ngồi”, “rủ”, “thác”.
“rủ” ( kéo rèm lên, ngóng trông chồng trở về, nhưng không
thấy)
“thác” ( kéo rèm lên, cảm giác buồn bã)


(Trích Chinh phụ ngâm)

I. TÌM HIỂU CHUNG

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
3. Phân tích:

3. 1. Đoạn 1:
a) Tám câu đầu:
Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước,

Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.

hiên vắng

rèm thưa

Hình ảnh ước lệ

- Nghệ thuật tả tâm trạng qua hành động.
- Nhấn mạnh hoàn cảnh đơn chiếc, không có người
đồng cảnh, đồng tình để chia sẻ nỗi buồn, nỗi nhớ của
người chinh phụ.


I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
3. Phân tích:

3. 1. Đoạn 1:
a) Tám câu đầu:
Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước,

Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.

Người chinh phụ với những
hành động lặp đi lặp lại,
không có mục đích rõ ràng,
thể hiện tâm trạng bồn
chồn, cô đơn.

(Trích Chinh phụ ngâm)