Tuần 22. Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP.HCM
KHOA NGỮ VĂN

Hưng Đạo Đại
Vương
Trần Quốc Tuấn
( Trích” Đại Việt sử kí toàn
SVTH: Só
Nguyễn
thư”– Ngô
LiênThò
)

Ngữ văn 10 –Liễu
tập 2 – Ban nâng cao
Lớp: Văn – 4A
1


MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Giúp học sinh:
1. Về kiến thức:
- Hiểu, cảm phục về tài năng, đức độ
của người anh hùng Trần Quốc Tuấn,
đồng thời hiểu được những đạo lí quý
báu cũng như bài học làm người mà ông
để lại cho đời sau.
- Thấy được cái hay, sức hấp dẫn của
một tác phẩm lòch sử đậm chất văn
học.
2. Về kó năng:

Có kó năng đọc - hiểu một tác phẩm
văn học sử ở thời trung đại.
2


PHƯƠNG PHÁP DẠY
HỌC
• Sử dụng phương pháp chủ đạo:
đọc (cho học sinh gạch chân
những ý chính), nêu vấn đề.
• Kết hợp với các phương pháp:
gợi mở, trao đổi, đọc sáng tạo.

3


TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn đònh tổ chức lớp (2
phút)
2. Kiểm tra bài cũ (5 phút)
3. Nội dung bài mới (30 phút)
4. Củng cố và luyện tập (6
phút)
5. Dặn dò (2 phút )
4


NỘI DUNG BÀI
HỌC

I. Tìm hiểu chung (8 phút)
1. Tác giả (2 phút)
2. Tác phẩm “Đại Việt sử kí toàn thư”
(2 phút)
3. Vò trí – nội dung – bố cục đoạn trích (2
phút)
4. Vài nét về con người Hưng Đạo Đại
Vương
Trần Quốc Tuấn (2 phút)
II. Đọc – Hiểu văn bản (20 phút)
1. Phẩm chất của Hưng Đạo Vương Trần
Quốc
Tuấn Trọng tâm bài
2. Nghệ thuật đặc sắc của sử kí
III. Tổng kết (2 phút)
5


Hưng Đạo
Đại Vương
Trần Quốc
Tuấn
( Trích” Đại Việt sử kí toàn
thư”–
6


Höng Ñaïo Ñaïi Vöông Traàn Quoác
Tuaán
7

1. Tác giả: Ngô Só
• Nhà sử học nổi tiếng thời
Liên (? - ?)
Lê (thế kỉ XV)
• Quê: Chương Mó, Hà Tây
• Đỗ tiến só năm 1442
• Làm quan từ thời vua Lê
Thái Tông đến
*thời
Dựa vào
tiểuThánh
dẫn SGK,
em nào
vua Lê
Tông
có thể cho cô và các bạn biết
vài nét về tác phẩm : “Đại
Việt sử kí toàn thư”? 8


2. Tác phẩm “Đại Việt sử
ký toàn thư”

- Bộ chính sử lớn của Việt Nam trong thời
trung đại, được hoàn tất 1479 - gồm 15
quyển .
- Nội dung : ghi chép lòch sử nước ta từ thời
Hồng Bàng cho đến khi Lê Thái Tổ lên

ngôi.
- Giá trò tác phẩm: thể hiện tinh thần dân
tộc mạnh mẽ, vừa có giá trò sử học vừa
có giá trò văn học cao.

* Em nào có thể đọc và xác đònh vò trí,
nội dung đoạn trích “Hưng Đạo Đại Vương
Trần Quốc Tuấn”?
9


Bản in Nội Các Quan Bản Mộc bản khắc năm Chính
Hòa thứ 18 (1697)
10


11


3. Vò trí – nội dung – bố cục của
đoạn trích
- Về vò trí: Đoạn trích được trích ở quyển
VI - phần “Bản kỷ” của “Đại Việt sử
ký toàn thư”.
- Nội dung: Viết về nhân vật lòch sử
Trần Quốc Tuấn – người anh hùng kiệt
xuất trong lòch sử chống ngoại xâm
của dân tộc.
- Bố cục : Đoạn trích chia 3 phần.
* Dựa vào những kiến thức lòch sử, em

nào có thể giới thiệu vài nét về
Trần Quốc Tuấn ?
12


4. Vài nét về con người Hưng
Đạo Đại Vương Trần Quốc
Tuấn
- Ông sinh năm ( 1231? –

Hưng Đạo Đại Vương
Trần Quốc Tuấn

1300), tước Hưng Đạo Đại
Vương, là một danh tướng
kiệât xuất của dân tộc
với hai lần đánh thắng
giặc Nguyên – Mông.
- TQT được nhân dân tôn
thờ là “Đức Thánh
Trần” và lập đền thờ ở
nhiều nơi trên đất nước,
và ở TK XX được công
nhận là một trong mười vò
tướng giỏi nhất thế giới.
- Hòch tướng só được xem
làmột trong những tác
phẩm xuất sắc của văn
học trung đại. 13

1. Phẩm chất của Hưng Đạo Vương
Trần
Tuấn về kế sách giữ
a. QuaQuốc
câu chuyện

nước
những
kế sách
trò nước
ấy, Trần
• Những
chi tiết
nào quý
trongbáu
lời trình
ch trình
bày
như
thế Quốc
nào? Cách
bày
của
Trần
Tuấntrình
với bày
vua nh
ì? đã
thể hiện

sách
giữ nước
 Sách
lược kế
uyển
chuyển,
binh
của
ông?
pháp
linh dẫn
hoạt,chứng về cách thắn
, đưa ra những
không
nhắc,
máy
móc.
g triều đại
lòchcứng
sử trước
và
của
chính nh
 “Tùy thời tạo thế”
bày đầy
sức thuyết phục, thể hiện tâm
 “Đoàn kết toàn dân”.
a vò tướng già đối với dân tộc.
 “Khoan thư sức dân”.
14

ần Quốc Tuấn thì điều quan trọng nhất t
ch là gì?

Qua những lời trình bày về kế sách giữ nước cho
thấy Trần Quốc Tuấn là người như thế nào?
“Tuỳ thời tạo thế”

 Tài năng, mưu lược
Kế sách
lấy dân
“đoàn kết
giữ nước Có tầm nhìn xa trơng rộng làm gốc
toàn dân”
 Hết lòng lo cho nước, cho dân
“khoan thư sức dân”

Chân lí có giá trị mn đời
15


b. Câu chuyện về tấm lòng trung
nghóa

i mất, cha Trần Quốc Tuấn đã dặn ông đie
ặn ấy đã đặt Trần Quốc Tuấn vào tình th

n mà không vì cha lấy được thiên hạ thì cha dư
ái vàng cũng không nhắm mắt được”

Trần Quốc Tuấn vào tình huống mâu thuẫ
à hiếu.
Trần Quốc Tuấn đã có thái độ và cách
ứng xử như thế nào trước di huấn của cha?

để lời cha trong lòng nhưng không cho là
16


• 1) Em có ý kiến gì về việc Trần Quốc
Tuấn không làm theo di huấn của cha?
• 2) Vì sao Trần Quốc lại đem lời cha dặn
nói với hai gia nô?
• 3) Thái độ của Trần Quốc Tuấn như thế
nào trước lời nói của hai gia nô? Vì
sao?
• 4) Thái độ và cách ứng xử của Trần
Quốc Tuấn như thế nào trước lời nói
của hai con trai? Qua đó đã nói lên
điều gì về phẩm chất, nhân cách của
ông?

17


hái độ và cách ứng xử của Trần Quố
thế
Thái
Vìnào

sao
độ
Trần
trước
của
Quốc
Trần
lời
nói
Tuấn
Quốc
của
lại
Tuấn
hai
đem
con
như
lời
trai?
thế
dặn
Q
n
Em
có
ý
kiến
gì
về

việc
Trần
Quốc
T
42
3
1
ã nói
trước
lên
của
lời
điều
cha
nói
gì
nói
về
của
với
phẩm
hai
hai
giagia
chất,
nô?
nô?
Vì
nhân
sao?

không
làm
theo
di
huấn
của
cha?
của ông?

“Cảm
đến
phục
Thử
lòngkhóc”
hailên
gia nô
Đặt lợi
ích quốc
gia
trên lợi ích gia đ
 Thấy
lòng trung
nghóa, cương
trực,
ới
Hưng được
Vũ Vương:
ông “ngầm
cho là
pha

hẳng
của
hai
gia
nô.
ới
Hưng
Nhượng
Vương:
ông
“rút
gươm
kể
thắn
Muốn
nghiệm
lại
chủ
kiến
của
m
Không
hiểu
chữ
“hiếu”
một
cách
cứng
Những
lời

họ nói
đúng
với
lòng
trun
ng
nghóa,
công
bằng,
nghiêm
khắc,
y
và
muốn
tìmra
thêm
người
chia có
sẻ
uân dục
ái quốc
của ông.
giáo
con cái
18


c. Qua công lao, đức độ và uy
tín

- Đối với đất nước: hai lần đánh bại quân Nguyên
 Sẵn sàng quên thân, tận trung báo quốc.
- Đối vối tướng só dưới quyền: Soạn sách khích
lệ, tiến cử
 Tận tình dạy bảo, trọng người hiền tài.
- Đối với bản thân: ông kính cẩn, giữ tiết làm tôi
 Khiêm tốn , giữ đạo trung nghóa.
- Trong tín ngưỡng nhân dân: nhiều người cầu đảo
 kính phục thần thánh hóa, linh thiêng phù hộ.
- Quân giặc gọi An Nam Hưng Đạo Vương không
dám gọi tên
 kính trọng nể phục.

19


2. Nghệ thuật đặc sắc
của
sử kí ngắn gọn, cô đọng
- Cách
kể chuyện

nghệ
nổi sinh
bậtđộng
của tác
màthuật
tự nhiên,
hấpphẩm
dẫn. đượ

nào?
- Nghệ thuật kể chuyện điêu luyện,
không theo trình tự thời gian nhưng
vẫn mạch lạc, khúc chiết.
- Nhân vật được khắc họa sống động
-> Đặc trưng “ văn sử bất phân”.
- Mang màu sắc huyền thoại nhằm ca
ngợi tôn vinh tài năng của Hưng Đạo
Vương.

20


III. Kết luận: (sgk - 45)
Ca ngợi tài năng, đức độ mẫu mực sáng
ngời của một vò tướng toàn tài, toàn đức.

Em nào có thể kể cho cô và các
- Chuyện
Trần
Hưng
Đạo
tiếp
sứ đã về
bạn nghe
một
vài
câu
chuyện
thể hiện tài năng mưu lược của ông.

Trần
Quốc
Tuấn?
Khi ông phò giá vua về kinh ông đã
vứt bỏ gậy bòt đầu sắt chỉ chống
gậy gỗ để chứng tỏ lòng trung
thành của mình….
- Ông cùng tắm chung với Trần Quang
Khải để thể hiện tấm lòng trung
hiếu, cởi bỏ mọi hiềm khích….
21


CỦNG CỐ VÀ LUYỆN TẬP
1. Tác giả biên soạn “ Đại Việt sử kí toàn thư” là:
a. Lê Văn Hưu
b. Phan Phu Tiên
c.
Ngô Só Liên
d. Nguyễn Trãi.
2. Điểm nổi bật nhất trong nghệ thuật sử kí được
thể hiện:
a. Cách khắc họa nhân vật ở mọi phương diện.
b. Cách kể chuyện tự nhiên, sinh động, khắc họa được
tính cách nhân vật
c. Sử dụng nhiều thủ pháp nghệ thuật để khắc họa
nhân vật.
d. Kết cấu chặt chẽ, mạch lạc.
3. Dựa vào những cứ liệu lòch sử các em viết một
văn bản thuyết minh về “ Trần Quốc Tuấn ”

4. Các em về nhà sưu tầm những câu chuyện có
thật hoặc truyền thuyết về người anh hùng
Trần Quốc Tuấn , hoặc về nhà sử kí Ngô Só
22
Liên.


DẶN DÒ

• Học bài:
- Học phần tác giả ( SGK/ tr.65 - 66 )
- Học kó phần trọng tâm: “Phẩm chất của Hưng
Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn”
• Chuẩn bò bài mới:
- Đọc kó bài “Chuyện chức phán sự đền Tản
Viên” của Nguyễn Dữ (Sgk/tr.73)
- Soạn các câu hỏi sau:
1. Truyện “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên”
có bao nhiêu nhân vật? Theo em nhân vật nào
là nhân vật chính?
2. Các em đọc và gạch dứơi những yếu tố
truyền kì trong câu chuyện và cho biết tác
dụng của chúng?

23


.

24

TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Sách giáo khoa Ngữ văn 10 – tập 2 –
nâng cao
• Sách giáo viên Ngữ văn 10 – tập 2
• Sách thiết kế dạy học Ngữ văn 10 –
Phan Trọng Luận
• Website:
www.http//baigiang.violet.vn
www.http//baigiang.wru.edu.vn
25