Tuần 21. Đọc thêm: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia

•"Hiền tài là nguyên khí của quốc gia
• nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh rồi lên cao,
nguyên khí suy thì thế nước yếu rồi xuống thấp
(một tư tưởng lớn về việc sử dụng nhân tài của đất
nước. )


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GÒN


DÀN BÀI
I. PHẦN GIỚI THIỆU
II. ĐOC_HIỂU VĂN BẢN
III. CỦNG CỐ_DẶN DÒ



I. PHẦN GIỚI THIỆU.
1.Tác giả (1418-1499):
-thân thế: Người làng Yên ninh,huyện Yên
Dũng,tỉnh Bắc Giang
-Sự nghiệp : Đỗ Tiến sĩ năm 1469 Thân Nhân Trung
(từng giữ chức thượng thư bộ lại, Đông các đại học sĩ tế tửu
Quốc Thử Giám)
Ông có hai con trai và cháu nội đều đỗ Tiến sĩ

Soạn(năm 1484): Bài kí đề danh Tiến sĩ khoa
Nhâm Tuất1442
-Phong cách: Nổi tiếng văn chương, vua tin
dùng, cho hầu văn bút

1. Thân Nhân Trung là người mở đầu cho một
gia tộc khoa bảng, ba đời liên tiếp với 4 vị đỗ tiến
sĩ và đều làm quan dưới thời vua Lê Thánh Tông
2. Thân Nhân Tín(con trai cả ) 52 tuổi đỗ Tiến
sĩ.(năm 1490)
3. Con trai thứ của ông là Thân Nhân Vũ, 38
tuổi đỗ Tiến sĩ (1481)
4 .Năm1487 cháu nội ông là Thân Cảnh Vân, 25
tuổi đỗ Thám hoa. (Thân Cảnh Vân là con Thân
Nhân Tín)


NƠI THỜ THÂN NHÂN TRUNG


• 2. TỪ KHÓ :
• A.Bài kí đề danh Tiến sĩ khoa Nhâm Tuất1442:
-Đặc điểm :một trong 82 bài văn bia ở Văn Miếu Hà nội-bằng chữ
Hán, được khắc trên bia đá
-Thể loại : Bia ký
. Hoàng đế thuở xưa dựng bia đá trên núi cao để ghi khắc công
lao, cho nên gọi là bia
. Một thể loại văn học quen thuộc ở phương Đông thời cổ, ca ngợi
công đức, thường ngắn gọn. văn biền ngẫu, tản văn (nghị luận
xã hội)
-Nộidung: nhắc nhở đời sau một chân lý lịch sử: "Kẻ sĩ đóng vai
trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của đất nước" - xác
định quan hệ chặt chẽ giữa giáo dục với sự thịnh suy của đất
nước

Hiện tại, chiếc bia này nằm ở chính giữa khu bia phía Đông Văn
Miếu


Bia tiến sĩ đỗ năm 1442
(ở chính giữa khu bia phía Đông Văn Miếu)






Văn Miếu thờ Khổng Tử, các bậc hiền triết của Nho giáo và Tư
nghiệp Quốc Tử Giám Chu Văn An, người thầy tiêu biểu về đạo c
đức trọng của nền giáo dục Việt Nam


.Năm 1076, vua Lý Nhân Tông cho lập Quốc Tử Giám
kề sau Văn Miếu, nơi học của các hoàng tử, các học
trò giỏi trongnước


•khu Văn Miếu - Quốc Tử Giám (54.331 m2) bao gồm: Hồ Văn,
vườn Giám và nội tự được bao quanh bằng tường gạch vồ.
Bên trong (nội tự) có những lớp tường ngăn ra làm năm khu.


e.Hiền tài là nguyên khí của Quốc gia:
+ Hiền Tài : Quan chức (phong kiến)
+ nguyên khí :(Theo quan niệm Nho giáo:

nguyên khí phần tinh tuý của các vật, của
sự sống)= tiềm năng, tiềm lực.

+ Hiền tài..nguyênkhí : khối óc, con tim,
thể lực của quan lại đóng góp quan
trọng vào sự thịnh trị của Đất Nước


D.Kết cấu một bài bia ký(Bố cục

vănbản )
1.Khẳng định vai trò, giá trị của Hiền
tài(tôi ..thấp)
2.Nêu mục đích của việc dựng bia (công
dụng, tác dụng của việc lập bia)(Vì..đâu)
3 . Cuối cùng Răn dạy kẻ sĩ (trước hết là
các tiến sĩ mới đỗ và sau là mọi kẻ sĩ
trong thiên hạ) về cách sống, cách làm
việc, cách cư xử, cùng đạo lý, luân
thường (ôi..này )


•
•

II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
1. Khẳng định vai trò, giá trị của Hiền tài
a. Ý chính : Kẻ sĩ đóng vai trò vô cùng quan trọng
đối với sự phát triển của đất nước( HiềnTài là
nguyên khí của Quốc gia )

-Nếu họ biết cống hiến trọn khối óc, con tim,

thể lực cho ĐN ,-> ĐN giàu mạnh
-Ngược lại , ĐN nghèo khó .
b. Cách lập luận : Lối diễn dịch ->chặt chẽ, thuyết
phục
Nhận xét: Cách đặt vấn đề dễ hiểu


• 2.Nêu mục đích của việc dựng bia (công
dụng, tác dụng của việc lập bia)(Vì..đâu)
a. Ý chính : Minh vương coi trọng việc bồi
dưỡng nhân tài, kén chọn kẻ sĩ, vun trồng
nguyên khí(1)để họ phấn chấn, rèn luyện
danh tiết, gắng sức giúp vua .(2)
-bankhoa danh, cấp tước trật
-nêu tên ở tháp Nhạn –ban danh hiệu Long
hổ
-bày tiệc văn hỉ
- -dựng đá đề danh đặt ở cửa Hiền quan
B. Cách lậpluận : Lối diễn dịch, dễ hiểu


-cho

khoa danh,
đề cao tước trật-

nêu tên ở tháp Nhạn, ban
danh hiệu Long hổ

•Tiến sĩ dạo phố cho dân
chúng được chứng kiến

Tiến sĩ được vua ban
mũ áo


-bày tiệc văn hỉ

dựng đá đề danh đặt ở
cửa Hiền quan


•

3. Cuối cùng răn dạy kẻ sĩ :
a. Các tiến sĩ mới đỗ :
-về cách sống, cách làm việc, cách cư xử:Củng
cố vận mệnhđất nước
- về đạo lý, luân thường: tránh ác,làm thiện
a. Mọi kẻ sĩ trong thiên hạ:
-về cách sống, cách làm việc, cách cư xử:
Đemkhả năng phục vụ ĐN,được tindùng
-về đạo lý, luân thường:không hư hỏng
(nhậnhối lộ, rơi vào nhóm gian ác )
*Cách lậpluận : Mạch lạc ,thuyết phục .

Vănbản có lập luận chặtchẽ,giọng văn mạnh mẽ,
khẳng định vai trò quan trọng của nhân tài // ĐN.

•"Hiền tài là nguyên khí của quốc gia
• nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh rồi lên cao,
nguyên khí suy thì thế nước yếu rồi xuống thấp
(một tư tưởng lớn về việc sử dụng nhân tài của đất
nước. )