Tuần 13. Cảnh ngày hè (Bảo kính cảnh giới)

NGUYỄN TRÃI
DANH NHÂN VĂN HÓA


•I. PHẦN GIỚI THIỆU :
1.Xuất xứ : Trích QUỐC ÂM THI TẬP

(chữ Nôm, 254 bài , thể thơ thất ngôn
Đường luật, phản ánh vẻ đẹp người anh
hùng Nguyễn Trãi : yêu nước –yêu thiên
nhiên,quê hương; thương dân)
Mục BẢO KÍNH CẢNH GIỚI
(Gương báu răn mình )bài 43 .
3.Thể loại: Thể thơ thất ngôn Đường luật ,linh
hồn bài thơ tập trung ở nhan đề, câu 2, 8


•2.Hoàn cảnh sáng tác: Có thể lúc tác giả không
được vua Lê tin cậy, thân đành sống ẩn
dật,lòng trăn trở trách nhiệm với dân


•3 TỪ KHÓ :

bảo kính: (Bảo :quí báu; kính:gương soi ) gương soi qúi
giá , là nhân dân

cảnh giới : cảnh (nhắc nhở ) giới ( cấm, không
được làm)

•cả câu: dân là gương báu, nhắc NT
điều cần và không làm


•Đùn đùn :tất cả đều tập trung vào một
nơi,kéo dồn tới (ào ào gió bão, đùn đùn
mây mưa-Ca dao )# tất cả hòe xanh đều
tập trung về nơi tác giả đang đứng ngắm


•Rợp (nhiều nên che phủ kín# bóng tinh rợp
đường-ND): cành lá tỏa mát khắp nơi theo chiều
rộng


•giương (mở căng ra) bóng mát trùm
lên do cành lá sum suê (chiều cao )


•Hòa lục đùn đùn tán
rợp giương: tất cả hòe
xanh đều tập trung về một
nơi ,cành lá tỏa mát (chiều
rộng ) bóng mát trùm lên
vạn vật do cây lá sum suê
(chiều cao )

(nghĩa ẩn dụ): Đất
nước thanh bình,

nhân dân no ấm


•phun :xòe nở nhiều nhất,tung sắc rực
rỡ nhất


tiễn : ngát thơm nhất , ngào ngạt
khắp cả vùng


lao xao : âm thanh
ồn ào nhất từ xa
vẳng lại


dắng dỏi : kêu râm ran nhất ,inh ỏi
nhất


Ngu cầm: cung đàn vua Ngu Thuấn


•

II. PHẦN ĐỌCHIỂU VĂN BẢN :
1. Tác giả nêu lên vấn đề gì ?
-nhân vật : hóng mát ,tâm trạng thư thái ( ba từ
:rồi, hóng ,trường )
-thời gian : ngày dài (trường )-mùa hè nắng rất lâu

tàn
-không gian : hòe xanh đang phát triển(đùn đùn
rợp, giương), tỏa rợp mát(hình ảnh ấn tượng,
hàm súc) # Đất nước thanh bình, nhân dân
no ấm
=> NT sống nhàn tản , trong khung cảnh đất
nước đang yên ổn khắp nơi dưới thời nhà Lê


•

2. Biểu hiện cụ thể ( đất nước thanh
bình ,no ấm như thế nào )?
a. Thanh bình : (cảnh gần )
- bên hiên: sắc lựu đỏ dâng trào rực rỡ(phun )
- ngoài ao: hương sen ngào ngạt ( tiễn )
=> Động từ mạnh,gây ấn tượng chú ý nơi thị
giác, khứu giác người ngắm cảnh
b. No ấm ( cảnh xa )
-chợ cá : âm thanh họp chợ đông vui (lao xao)
-nhà cao: tiếng ve râm ran , cảnh sang giàu
=> Đảo ngữ, gây tập trung .


•Bốn cảnh ( thanh bình,no ấm ) tạo nên một
bức tranh sống động(âm thanh,vạn vật,con
người),rực rỡ (nhiều màu nóng : xanhlá, xanh
trời nước, đỏ,hồng,vàng) bố cục cân đối
(cảnh gần,xa ),thể hiện cuộc sống rất ấm no,
rất hạnh phúc =>tg rất yêu thiên nhiên,cuộc

sống hiện tại .


3. Tác giả lấy ai làm “Bảo kính cảnh
giới”? ;
Trọn cuộc đời,NT tôn thờ một chữ DÂN
việc nhỏ: vì dân,ca ngợi cảnh thanh bình,no đủ
-việc lớn : lấy dân làm gương soi răn mình
-


Ngu cầm: cung đàn vua Ngu Thuấn #
ca ngợi cuộc sống thanh bình ,ấm no


•VIỆC NHÂN NGHĨA CỐT Ở YÊN DÂN( Cáo
bình Ngô)
•Dành còn để trọn DÂN này
(Tùng )


•Dành còn để trọn DÂN này (Tùng )
•DÂN giàu đủ khắp đòi phương
( BKCG,43)


TK:Qua bức tranh mùa hè sống động (cảnh )
vui tươi (màu) bố cục cân đối (tầm nhìn ), lối
dùng từ hàm súc, tg ca ngợi đất nước thanh
bình, người dân ấm no, và gửi gấm bài học :

dân là gương báu để răn mình .