Tuần 9. Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

Câu 1: Đặc điểm nổi bật nhất của ca dao là gì?
A.Những bài thơ hoặc những câu nói có vần điệu.
B. Diễn tả cuộc sống thường nhật của con người.
C. Đúc kết những kinh nghiệm đời sống thực tiễn.
D. Diễn tả đời sống tâm hồn phong phú của
D
người lao động.


Câu 2: Phương thức biểu đạt chủ yếu của ca dao
là?
A.Tự sự
B. Miêu tả
C.
C Biểu cảm
D. Nghị luận


Câu 3: Nhân vật trữ tình thường gặp nhất trong
ca dao là?
A. Người đàn ông
B. Người phụ nữ
B
C. Trẻ em
D. Người dân thường


Câu 4:Ca dao không có đặc điểm nghệ thuật này?
A. Sử dụng lối so sánh, ẩn dụ.

B. Sử dụng phong phú phép lặp và điệp cấu trúc.
C.
C Miêu tả nhân vật với tính cách phức tạp.
D. Ngôn ngữ đời thường nhưng giàu giá trị
biểu đạt.


- Thể loại trữ tình bằng
văn vần.
- Nội dung: Diễn tả đời
sống nội tâm của con người.
- Nghệ thuật:
+ Lời ca ngắn gọn
+ Thể thơ: lục bát, song thất lục bát
+ Ngôn ngữ: giàu hình ảnh so sánh, ẩn
dụ, diễn đạt bằng một số công thức mang
đậm sắc thái dân gian.


• Ca dao yêu thương tình nghĩa
• Ca dao than thân
• Ca dao hài hước


Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.
- lời than về thân phận của người phụ nữ
trong xã hội phong kiến.
=> Cách mở đầu bằng cụm từ “Thân em như...”
khiến lời than thêm xót xa, ngậm ngùi.

trái bần trôi
miếng cau khô

lá đài bi

cây quế giữa rừng

củ ấu gai

cây quế giữa rừng
như…………………………..giữa
rừng
Thơm tho ai biết, ngát lừng ai hay.
miếng cau khô
-Thân em như…………………….
Người thanh tham mỏng, người thô tham dày
trái bần trôi
-Thân em như…
Gió dập sóng dồi biết dạt về đâu
-Thân em như…củ ấu gai
Ruột trong thì trắng, vỏ ngoài thì đen.
-Thân em như….
lá đài bi
Ngày thì dãi nắng, đêm thì dầm sương
- Em


Thân em như tấm lụa đào

Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai

- So sánh:
“Thân em - “tấm lụa đào”
vẻ đẹp duyên dáng, đằm thắm
của người con gái độ xuân thì.

ý thức sâu sắc về tuổi trẻ,
sắc đẹp của mình.


Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai
- Câu miêu tả bổ sung:
“phất phơ giữa chợ biết vào tay ai”
=> Người phụ nữ giống như
món hàng bị mua bán, trao đổi
ngoài chợ.
=> Nỗi đau khổ vì thân phận
bị phụ thuộc, giá trị không
được ai biết đến.


Khăn thương nhớ ai,
Khăn rơi xuống đất.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn vắt lên vai.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn chùi nước mắt.
Đèn thương nhớ ai,

Mà đèn không tắt.
Mắt thương nhớ ai,
Mắt ngủ không yên.
Đêm qua em những lo phiền
Lo vì một nỗi không yên một bề …


Bài số 4
Khăn thương nhớ ai
ai,
Khăn rơi xuống đất.
Khăn thương nhớ ai
ai,
Khăn vắt lên vai.
Khăn thương nhớ ai
ai,
Khăn chùi nước mắt.
Đèn thương nhớ ai,
ai
đèn không tắt.
Mà đèn
Mắt thương nhớ ai
ai,
Mắt ngủ không yên.
Đêm qua em những lo phiền
Lo vì một nỗi không yên một
bề…

- Nhân vật trữ tình: cô
gái.

- Tâm trạng: thương
nhớ người yêu.
- Hình ảnh biểu hiện tâm
trạng:
Nhân
vật trữ
Phát hiện
Khăn
tình+ trong
bài
những
hình
+dao
Đèn
cacụ
ai?
ảnh
thểlàbiểu
+ Mắt
Nhân
vật
hiện
tâmđang
ở tâm
trạng ra
trạng?
sao?


Khăn thương nhớ ai,

Khăn rơi xuống đất.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn vắt lên vai.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn chùi nước mắt.

- 6 dòng đầu:
+ Khăn:

vật trao duyên

gần gũi thân thiết với
người con gái.

Vì sao
Phát
hiện
“khăn” biện
được
những
hỏi đầu
tiên
pháp
nghệ
và hỏi
nhiều
thuật
miêu
tả
nhất?

“khăn”?

+ “Khăn thương nhớ ai”
=> nhân hoá, khăn cũng mang nỗi
niềm nhớ thương.


Khăn thương nhớ ai,
Khăn rơi xuống đất.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn vắt lên vai.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn chùi nước mắt.

+ Lối thơ vắt dòng, điệp từ
“khăn”, điệp ngữ “khăn
thương nhớ ai”
=> Nỗi nhớ thương da
diết, triền miên.


Khăn thương nhớ ai,
Khăn rơi xuống đất.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn vắt lên vai.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn chùi nước mắt.
Chiếc khăn
hiện ra ở
những trạng

thái nào?

+ Khăn:

rơi xuống đất
vắt lên vai
chùi nước mắt

=> trạng thái bồn chồn không yên
của con người trong nỗi nhớ.

=> Nỗi nhớ lan toả vào
không gian.


Đèn thương nhớ ai
Mà đèn không tắt
Mắt thương nhớ ai
Mắt ngủ không yên

- 4 dòng tiếp:
+ “Đèn thương nhớ ai”
=> Nhân hoá: nỗi nhớ được đo
theo chiều thời gian.

+ “Đèn không tắt”
=> trạng thái thao thức khôn
nguôi.

Đèn thương nhớ ai
Mà đèn không tắt
Mắt thương nhớ ai
Mắt ngủ không yên

+ “Mắt thương nhớ ai”
=> Cô gái hỏi trực tiếp lòng mình.

=> Hình ảnh con người trằn trọc
thâu đêm với niềm nhớ nhung
khắc khoải.


Khăn thương nhớ ai,
Khăn rơi xuống đất.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn vắt lên vai.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn chùi nước mắt.
Đèn thương nhớ ai,
Mà đèn không tắt.
Mắt thương nhớ ai,
Mắt ngủ không yên.

=>Nỗi
nhớ
thương
mãnh liệt, sâu sắc mà
được bộc lộ thật kín
đáo, ý nhị.

Đêm qua em những lo
lo phiền
phiền
Lo vì một nỗi không
không yên
yên một bề

Cô gái trăn
trở vì điều
gì?

- 2 dòng cuối: Nỗi lo âu về sự
bấp bênh của duyên phận.


=> Bài ca dao là tiếng
nói của một trái tim yêu
mãnh liệt tha thiết và
khát khao một tình yêu
thuỷ chung, bền chặt.


Câu hỏi: Dòng nào nêu đúng vẻ đẹp tình yêu
của nhân vật trữ tình trong bài ca dao “Khăn
thương nhớ ai..”?
A.Tình yêu gắn với sự độ lượng, vị tha
B. Tình yêu gắn với khát vọng vượt lên sự ràng
buộc của lễ giáo phong kiến.

C. Tình cảm sâu sắc được thể hiện qua cách nói
trau chuốt, bóng bẩy.
D Tình yêu nồng nàn, cháy bỏng nhưng cách
D.
biểu hiện rất kín đáo, tế nhị.


Muối ba năm muối đang còn mặn
Gừng chín tháng gừng hãy còn cay
Đôi ta nghĩa nặng tình dày
Có xa nhau đi nữa ba vạn sáu ngàn ngày mới xa

Bài ca dao thể
hiện nội dung
gì?


Câu hỏi: Hình ảnh “gừng cay- muối mặn” thể hiện
điều gì?
A.Tình cảm lứa đôi
B. Tình cảm gia đình
C Tình cảm vợ chồng
C.

D. Tình cảm cha mẹ với con cái.
.