Tuần 9. Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

MÔN NGỮ VĂN
GIÁO VIÊN: TRƯƠNG THỊ THÚY HÀ- TRƯỜNG THPT QUỲNH CÔI


CHỦ ĐỀ CA DAO

Ca dao than
thaân,
yeâu thöông
tình nghóa.


CHỦ ĐỀ CA DAO

I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC HIỂU
1. Bài 1
2. Bài 6
3. Bài 4


CHỦ ĐỀ CA DAO

I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC HIỂU

Khăn thương nhớ ai,
Khăn rơi xuống đất.
2. Bài 6
Khăn thương nhớ ai,
3. Bài 4

Khăn vắt lên vai.
* Nhân vật trữ tình:
Khăn thương nhớ ai,
Thương nhớ
Khăn chùi nước mắt.
cô gái đang yêu
Đèn thương nhớ ai,
* Tâm trạng:
Mà đèn không tắt.
tương tư
Mắt thương nhớ ai,
Mắt ngủ không yên.
Lo phiền
Đêm qua em những lo phiền,
Lo vì một nỗi không yên một bề…
1. Bài 1


CHỦ ĐỀ CA DAO

CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC HIỂU
1. Bài 1
2. Bài 6
3. Bài 4
a. Mười câu đầu

Khăn thương nhớ ai,

Khăn rơi xuống đất.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn vắt lên vai.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn chùi nước mắt.
Đèn thương nhớ ai,
Mà đèn không tắt.
Mắt thương nhớ ai,
Mắt ngủ không yên.


CHỦ ĐỀ CA DAO

CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC HIỂU

1. Bài 1
2. Bài 6
3. Bài 4

a. Mười câu đầu:
* Hình ảnh khăn

Vật giao duyên
KHĂN

Vật kỉ niệm
Vật thân thiết, gần gũi.

Ẩn dụ

NGƯỜI CON GÁI

Khăn thương nhớ ai,
Khăn rơi xuống đất.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn vắt lên vai.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn chùi nước mắt.


CHỦ ĐỀ CA DAO

CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC HIỂU

1. Bài 1
2. Bài 6

3. Bài 4
a. Mười câu đầu:
* Hình ảnh khăn

Ẩn dụ

KHĂN

Nhân hóa:
Phép điệp:

Nỗi nhớ
thương
da diết sâu
nặng, kín
đáo

Liệt kê:

thương nhớ
điệp từ
điệp ngữ
điệp cấu trúc

trạng thái của khăn

Khăn thương nhớ ai,
Khăn rơi xuống đất.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn vắt lên vai.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn chùi nước mắt.

NGƯỜI CON GÁI
-> kín đáo, ý nhị
-> cảm xúc trào dâng
-> hành động không
còn chủ động

(Đại từ phiếm chỉ)

AI

16/24 thanh bằng: giai điệu của nỗi nhớ thương


CHỦ ĐỀ CA DAO

I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC HIỂU

1. Bài 1
2. Bài 6
3. Bài 4
a. Mười câu đầu:

* Hình ảnh khăn
Nỗi nhớ
thương
da diết
sâu nặng,
kín đáo

* Hình ảnh đèn
Đèn thương nhớ ai,
Mà đèn không tắt.

Thảo luận

nhóm

* Hình ảnh mắt
Mắt thương nhớ ai,
Mắt ngủ không yên


CHỦ ĐỀ CA DAO

I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC HIỂU

1. Bài 1

* Hình ảnh đèn
Đèn thương nhớ ai,
Mà đèn không tắt.

* Hình ảnh mắt
Thảo luận nhóm
(theo bàn)

Mắt thương nhớ ai,
Mắt ngủ không yên

2. Bài 6
3. Bài 4
a. Mười câu đầu:

* Hình ảnh khăn

Nỗi nhớ
thương
da diết
sâu nặng,
kín đáo

CÂU HỎI THẢO LUẬN (thời gian 3 phút)

1. Em hãy chỉ ra những đặc sắc nghệ thuật trong 2 câu
thơ trên? ………………………………………………………
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
2. Em hãy khái quát ý thơ của 2 câu thơ trên ?..................
……………………………………………………………….
……………………………………………………………….
Nhóm…Lớp….
ĐIỂM

LỜI NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN


CHỦ ĐỀ CA DAO

Đèn thương nhớ ai,
Mà đèn không tắt.

Thảo luận nhóm

Câu 1. Đặc sắc của ngôn từ:
- Biện pháp tu từ:

ẩn dụ -> lửa trái tim âm ỉ, mãnh liệt
- Kết hợp từ: “không - tắt”
-> độ nồng nàn của nhớ thương
Câu 2. Khái quát ý thơ:
Cô gái hỏi đèn để thể hiện nỗi
nhớ: xuyên suốt thời gian,
cháy bỏng cả trong giấc mơ.

Mắt thương nhớ ai,
Mắt ngủ không yên

Câu 1. Đặc sắc của ngôn từ:
- Biện pháp tu từ:
hoán dụ -> thao thức tương tư
- Kết hợp từ: “không - yên”
-> độ sâu thẳm của thương nhớ
Câu 2. Khái quát ý thơ:
Cô gái hỏi mắt để thể hiện
nỗi nhớ: đong đầy không
gian, đọng lại trong đôi mắt.


CHỦ ĐỀ CA DAO

CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC HIỂU

1. Bài 1

2. Bài 6
3. Bài 4
a. Mười câu đầu:

ĐIỆP KHÚC
“THƯƠNG
NHỚ AI”
Vang vọng,
thổn thức,
khắc khoải

Sâu nặng, kín đáo
Nỗi nhớ thương

Triền miên, da diết
Nồng nàn, cháy bỏng


CHỦ ĐỀ CA DAO

I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC HIỂU

Đêm qua em những lo phiền,
Lo vì một nỗi không yên một bề…

b. Hai câu cuối

1. Bài 1
2. Bài 6

- Thể thơ:

3. Bài 4

- Trạng từ: “Đêm qua”: -> thời gian nghệ thuật

a. Mười câu đầu:
Nỗi
nhớ
thương
b. Hai câu cuối
Nỗi
lo
phiền

lục bát

-> giãi bày tâm trạng

-> thời gian tâm trạng
Nỗi lo phiền: Lo vì “không yên một bề”
-> Lo cho tình yêu, lo cho số phận mình.
-> suy tư, dự cảm về bất trắc trong tình yêu

-> độ sâu sắc của trái tim yêu.


CHỦ ĐỀ CA DAO

I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC HIỂU

1. Bài 1
2. Bài 6
3. Bài 4

a. Mười câu đầu:
Nỗi
nhớ
thương

LỜI TỰ HÁT CỦA TRÁI TIM
NGƯỜI CON GÁI KHI YÊU

b. Hai câu cuối
Nỗi
lo
phiền

VẺ ĐẸP TÂM HỒN NGƯỜI VIỆT


CHỦ ĐỀ CA DAO

III. TỔNG KẾT
Tiếng hát than thân
1. NỘI DUNG
Tiếng hát yêu thương
tình nghĩa

Thể thơ: bốn chữ, lục
bát, lục bát biến thể
2. NGHỆ THUẬT

Các biện pháp tu từ,
đại từ phiếm chỉ: ai
Công thức của ca dao:
Thân em, Đêm qua

Tiếng tơ đàn
muôn điệu
của tâm hồn
quần chúng
Ca dao là bầu
sữa tinh thần
nuôi dưỡng
văn học viết


CHỦ ĐỀ CA DAO

CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CHO CHỦ ĐỀ
1. Sưu tầm các câu ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa
2. Nêu nội dung và nghệ thuật của các bài ca dao đã học
3. Hãy phân tích một số dẫn chứng để chứng minh ca dao
là bầu sữa tinh thần nuôi dưỡng văn học viết.

SOẠN BÀI: CA DAO HÀI HƯỚC

HÁT ĐỐ
TỔNG KẾT LIÊN HOAN

HỘI DIỄN
VĂN NGHỆ DÂN GIAN
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUỲNH CÔI NĂM 2015

Nữ: Sáng nay gió mát trời xanh
Tôi ra câu đố, bạn nhanh trả lời.
Nếu mà nói đúng ai ơi
Khen con trai A6 có người (mà) thông minh
Nam: Thế thì …bạn ra câu đố đi.
Nữ: Ơ ...Tôi đố bạn biết:
Ngôi trường nào mang tên viên ngọc quý
Con gái lớp nào thùy mị mà nết na?
Bài ca ta học bạn nói cho ra
Thì ta kết nghĩa bạn bè cùng nhau..
Nam: Ơ... Bạn đã đố thì tôi xin giảng:
Trường Quỳnh Côi mang tên viên ngọc quý
Con gái A6 thùy mị mà nết na
Lời ca yêu thương là bài ta học
Tôi thời đã giải được ra
Thì ta kết nghĩa bạn bè cùng nhau
Đồng ca :
Lớp A6 trai thanh gái lịch
Trường Quỳnh Côi thầy giỏi trò ngoan
Tiết mục hát đố dân gian
Tập thể A6 hân hoan chào mừng.

CHỦ ĐỀ CA DAO

DÃY 1

DÃY 2

ĐIỂM

ĐIỂM

CUỘC THI
ĐỌC CA DAO
VỀ CHỦ ĐỀ
TÌNH YÊU


Ch©n thµnh c¶m ¬n sù theo dâi cña
c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em


HÁT ĐỐ


HÁT QUAN HỌ


“ Chòng chành như nón không quai
Như thuyền không lái, như ai không chồng
Gái có chồng như gông đeo cổ,
Gái không chồng như phản gỗ long đanh.

Phản gỗ long đanh anh còn chữa được,
Gái không chồng chạy ngược chạy xuôi.
Không chồng, khổ lắm chị em ơi!”