Tuần 4. Lập dàn ý bài văn tự sự

TiÕt 13


I. HÌNH THÀNH Ý TƯỞNG, DỰ KIẾN CỐT
TRUYỆN
- Nhà văn Nguyên Ngọc kể về quá trình suy nghĩ,
chuẩn bị để sáng tác truyện ngắn”Rừng xà nu”
- Để chuẩn bị viết bài văn tự sự:
+ Cần hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện
+ Suy nghĩ tưởng tượng về các nhân vật
theo mối quan hệ nào đó
+ Nêu sự việc, chi tiết tiêu biểu đặc sắc tạo
nên cốt truyện


II.LẬP DÀN Ý:
1.BÀI TẬP 1:
ĐỀ BÀI 1
MỞ BÀI
- Sau khi chạy khỏi nhà tên quan cụ, chị Dậu gặp
một cán bộ cách mạng và được giác ngộ
- Chị Dậu hiểu rằng để có cuộc sống ấm no, không
bị áp bức bốc lột, chỉ có cách duy nhất là theo
cách mạng
- Từ đó chi Dậu tự nguyện tham gia các
công tác cách mạng


Thân bài
- Cuộc tổng khởi nghĩa nổ ra, chị Dậu trở về làng
-Trong không khí sôi động của ngày tổng khởi

nghĩa, người ta thấy chị Dậu lãnh đạo một đoàn
người biểu tình, phá kho thóc của Nhật
-Ít ai ngờ rằng, người lãnh đạo cuộc biểu tình
là người phụ nữ từng khổ sở vì chế độ sưu
thuế bất công của xã hội thực dân trước đây


Kết bài:
- Hình tượng chị Dậu tiêu biểu cho tầng lớp nông
dân Việt Nam trước cách mạng
-Họ bị áp bức bốc lột nặng nề nhưng không hề
cam chịu
-Do có sức phản kháng mạnh mẽ, cùng với lòng
yêu nước tiềm tàng, nên khi được giác ngộ, họ
đến với cách mạng một cách tự nguyện. Và họ trở
thành những lực lượng nòng cốt.
- Họ đấu tranh tự giải phóng mình, góp phần
vào vào công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc
Nhan đề:

Chị Dậu sau cách mạng tháng tám


Bài tập 2:
Mở bài:
-Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp nổ ra.Tuy
làng Đông xá bị địch chiếm, nhưng hàng đêm vẫn
xuất hiện một hai cán bộ hoạt đông bí mật
- Và người dân nhận ra một trong những cán
bộ hoạt động bí mật đó có chị Dậu

Thân bài:
- Quân pháp càn quét truy lùng cán bộ
- Không khí trong làng căng thẳng. Nhiều người
hoảng sợ. Chị Dậu vẫn bình tĩnh hướng dẫn cán
bộ xuống hầm bí mật
- Chính sự gan dạ, bình tĩnh của chị Dậu và một
số cán bộ trung kiên mà phong trào cách mạng
ở làng Đông Xá được giữ vững


Kết bài:
- Trước cách mạng, chị Dậu bị áp bức bộc lột nặng nề
bởi chế độ sưu thuế bất công của chế độ thực dân
- Sau cách mạng, chị Dâu được giác ngộ và trở
thành lực lượng nòng cốt của Đảng
- Với công việc nuôi dấu cán bộ bí mật, chị Dậu
đã góp một phần công sức của mình vào công
cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân
Nhan đề:

Cuộc đời mới của chị Dậu


2.CÁCH LẬP DÀN Ý :
* Lập dàn ý bài văn tự sự: nêu rõ những nội dung
chính cho câu chuyện mà mình sẽ viết, sẽ kể
* Muốn lập dàn ý: Cần dự kiến đề tài, xác định các
nhân vật, chọn và sắp xếp các sự việc, chi tiết tiêu

biểu một cách hợp lí
*Dàn ý chung:
- Mở bài: Giới thiệu câu chuyện (hoàn cảnh,
không gian, thời gian, nhân vật…
- Thân bài: Những sự việc, chi tiết chính theo
diễn biến câu chuyện
- Kết bài: Kết thúc câu chuyện ( nêu cảm nghĩ
nhân vật, hoặc một chi tiết đặc sắc ý nghĩa


III.Luyện tập:
1.Bài tập1:
Dàn ý:
MỞ BÀI
- Năm học 2006-2007 , tôi đã chính thức là hoc
sinh THPT -Với số điểm tương đối cao 42đ, tôi
được vào lớp a1
- Lớp tôi có nhiều bạn học rất giỏi, trong
đó có bạn Trần Văn An
-Bạn An được chọn là lớp phó học tập .Trong
mắt bạn bè và thầy cô, An là một học sinh
gương mẫu


THÂN BÀI
-Bạn An nhiệt tình với công tác lớp, tận tình giúp
đỡ khi bạn bè gặp khó khăn
-Là một người con chăm ngoan, hiếu thảo với
cha mẹ.
- Hàng ngày đi học bạn phải giúp mẹ trong việc

nhà, đồng án.Gia đình bạn rất neo đơn: Bố công
tác trong quân đội xa nhà, mẹ sức khỏe yếu.
- Gần cuối hk1, sức học bạn an sa sút: Nhiều lần
vi phạm nội qui:( đi trễ, ngủ gật, không thuộc
bài…)


-Hàng ngày đi học về, bạn đi ngang qua dịch vụ
Internet:
+ Những trò chơi hấp dẫn lôi cuốn An
+Có những buổi mê chơi game, bạn quên giờ học
+ Lần đầu, An còn áy náy khi nói dối mẹ, cô giáo.
Lâu dần thành thói quen
- Hôm bạn trốn học chơi game, mẹ bạn cấp cứu ở
bệnh viện.
-Nhìn mẹ gầy yếu xanh xao trên giường bệnh, lòng
thương cảm xót xa dấy lên. An đã khóc vì hối hận


- Được sự khuyên nhủ của mẹ và cô giáo, An đã
khắc phục lỗi lầm, lấy lại niềm tin với mọi người
KÊT BÀI
-Trong cuộc sống mỗi người đều có những phút
giây yếu mềm dẫn đến hành vi sai trái.
-Điều cơ bản là chúng ta ý thức được việc làm của
mình, biết đấu tranh với chính mình để vươn lên
trong cuộc sống.
- Bài học của bạn An là bài học dành cho mỗi học
sinh chúng ta

2.Bài tập 2:
Đọc câu chuyện sau, viết tiếp đoạn kết, đặt nhan
đề, và lập dàn ý


Peter là con trai của chủ cửa hàng bách hóa. Mỗi
ngày cửa hàng đều có những hóa đơn trả tiền hoặc
thu tiền cần thanh toán , chuyển đến khách hàng.
Peter được mẹ giao nhiệm vụ đem những hóa đơn
đến bưu điện gửi. Lâu dần cậu thấy mình như một
nhà kinh doanh nhỏ.
Ngày kia cậu nghĩ: mình phải viết hóa đơn gửi cho
mẹ, trong đó ghi rõ những khoản mẹ cần trả cho
mình vì những gì mình giúp mẹ.
Sáng hôm sau, mẹ cậu nhận hóa đơn ghi rõ: mẹ cần
thanh toán các khoản:
-Vận chuyển đồ dùng về nhà: 2đ
-Đem thư đến bưu điện gửi :1đ


-Giúp người lớn dọn dẹp vườn hoa: 2đ
-Cả tuần lễ ngoan, vâng lời mẹ:1đ
- Tổng cộng : 6đ
Buổi tối, khi ăn cơm , cậu thấy dưới khay ăn có 6đ, và
kèm theo tờ hóa đơn khác, người nhận là cậu. Mẹ ghi:
Peter cần thanh toán cho mẹ các khoản:
-Sống 10 năm trong ngôi nhà hạnh phúc của mẹ: 0đ
-Chi phí cho việc sinh hoạt ăn uống 10 năm: 0đ
- Tiền chăm sóc Peter khi ốm đau: 0đ

Có người mẹ luôn thương yêu, chăm sóc:0đ


Đoạn kết
Peter đọc đi đọc lại hóa đơn, cậu hối hận, xấu hổ
đỏ cả mặt. Lát sau cậu đế bên mẹ, ôm mẹ, nhẹ nhè
bỏ 6đ vào túi mẹ
Nhan đề: Hóa đơn
Mở bài
-Gđ peter có cửa hàng, hàng ngày phải
thanh toán các hóa đơn. Cậu giúp đỡ mẹ rất
hiệu quả trong việc thu, gửi hóa đơn


Thân bài
-Một ngày kia cậu gửi cho mẹ một hóa đơn đề
nghị mẹ thanh toán tiền về những gì cậu giúp
đỡ mẹ.
-Mẹ cậu trả tiền đúng theo yêu cầu của cậu,
kèm theo một hóa đơn, ghi các khoản cậu phải
trả cho mẹ.
- Nhưng hóa đơn của mẹ ghi tất cả tổng cộng
là : 0 đồng


Kết
-Peter hối hận và xấu hổ khi tính tiền công với mẹ
-Cậu lặng lẽ trả lại tiền cho mẹ
-Cậu hiểu rằng tình cảm mẹ con không thể qui
đổi bằng tiền bạc.

- Hãy biết giúp đỡ mẹ những gì trong phạm vi
mình có thể…


Viết tiếp đọan kết của câu chuyện sau, đặt nhan
đề và lập dàn ý


Buổi sáng hôm ấy mẹ dắt tôi đến trường.Tôi vào
lớp 1.Trời se lạnh. Con đường đất quanh co vừa
qua một đêm mưa trở nên lầy lội và trơn trượt.
Ngày ấy tôi vẫn còn là một cậu bé nhút nhát.Tôi
bám chặt lấy cánh tay mẹ, cánh tay dịu dàng mà tôi
ngây thơ nghĩ rằng mình sẽ chẳng bao giờ rời xa.
Nhưng đúng lúc ấy mẹ lại buông tay tôi ra và giục
tôi đi một mình.
Tôi kêu lên sợ hãi:
-Mẹ ơi con sợ ngã lắm
Mẹ chỉ cười bình thản:
-Ngã thì đứng dậy


- Nhưng ngã thì đau lắm.
-Đau thì khóc
Cái ngày đầu tiên đi học và những câu nói đó
của mẹ theo tôi mãi đến bây giờ, khi tôi đã rời xa
ngôi nhà thơ ấu. Chúng vô cùng đơn giản , đơn
giản như những phép suy ra…

Đọan kết
Những lời nói của mẹ vô cùng đơn giản, đơn giản như
những phép suy ra, nhưng với tôi đó là phương châm
quí báu mà chắc mẹ đã dành cả cuộc đời để đúc kết
nên
Lời của mẹ nâng tôi dậy khi tôi ngã đau, giúp tôi đứng
vững, bình thản trước cuộc đời đầy biến động.
Mọi việc đều có cách giải quyết và rồi ai cũng vượt
qua những khó khăn, thử thách bằng ý chí của mình
Nhan đề:
Những phép suy ra


Mở bài:
- Một cậu bé ngày đầu tiên đến trường với sự dẫn
dắt của mẹ
- Sau một trận mưa đường trơn trượt khó đi
- Cậu bé bám vào cánh tay mẹ và nghĩ rằng mẹ
sẽ che chở cho mình suốt đời


Thân bài:
- Đúng lúc cậu bám vào cánh tay mẹ thì mẹ
buông tay cậu ra
- Cậu sợ hãi, nhưng mẹ thì vẫn bình thản và đưa
ra những lời khuyên trấn an cậu
- Những lời khuyên của mẹ rất đơn giản như
những phép suy ra, theo cậu suốt cuộc đời