Bài 26. Tổng kết phần văn bản nhật dụng

TỔNG KẾT PHẦN VĂN BẢN
NHẬT DỤNG


Tuần 27 :
Tiết 131- 132 TỔNG KẾT PHẦN VĂN

BẢN NHẬT DỤNG
I.NỘI DUNG
1.Khái niệm:
VBND: Là những văn bản có nội dung gần gũi,
bức thiết đối với cuộc sống có tính cập nhật,
thời sự.


Tuần 27 :
Tiết 131- 132 TỔNG KẾT PHẦN VĂN

BẢN
NHẬT
2. Đặc
điểm vănDỤNG
bản nhật dụng:
a. Đề tài: phong phú (thiên nhiên, mơi trường...)
b. Chức năng: bàn luận, thuyết minh, tường thuật, miêu tả,
đánh giá... Những vấn đề hiện tượng của đời sống xã hội
c.Tính cập nhật: kịp thời , đáp ứng u cầu đòi hỏi của
cuộc sống hàng ngày.
d. Thế mạnh: - Tạo điều kiện giúp học sinh hòa nhập xã hội.
- Giúp
sinh thâm

nhập
sốngrất
thực
tế
e.- u cầu về tính
vănhọc
chương:
Khơng
cao,cuộc
nhưng
quan
trọng vì tính văn chương chuyển tải một cách cao nhất - sâu
sắc - thấm thía tới người đọc tính chất thời sự nóng hổi của
vấn đề văn bản đề cập.


3.Tác dụng của
VBND:

-Học văn bản nhật dụng ngoài việc mở rộng
hiểu biết toàn diện còn tạo điều kiện tích cực
để hoà nhập với cuộc sống, cộng đồng xã
hội .
-Điều đó đòi hỏi lúc học văn bản nhật dụng,
nhất thiết phải liên hệ với thực tiễn cuộc
II.
HỆ THỐNG CÁC VĂN BẢN NHẬT DỤNG
sống .

CÇu Long Biªn – chøng
nh©n lÞch sö
3

1
Bøc
th
cña
thñ
lÜnh
da
®á

4

2

§éng Phong
Nha


Hệ thống hoá nội dung các văn bản

Lớp

6

Văn
bản
1.Cầu Long

Biên chứng
(Thuy Lan)
nhân
lịch sử
2.Động Phong
Nha
(Trõn Hoang)
3.Bức th của
thủ lĩnh da
đỏ
(Xi-at-tn)

Nội
dung
- Nơi chứng kiến những
sự kiện LS bi tráng, hào
hùng của thủ đô Hà Nội ;
l chứng nhân lich sử.
- L kỳ quan thế giới, thu hút
khách du lich, tự ho v bảo
vệ danh lam thắng cảnh
ny.
- Con ngời phải biết sống
hoà hợp với TN và phải bảo
vệ MT sống


1

3

2

4


Lớp

7

Văn bản

Nội dung

-Tình cảm thiêng liêng của
1.Cổng trờng
cha mẹ đối với con cái. Vai
mở
trò của nhà trờng đối với mỗi
(Li ra
Lan)
con ngời.
2.Mẹ
-Yêu thơng, kính trọng cha
tôi( A-mi-xi)
mẹ là tình cảm thiêng
con
ngem
ời. thân
-Tìnhcủa

cảm
anh
3.Cuộc chia tay liêng
của những con thiết và nỗi đau của những
em nhỏ rơi vào cảnh ngộ
(Khanh
búp
bêHoai)
gia đình li tán.
4.Ca Huế trên
-Nét đẹp văn hoá truyền
sông Hơng
thống và những con ngời
(Ha Anh Minh)
tài hoa xứ Huế


Người ta tính rằng, vứt bỏ một túi ni lông chỉ tốn 1 giây, nhưng nếu không
có sự tác động bởi nhiệt độ cao của ánh sáng mặt trời thì phải mất từ 500
năm đến 1.000 năm mới có thể phân hủy được. Tuy nhiên, nếu đốt ni lông
không đúng cách sẽ gây ô nhiễm môi trường, nguy hại đến sức khỏe con
người, động vật. Theo các nhà khoa học, trong một số loại túi ni lông có
lẫn lưu huỳnh, dầu hỏa nguyên chất, khi bị đốt cháy, gặp hơi nước sẽ tạo
thành axit sunfuric dưới dạng các cơn mưa axit, rất có hại cho phổi người
và động vật. Tệ hơn, túi ni lông làm bằng nhựa PVC có chứa clo, khi cháy
tạo ra chất đioxin và axit clohiđric vô cùng độc hại.

Lớp

8

Vn bn

Nội dung

1. Thông tin về
Ngày Trái Đất
năm 2000

-Tác hại của bao bì ni lông đối
với môi trờng sống

2.Ôn dịch
thuốc lá

-Tác hại của thuốc lá đối với sức
khoẻ con ngời và kinh tế xã hội

3.Bài toán
dân số

- Mối quan hệ giữa dân số và
sự phát triển của XH



Đấu tranh cho một thế giới hoà bình

Hệ thống hoá nội dung các văn bản

Lớp

9

Vn bn
1. Tuyên bố TG
Phong
cách còn,
Hồ
về sự sống
Chí
Minh
quyền
đợc bảo
vệ và phát triển 1
Tuyên
TG về
của
trẻbố
em.
2.Đấu
tranh
cho
sự sống còn,
một thế giới hoà
quyền đợc bảo

bình
vệ và phát triển 2
của trẻ em.
Đấu
tranhcách
cho Hồ
3.Phong
một
thế giới hoà
Chí Minh
bình
3

Nội dung
-Trách nhiệm chăm sóc và
bảo vệ trẻ em của cộng
đồng quốc tế.

A

-Nguy cơ chiến tranh hạt
nhân và trách nhiệm ngăn
chặn chiến tranh hạt nhânB
vì hòa bình.
- Sự kết hợp hài hoà giữa
truyền thống văn hoá dân
tộc và tinh hoa văn hoá
nhân loại trong phong cáchC
Hồ Chí Minh.

Có ý kiến cho rằng nội dung của
những văn bản nhật dụng có tính cập
nhật nghĩa là chỉ có ý nghĩa trong
thời điểm ra đời. ý kiến của em thế
nào ? Hãy làm rõ ?


ý kiến trên cha đúng hoàn toàn.
VBND vừa có ý nghĩa trong thời
điểm hiện tại (trong những thơì
điểm nhạy cảm : vấn đề ô nhiễm
môi trờng, tệ nạn xã hội, li hôn gia
tăng, chuẩn bị hội nhập với nền
kinh tế thế giới, học tập đạo đức Hồ
Chí Minh, chạy đua vũ trang...vừa
có ý nghĩa lâu dài trong những
năm tiếp theo, thế kỉ tiếp theo. Đó
là những vấn đề quan trọng đựơc
cả xã hội, loài ngời quan tâm.


Văn bản
1.Cầu Long Biên
chứng nhân lịch sử

6

7

8
9

Nội dung

Đề tài

- Nơi chứng kiến những sự
- Di tích lịch
kiện LS bi tráng, hào hùng
sử
của thủ đô Hà Nội
- Danh lam
-Là kỳ quan TG, cần phải đ
thắng cảnh
ợc
b.vệ,
- Con ngời phải biết sống hoà - MQH giữa
hợp với TN và bảo vệ MT sống
TN với con ng
ời
-Tình cảm thiêng liêng của

Chức
năng

Tính cập
nhật

- Bảo tồn, tôn

tạo di tích LS
và danh lam
2.Động Phong Nha
thắng cảnh
- Bảo vệ đất
- Trao
3.Bức th của thủ lĩnh
đai và môi tr
đổi
da đỏ
ờng sống
-Vai trò của
- Tự sự,
1.Cổng trờng mở ra
giáo dục và ng
cha mẹ đối với con cái. Vai trò
- Giáo dục;
miêu tả,
ời mẹ đối với
của nhà trờng đối với mỗi con
gia đình; trẻ
biểu cảm trẻ em.
-Yêu
th
ơng,
kính
trọng
cha
ngời
em trong xã

2.Mẹ tôi
-Hậu quả của
mẹ là t/cảm thiêng liêng của
hội
hiện
nay
tình trạng li
con ngời
-Tình cảm anh em thân
3.Cuộc chia tay của
hôn trong XH
thiết và nỗi đau của những
những con búp bê
hiện nay
em nhỏ rơi vào cảnh ngộ gia
-Văn hoá dân
- Bảo tồn bản
- Thuyết
-Nét
đẹp
văn
hoá
truyền
đình
li
tán
gian truyền
sắc văn hoá
4.Ca Huế trên sông H
minh

thống
và
những
con
ng
ời
tài
thống
dân tộc
ơng
1. Thông tin về Ngày hoa xứ Huế
- Môi trờng bị ô
-Tác hại của bao bì ni lông đối -Bảo vệ MT sống
Trái Đất năm 2000
-Thuyết
nhiễm bởi chất
với MT
-Chống tệ nạn
-Tác hại của thuốc lá đối với
thải sinh hoạt
minh
2.Ôn dịch thuốc lá
thuốc lá và ma
sức khoẻ con ngời
và khói thuốc lá
(N.Khc Viờn)
-DS
và
t
ơng

lai
- Sự gia tăng
tuý
3.Bài toán dân số
-MQH giữa DS và sự p/triển
Bàn
của loài ngời
dân số và
(Thỏi An)
của XH
luận
- Hiện
nay,
tệ nạn
XH trên
1. Tuyên bố TG về sự -Trách nhiệm chăm sóc và bảo -Quyền trẻ em
TG vẫn còn trẻ em
sống còn, quyền đợc vệ trẻ em của cộng đồng quốc
cha đợc hởng
-Nguy cơ chiến tranh hạt nhân -Chống chiến
bảo vệ và phát triển
tế
quyền của
tranh,
và trách nhiệm ngăn chặn
của trẻ em.
- Đề cập,
2.Đấu tranh cho một
mình.; hoà bình
chiến tranh hạt nhân vì hòa bảo vệ hoà

bàn luận
bình
-Hội
nhập
VHTG
TG HB
là nguyện vọng
- bình
Sự kết hợp hài hoà giữa
vấn đề
giữ
gìn
bản
chính
đáng
của
truyền thống văn hoá dân tộc sắc VH
-Bản
sắc
VHDT
(Mỏc-kột)
3.Phong cách HCM(Lờ và tinh hoa Vhoá nhân loại
nhân
loại.
trong thời đại hội
- Thuyết
minh
- Thuyết
minh

1. Bài toán dân số

a.Hội nhập thế giới và
bảo vệ
bản sắc văn hoá dân tộc

2. Thông tin về Ngày
Trái Đất năm 2000

b.Dân số và tơng lai của
nhân loại

3. Tuyên bố về sự sống
còn, quyền đợc bảo vệ
và phát triển của trẻ em

c. Danh lam thắng cảnh

4. Động Phong Nha

d. Bảo vệ quyền trẻ em

5. Phong cách Hồ Chí
Minh

e. Bảo vệ môi trờng


Văn bản

1.Cầu Long Biên
chứng nhân lịch sử

6

7

8
9

Nội dung

Đề tài

- Nơi chứng kiến những sự
- Di tích lịch
kiện LS bi tráng, hào hùng
sử
của thủ đô Hà Nội
- Danh lam
-Là kỳ quan TG, cần phải đ
thắng cảnh
ợc
b.vệ,
- Con ngời phải biết sống hoà - MQH giữa
hợp với TN và bảo vệ MT sống
TN với con ng
ời
-Tình cảm thiêng liêng của

Chức
năng

Tính cập
nhật

- Bảo tồn, tôn
tạo di tích LS
và danh lam
2.Động Phong Nha
thắng cảnh
- Bảo vệ đất
- Trao
3.Bức th của thủ lĩnh
đai và môi tr
đổi
da đỏ
ờng sống
-Vai trò của
- Tự sự,
1.Cổng trờng mở ra
giáo dục và ng
cha mẹ đối với con cái. Vai trò
- Giáo dục;
miêu tả,
ời mẹ đối với
của nhà trờng đối với mỗi con
gia đình; trẻ
biểu cảm trẻ em.
-Yêu

th
ơng,
kính
trọng
cha
ngời
em trong xã
2.Mẹ tôi
-Hậu quả của
mẹ là t/cảm thiêng liêng của
hội
hiện
nay
tình trạng li
con ngời
-Tình cảm anh em thân
3.Cuộc chia tay của
hôn trong XH
thiết và nỗi đau của những
những con búp bê
hiện nay
em nhỏ rơi vào cảnh ngộ gia
-Văn hoá dân
- Bảo tồn bản
- Thuyết
-Nét
đẹp
văn
hoá
truyền

đình
li
tán
gian truyền
sắc văn hoá
4.Ca Huế trên sông H
minh
thống
và
những
con
ng
ời
tài
thống
dân tộc
ơng
1. Thông tin về Ngày hoa xứ Huế
- Môi trờng bị ô
-Tác hại của bao bì ni lông đối -Bảo vệ MT sống
Trái Đất năm 2000
-Thuyết
nhiễm bởi chất
với MT
-Chống tệ nạn
-Tác hại của thuốc lá đối với
thải sinh hoạt
minh
2.Ôn dịch thuốc lá
thuốc lá và ma

sức khoẻ con ngời
và khói thuốc lá
-DS
và
t
ơng
lai
- Sự gia tăng
tuý
3.Bài toán dân số
-MQH giữa DS và sự p/triển
Bàn
của loài ngời
dân số và
của XH
luận
- Hiện
nay,
tệ nạn
XH trên
1. Tuyên bố TG về sự -Trách nhiệm chăm sóc và bảo -Quyền trẻ em
TG vẫn còn trẻ em
sống còn, quyền đợc vệ trẻ em của cộng đồng quốc
cha đợc hởng
-Nguy cơ chiến tranh hạt nhân -Chống chiến
bảo vệ và phát triển
tế
quyền của
tranh,
và trách nhiệm ngăn chặn

của trẻ em.
- Đề cập,
2.Đấu tranh cho một
mình.; hoà bình
chiến tranh hạt nhân vì hòa bảo vệ hoà
bàn luận
bình
-Hội
nhập
VHTG
TG HB
là nguyện vọng
- bình
Sự kết hợp hài hoà giữa
vấn đề
giữ
gìn
bản
chính
đáng
của
truyền thống văn hoá dân tộc sắc VH
-Bản
sắc
VHDT
3.Phong cách HCM
nhân
loại.
trong thời đại hội
và tinh hoa Vhoá nhân loại

- Thuyết
minh
- Thuyết
minh


II. Phương pháp học văn bản nhật dụng
-Tìm hiểu các chú thích về từ ngữ, các sự kiện liên
quan đến vấn đề.
- Liên hệ vấn đề đặt ra với cuộc sống.
- Có những kiến giải riêng, quan điểm riêng, có thể
đề xuất kiến nghị trong một số trường hợp cụ thể.
- Biết vận dụng các môn học khác để làm sáng tỏ
vấn đề đặt ra.
- Cần căn cứ vào hình thức văn bản và phương thức
biểu đạt để phân tích nội dung.


Từ khóa
1
2
3
4
5
6
7

G
? ?I Á
? O

? D
? Ụ
? C
?
N
L U
? G
? H
? ?Ị ?
? Ậ
?
P
?
V
? Ă
? N
?
H
? Ồ
? C
? H
?
N
? H
? Ậ
?
M
T
? Ô
? ?I ?

N
?
H
?
H
?
?Í
T
?
R
?

O
?
Ó
?
M
?
D
?
Ư
?

N
?
A
?
?I
Ụ

?
Ờ
?

G
? C
? Á
? C
? H
?
N
? H
?
N
? G
?
N
? G
?

Ph/thức
biểu
đạt
chính
trong
“Tuyên
bố
thế
giới
về

quyền
3.
Lối
sống
5.
Ngày
cách
nay,
sinh
ai
hoạt,
cũng
làm
phải
việc,
học
ứng
tập
xử...tạo
và
làm
nên
theo
cái
riêng
2.
Ph/thức
biểubản
đạt nhật
chính

trong
“Tuyên
bố
thế
giới
về
quyền
1.
Văn
dụng
“Cổng
trường
mở
ra
“
3.2.
Lối
sống
5.
Ngày
cách
nay,
sinh
ai
hoạt,
cũng
làm
phải
việc,
học

ứng
tập
xử...tạo
và
làm
nên
theo
cái
riêng
1.
Văn
bản
nhật
dụng
“Cổng
trường
mở
ra
“
6.
Là
4.
văn
Chìa
Ca
bản
Huế
khoá.
mà
trên

Ô
không
chữ
sông
của
phải
Hương
từ
kiểu
khóa
nói
văn
gồm
đến
bản,
đề
7
chữ
loại
tài
nào
cái
văn
?
?
bản
?gì
7.
Văn
bản

“Thông
tin
về
trái
đất
năm
2000”
đề
cập
đề
tài
gì
6.
Là
4.
văn
Chìa
Ca
bản
Huế
khoá.
mà
trên
Ô
không
chữ
sông
của
phải
Hương

từ
kiểu
khóa
nói
văn
gồm
đến
bản,
đề
7
chữ
loại
tài
nào
cái
văn
?
?
bản
? ??
7.của
Văn
bản
“Thông
tin
về
trái
đất
năm
2000”

đề
cập
đề
tài
sống
còn,
bảo
vệ
và
phát
triển
của
trẻ
em
?
một
con
người
tấm
gương
hay
một
đạo
tầng
đức
lớp
của
người
Người?
nào

đó,
gọi
là
?
sống
còn,
bảo
vệ
và
phát
triển
của
trẻ
em
?
đề
cập
vấn
đề
liên
quan
đến
chúng
ta
?
của mộtcó
con
người
tấm
gương

hay
một
đạo
tầng
đức
lớp
của
người
Người?
nào
đó,
gọi
là
?
có đề cập vấn đề liên quan đến chúng ta ?


HƯỚNG DẪN HỌC TẬP:

-Nắm vững chức năng,tính cập nhật và hệ
thống văn bản nhật dụng đã học ở THCS.
-Chuẩn bị chương trình địa phương:Trình bày
bài văn ngắn nêu suy nghĩ về tình người đẹp đẽ
ở quê em.