Bài 22. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

Thế nào là bài văn nghị
luận về một vấn đề t t
ởng, đạo lý?
A Là bài văn bàn về một sự việc, hiện tợng có ý ngha
đối với xã hội, đáng khen, đáng chê hay có vấn đề
đáng suy nghĩ.
B. Là bài văn bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực t t
ởng, đạo lý, lối sống của con ngời.
C. Là bài văn trình bày những nhận xét, đánh giá của
mình về một tác phẩm cụ thể.


Tiết 113, 114: Cách làm bài nghị luận
về một vấn đề t tởng , đạo lý.
I.TèM HIU CHUNG *Ging nhau:
.
1. Đề bài nghị
luận về một vấn
đề t tởng , đạo
lý.
2.Cách làm bài
nghị luận về một
vấn đề t tởng,
đạo lý.
.

- Ni dung cựng núi v vn t tng
o c, li sng ca con ngi.
Vớ d: o lớ Ung nc nh ngun ,
t tng nh: Tinh thn t hc
- Th loi l ngh lun: trỡnh by nhng

suy ngh, hiu bit ca mỡnh bng
phng phỏp gii thớch v chng minh.


Tiết 113, 114: Cách làm bài nghị luận
về một vấn đề t tởng , đạo lý.
I.Tỡm hiu chung
1. Đề bài nghị luận
.về một vấn đề t
tởng , đạo lý.
2.Cách làm bài
nghị luận về một
vấn đề t tởng,
đạo lý.
a. Tìm hiểu đề và
tìm ý.

Đề bài:Suy nghĩ về đạo
lý Uống nớc nhớ
nguồn
* Tỡm hiu
- Tớnh cht ca bi:
- Yờu cu v ni dung
- Tri thc vn dung( t liu,
dn chng)
* Tỡm ý
- Ngha en?
- Ngha búng?
- Ni dung cõu tc ng th hin
truyn thng gỡ?

- Ngy nay cú ý ngha nh th
no?


Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về
một vấn đề t tởng , đạo lý.
I.Tỡm hiu
chung

Đề bài:Suy nghĩ về đạo lý Uống

1. Đề bài
.
2.Cách làm
bài nghị
luận
a. Tìm
hiểu
đề và
tìm ý.
b. Lập dàn
bài.

A. Mở bài:

nớc nhớ

nguồn
Dàn bài:
- Giới thiệu câu tục ngữ và nêu t tởng

chung của nó.

B. Thân bài:
1.Giải thích nội dung câu tục ngữ: Uống nớc
nhớ nguồn
- Uống nớc là gì? Nguồn là gì? Uống nớc
nhớ nguồn là gì?
2. Nhận định đánh giá về câu tục ngữ.
a. Khẳng định câu tục ngữ là lời khuyên
quý báu.
b. Tác dụng của lời khuyên với cuộc sống: cá
nhân, gia đình, xã hội.
c. Nội dung, biểu hiện của lời khuyên trong
xã hội ngày nay.


Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về
một vấn đề t tởng , đạo lý.
I.Tỡm hiu
chung
1. Đề bài
.
2.Cách làm
bài nghị
luận
a. Tìm
hiểu
đề và
tìm ý.
b. Lập dàn

bài.

* Dn bi chung ca bi vn ngh lun v t tng,
o lớ:
-M bi: Gii thiu chung v t tng o lớ
ỏnh giỏ chung v ý ngha ca t tng,
o lớ.
- Thõn bi:
+ Gii thớch ngha ca t tng, o lớ.
+ Nờu ỏnh giỏ, nhn nh gn vi hon cnh
chung v riờng
+ Ly dn chng t thc t lm rừ vn
- Kt bi:
+ Nhn nh, tng hp vn rỳt ra cỏi nhỡn mi,
li khuyờn


* Dàn bài chung của bài văn nghị * Dàn bài chung của bài văn nghị
luận về hiện tượng, đời sống, xã luận về tư tưởng, đạo lí:
hội:
-Mở bài: Giới thiệu chung về sự -Mở bài: Giới thiệu chung về tư
việc, hiện tượng
tưởng đạo lí
Đánh giá chung về ý nghĩa của
Đánh giá chung về ý
hiện tượng.
nghĩa của tư tưởng, đạo lí.
- Thân bài:
- Thân bài:
+ Liên hệ thực tế để phân tích

+ Giải thích nghĩa của tư tưởng,
biểu hiện
đạo lí.
+ Nêu đánh giá, nhận định , phân + Nêu đánh giá, nhận định gắn
tích nguyên nhân
với hoàn cảnh chung và riêng
+Những kiến nghị, giải pháp
+ Lấy dẫn chứng từ thực tế … để
- Kết bài:
làm rõ vấn đề
+ Khẳng định và phủ định vấn - Kết bài:
đề.
+ Nhận định, tổng hợp vấn đề rút
+ Rút ra bài học….
ra cái nhìn mới, lời khuyên…


I.Tỡm hiu chung
Mở bài:
1.Trong kho tàng tục ngữ Việt Nam
1. Đề bài nghị
luận về một
có nhiều câu tục ngữ sâu sắc thể
vấn đề t
hiện truyền thống đạo lý của ngời
tởng , đạo lý.
Việt. Một trong những câu đó là
2.Cách làm bài
câu: Uống nớc nhớ nguồn. Câu
nghị luận về

tục ngữ này nói lên lòng biết ơn với
một vấn đề t
tởng , đạo lý.
những ai đã làm nên thành quả cho
a.Tìm hiểu đề
con ngời hởng thụ.
và tìm ý.
=>Đi từ chung đến riêng.
b.Lập dàn bài.
2. Đất nớc Việt Nam có nhiều đền
c.Viết bài.
chùa và lễ hội. Một trong những đối
+
Đi từ
chung
-Mở
bài:
tợng thờ cúng, suy tôn trong đó là
đến riêng
các anh hùng, các vị tổ tiên có công
+ Đi từ thực tế
với dân, với làng, với nớc. Truyền
đến đạo lý
thống đó đợc phản ánh vào một
câu tục ngữ rất hay và cô đọng:
Uống nớc nhớ nguồn


Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về một vấn đề t
tởng, đạo lý.

I.Tỡm hiu chung
1. Đề bài nghị luận
về một vấn đề t t
ởng, đạo lý.
2.Cách làm bài nghị
luận về một vấn đề
t tởng, đạo lý.
a.Tìm hiểu đề và
tìm ý.
b.Lập dàn bài.
c.Viết bài.
-Mở bài:
+ Đi từ chung đến
riêng
+ Đi từ thực tế
đến đạo lý

- Mở bài trực tiếp:
Nhân dân ta thờng
nhắc nhở nhau: Uống n
ớc nhớ nguồn. Truyền
thống đạo lý đó có ý
nghĩa nh thế nào
chúng ta cùng đi tìm
hiểu.


Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về một vấn đề t
tởng, đạo lý.
I.Tỡm hiu chung

1. Đề bài nghị luận
về một vấn đề t t
ởng, đạo lý.
2.Cách làm bài nghị
luận về một vấn đề
t tởng, đạo lý.
a.Tìm hiểu đề và
tìm ý.
b.Lập dàn bài.
c.Viết bài.
-Mở bài:
+ Đi từ chung đến
riêng
+ Đi từ thực tế đến
đạo lý

- Mở bài bằng cách dẫn
câu tục ngữ có nội dung t
ơng tự:
Tục ngữ có câu:
Ăn quả nhớ kẻ trồng
cây
Uống nớc sông nhớ
mạch suối.
Truyền thống đạo lý tốt
đẹp ấy còn thể hiện qua
câu tục ngữ: Uống nớc
nhớ nguồn.Ngày nay câu
tục ngữ này còn có ý
nghĩa ra sao chúng ta

cùng tìm hiểu.


Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về một vấn đề t
tởng, đạo lý.
I.Tỡm hiu chung
1. Đề bài nghị luận
- Mở bài bằng cách đa ra
về một vấn đề t
những câu có nội dung trái
tởng , đạo lý.
ngợc:
2.Cách làm bài
nghị luận về một
Trong cuộc sống, bên cạnh
vấn đề t tởng ,
những ngời tốt còn có không
đạo lý.
ít kẻ vô ơn mà nhân dân ta
a.Tìm hiểu đề và đã khái quát thành những
tìm ý.
câu tục ngữ, thành ngữ nh:
b.Lập dàn bài.
Khỏi vòng cong đuôi , Có mới
c.Viết bài.
nới cũ , Qua cầu rút vánĐể
-Mở bài:
khuyên răn con ngời sống có
+ Đi từ chung đến
đạo lý, ông cha ta có câu:

riêng
Uống nớc nhớ nguồn. Câu
+ Đi từ thực tế
tục ngữ này đã thể hiện sâu
đến đạo lý
sắc truyền thống đạo lý của


I.Tỡm hiu chung
Kết bài
1. Đề bài nghị
1.Câu tục ngữ đã nhắc nhở
luận về một vấn
mọi ngời ghi nhớ một đạo lý
đề t tởng,
của dân tộc, đạo lý của ngời
đạo lý.
đợc hởng thụ. Hãy sống và
2.Cách làm bài
làm việc theo truyền thống
nghị luận về
một vấn đề t
tốt đẹp đó.
tởng, đạo lý.
=> Kết bài đi từ nhận thức
a.Tìm hiểu đề
đến hành động.
và tìm ý.
2. Câu tục ngữ ngắn gọn mà
b.Lập dàn bài.

hàm ý sâu xa, nói về nghĩa
c.Viết
Dùng
các bài.
phép lập
vụ của những ai đang hởng
-Mở
bài:
luận: chứng
thụ các thành quả.
minh,
giải
thích,
-Thân
bài:
=> Kết bài có tính chất tổng
phân
tích.
-Kết bài:
kết.
+ Đi từ nhận thức
3. Câu tục ngữ đã nêu lên
đến hành động.
truyền thống đạo lý tốt đẹp
+Kết bài có tính
của ngời Việt. Đọc và hiểu
chất tổng kết.


Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về một

vấn đề t tởng, đạo lý.
I.Tỡm hiu chung
1. Đề bài nghị luận về một vấn đề t tởng, đạo lý.
2.Cách làm bài nghị luận về một vấn đề t tởng,
đạo lý.



a. Tìm hiểu đề và tìm ý.
b. Lập dàn bài.
c. Viết bài.
-Mở bài:
+Đi từ chung đến riêng.
+ Đi từ thực tế đến đạo lý.
-Thân bài:
Dùng các phép lập luận: chứng minh, giải thích, phân tích.
-Kết bài:
+ Đi từ nhận thức đến hành động.
+Kết bài có tính chất tổng kết.
d. Đọc lại bài viết và sửa chữa.


Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về một
vấn đề t tởng, đạo lý.
I.Bài học. Đề bài: Tinh thần tự học.
II. Luyện tập.
- Tìm hiểu đề:
+ Đề bài nghị luận về một vấn đề t t
ởng, đạo lý.
+Đề thuộc dạng mở, không có mệnh

lệnh.
- Tìm ý:
+ Thế nào là học? Thế nào là tự học?
+ Tự học có ý nghĩa nh thế nào?
+ Cần có timh thần tự học ra sao?
+ Thực tế còn hiện tợng học sinh
thiếu tinh thần tự học không? Biểu


Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về
một vấn đề t tởng , đạo lý.
I.Bài học.
1. Đề bài nghị luận
về một vấn đề t
tởng, đạo lý.
2.Cách làm bài
nghị luận vềmột
vấn đề t tởng,
đạo lý.
a.Tìm hiểu đề và
tìm ý.
b.Lập dàn bài.
c.Viết bài.
II. Luyện tập.
d.
lại
bài viết
. Đọc
Viết
bài

Đề
bài:
Tinh
thầnvà
chữa
tựsửa
học.
- Tìm hiểu đề
- Tìm ý
- Lập dàn ý

A.Mở bài: Giới thiệu về vấn đề:
tinh thần tự học và t tởng
chung của nó.
B.Thân bài:
1. Giảit thích thế nào là học và
tự học.
2. ý nghĩa của tinh thần tự học:
- Tự học giúp ta chủ động suy
nghĩ
- Tự học giúp tiếp thu kiến thức
từ nhiều nguồn khác nhau
- Tự học giúp ta chủ động ghi
nhớ lý thuyết, chủ động thực
hành, tìm ra phơng pháp học
phù hợp


Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về
một vấn đề t tởng , đạo lý.

I.Bài học.
1. Đề bài nghị luận
về một vấn đề t
tởng, đạo lý.
2.Cách làm bài
nghị luận vềmột
vấn đề t tởng,
đạo lý.
a.Tìm hiểu đề và
tìm ý.
b.Lập dàn bài.
c.Viết bài.
II. Luyện tập.
d.
lại
bài viết
. Đọc
Viết
bài
Đề
bài:
Tinh
thầnvà
chữa
tựsửa
học.
- Tìm hiểu đề
- Tìm ý
- Lập dàn ý

4. Nêu một số tấm gơng về tinh
thần tự học: Bác Hồ và một số
nhà khoa học khác.
5. Phê phán thái độ ỷ nại, thiếu
tự lập trong học tập của một số
học sinh hiện nay.
- Phụ thuộc vào bài giảng, sách
tham khảo thiếu sáng tạo.
- Hậu quả: Học nhanh quên, lý
thuyết suông, kiến thức rỗng
C. Kết bài: -Khẳng định ý
nghĩa của tinh thần tự học.
- ý nghĩa của vấn
đề t tởng này đối với ngày nay.


Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về
một vấn đề t tởng , đạo lý.
I.Bài học.
1. Đề bài nghị luận về
một vấn đề t tởng,
đạo lý.
2.Cách làm bài nghị
luận về một vấn đề t
tởng, đạo lý.
a.Tìm hiểu đề và tìm
ý.
b.Lập
dàn bài.

II.
Luyện
tập.
Đề
c.Viết
bài:
bài.
Tinh thần
tự
học.
d. Đọc
lại bài viết và sửa
chữa
- Tìm hiểu

đề
- Tìm ý
Lập bài
dàn ý
- -Viết

Mở bài:
1.Vốn tri thức của nhân loại
là vô cùng rộng lớn, để có tri
thức con ngời phải học. Tự
học là phơng pháp học
không mới nhng lại rất hiệu
quả.
2. Tục ngữ có câu: Không
thầy đố mày làm nên. Nhng

thực tế cũng cho tháy tự học
rất quan trọng.Tự học là yếu
tố quan trọng giúp ta thành
công trong học tập.


Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về
một vấn đề t tởng , đạo lý.
I.Bài học.
1. Đề bài nghị luận về
một vấn đề t tởng,
đạo lý.
2.Cách làm bài nghị
luận vềmột vấn đề t
tởng, đạo lý.
a.Tìm hiểu đề và tìm
ý.
b.Lập dàn bài.
c.Viết bài.
II.
Luyện tập.
d. Đọc
bài thần
viết và
Đề
bài:lạiTinh
tự sửa
chữa
học.
- Tìm hiểu đề

- Tìm ý
Lập bài
dàn ý
.-Viết

Kết bài:
1. Tự học là phơng pháp học thông
minh, là con đờng dẫn ta đến
thành công.
2. Trong học tập, tự học là cách học
hiệu quả nhất giúp ta có thể tiến
bộ trong học tập. Em thấy mình
cần có tinh thần tự học tốt hơn
nữa để đạt đợc thành tích cao
nhất trong năm học cuối cấp này.


Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về
một vấn đề t tởng , đạo lý
I.Bài học.
1. Đề bài nghị luận về một
vấn đề t tởng, đạo lý.
2.Cách làm bài nghị luận
vềmột vấn đề t tởng,
đạo lý.
a.Tìm hiểu đề và tìm ý.
b.Lập dàn bài.
c.Viết bài.
d. Đọc lại bài viết và sửa
chữa

II. Luyện tập.
Đề bài: Tinh thần tự học.
- Tìm hiểu đề
- Tìm ý
- Lập dàn ý
-Viết bài

Bài tập về nhà:
Viết các đoạn văn phần
thân
bài cho đề bài: Tinh thần
học.


Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về
một vấn đề t tởng , đạo lý
I.Bài học.
1. Đề bài nghị luận về một vấn đề t tởng, đạo lý.
2.Cách làm bài nghị luận về một vấn đề t tởng,
đạo lý.
a.Tìm hiểu đề và tìm ý.
b.Lập dàn bài.
c.Viết bài.
d. Đọc lại bài viết và sửa chữa
II. Luyện tập.
tập
vềthần
nhà:tự học.
ĐềBài
bài:

Tinh
Viết các đoạn văn phần
thân
bài cho đề bài: Tinh thần tự