Bài 22. Liên kết câu và liên kết đoạn văn (Luyện tập)

KIEÅM TRA BAØI CUÕ :

Thế nào là liên kết noi dung ? Thế
nào là liên kết hình thức ?


Tiết 110

LIÊN KẾT CÂU
LIÊN KẾT
ĐOẠN VĂN

VÀ

( Luyện tập )


Bài tập 1 :

Chỉ ra các phép liên kết câu và liên kết đoạn văn trong

những trường hợp sau đây :

a) Trường học của chúng ta là trường học của chế độ dân chủ
nhân dân, nhằm mục đích đào tạo những công dân và cán bộ
tốt, những người chủ tương lai của nước nhà. Về mọi mặt, trường
học của chúng ta phải hơn hẳn trường học của thực dân và phong
kiến.
Muốn được như thế thì thầy giáo, học trò và cán bộ phải cố
găng hơn nữa để tiến bộ hơn nữa.
( Hồ Chí Minh, Về

b) đề
Văn
nghệ
làm cho tâm hồn họ thực sự được sống. Lời gửi
vấn
giáo
dụcđã
)
của văn nghệ là sự sống.
Sự sống ấy toả đều cho mọi vẻ, mọi mặt của tâm hồn. Văn
nghệ nói chuyện với tất cả tâm hồn chúng ta, không riêng gì trí
tuệ, nhất là trí thức.
( Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ )
c) Thật ra, thời gian không là một mà là hai : đó vừa là một
đònh luật tự nhiên, khách quan, bao trùm thế giới, vừa là một
khái niệm chủ quan của con người đơn độc. Bởi vì chỉ có con người
mới có ý thức về thời gian. Con người là sinh vật duy nhất biết
rằng mình sẽ chết, và biết rằng thời gian là liên tục.
(Thời gian là gì ? Trong tạp chí Tia
Sáng)
d) Những người yếu đuối vẫn hay hiền lành. Muốn ác phải là
kẻ mạnh.
( Nam Cao , Chí Phèo )


Bài tập
1 : Các
phép
liên kết câu và liên kết đoạn văn
b) Văn

nghệ
đã
a) những
Trường
họctrích
của
trong
đoạn
:
làm
cho ra,
tâm
c) Thật
thờihồn
gian
BÀI
BÀI LÀM
LÀM
BÀI
chúng
ta TẬP
là
trường
TẬP
họ
thực
sự
được
không là một mà là a) - Trường học – trường học (phép
học

của chếgửi
độ dân
sống.
hai
: đóLời
vừa là của
một
chủ nhân dân, nhằm lặp từ ngữ; liên kết câu )

văn luật
nghệtự là
sự
đònh
nhiên,
mục
đích đào tạo
sống.
khách
quan, bao trùm
những công dân và
thế giới,
vừa
là một
sống
ấy
cán bộSự
tốt,
những
khái
chủ mọi

quan
toả niệm
đều
người
chủ cho
tương lai
của
con
đơn
vẻ, nước
mọi người
mặt
của
nhà. của
Về
độc.
Bởi vì chỉVăn
có
tâm
mọi
mặt,hồn.
trường học
con
người
mới
có ý
nghệ
nói
chuyện
của

chúng
ta
phải
thức
về
thời
gian.
Con
vớihẳn
tấttrường
cả tâm
hơn
học
người
làchúng
sinh vật ta,
duy
hồn
của
thực
dân
và
d) Những
người
nhất
biết
rằng
không
riêng gì mình
trí

phong
kiến.
yếu
đuối
vẫn
sẽ
tuệ,chết,
nhấtvà
là biết
trí
Muốn
được
như
rằng
thời
gian
là
liên
hay
hiền
lành.
thức.
thế
thì thầy
giáo,
tục.
Muốn
ác phải
học trò và cán bộ
là kẻmạnh. Đình

phải cố( Nguyễn
găng hơn
(Thời
gian là
gì ?
Thi, để
Tiếng
nữa
tiếnnói
bộcủa
hơn
Trong tạp chí Tia Sáng)

- như thế : thay thế cho câu cuối ở
đoạn trước
( phép thế; liên kết
đoạn văn)
b) - Văn nghệ – văn nghệ (phép
lặp từ ngữ; liên kết câu )
- sự sống – Sự sống; văn nghệ –
Văn nghệ (lặp; liên kết đoạn
văn )
c) - thời gian – thời gian – thời gian ;
(phép lặp từ ngữ; liên kết câu )
- con người – con người – con
người (phép lặp từ ngữ; liên
kết câu )
yếu đuối >< mạnh; hiền lành ><
ác
( từ ngữ trái nghóa, liên kết

câu )


Bài tập 2 : Tìm trong hai

câu dưới đây những cặp
từ trái nghóa phân biệt
đặc điểm của thời gian
vật lý với đặc điểm của
thời gian tâm lý , giúp
cho hai câu ấy liên kết
chặt chẽ với nhau :
Thời gian vật lý vô hình,
giá lạnh, đi trên một con
đường thẳng tắp, đều đặn
như một cái máy (tuyệt hảo
bởi vì không bao giờ hư ), tạo
tác và phá huỷ mọi sinh
vật, mọi hiện hữu. Trong khi
đó, thời gian tâm lý lại hữu
hình, nóng bỏng, quay theo
một hình tròn, lúc nhanh lúc
chậm với bao nhiêu kỷ niệm
nhớ thương về dó vãng, cũng
như bao nhiêu dự trù lo lắng

Các cặp
từ ngữ trái nghóa theo
yêu cầu của đề :
Bài tập 2 :

- (Thời gian) vật lí ><
(thời gian) tâm lí
- vô hình >< hữu hình
- giá lạnh >< nóng
bỏng
- thẳng tắp >< hình
tròn
- đều đặn >< lúc
nhanh lúc chậm.


sửa các lỗi ấy :

Bài tập 3 :

a) Cắm đi một mình
trong đêm. Trận đòa đại
đội 2 phía bãi bồi bên
một dòng sông. Hai bố
con cùng viết đơn xin ra
mặt trận. Mùa thu hoạch
lạc đã vào chặng cuối.

a) Lỗi về liên kết nội dung
:Cách
các câu
không
phụcmột
vụ chủ

sửa
: Thêm
số
đề
chunghoặc
của câu
đoạnđể
văn.
từ ngữ
thiết lập

( Dẫn theo Trần Ngọc
Thêm )

b) Năm 19 tuổi chò đẻ
đứa con trai, sau đó
chồng mắc bệnh, ốm
liền trong hai năm rồi
chết. Chò làm quần quật
phụng
dưỡng cha
mẹ
chồng, hầu hạ chồng,
bú mớm cho con. Có
những ngày ngắn ngủi

liên kết chủ đề giữa các
câu.Ví dụ :

“Cắm đi một mình trong

đêm. Trận đòa đại đội 2 của
của
anh
anh ở phía bãi bồi bên một
dòng sông. Anh
Anh chợt nhớ hồi
đầu
đầu mùa lạc hai bố con anh
cùng viết đơn xin ra mặt trận.
Bây giờ, mùa thu hoạch lạc đã
vào
chặng
cuối.”
b) Lỗi
về liên
kết nội dung :
Trật
các:: sự
việc trạng
nêu trong
Cách
Thêm
ngữ
Cáchtựsửa
sửa
Thêm
trạng
ngữ
các
hợp lí.

chỉ
thờikhông
gian vào
câu 2 để
chỉ câu
làm
làm rõ mối
mối quan
quan hệ thời gian
giữa
giữa các
các sự
sự kiện. Ví dụ : “
“
Năm 19 tuổi chò đẻ đứa con
trai, sau đó chồng mắc bệnh,
ốm liền trong hai năm rồi chết.
Suốt
Suốt hai
hai năm
năm anh ốm nặng,
chò làm quần quật phụng


cách sửa các lỗi liên kết hình
thức trong những đoạn trích
dưới đây :

a) Với bộ răng khoẻ
cứng, loài nhện khổng lồ

này có thể cắn thủng cả
giày da. Mọi biện pháp
chống lại nó vẫn chưa có
kết quả vì chúng sống sâu
dưới mặt đất. Hiện nay,
người ta vẫn đang thử tìm
cách bắt chúng để lấy
nọc điều trò cho những
người bò nó cắn.
( Báo )
b) Tại văn phòng, đồng
chí Bộ trưởng đã gặp gỡ
một số bà con nông dân
để trao đổi ý kiến. Mỗi
lúc bà con kéo đến hội
trường một đông

Bài tập 4 :

a) Lỗi : dùng đại từ ở
câu 2 và câu 3 không
thống nhất.
Cách sửa : thay đại từ
nó bằng đại từ chúng.
chúng
Từ “ văn phòng”
và từ “ø hội trường”
trong trường hợp này
không cùng nghóa với
nhau. sửa : thay từ “hội

Cách
trường” ở câu 2 bằng
từ “ văn phòng”
b) Lỗi :


Thảo luận nhóm
(4 em/ nhóm – thời gian : 3 phút)
Đọc kỹ hai phần văn bản dưới
Nêu nhận xét của em về sự liên kết
các câu trong từng đoạn :

đây.
giữa

a) Con mẹ Nuôi, tay cầm lá đơn, đứng ở sân công
đường. Bà Tí hớt hơ hớt hải qua cổng chùa, rồi sợ sệt
bỡ ngỡ, không biết con mèo ở đâu. Bỗng một người
mặc áo cánh nái nhuộm vỏ già chạy xồng xộc đến
trước mặt ông Hợp và hỏi :
- Gánh gì ?

b) Con mẹ Nuôi, tay cầm lá đơn, đứng ở sân
công đường. Nó hớt hơ hớt hải qua cổng chòi, rồi
sợ sệt bỡ ngỡ, không biết quan ngồi buồng nào.
Bỗng một người mặc áo cánh nái nhuộm vỏ già
chạy xồng xộc đến trước mặt nó và hỏi :
- Đi đâu ?
( Nguyễn Công Hoan )

Thảo luận nhóm
(theo đơn vò Tổ – thời gian : 5 phút)
Hãy tách phần trích sau đây thành hai đoạn
văn,
giải thích. Chỉ ra phép liên kết giữa hai
đoạn :

Cà Mau là đất mưa giông. Vào tháng ba, tháng
tư, sớm nắng, chiều mưa. Đang nắng đó, mưa đổ
ngay xuống đó. Mưa hối hả không kòp chạy vào
nhà. Mưa rất phũ một hồi rồi tạnh hẳn. Trong mưa
thường nổi cơn giông. Cà mau đất xốp. Mùa nắng,
đất nẻ chân chim, nền nhà cũng rạn nứt. Trên
cái phập phều và lắm gió, giông như thế, cây
đứng lẻ khó mà chống nổi với những cơn thònh
nộ của trời.


là đất mưa giông. Vào tháng ba, tháng
Cà Mau

tư, sớm nắng, chiều mưa. Đang nắng đó, mưa đổ
ngay xuống đó. Mưa hối hả không kòp chạy vào
nhà. Mưa rất phũ một hồi rồi tạnh hẳn. Trong mưa
thường nổi cơn giông.
đất xốp. Mùa nắng, đất nẻ chân chim,
nền nhà cũng rạn nứt. Trên cái đất phập phều
và
lắm Mau

gió, giông như thế, cây đứng lẻ khó mà
Cà
chống nổi với những cơn thònh nộ của trời.

Phép lặp từ ngữ – liên kết đoạn


•Hướng
•-

dẫn học ở nhà :

Bài cũ :

•+

Xem lại các bài tập  Nhận biết
và sử dụng được liên kết câu và liên
kết đoạn văn.
•+

Viết hai đoạn văn nghò luận có sử
dụng các phép liên kết đã học.
•

- Chuẩn bò bài mới :

•Soạn

bài (hướng dẫn đọc thêm) Con

cò – Chế Lan Viên. Đọc kó bài thơ, tìm
hiểu về tác giả và trả lời các câu
hỏi sgk/ 48. Chú ý : hãy suy nghó xem
hình ảnh con cò trong bài thơ có nét gì


Biết cách hoà hợp với những
kiểu người khác nhau