Bài 19. Cách làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô
Đến tham dự tiết Ngữ Văn 9


KIỂM TRA BÀI CŨ
? Thế nào là nghị luận về một sự việc, hiện tượng
đời sống? cho một vài ví dụ về các sự việc, hiện
tượng đời sống cần nghị luận.

• Nghị luận về một sự việc hiện tượng trong
đời sống xã hội là bàn về một sự việc, hiện
tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen,
đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ.



Tiết :100
CÁCH LÀM BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ
MỘT SỰ VIỆC HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
I. Đề bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sồng
1. Tìm hiểu các đề bài
Đọc các đề sau và trả lời câu hỏi
Đề 1 : Đất nước ta có nhiều tấm gương học
sinh nghèo vượt khó, học giỏi. Em hãy
trình bày một số tấm gương đó và nêu suy
nghĩ của mình.
Đề 2 : Chất độc màu da cam mà đế quốc Mĩ đã rải
xuống các cánh rừng miền Nam thời chiến tranh đã
để lại di hoạ nặng nề cho hàng chục vạn gia đình.
Hàng chục vạn người đã chết. Hàng vạn trẻ em chịu
tật nguyền suốt đời. Cả nước đã lập quỹ giúp đỡ các

nạn nhân nhầm phần nào cải thiện cuộc sống và xoa
dịu nỗi đau của họ. Em hãy nêu suy nghĩ của mình
về các sự kiện đó.


Đề 3 : Trò chơi điện tử là món tiêu khiển
hấp dẫn. Nhiều bạn vì mải chơi mà sao
nhãng học tập và còn phạm những sai
lầm khác. Hãy nêu ý kiến của em về hiện
tượng đó.


I- Tìm hiểu đề bài nghị luận về
một sự việc hiện tợng đời sống.
1- Tỡm hiu cỏc bi.
Đề1: - Nêu vấn đề: HS nghèo vợt khó, học giỏi.
- Yêu cầu: Trình bày tấm gơng, nêu suy
nghĩ .
Đề 2: - Nêu vấn đề: Cả nớc lập quỹ giúp đỡ nạn
nhân chất độc da cam.
- Yêu cầu: Suy nghĩ về vấn đề đó.
Đề 3: - Nêu vấn đề: HS mải chơi điện tử bỏ học
nhiều.

Đọc
kĩ cầu:
các đề
trong
xác
- Yêu

Nêubài
ý kiến
vềSgkvấn t22,
đề đó.
định vấn đề cần nghị luận và nội

Đề 4: Thông qua câu chuyện, nêu suy nghĩ,


Đề 4 : Đọc mẩu chuyện sau đây và nêu những nhận xét , suy nghĩ của
em về con người và thái độ học tập của nhân vật.
Nguyễn Hiền nhà rất nghèo, phải xin làm chú tiểu trong chùa. Việc chính là
quét lá và dọn dẹp vệ sinh. Nhưng cậu rất thông mimh và ham học .
Những buổi thầy giảng kinh, cậu đều nép bên cửa lắng nghe, rồi chỗ nào
chưa hiểu, cậu hỏi thầy giảng thêm. Thấy Nguyễn Hiền thông minh, mau
hiểu, thầy dạy cho cậu học chữ. Không có giấy, Nguyễn Hiền lấy lá để viết
chữ, rồi lấy que tre xâu thành từng xâu ghim xuống đất. Mỗi ghim là một
bài.
Một hôm Nguyễn Hiền xin thầy cho đi thi . Thầy ngạc nhiên bảo :
- Con đã học tập được bao nhiêu mà dám thi thố với thiên hạ ?
- Con xin thi thử xem sức học của mình đến đâu .
Năm ấy, Nguyễn Hiền đã đỗ trạng nguyên . Vua trần cho Nguyễn Hiền
còn nhỏ quá, mới 12 tuổi, nên không bổ dụng.
Một thời gian sau , vua có việc tiếp sứ giả nước ngoài, cho gọi Nguyễn
Hiền về triều. Nguyễn Hiền bảo :
- Đón Trạng nguyên mà không có võng lọng sao ? Ông về tâu với vua xin
cho đầy đủ nghi thức .
Vua đành cho các quan mang võng lọng rước quan Trạng tí hon về kinh.
( Theo Cửu Thọ, Một trăm gương tốt thiếu nhi Việt Nam,
NXB Trẻ, TP. Hồ Chí Minh, 1999)

2- Nhận xét:
* Điểm khác: Đề 4 khác so với đề 1, 2, 3 :
-Đa ra câu chuyện yêu cầu nhận xét,
đánh giá về câu chuyện đó.
-Vấn đề đợc nêu ra gián tiếp thông qua
câu chuyện đó là việc tự học.
-Đề 1, 2, 3 nêu vấn đề trực tiếp.
* Điểm giống: Đề yêu cầu ngời viết trình
bày quan điểm, t tởng, tình cảm của
mình về vấn đề đợc nêu.
Sau khi đã tìm ra yêu cầu của từng đề,
hãy chỉ ra điểm giống và khác nhau giữa


Tiết 100 – Bài19: Tập làm văn
CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG
ĐỜI SỐNG
I. Đề bài nghị luận về một sự việc,hiện tượng đời sống
1. Đề bài ( sgk trang 22)
2. Nhận xét.
? Mỗi em tự nghĩ một đề bài tương tự ?
- Ở nước ta càng ngày càng có nhiều dòng sông bị ô nhiễm
vì rác thải sinh hoạt của con người bị tống xuống dòng
sông một cách vô tội vạ. Hãy nêu ý kiến của em về hiện
tượng đó.
- Người xưa đã từng dạy “Tiên học lễ, hậu học văn”, theo em
lời dạy đó có còn đúng với tình hình phát triển của xã hội
hiện nay không ?

TIẾT. 100:
CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN
VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
I. Đề bài nghị luận về một sự việc,hiện tượng đời sống
* Tìm hiểu các đề bài
- Mỗi đề đều nêu lên một sự việc hoặc hiện tượng trong đời sống.
- Các đề đều yêu cầu người viết phân tích hiện tượng và nêu suy nghĩ của
mình
II.Cách làm bài nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống


Cho đề bài : Báo đưa tin : “ Bạn Phạm Văn Nghĩa, học sinh lớp 7 trường
THCS Bắc Sơn, quận Gò Vấp, nhà ở Hóc môn. Nghĩa thường ra đồng giúp
mẹ trồng trọt .
Một hôm, mẹ thấy Nghĩa cầm tờ giấy hứng cái gì, mẹ hỏi : “ Con làm gì
đấy ?”. Nghĩa trả lời : “ Con thụ phấn cho bắp”. Vụ ấy ruộng bắp nhà
Nghĩa năng suất cao hơn mọi năm.
Ở nhà Nghĩa còn nuôi gà, nuôi heo. Em còn làm một cái tời để mẹ kéo
nước đỡ mệt.
Thành đoàn Thành phố Hồ Chí Minh đã phát động phong trào “ Học tập
Phạm Văn Nghĩa “. Phong trào ấy được các bạn học sinh nhiệt liệt hưởng
ứng”.
Em hãy nêu suy nghĩ của mình về hiện tượng ấy.

II- Cách làm bài ngh lun v mt s
vic hin tng i sng .

1- Tỡm hiu v tỡm ý
-Thể loại: Nghị luận .
- Nội dung: Bày tỏ ý kiến về hiện t
ợng Phạm Văn Nghĩa


II. Cách làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.
1. Tìm hiểu đề và tìm ý
2 . Tìm ý :
-Việc làm của Nghĩa cho ta thấy : Cuộc sống có ích thì con người bắt đầu
với
công việc
bình
có hiệu
quả. tỏ bạn ấy là người thế nào ? Vì sao
? Những
việc
làmthường
của Nghĩa
chứng
phốphong
Hồ Chí
Minh
bạn
-thành
Thànhđoàn

đoàn Thành
phát động
trào
họclại
tậpphát
bạnđộng
Nghĩaphong
vì đó làtrào
việchọc
làmtập
giản
Nghĩa
? có thể làm được, cụ thể như :
dị,
ai cũng
+ Nghĩa là người con biết thương mẹ, giúp đỡ mẹ.
+ Nghĩa là học sinh biết kết hợp học với hành.
+ Là học sinh có đầu óc sáng tạo.
- Nếu học sinh nào cũng làm được như Nghĩa thì đời sống vô cùng tốt đẹp .
? Nếu tất cả học sinh đều làm được như Nghĩa thì đời sống sẽ như thế
nào ?


3. Dàn ý:
a- Mở bài:
- Giới thiệu hiện tợng Phạm
Văn Nghĩa.
- Nhận định khái quát đây
là tấm gơng tiêu biểu học sinh
chăm chỉ, yêu quý cha mẹ.

3. Lập dàn ý
b. Thân bài :
- Phân tích ý nghĩa về việc làm của Nghĩa.
-Đánh giá việc làm của Nghĩa.
- Nêu ý nghĩa của việc phát động học tập theo Nghĩa.
c. Kết bài :
-Nêu ý nghĩa giáo dục của tấm gương Phạm Văn Nghĩa.
- Rút ra bài học cho bản thân.

4. Viết bài
5. Đọc lại bài viết và sửa chữa.


Mở bài mẫu: Vào đề bằng phản
đề:
ở đâu đó, rất nhiều nơi trong tr
ờng học nhiều bạn học sinh ham
chơi, lời học, ý thức kém nhng vẫn
có nhiều bạn tuổi nhỏ mà chí lớn:
chăm học, chăm làm, yêu thơng cha
mẹ. Và tiêu biểu phải kể đến đó là
bạn Phạm Văn Nghĩa là tấm gơng
mà Thành Đoàn TP Hồ Chí Minh vừa
phát động phong trào học tập và
làm theo tấm gơng bạn Nghĩa.


? Vậy muốn làm một bài văn nghị về sự việc,hiện tượng trong đời

sống
• Ghi chúng
nhớ: ta có cách thức làm như thế nào ?
- Muốn làm tốt bài văn nghị luận về một sự việc hiện tượng trong đời sống,
phải tìm hiểu kĩ đề bài, phân tích sự việc, hiện tượng đó để tìm ý, lập dàn bài,
viết bài và sửa chữa sau khi viết.
- Dàn bài chung :
+ Mở bài : Giới thiệu sự việc, hiện tượng có vấn đề.
+ Thân bài : Liên hệ thực tế, phân tích các mặt, đánh giá, nhận định.
+ Kết bài : Kết luận, khẳng định, lời khuyên.
- Bài làm cần lựa chọn góc độ riêng để phân tích, nhận định ; đưa ra ý kiến, có
suy nghĩ và cảm thụ riêng của người viết.
* Hướng dẫn học ở nhà
- Về nhà học bài và làm bài tập 1 trong SGK
- Soạn bài, chuẩn bị bài : Chương trình địa phương ( phần Tập làm văn )


III- Luyện tập:

Đề bài: Suy nghĩ của em về
hiện tợng học qua loa, đối phó.
Gợi ý: những biểu hiện,
nguyên nhân, tác hại, ý kiến của
em

Căn cứ vào bài tập 2- tiết 99 chọn 1 sự việc
đáng viết bài nghị luận , xây dựng dàn ý và


1.Mở bài:

- Nhận định khái quát về hiện tợng học qua
loa, đối phó đang rất phổ biến trong học
sinh ở nhiều cấp học.
- Đây là hiện tợng đáng phê phán.
2 .Thân bài:
- Biểu hiện
- Nguyên nhân
- Tác hại
- ý kiến của em
3. Kết bài:
- Khẳng định tác hại sâu xa do hiện tợng
này gây ra


III. Luyên tập.
Lập dàn bài cho đề 4, mục I ở trên


Về nhà:
- Tự học: Tìm hiểu một sự việc, hiện
tượng đời sống ở địa phương và trình
bày ngắn gọn ý kiến của mình về sự
việc, hiện tượng ấy.
- Chuẩn bị bài : “Chương
trình đòa phương”
+ Đọc kó yêu cầu và
cách làm
+ Tìm hiểu một hiện
tượng đáng tuyên dương
hoặc phê phán ở đòa

phương để viết bài.
Chuẩn bị làm bài viết
số 5: Nghò luận về sự