Bài 3. Các phương châm hội thoại (tiếp theo)

Ngày dạy: 23.9.2016
Lớp dạy: 9a
Tiết PPCT: 13.
CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI
(tt)
GV:Nguyễn Võ Tường Vi
Tổ : Xã hội


CHÀO MỪNG
THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
KIỂM TRA TAY NGHỀ ĐẦU NĂM
LỚP DẠY :9A


Các nhân vật trong truyện cười sau đã không
tuân thủ phương châm hội thoại nào?
MẮT TINH, TAI TINH
Có hai anh bạn gặp nhau, một anh nói: 
- Mắt tớ không ai bằng! Kìa! Một con kiến đang bò ở
cành cây trên đỉnh núi phía trước mặt, tớ trông rõ mồn
một đến cả từ sợi râu cho đến bước chân của nó.
Anh kia nói:
- Thế cũng chưa tinh bằng tớ, tớ còn nghe thấy sợi râu
nó ngoáy trong không khí kêu vù vù và chân nó bước
kêu sột soạt.
(Truyện cười dân gian Việt Nam)


Giờ văn học , thầy giáo hỏi
bài cũ:    

- Ai đã viết Hịch tướng sĩ?
    Cả lớp im phăng phắc.
Thầy phát cáu gọi:
    - Huỳnh! Ai đã viết Hịch
tướng sĩ !?
    Huỳnh run rẩy đứng lên,
nói lắp bắp:
    - Thưa thầy... không phải
em ạ.


Chào hỏi
Anh chàng nọ ở nhà vợ tại một vùng quê, đợc
ngời nhà dặn là phải luôn chào hỏi mọi ngời
xung quanh.
Một hôm, anh ta ra đờng và thấy một ngời
đang đốn cành trên một cây cao, liền ra dấu
gọi.
Ngời kia dừng việc, lật đật trèo xuống, hỏi:
-Có chuyện gì thế?
-Có gì đâu! Bác làm việc vất vả lm phải
-không?
Sử dụng không đúng lúc đúng chỗ vì ngời đợc hỏi
đang
ở trên
cành
cây
cao
nên
phải

vất
vả trèo
- Câu
hỏi
có
tuân
thủ
ph
ơng
châm
lịch
sự vì nó
(
Truyện
c
ời
dân
gian
Việt
Nam)
xuống
đểsự
trả
lời. tâm đến ngời khác.
thể hiện
quan


Quả bí khổng lồ
XINkhu vờn trồng bí.

Hai anh chàng NGI
đi quaN
một
Mt ngi
n xinquảbí
ó gi. to,
ụi kêu
mt ụng
Một
anh thấy
lên : hoe,nc mt
ụng
gin gia,
ụi kia
mụi to
tỏi nht,ỏo
- Chà,
quả bí
thật ! qun t ti. ễng chỡa
tayAnh
xin tụi:
bạn có tính hay nói khoác, cời mà bảo
Tụi
lc ht tỳi n n tỳi kia, khụng cú ly mt xu, khụng
rằng:
cú-Thế
c khn
thìtay,
đã lấy gì làm to. Tôi đã từngthấy
chng

cúquả
gỡ ht.
vn i
tụi. Tụi
chng
những
bíễng
to hơn
nhiều.
Có
một bit
lần,lm
tôith
tận
no.
tay tụi
run một
run nm
bn taycảrun
ca
mắtBn
trông
thấy
quảcht
bí ly
to bằng
cáiry
nhà
ụng:
đằng kia kìa.

- Xin
ụngkia
ng
chỏu! Chỏu khụng cú gỡ cho ụng c.
Anh
nóigin
ngay:
ễng
nhỡn
tụi chm
chm,
ụi mụi
n n
ci:
-Thế
thì
đã lấy
gì làm
lạ. Tôi
còn
nhớ, một
-bận
Chỏutôi
i,trông
cm n
chỏu!
Nhcái
vy
l chỏu
óto

cho
lóo ri.
thấy
một
nồi
đồng
bằng
cả
Khi
tụi cht
hiu
cái y
đình
làng
ta.ra: C tụi na, tụi cng va nhn
c
mt
cỏikhoác
gỡ ú ngạc nhiên hỏi:
Anh
nói
ca
ụng.nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy?
- Cái
Tuc-ghờ-nhộp )
Anh kia (Theo
giải thích:
- Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói

THẢO LUẬN NHÓM :3’
Hình ảnh và các câu chuyện trên chúng ta
đã được học trong các tiết trước,hãy
cho biết trong các trường hợp trên ,ví
dụ nào tuân thủ phương châm hội thoại
và ví dụ nào vi phạm?


Các tình huống không tuân thủ phương châm hội thoại: Lợn cưới áo mới,
Quả bí khổng lồ, Thành ngữ : Ông nói gà bà nói vịt, Dây cà ra dây muống,
Lúng búng như ngậm hột thị .
Tình huống tuân thủ phương châm hội thoại: Người ăn xin

Vắn tắt
Có anh chàng vốn tính tham ăn, hễ ngồi vào bàn là ăn chúi mũi vào
những món ăn ngon mà gắp lia lịa, vì thế anh ta ít nói chuyện trong
bữa ăn.
Một lần đi ăn cỗ nhà nọ, ngồi vào mâm là anh bắt đầu trổ nghề. Một
ông khách ngồi bên cạnh thấy chướng quá mới tìm cách hỏi chuyện
để hãm bới tốc độ ăn của anh ta lại, ông hỏi:
- Nhà ông ở đâu?
- Đây! (anh ta đáp).
- Thế nhà ông có mấy anh em?
- Mỗi.
- Các cụ thân sinh còn mạng cả không?
Anh ta cứ gật đầu lia lịa, không ngẩng đầu lên, đáp:
- Tiệt!

An: - Cậu có biết chiếc máy bay đầu tiên đợc chế tạo
vào năm nào không?
Ba:- Đâu khoảng đầu thế kỉ XX
- Câu trả lời của Ba không đáp ứng đợc yêu cầu của
An.
- Phơng châm về lợng không đợc tuân thủ.
-Vì Ba không biết chiếc máy bay đầu tiên đợc chế
tạo vào năm nào. Để tuân thủ phơng châm về chất
nên Ba phải trả lời chung chung nh vậy.
- Khi bỏc s núi vi mt ngi mc bnh nan y v tớnh trng sc khe
ca bnh nhõn ú thỡ phng chõm hi thoi no cú th khụng c
tuõn th?
- Bác sĩ không nên nói thật vì có thể sẽ khiến cho
bệnh nhân hoảng sợ, tuyệt vọng.
- Bác sĩ không tuân thủ phơng châm về chất ( nói
điều mình tin là không đúng)
- Có thể chấp nhận đợc vì nó có lợi cho bệnh
nhân, giúp cho ngời bệnh lạc quan trong cuộc


" TiÒn b¹c chØ lµ tiÒn b¹c "
Nghĩa tường minh:tiền bạc chỉ là tiền bạc.
- Nghĩa hàm ẩn: Răn dạy người không nên chạy theo tiền bạc
mà quên đi nhiều thứ khác quan trọng hơn, thiêng liêng hơn
trong cuộc sống.
=> Không thuân thủ phương châm hội thoại: Câu nói không
cung cấp lượng thông tin nào cho người nghe.
=> Câu nói vẫn tuân thủ phương châm về lượng.

Bi tp 1/sgk
Mt cu bộ nm tui chi qu búng nha trong phũng c sỏch ca b.
Qu búng vng vo ngn di ca mt k sỏch. Cu bộ tỡm mói khụng ra, bốn hi
b.
ễng b ỏp:
- Qu búng nm ngay cun Tuyn tp truyn ngn Nam Cao kỡa kỡa.

- Một cậu bé 5 tuổi không thể nhận biết đợc Tuyển tập
truyện ngắn Nam Cao để mà tìm quả bóng.
- Vì vậy câu nói của ông bố không tuân thủ phơng
châm cách thức.
- Cách nói của ông bố đối với cậu bé là không rõ. Còn đối
với những ngời đã đi học thì đây có thể là câu trả lời
đúng, rõ ràng.


Bi tp 2
Bn ngi hm h n nh lóo Ming. n ni h khụng cho
hi gỡ c, cu Chõn, cu Tay núi thng vi lóo Ming:
- Chỳng tụi hụm nay n khụng phi thm hi, trũ chuyn vi
ụng, m núi cho ụng bit: T nay chỳng tụi khụng lm gỡ nuụi ụng
na. Lõu nay chỳng tụi ó cc kh, vt v vỡ ụng nhiu ri.
- Thái độ của : Chân, Tay, Tai, Mắt là bất hoà với
lão Miệng.
- Lời nói của : Chân, Tay , Tai, Mắt không tuân thủ
phơng châm lịch sự.
- Việc không tuân thủ đó là không thích hợp với
tình huống giao tiếp

THO LUN NHểM :4
Hết bao lâu
Một bà già tới phòng bán vé máy bay hỏi:
- Xin làm ơn cho biết từ Anh tới Mĩ bay hết bao
lâu?
Nhân viên đang bận đáp:
- Mt phút nhé.
-Xin cảm ơn!
- Bà già đáp và đi ra.
(Truyện cời Tây Ban Nha)
Nhân viên vi phạm phơng châm lịch sự.
-> Ngời nói thiếu văn hoá
giao tiếp.


trò chơi ô chữ
đ

á

n

h

l

t

ả n g
n ó
i
b ă
i b ổ
đ
i ề u n
n g n
h ẹ
n
ó i n h
o t
a i
m ồ m l
o
g i ả i
n
ó
i n h
ắ m c
á y
n
ử a ú p
a m ở
ă n k
h ô
i
c ó
T

G G

I

I

r

ố

m

n

ặ

a

n

g

ó
n

g

t

i

ế

đ

ấ

m

v

à

m
d

é
ù

n

ử

n

g

N ế N à

p

i

đ

n

ó

T

O A

ụ

H H

c

c

P

Giao tiếp thành công

h

ô

C

ấ

m

m


Hớng dẫn về nhà :

- Học thuộc nội dung hai ( ghi nhớ ) để
nắm nội dung cơ bản của tiết học.
- Làm hoàn thiện các bài tập trong SGK
và bài tập bổ sung SBT vào vở
- Xem trớc nội dung tiết : Vit bi tp lm
vn s 1 - ti lp
+ Xem v chun b cỏc bi sgk/42.
+ Lp dn ý cho 1,2,3.
+ Vit trc cỏc m bi cho cỏc trờn .