Bài 25. Bàn luận về phép học (Luận học pháp)

GV: Nguyễn Thị Thuý


Đáp
Câu án
hỏi:kiểm tra bài cũ:
Để xác định độc lập chủ quyền của
dân tộc, tác giả dựa vào năm
yếu
tố tố
những
yếu
căn bản sau:
nào?
- Nền văn hiến lâu đời.
- Cương vực lãnh thổ.
- Phong tục tập quán.
- Lịch sử riêng.
- Chế độ riêng.


Cổng vào Quốc Tử Giám
( Trường Đại Học đầu tiên của Việt Nam)


Hình ảnh một kì thi ngày xưa


Nhà bia ghi danh những người đỗ đạt
(Nằm trong Quốc Tử Giám)

(Luận học pháp)
La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp


Tit 103: Vn ban : BN LUN V PHẫP HC
(La Sn Phu T - Nguyn Thip)

I. Tìm hiểu chung:
- La Sơn phu tử:
(1723- 1804) bậc thầy
1. Tác giả:
lớn ở La Sơn (Hà
Tĩnh)
- Là ngời thiên t
sáng suốt, học
rộng tài cao.

- t lm quan di
triu Lờ.


Tiết 103: Văn bản : BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC
(La Sơn Phu Tử - Nguyễn Thiếp)

I. T×m hiÓu chung:
Đền thờ Nguyễn Thiếp
1. T¸c gi¶:

Tiết 103: Văn bản : BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC
(La Sơn Phu Tử - Nguyễn Thiếp)

I. T×m hiÓu chung:
- Bµi tÊu göi vua Quang Trung
th¸ng 8- 1791.
1. T¸c gi¶:
2.Tác phẩm


Thư của Quang Trung gửi cho
Nguyễn Thiếp

Vua Quang Trung và Nguyễn
Thiếp bàn việc nước


Tiết 103: Văn bản : BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC
(La Sơn Phu Tử - Nguyễn Thiếp)

I. T×m hiÓu chung:
- Bµi tÊu göi vua Quang Trung
1. T¸c gi¶:
2.Tác phẩm

th¸ng 8- 1791.


Bµi
BµitÊu

tÊu
((cña
cñaNguyÔn
NguyÔnThiÕp
ThiÕp
göi
göivua
vuaQuang
Quang
Trung
Trung))

Qu©n
D©n
Qu©n®øc
®øc
D©nt©m
t©m
((§øc
((Lßng
§øccña
cña
Lßngd©n
d©n
vua
))
vua))
* Vị trí đoạn trích :
Phần thứ 3 của bài tấu.

Häc
Häcph¸p
ph¸p
((PhÐp
PhÐp
häc
häc))


Tiết 103: Văn bản: BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC

(Luận học pháp)
La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp

I.Tìm hiểu chung
II.Đọc- hiểu văn bản
1.Đọc, chú thích

* Đọc


BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC
( Luận học pháp)
“ Ngọc không mài, không thành đồ vật; người không học, không biết rõ đạo”. Đạo
là lẽ đối xử hàng ngày giữa mọi người. Kẻ đi học là học điều ấy. Nước Việt ta, từ khi
lập quốc đến giờ, nền chính học đã bị thất truyền. Người ta đua nhau lối học hình thức
hòng cầu danh lợi, không còn biết đến tam cương ngũ thường. Chúa tầm thường thần
nịnh hót. Nước mất nhà tan đều do những điều tệ hại ấy.
Cúi xin từ nay ban chiếu thư cho thày trò trường học của phủ, huyện, các trường tư,
con cháu các nhà văn võ, thuộc lại ở các trấn cựu triều, đều tuỳ đâu tiện đấy mà đi học.

Phép dạy, nhất định theo Chu Tử. Lúc đầu học tiểu học để bồi lấy gốc.Tuần tự học
tiến lên học đến tứ thư, ngũ kinh, chư sử. Học rộng rồi tóm lược cho gọn, theo điều học
mà làm.Hoạ may kẻ nhân tài mới lập được công, nhà nước nhờ thế mà vững yên.Đó
mới thực là cái đạo ngày nay có quan hệ tới lòng người.Xin chớ bỏ qua.
Đạo học thành thì người tốt nhiều; người tốt nhiều thì triều đình ngay ngay ngắn mà
thiên hạ thịnh trị.
Đó là mấy điều,thành thật xin dâng.Chẳng quản lời nói vu vơ, cúi mong Hoàng
thượng soi xét.
Kẻ hèn thần cung kính tấu trình.
( La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp, theo La Sơn Yên Hồ.
Hoàng Xuân Hãn, tập II,NXBGD, Hà Nội,1998)


Tiết 103: Văn bản: BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC

(Luận học pháp)
La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp

I.Tìm hiểu chung
II.Đọc- hiểu văn bản
1.Đọc, chú thích

* Chú thích

*Chính học: học theo con
đường đúng đắn, chính nghĩa.

* Thịnh trị: ổn định, phát triển
trong thái bình (xã hội, đất
nước).

Tiết 103: Văn bản: BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC

(Luận học pháp)
La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp

I.Tìm hiểu chung
II.Đọc- hiểu văn bản
1.Đọc, chú thích
* Ngũ Thường:  Ngũ là năm;  Thường là hằng có;  Ngũ Thường là năm
điều gồm:  Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín.
1. Nhân: Lòng yêu thương đối với muôn loài vạn vật.
2. Nghĩa: Cư xử với mọi người công b»ng theo lẽ phải.
3. Lễ: Sự tôn trọng, hòa nhã trong khi cư xử với mọi người.
4. Trí: Sự thông biết lý lẽ, phân biệt thiện ác, đúng sai.
5. Tín: Giữ đúng lời, đáng tin cậy.


Tiết 103: Văn bản: BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC

(Luận học pháp)
La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp

I.Tìm hiểu chung
II.Đọc- hiểu văn bản
1.Đọc, chú thích
2.Thể loại, bố cục.
* Thể loại:
- Thể: Tấu

- Tấu là một loại văn thư của bề tôi ,
thần dân gửi lên vua chúa để trình
bày sự việc, ý kiến, đề nghị.
- Tấu có thể viết bằng văn xuôi hay
văn vần, văn biền ngẫu .
- Bài Tấu của Nguyễn Thiếp gửi vua
Quang Trung bàn về ba điều mà
theo ông bậc đế vương nên biết.


So sánh : Chiếu, Hịch, Cáo với Tấu?
Thể loại

Chiếu, Hịch, Cáo

Khác

Là các thể văn do vua,
chúa ban truyền xuống
thần dân.

Giống

Tấu
Là một loại văn thư
của bề tôi , thần dân
gửi lên vua, chúa .

Đều là văn nghị luận cổ được viết bằng văn xuôi,

văn vần hoặc văn biền ngẫu.


Tiết 103: Văn bản: BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC

(Luận học pháp)
La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp

I.Tìm hiểu chung
II.Đọc- hiểu văn bản
1.Đọc, chú thích
2.Thể loại, bố cục.

* Thể loại:
* Bố cục

* 3 đoạn
+ Đoạn 1: Từ đầu-> những điều tệ hại
ấy-> bàn về mục đích của việc học
+ Đoạn 2: Tiếp theo -> xin chớ bỏ
qua -> bàn và kiến nghị về việc
học, phương pháp học
+ Đoạn 3: Còn lại-> kết quả của đạo
học và kết luận.


Tiết 103: Văn bản: BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC

(Luận học pháp)
La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp

I.Tìm hiểu chung
II.Đọc- hiểu văn bản
1.Đọc, chú thích
2.Thể loại, bố cục.
3.Phân tích
a. Mục đích của việc học

“Ngọc không mài, không thành đồ vật ;
người không học không biết rõ đạo”
-> Nghệ thuật: so sánh, hình ảnh ẩn dụ,
nhấn mạnh bằng cách nói phủ định hai lần
-> Học tập là một qui luật trong cuộc
sống của con người
-> Chỉ có học tập con người mới trở nên
tốt đẹp
-> Nhấn mạnh tầm quan trọng
của việc học


Tiết 103: Văn bản: BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC

(Luận học pháp)
La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp
Ngọc không mài, không thành đồ
Đạo là lẽ đối xử hằng ngày giữa mọi
vật ; người không học không biết rõ
người. Kẻ đi học là học điều ấy.
đạo
-> Nghệ thuật: so sánh, hình ảnh ẩn

dụ, nhấn mạnh bằng cách nói phủ
định hai lần
-> Nhấn mạnh tầm quan
trọng của việc học

-> Cách giải thích giản dị, dễ hiểu
-> Lẽ sống đúng, đẹp, là mối quan hệ
xã hội giữa con người với con người
-> Mục đích chân chính của
việc học là học để làm người


Ngc
Ngc khụng
khụng
mi,
mi, khụng
khụng thnh
thnh

vt
vt ;; ngi
ngi
khụng
khụng hc
hc khụng
khụng
bit
bit rừ
rừ o

o . . o
o
ll ll i
i x
x hng
hng
ngy
ngy gia
gia mi
mi
ngi.
ngi. K
K ii hc
hc
llhc
hciu
iuy.
y.

** Học
Học tập
tập là
là
một
một quy
quy luật
luật
trong
trong cuộc
cuộc sống

sống
của
của con
con ng
ngời.
ời.
** Chỉ
Chỉ có
có học
học tập,
tập,
con
con ng
ngời
ời mới
mới trở
trở
nên
nên tốt
tốt đẹp.
đẹp.

Học
Học để
để làm
làm ng
ngời,
ời, học
học để
để

biết
biết đạo.
đạo.


cực
cực

Điểm
Điểm tích
tích

Coi
Coi trọng
trọng
mục
mục tiêu
tiêu đạo
đạo
đức
đức của
của việc
việc
học
học

Điểm
Điểm cần
cần bổ
bổ

sung
sung
Mục
Mục đích
đích
học
học không
không chỉ
chỉ
là
là rèn
rèn luyện
luyện
đạo
đạo đức
đức mà
mà
còn
còn rèn
rèn năng
năng
lực
lực trí
trí tuệ
tuệ để
để
con
con ng
ngời
ời có

có sức
sức
mạnh
xây
mạnh
xây
dựng,
dựng, cải
cải tạo
tạo xã
xã
hội
hội trên
trên mọi
mọi
lĩnh
lĩnh vực.
vực.


Tiết 103: Văn bản: BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC

(Luận học pháp)
I.Tìm hiểu chung
II.Đọc- hiểu văn bản
1.Đọc, chú thích
2.Thể loại, bố cục.
3.Phân tích
a. Mục đích của việc học

La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp

Phê phán những lệch lạc sai trái
của việc học
+ Lối học hình thức, cầu danh lợi


Tit 103 : Vn bn
I.Tỡm hiu chung
II.c, hiu vn bn
3.Phõn tớch
a. Mc ớch ca vic hc:

(Lun hc phỏp)

-> Mc ớch chõn chớnh ca vic hc
l hc lm ngi
Phờ phỏn li hc lch lc, sai
trỏi:
+Li hc hỡnh thc, cu danh li

La Sn Phu T-Nguyn Thip-

Em hiểu
thế nào là
lối học
hình thức
hòng cầu
danh lợi?

Lối học
hình thức:
Học nh con
vẹt, nhại lại
những điều
ngời khác nói
chứ không
hiểu, học
thuộc lòng
câu chữ mà

Học để
cầu danh
lợi: Học mà
không cần
hiểu, bằng
mọi cách
mong có
danh tiếng
để tin thõn ,
đợc lợi lộc,