Bài 25. Bàn luận về phép học (Luận học pháp)

Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi
Đọc thuộc lòng bài “Nước Đại
Việt ta”.Nêu nội dung của đoạn
trích?


Đáp
án :kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi
Để xác định độc lập chủ quyền của dân tộc, tác giả
dựa vào năm
yếu
tố tố
căn
bản
sau:
những
yếu
căn
bản
nào?

- Nền văn hiến lâu đời.
- Cương vực lãnh thổ.
- Phong tục tập quán.
- Lịch sử riêng.
- Chế độ riêng.


Kiểm tra bài cũ

Hãy nối khái niệm ở cột bên phải tơng ứng với nội
dung
ở cột bên trái?
1 Cáo

Dùng để cổ động, thuyết phục hoặc

a kêu gọi chống thù trong giặc ngoài.
Dùng để trình bày một chủ trơng
b hay công bố kết quả một việc lớn để
Dùng
để
trình
mọi ng
ời
biết.bày một chủ trơng
b hay
công bố kết quả một việc lớn để

2 Hịch

Dùng để cổ động, thuyết phục hoặc

ngời biết.
a mọi
kêu gọi chống thù trong giặc ngoài.

c
3 Chiếu
4 Tấu

Thần dân gửi lên vua chúa để trình
bày sự việc, ý kiến, đề nghị.

d Ban bố mệnh lệnh của nhà vua.
d Ban bố mệnh lệnh của nhà vua.
c

Thần dân gửi lên vua chúa để trình
bày sự việc, ý kiến, đề nghị.


Kim tra bi c
Nờu ni dung chớnh ca
on trớch Nc i
Vit ta?
Nhân bất học bất tri lí, ngọc bất trác bất
thành khí, từ thủa xa ông cha ta đã coi việc
học hành là nền tảng của sự nhận thức, vậy học
nh thế nào để đạt hiệu quả và thật sự có ích,
đó cũng chính là vấn đề mà La Sơn Phu Tử
Nguyễn Thiếp bàn luận rất đầy đủ và dễ hiểu
trong bài học mà chúng ta tim hiờu hụm nay.



(Luận học pháp)
La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp

Tiết
101

Bàn luận về
(Luận học pháp) La Sơn phu tử Ng
phép học

I. Tim hiờu chung:
1. Tác giả:

Em hiu gi về cuc i v s
nghip ca tác giả Nguyễn
Thiếp?


TiÕt
(LuËn
101
I. Tìm hiểu chung:

häc ph¸p) La S¬n phu tö Ngu

1. Tác giả:
La Sơn phu tử, hay “Lam Hồng Dị Nhân”. Nguyễn Thiếp tiên sinh, huý là Minh, tự
là Quang Thiếp, sinh ngày 25 tháng 8 năm Quý Mão (1723) niêu hiệu Lê Bảo Thái năm thứ 4
tại làng Mật Thôn, xã Nguyệt Úc hay Nguyệt Áo (tục gọi là Nguyệt Ao), tổng Lai Thạch,
huyện La Sơn (nay là phủ Đức Thọ), tỉnh Hà Tĩnh. Tổng La Thạch sau này lại thuộc về
huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Nhưng trong cả cuộc đời, Nguyễn Thiếp có rất nhiều tên tự
hay tên hiệu, hoặc do Tiên sinh tự đặt, hoặc do người đương thời xưng tặng, chẳng hạn: Khải
Xuyên, Lạp phong cư sĩ, Điên ẩn, Cuồng ẩn, Hạnh am, Hầu lục niên, Lục niên Tiên sinh, La

Giang phu tử, La Sơn phu tử...
Mỗi danh hiệu đều có một lý do và hoàn cảnh riêng biệt. Một nhân tài thế kỉ XVIII, đỗ
tam trường thi Hội, làm quan đến Tri phủ rồi về ở ẩn trên núi Thiên Nhẫn (Hà Tĩnh). Sau
nhiều lần mời, ông đồng ý giúp vua Quang Trung Nguyễn Huệ với vai trò “quân sư” giữ chức
Viện trưởng Viện Sùng Chính, có công cải cách các mặt văn hóa - xã hội thời Tây Sơn…


(Luận học pháp)
I- TÌM HIỂU CHUNG:

1/ Tác giả:



La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp


I. TèM HIU CHUNG:
1. Tỏc gi :
-Nguyễn Thiếp: (1723-1804).
-Tự :Khải Xuyên, hiệu: Lạp Phong C
Sĩ, ngời đơng thời gọi là La Sơn
Phu Tử.
-Quê quán: Hà Tĩnh.
- Là ngời đức trọng, tài cao.


I TÌM HIỂU CHUNG:

La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp

1/ Tác giả:
2/ Tác phẩm:
a/ Thể loại:Tấu



- Thể loại văn thư của bề
tôi→ trình lên vua chúa
những kiến nghị, đề nghị
của mình.
-PTBĐ :nghị luận

Loại
hình
Văn
bản
tấuviết
hàitheo
cóthể
thuộc
thuộc
phương
thức
loạithể
gì?loại
Nêu
tấu
nghị
biểu

đạtluận
nào?
hiểu
biết
trung
Thuộc
giai
của đại
em
về
không?
đoạn
thể văn
loại học
đó?
nào?


Bµi
BµitÊu
tÊu
((cña
cñaNguyÔn
NguyÔnThiÕp
ThiÕp
göi
göivua
vuaQuang
Quang
Trung

Trung))

Qu©n
Qu©n®øc
®øc
((§øc
§øccña
cña
vua
vua))

D©n
D©nt©m
t©m
((Lßng
Lßngd©n
d©n
))

Häc
Häcph¸p
ph¸p
((PhÐp
PhÐp
häc
häc))


So sánh:Chiếu, Hịch, Cáo với Tấu?
Thể loại

Khác

Giống

Chiếu, Hịch, Cáo

Là các thể văn
do vua, chúa
ban truyền
xuống thần dân.

Tấu
Là một loại văn
thư của bề tôi ,
thần dân gửi lên
vua, chúa .

Đều là văn nghị luận trung đại
được viết bằng văn xuôi, văn vần
hoặc văn biền ngẫu.


I TÌM HIỂU CHUNG:
1/ Tác giả:
2/ Tác phẩm:
a/ Thể loại:
b/ Xuất xứ:

La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp



Phần ba của bản tấu
Nguyễn Thiếp dâng vua
Quang Trung khi ông hội
kiến vua ( 8 – 1791 ).

Nêubản
Văn
có xuất
kết cấu
xứ văntự
(trình
bản?
lập
luận)
như thế
nào?


c. Bè côc: 3 phÇn
§o¹n 1: Tõ ®Çu ®Õn ®Òu do
nh÷ng ®iÒu tÖ h¹i Êy: Bµn vÒ
hãy
bố
cục
môcEm
®Ých
cña

viÖc
Em
hãy xác
xác định
định
bốhäc.
cục của
của
văn
vănbản?
bản?
§o¹n 2: TiÕp ®Õn xin chí bá
qua: Bµn vÒ c¸ch häc.
§o¹n 3: Phần còn lại: Bµn vÒ t¸c
dông cña phÐp häc ch©n
chÝnh.


Tiết 101: Văn bản: BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC

(Luận học pháp)
La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp

I.Tìm hiểu chung

.Đọc, chú thích

* Đọc

BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC
( Luận học pháp)
“ Ngọc không mài, không thành đồ vật; người không học, không biết rõ đạo”. Đạo
là lẽ đối xử hàng ngày giữa mọi người. Kẻ đi học là học điều ấy. Nước Việt ta, từ khi
lập quốc đến giờ, nền chính học đã bị thất truyền. Người ta đua nhau lối học hình thức
hòng cầu danh lợi, không còn biết đến tam cương ngũ thường. Chúa tầm thường thần
nịnh hót. Nước mất nhà tan đều do những điều tệ hại ấy.
Cúi xin từ nay ban chiếu thư cho thày trò trường học của phủ, huyện, các trường tư,
con cháu các nhà văn võ, thuộc lại ở các trấn cựu triều, đều tuỳ đâu tiện đấy mà đi học.
Phép dạy, nhất định theo Chu Tử. Lúc đầu học tiểu học để bồi lấy gốc.Tuần tự học
tiến lên học đến tứ thư, ngũ kinh, chư sử. Học rộng rồi tóm lược cho gọn, theo điều học
mà làm.Hoạ may kẻ nhân tài mới lập được công, nhà nước nhờ thế mà vững yên.Đó
mới thực là cái đạo ngày nay có quan hệ tới lòng người.Xin chớ bỏ qua.
Đạo học thành thì người tốt nhiều; người tốt nhiều thì triều đình ngay ngay ngắn mà
thiên hạ thịnh trị.
Đó là mấy điều,thành thật xin dâng.Chẳng quản lời nói vu vơ, cúi mong Hoàng
thượng soi xét.
Kẻ hèn thần cung kính tấu trình.
( La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp, theo La Sơn Yên Hồ.
Hoàng Xuân Hãn, tập II,NXBGD, Hà Nội,1998)


(Luận học pháp)
La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp

* Chính học: học theo con
đường đúng đắn, chính nghĩa.
* Thịnh trị: ổn định, phát triển trong
thái bình (xã hội, đất nước).

I TÌM HIỂU CHUNG:
II ĐỌC - HỂU VB:



La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp


I TÌM HIỂU CHUNG:
II ĐỌC - HỂU VB:

La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp



1. Mục đích chân chính của việc học:

- “ Ngọc không mài ... đạo ”.
→ Cách giải thích giản dị, dễ hiểu.
+ “ Đạo”: Là lẽ đối xử giữa mọi
người:
 Học để làm người có đạo đức,
có tri thức.

Nhận
Vậy
Tìm
Vậy
Quan

xét
cách
Nhận
“người
những
mục
điểm
mà
giải
thích
xét
cách
biết
rõ
luận
đích
điểm
Nguyễn
khái
niệm
sửchính
dụng
đạo”là
chân
Thiếp
đặt
“đạo”
ở
luận
cứ

ở
người
được
chính
nêu
ra
ở
đây
tác
giả?
tác
giả?
như
thế
ởlà
của
quan
việc
gì?
nào?
điểm
học là
này?
gì?


Điểm
Điểm tích
tích

Điểm
Điểm cần
cần bổ
bổ
cực
sung
cực
sung
Mục
đích
Coi
trọng
Mục
đích
CoiTheo
trọng
em,
quan
niệm
Theo
em, quan
niệm
học
không
chỉ
mục
tiêu
đạo
học
không

chỉ
mục tiêu
đạo
về
mục
đích
của
việc
về mục
đích của
việc
là
rèn
luyện
đức
của
việc
là
rèn
luyện
đức của
việc
học
nh
thế
có
điểm
học
nh
thế

có
điểm
đạo
đức
mà
học
đạo
đức
mà
học
nào
tích
cực
cần
đ
ợc
nào tích cực còn
cần đrèn
ợc
năng
còn
rèn
năng
phát
huy
?
Có
những
phát huy ? Cólực
những

trí
tuệ
để
lực
trí
tuệ
để
điểm
nào
cần
đ
ợc
bổ
điểm nào cần con
đợc bổ
ng
ời
có
con
ng
ời
có
sung
?
sung ?
sức
sức mạnh
mạnh xây
xây
dựng,

dựng, cải
cải tạo
tạo xã
xã
hội
hội trên
trên mọi
mọi
lĩnh
lĩnh vực.
vực.


I. TÌM HIỂU CHUNG:
II. ĐỌC – HIỂU VB:

La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp



1. Mục đích chân chính của việc học:
2. Phê phán quan niệm không đúng đắn về việc học:
- Lối học chuộng hình thức.
- Học cầu danh lợi cho cá
nhân.

Tác giả
đã phê
phán lối
học lệch

lạc, sai trái
nào?


Tit 101 : Vn bn
I.Tỡm hiu chung
II.c, hiu vn bn

(Lun hc phỏp)

La Sn Phu T-Nguyn Thip-

Em hiểu
thế nào là
lối học
hình thức
hòng cầu
danh lợi?

Lối học
hình thức:
Học nh con
vẹt, nhại lại
những điều
ngời khác nói
chứ không
hiểu, học
thuộc lòng
câu chữ mà

Học để
cầu danh
lợi: Học mà
không cần
hiểu, bằng
mọi cách
mong có
danh tiếng
để tin thõn ,
đợc lợi lộc,


Tiết 101

Bµn luËn vÒ
phÐp(LuËn
hächäc

I. Tìm hiểu chung:
II. Hiểu văn bản:

ph¸p)

Để phê phán về những biểu hiện lệch lạc sai trái trong việc học,
tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gi?

- NT: Phép: Liệt kê

Em hãy liên hệ với những biểu hiện sai trái

I. TÌM HIỂU CHUNG:
II. ĐỌC – HIỂU VB:

La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp



1. Mục đích chân chính của việc học:
2. Phê phán quan niệm không đúng đắn về việc học:
- Lối học chuộng hình thức.
- Học cầu danh lợi cho cá
nhân.
 Chúa tầm thường, thần nịnh
hót ( nước mất, nhà tan )

Hậu
quả của
lối học
này?