Bài 20. Tức cảnh Pác Bó

I/ C, TèM HIU CH THCH
1, Tỏc gi:
- H Chớ Minh(1890-1969) v lónh t thiờn ti ca dõn
tc, nh CM li lc, danh nhõn vn húa th gii
- Ngi ng thi l nh vn, nh th ln ca dõn tc
2, Tỏc phm:
* Hon cnh sỏng tỏc: nm 1941
* c
* T khú:
* Phng thc biu t: Biu cm, kt hp t s, miờu t
* Th th:Tht ngụn t tuyt
* B cc:
2 phn
+ Ba cõu th u : Cuc sng ca Bỏc ni nỳi rng Pỏc Bú.
+ Cõu th cui : Cm nhn ca Bỏc v cuc i cỏch mng.

Sáng ra bờ suối, tối vào hang,
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn
sàng.
Bàn đá chông chênh dịch sử
Đảng,
Cuộc đời cách mạng thật là
sang.


I/ ĐỌC, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
1, Tác giả:
2, Tác phẩm:
II/ ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN
1, Cuộc sống của Bác nơi núi

rừng Pác Bó:
* Câu thơ thứ nhất
- Điều kiện chỗ ở rất khó khăn
- Nếp sống nhịp nhàng hòa hợp
với thiên nhiên
=> Bác sống ung dung tự tại, vợt
lên hoàn cảnh

S¸ng ra bê suèi, tèi vµo
S¸ng rabê suèi tèivµohang
hang,

><
><
><

=> Thời gian
=> Hoạt động
=> Nơi chốn

Biện pháp đối: => Làm nổi bật nếp sống
của Bác nhịp nhàng hòa hợp với thiên
nhiên


I/ ĐỌC, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
Ch¸o bÑ rau m¨ng vÉn
vÉn s½n sµng.
1, Tác giả:
2, Tác phẩm:

II/ ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN
1, Cuộc sống của Bác nơi núi
rừng Pác Bó:
Bài tập: Câu thơ này có thể hiểu theo
* Câu thơ thứ nhất
hai cách:
- Điều kiện chỗ ở rất khó khăn
+ Cách hiểu  thứ nhất: Lương thực,
- Nếp sống nhịp nhàng hài hòa
với thiên nhiên
thực phẩm ở đây là “ cháo bẹ, rau măng”
=> Bác sống ung dung tự tại, vượt
luôn sẵn có, thật đầy đủ tới mức dư
lên hoàn cảnh
thừa,.
* Câu thơ thứ hai
+ Cách hiểu thứ 2: Dù phải ăn “cháo
- Bữa ăn đạm bạc, thiếu thốn
bẹ, rau măng” rất cực khổ nhưng tinh
- Thể hiện tinh thần lạc quan, vui
thần vẫn “sẵn sàng”
đùa dí dỏm của Bác
Theo em cách hiểu nào sẽ phù hợp
=> Bác là người lạc quan, làm
hơn với tính cách của Bác và tinh
chủ cuộc sống
thần của bài thơ?

Những món ăn
dân dã đạm bạc

I/ C, TèM HIU CH THCH
1, Tỏc gi:
2, Tỏc phm:
II/ C, HIU VN BN
1, Cuc sng ca Bỏc ni nỳi
rng Pỏc Bú:
* Cõu th th nht
- iu kin ch rt khú khn
- Np sng nhp nhng hi hũa
vi thiờn nhiờn
=> Bỏc sng ung dung t ti, vt
lờn hon cnh

* Cõu th th hai

- Ba n m bc, thiu thn
- Th hin tinh thn lc quan, vui
ựa dớ dm ca Bỏc
=> Bỏc l ngi lc quan, lm
ch cuc sng

* Cõu th th ba

- iu kin lm vic khú khn
- Cụng vic ln lao, thiờng liờng

=> Tinh thn lc quan, tm vúc
v i ca Bỏc

Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng,
iu kin lm vic rt
khú khn thiu
thn,tm b

Cụng vic ln lao,
thiờng liờng, cú ý
ngha vi ton dõn
tc

Tinh thn lc quan,
tm vúc v i, s hi sinh ln lao
ca Bỏc dnh cho dõn tc


I/ ĐỌC, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
1, Tác giả:
2, Tác phẩm:
II/ ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN
1, Cuộc sống của Bác nơi núi
rừng Pác Bó:
- Điều kiện nơi ăn, chốn ở, chổ làm
việc của Bác rất khó khăn
- Tinh thần của Bác luôn vui tươi,yêu
thiên nhiên, lạc quan cách mạng

2, Cảm nhận của Bác về cuộc
đời Cách mạng
* Câu thơ cuối

=> Cuộc đời cách mạng gian khổ
những thật đẹp
=> Bác là người yêu thiên nhiên,
lạc quan cach mạng, yêu nước
yêu dân tộc sâu sắc

Cuéc ®êi c¸ch m¹ng

thËt lµ sang.

Có ý kiến cho rằng: chữ sang kết
thúc bài thơ được coi là “nhãn tự” kết
Theo
saotinh
Bác
thấy
cuộc
đời cách
tinh, em
tỏa vì
sáng
thần
của
bài thơ.
mạng
củanhận
mìnhđược
“thậtgiá
là trị

sang”?
Em cảm
của chữ đó
A.như
Sang
Bác được làm cách mạng, tin tưởng
thếvìnào?
vào tương lai tươi sáng của đất nước
B. Sang vì được sống chan hòa với thiên nhiên
núi rừng
- Chữ sang hiệp vần với các câu thơ
C. Sang vì Bác luôn có tinh thần lạc quan trong
trên, là vần bằng, là âm mở tạo âm
cuộc sống cách mạng đầy gian khổ
điệu vui tươi lan tỏa
D. Cả 3 ý trên
- Chữ sang kết tinh toàn bộ tinh thần
của bài thơ: tình yêu thiên nhiên, tinh
thần lạc quan cuộc sống, lạc quan CM..
=> nó chính là nhãn tự của bài thơ


I/ ĐỌC, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
1, Tác giả:
2, Tác phẩm:
II/ ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN
1, Cuộc sống của Bác nơi núi
rừng Pác Bó:
- Điều kiện nơi ăn, chốn ở, chổ làm
việc của Bác rất khó khăn

- Tinh thần của Bác luôn vui tươi,yêu
thiên nhiên, lạc quan cách mạng

2, Cảm nhận của Bác về cuộc
đời Cách mạng
* Câu thơ cuối
=> Cuộc đời cách mạng gian khổ
những thật đẹp

Bài thơ có sự kết hợp giữa 2 yếu tố: cổ điển
và hiện đại. Em hãy xác định các yếu tố đó.
Yếu tố

Cổ điển

Đề tài thiên nhiên
Dịch sử Đảng, làm
cách mạng
Thi liệu cổ: thiên nhiên
núi rừng sông suối
Thú lâm tuyền, an bần
lạc đạo
Sống chủ động, lạc
quan cách mạng
Giọng điệu đùa vui
hóm hỉnh
Thể thơ tứ tuyệt
đường Luật
Viết bằng chữ quốc
ngữ

Chóc mõng b¹n ®· tr¶

Hiện đại


I/ ĐỌC, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
1, Tác giả:
2, Tác phẩm:
II/ ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN
1, Cuộc sống của Bác nơi núi
rừng Pác Bó:
- Điều kiện nơi ăn, chốn ở, chổ làm
việc của Bác rất khó khăn
- Tinh thần của Bác luôn vui tươi,yêu
thiên nhiên, lạc quan cách mạng

2, Cảm nhận của Bác về cuộc
đời Cách mạng
* Câu thơ cuối
=> Cuộc đời cách mạng gian khổ
những thật đẹp

TỨC CẢNH PÁC BÓ

CỔ ĐIỂN
- Đề tài
- Thi liệu
- Thể thơ
- Thú lâm tuyền

- ......

HIỆN ĐẠI
- Cảm xúc CM
- Lạc quan CM
- Giọng diệu
- Ngôn ngữ
- ....

PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH


I/ ĐỌC, TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
1, Tác giả:
2, Tác phẩm:
II/ ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN
1, Cuộc sống của Bác nơi núi
rừng Pác Bó:
2, Cảm nhận của Bác về cuộc
đời Cách mạng
III/ TỔNG KẾT
1, Nghệ thuật:
Thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt đường
luật, ngắn gọn, hàm xúc.Lời thơ
bình dị pha giọng vui đùa hóm hỉnh.
Nghệ thuật đối, tứ thơ độc đáo, bất
ngờ và sâu sắc

2, Nội dung:
Phong thái ung dung, niềm vui, lạc

quan cách mạng của Bác trong
cuộc sống gian khổ ở Pác Bó

IV/ LUYỆN TẬP:

Bài tập 1: Sưu tầm những câu thơ, bài thơ
Những ý nào là đúng với nghệ thuật độc
của Bác mà em thích?
đáo của bài thơ
A, Thể
ngôncủa
tứ tuyệt
Mộtthơ
số Thất
vần thơ
Bác: đường luật,
ngắn
gọn,
hàm
xúc.khuya
-Bài
thơ:
Cảnh
B, Lời
thơthơ:
bình
dị pha
giọng
vui đùa hóm
- Bài

Răm
tháng
giêng
hỉnh- Bài thơ: Pác Bó hùng vĩ
C, Nghệ
đối, tứ
thơ Việt
độc Bắc
đáo, bất ngờ
- Bài thuật
thơ: Cảnh
rừng
và sâu
sắcthơ : Nhật kí trong tù
- Tập
D, Phong
thái ung
dung,
niềm tin vững chắc
- Thơ chúc
tết của
Bác
về sự
thắng lợi của cách mạng
- ....
E, Ý A,B,C
Bài tập 2: Tình cảm của em sau khi được
học thơ Bác

* Học bài:
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Nắm được nội dung của bài.
- Làm bài tập 2 phần luyện tập
(Viết 1 đoạn văn theo cấu trúc quy nạp)
* Soạn bài:
- Soạn : Câu cầu khiến .


CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH


S3


*Đặc điểm thể thơ “Tứ tuyệt”
- Là thể thơ được du nhập từ Trung Quốc
thường gọi là thơ Luật Đường
- Có bốn câu, mỗi câu có bảy tiếng.
- Cấu trúc nội dung  bài thơ theo trình tự :
Khai, thừa, chuyển, hợp với hai câu đầu
tả cảnh, hai câu sau thể hiện tâm trạng.
- Gieo vần ở các tiếng cuối của các câu
thơ. Thường có nhịp 4/3
S4


20 năm sau, khi cuộc kháng chiến chống Pháp
(1946-1954) vừa kết thúc được mấy năm, Bác

đã trở lại thăm chốn cũ, người xưa để đền đáp
lại ân tình của chiến sỹ, đồng bào đã dành cho
Cách mạng trong những năm đầy gian khổ,
thiếu thốn, khó khăn. Về Trường Hà (Hà Quảng,
Cao Bằng) lần này, Bác tức cảnh làm bài thơ
"Thăm lại hang Pác Bó":

Hai mươi năm trước ở hang này
Đảng vạch con đường đánh Nhật Tây
Lãnh đạo toàn dân ta chiến đấu
Non sông gấm vóc có ngày nay.
S8