Bài 11. Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh

Chào mừng các
thầy cô giáo đến
thăm lớp dự giờ !


Tiết 44 Bài 11

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN
THUYẾT MINH

I. VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG
CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH

1. Văn bản thuyết minh trong đời sống
con người.

a. Văn bản CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH
b. Văn bản TẠI SAO LÁ CÂY CÓ
c. Văn bản HUẾ
MÀU XANH LỤC


Tiết 44 Bài 11

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN
THUYẾT MINH

I. VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG
CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH

1. Văn bản thuyết minh trong đời sống

con người.
a. Văn bản CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH



Thân cây làm máng.

Lá làm tranh.

Cọng lá làm vách

Nước dừa để uống, để làm thức ăn, bánh kẹo.

…mang nhiều lợi ích và gắn bó với cuộc sống.


Tiết 44 Bài 11
?

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN
THUYẾT MINH

I. VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG
CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH

1. Văn bản thuyết minh trong đời sống
con người.
a. Văn bản CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH

b. Văn bản TẠI SAO LÁ CÂY CÓ

MÀU XANH LỤC?

Văn bản Cây dừa Bình Định trình bày,
giới thiệu, giải thích điều gì?
+ Trình bày lợi ích riêng của cây dừa, cái
riêng này gắn với những đặc điểm của cây
dừa Bình Định.



Chất diệp lục trong lá cây có màu xanh lục vì nó hút các
tia sáng có màu khác nhưng không thu nhận màu xanh
lục và lại phản chiếu màu này, do đó mắt ta mới nhìn
thấy màu xanh lục.


Nếu
Nếu ta
ta chiếu
chiếu chất
chất diệp
diệp lục
lục của
của lá
lá cây
cây bằng
bằng nguồn
nguồn
sáng
sáng màu

màu đỏ,
đỏ, chất
chất này
này sẽ
sẽ thu
thu nhận
nhận các
các tia
tia màu
màu đỏ,
đỏ,
nhưng
nhưng vì
vì không
không có
có tia
tia sáng
sáng màu
màu xanh
xanh lục
lục để
để
phản
phản chiếu
chiếu lại,
lại, nên
nên ta
ta nhìn
nhìn vào
vào lá

lá cây
cây chỉ
chỉ thấy
thấy một
một
màu
màuđen
đen sì.
sì.


Tiết 44 Bài 11

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN
THUYẾT MINH

I. VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG
CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH

1. Văn bản thuyết minh trong đời sống
con người.
a. Văn bản CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH
+ Trình bày lợi ích riêng của cây dừa, cái
riêng này gắn với những đặc điểm của cây
dừa Bình Định.

b. Văn bản TẠI SAO LÁ CÂY CÓ
MÀU XANH LỤC?
c. Văn bản HUẾ

? Văn bản tại sao lá cây có màu xanh
lục trình bày, giới thiệu, giải thích điều
gì?
+ Giải thích tác dụng của chất diệp lục đối
với màu xanh đặc trưng của lá cây.



Tiết 44 Bài 11

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN
THUYẾT MINH

I. VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG
CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH

1. Văn bản thuyết minh trong đời sống
con người.
a. Văn bản CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH
+ Trình bày lợi ích riêng của cây dừa, cái
riêng này gắn với những đặc điểm của cây
dừa Bình Định.

b. Văn bản TẠI SAO LÁ CÂY CÓ
MÀU XANH LỤC?

+ Giải thích tác dụng của chất diệp lục đối
với màu xanh đặc trưng của lá cây.

b. Văn bản HUẾ

? Văn bản Huế trình bày, giới thiệu, giải
thích điều gì?
+ Giới thiệu Huế với tư cách là một trung
tâm văn hóa nghệ thuật lớn của Việt Nam.
Nơi có đặc điểm riêng độc đáo.


Tiết 44 Bài 11

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN
THUYẾT MINH

I. VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG
CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH

1. Văn bản thuyết minh trong đời sống
con người.
2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết
minh

?Em
thường gặp những văn bản đó
? Trong thực tế, khi nào ta dùng các văn
ở bản
đâuđó?
?
+ Khi cần có những hiểu biết khách quan về
đối
tượngkể

( sựthêm
vật, sự
việc,
kiện…)
? Hãy
một
vàisựvăn
bảnthì
phải
dùng
vănmà
bảnem
thuyết
minh.
cùng
loại
biết?
+ Các văn bản thuyết minh
- Cầu Long Biên một nhân chứng lịch sử
- Ca Huế trên Sông Hương.
-...


Tiết 44 Bài 11

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN
THUYẾT MINH

I. VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG
CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH

1. Văn bản thuyết minh trong đời sống
con người.
2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết
minh

Thảo luận theo bàn
+ Dãy bàn 1:
a) Các văn bản trên có thể xem là văn bản
tự sự ( hay miêu tả, nghị luận, biểu cảm)
không? Tại sao? Chúng khác các văn
bản ấy ở chỗ nào?
+ Dãy bàn 2:
b) Các văn bản trên có những đặc điểm
chung nào làm chúng thành một kiểu
riêng?
+ Dãy bàn 3:
c) Các văn bản trên đã thuyết minh về đối
tượng bằng những phương thức nào


SỰ
SỰKHÁC
KHÁCNHAU
NHAUGIỮA
GIỮAVĂN
VĂNBẢN
BẢNTHUYẾT
THUYẾTMINH
MINHVỚI

VỚICÁC
CÁCVĂN
VĂN
BẢN
BẢNKHÁC
KHÁC
Tự sự

Miêu tả

Nghị luận

- Trình bày sự
việc, diễn biến,
nhân vật, cốt
truyện…

- Trình bày chi
tiết, cụ thể. Giúp
người đọc hình
dung ra sự vật,
con người…

-Trình bày ý
kiến, luận điểm
- Thể hiện quan
điểm của người
viết bằng suy
luận và lí lẽ…

Biểu cảm

- Bộc lộ cảm xúc
chủ quan của
người viết về đối
tượng…

=> Văn bản thuyết minh: Cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất,
nguyên nhân của các sự vật, hiện tượng…


Tiết 44 Bài 11

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN
THUYẾT MINH

I. VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG
CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH

1. Văn bản thuyết minh trong đời sống
con người.
2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết
minh

* Ghi nhớ ( SGK tr 117)

+ Dãy bàn 2:
b) Các văn bản trên có những đặc điểm
chung nào làm chúng thành một kiểu
riêng ?

Ngôn ngữ của các văn bản trên có đặc
- Đặc điểm chung
củagì?
văn bản thuyết
điểm
Dãyminh:
bàn 3:
+ Tri
thuyết minh
c)
Cácthức
văntrong
bản văn
trênbản
đã thuyết
minhkhách
về
quan,
xác thực,
ích cho
con người.
đối tượng
bằnghữu
những
phương
thức
nào?
+ Trình bày những đặc điểm tiêu biểu của
đối tượng.
- Trình bày, giới thiệu, giải thích.

- Trình bày bằng ngôn ngữ chính xác, rõ
ràng, chặt chẽ, hấp dẫn.


Tiết 44 Bài 11

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN
THUYẾT MINH

I. VAI TRÒ VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG
CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH

1. Văn bản thuyết minh trong đời sống
con người.
2. Đặc điểm của văn bản thuyết minh
* Ghi nhớ ( sgk tr 117)
II. LUYỆN TẬP
Bài tập 1
a) Văn bản khởi nghĩa Nông Văn Vân là văn
bản thuyết minh vì: Cung cấp kiến thức lịch
sử, người thật, việc thật
b) Văn bản con giun đất là văn bản thuyết
minh vì: Cung cấp kiến thức sinh vật,

Bài tập 2
=> Văn bản nghị luận đề xuất một
hành động tích cực bảo vệ môi
trường.
- Tác dụng : Làm người đọc, người
nghe hiểu sâu về tác hại của bao bì

ni lông, từ đó làm cho lời kêu gọi có
sức thuyết phục hơn.
Bài tập 3


? Các văn bản khác như tự sự, nghị luận, biểu cảm,
miêu tả có cần yếu tố thuyết minh không? Vì sao?
•Trả Lời: - Các văn bản nghị luận, tự sự, biểu cảm, miêu tả cần có
yếu tố thuyết minh.
- Vì :
+ Văn bản tự sự : Thuyết minh làm cho văn bản tự sự trở
nên sinh động.
+ Văn bản miêu tả: Thuyết minh làm cho hình ảnh miêu
tả nổi bật hơn.
+ Văn bản biểu cảm : Thuyết minh làm cho bài văn biểu
cảm thêm sinh động và sâu sắc.
+ Văn bản nghị luận: Thuyết minh làm cho vấn đề nghị
luận, luận điểm thuyết phục hơn.


Bài tập củng cố


Câu 1: Đặc điểm quan trọng để phân biệt văn bản
thuyết minh với các kiểu văn bản khác?
a. Cung cấp những tri thức hư cấu và sự vật, sự việc.
b. Cung cấp những tri thức mà người đọc suy luận ra
từ sự vật, sự việc.
c. Cung cấp những tri thức khách quan về sự vật,
sự việc giúp cho người đọc có thể hiểu đầy đủ về

sự vật, sự việc.
d. Cung cấp cho người đọc những tình cảm chủ quan
của người viết về sự vật, sự việc.

O


Câu 2: Phương thức biểu đạt của văn bản thuyết
minh là:
a. Giới thiệu, miêu tả
b. Biểu cảm, giải thích
c. Miêu tả, biểu cảm
d. Trình bày, giới thiệu, giải thích.

O


Bản đồ tư duy


HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ

- Tìm đọc các văn bản thuyết minh.
- Hoàn thành các bài tập còn lại.
- soạn bài “Ôn dịch, thuốc lá”.


CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM
CHÚC CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM MẠNH KHỎE