Bài 10. Ôn tập truyện kí Việt Nam

Thanh Tịnh
Nguyên
Ngô
Hồng
Tố
NamTất
Cao

Em thử đoán xem hình ảnh sau đây minh hoạ cho
truyện kí Việt Nam nào đã học từ đầu năm? Tác giả
là ai ?


I.Lập bảng thống kê các tác phẩm
truyện ký đã học trong học kỳ I:


ST
T

Tên VB,
tác giả

Phương
thức
biểu
đạt

1

Tôi đi học
Thanh Tònh
(19111988)

Tư sự,
miêu
tả,biểu
cảm

Thể
loại

Nội dung
chủ yếu

Kỉ niệm
trong sáng
Truyệ
về ngày
n
đầu tiên đi
học

Nghệ
thuật

Tự sự
miêu tả,
biểu

cảm, so
sánh


ST
T

2

Tên VB,
tác giả
Trong lòng
mẹ
Nguyên
Hồng
(1918-

Phương
thức
biểu
đạt

Tự sự,
miêu
tả,
biểu
cảm

Thể
loại

Nội dung
chủ yếu

Khát khao
tình thương
Hồi kí mẹ của
chú bé
Hồng

Nghệ
thuật

Hình ảnh
so sánh,
liên
tưởng


Phươn
g
Tên VB,
STT
thức
tác giả
biểu
Tức nước
đạt
3

vỡ bờ
Ngô tất
Tố
(1893-

Tự sự,
miêu
tả

Thể
loại
Tiểu
thuyết

Nội dung
chủ yếu

Nghệ
thuật

Vạch trần bộ

Ngòi bút
hiện thực,
tình
huống
bất ngờ

mặt tàn ác
của CĐPK,ca

ngợi nhân
phẩm cao đẹp
người nông


STT

4

Tên
VB,
tác
giả
Lão
Hạc
Nam Cao
(19151951)

Phươn
g
thức
biểu
Tự sự
đạt
Miêu
tả
Biểu
cảm

Nội

Thể
dung
loại
chủ
Số phận đau
yếu
thương và

Truyện phẩm chất
ngắn cao quý của
người nông
dân

Nghệ
thuật
Miêu tả
diễn biến
tâm lí
nhân vật


I.Lập bảng thống kê các tác phẩm
truyện ký đã học trong học kỳ I:
II.So sánh để thấy rõ những điểm giống
nhau và khác nhau về
nội dung tư tưởng và hình thức nghệ
thuật của ba văn bản 2.3.4
1)Sự giống nhau giữa 3 văn
(Trong
bản: Lòng mẹ, Tức nước vỡ bờ và lão

Hạc)


1)Ba văn bản “Trong lòng mẹ, Tức nước vỡ
bờ và lão Hạc” ra đời trong giai đoạn nào?
Đặc điểm của dòng văn học trong giai
đoạn này là gì?Phương thức biểu đạt.
=>Ra đời trong giai đoạn1930-1945. Đều là
văn xuôi hiện thực phê phán trước cách
mạng bắt nguồn từ những năm 20, phát
2)Đề mạnh
tài, chủ
ba văn
bản
trong giai
triển
mẽ đề
vàocủa
những
năm
1930=>Con
người
cuộc sống xã hội đương
đoạn này
làvà
gì?sự.
1945.Là
văn
tự
thời, miêu tả số phận con người cùng

khổ và
bò trò
vùinội
dập.
3)Nêu
giá
dung và nghệ thuật ba
=>Tư tưởng:Chan chứa tinh thần nhân đạo,
văn bản giai đoạn này.
yêu thương, trân trọng con người, tố cáo
những
tànhiện
ác, xấu
xa.
=>Bút gì
pháp
thực,
gần gũi với con
người, ngôn ngữ giản dò, cách kể chuyện
miêu
cụnhà
thể văn
hấp và
dẫn.
4)Kể tả,
têntâm
mộtlísố
tác phẩm
khác trong giai đoạn 1930 -1945 mà em đã
học

lớp Duy
6 và
7.
=>Phạm
Tốn(Sống
chết mặc bay), Thứ
quà của lúa non: Cốm (Thạch Lam), Tô Hoài


I.Lập bảng thống kê các tác phẩm
truyện ký đã học trong học kỳ I:
II.So sánh để thấy rõ những điểm giống
nhau và khác nhau về
nội dung tư tưởng và hình thức nghệ
thuật của ba văn bản 2.3.4
1)Sự giống nhau giữa 3 văn
(Trong
Lòng
mẹ,
nước vỡ
và
lão
bản: là
-Đều
văn
tự Tức
sự, truyêïn
kí bờ
hiện
đại

Hạc)
(1930-1945)
-Đề tài về con người cùng khổ và cuộc
sống xã hội đương thời.
-Đều có lối viết chân thật, gần đời
sống, rất sinh động.


BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Hãy chọn đáp án đúng nhất
về khái niệm truyện kí hiện đại
Việt Nam.
a)Truyện kí hiện đại Việt Nam ra
đời vào thời kỳ 1930 -1945.
b)Truyện kí hiện đại bao gồm các
thể
loại:Truyện
ngắn,
tiểu
thuyết, bút ký, hồi ký, phóng
sự, tùy bút.
c)Truyện

có

cốt

truyện,

nhân

I.Lập bảng thống kê các tác phẩm
truyện ký đã học trong học kỳ I:
II.So sánh để thấy rõ những điểm giống
nhau và khác nhau về
nội dung tư tưởng và hình thức nghệ
thuật của ba văn bản 2.3.4
1)Sự giống nhau giữa 3 văn
(Trong
Lòng
mẹ,
nước vỡ
và
lão
bản: là
-Đều
văn
tự Tức
sự, truyêïn
kí bờ
hiện
đại
Hạc)
(1930-1945)
-Đề tài về con người cùng khổ và cuộc
sống
XH đương
thời.
2)Sự

khác
nhau giữa
3 văn bản:Trong lòng mẹ,
-Đều
có vỡ
lốibờ,
viết
chân
Tức
nước
Lão
Hạcthật, gần đời
sống, rất sinh động.


Tên
Phươn
vă
Thể
g
n
loại
thứ
bả
c Bđ
n
Tron
Hồi Tự sự
g
kí

(Xen
lòn
(Trích trữ
g
)
tình)
mẹ
Tức
Tiểu
nươ
thuye
ùc
Tự sự
át
vỡ
(Trích)
bờ

Lã
o
Hạc

Truye
än
Tự sự
ngắ (Xen
n
trữ

Nội dung chủ

yếu
Nỗi đau của
chú bé Hồng
sống
thiếu
mẹ, tình thương
yêu
của chú
Phê phán
chế
bé
độ đối
tàn với
ác,
mẹ
bất nhân và
ca ngợi vẻ đẹp
tâm hồn, sức
sống
tiềm
tàng
của
người phụ nữ
Số phận
nông
thôn. của
người
nông
dân cùng khổ
và

nhân

ĐĐ nghệ
thuật

Văn hồi kí
chân
thực,
trữ tình, tha
thiết.
Khắc
hoạ
nhân vật và
miêu tả hiện
thực
một
cách
chân
thực,
sinh
Nhận
vật
động.
đào sâu tâm
lí, kể chuyện
tự nhiên, linh
hoạt,
chân
thực,

I.Lập bảng thống kê các tác phẩm truyện
ký đã học (học kỳ I):
II.So sánh để thấy rõ những điểm giống
nhaugiống
và khác
nhau3: văn
1)Sự
nhau giữa
bản:
-Đều là văn tự sự, truyêïn kí hiện đại (19301945)
-Đề tài về con người cùng khổ và cuộc sống
2)Sự
khác
nhau giữa 3 văn bản:
XH đương
thời.
-Đều
có lối
viết chân
thật,
gầnthức
đời sống,
* Về thể
loại:
* Về
phương
biểurất
đạt:
sinh

động.
- Trong
lòng mẹ: Hồi kí.- Trong lòng mẹ:Tự sự đan xen
- Tắt đèn: Tiểu thuyết.
trữ tình.
- Tắt đèn: Tự sự.
- Lão Hạchành
: Truyện
- Lãovăn:
Hạc:Tự
sự đan
xencảm
trữ
III.Thực
viết đoạn
Phát
biểu
ngắn.
tình. vật yêu thích nhất
nghó của em về nhân
hoặc đoạn văn em thích nhất sau khi học xong


ĐOẠN VĂN THAM KHẢO
Sức mạnh tiềm tàng ở nhân vật
Chò Dậu trong đoạn trích “Tức nước
vỡ bờ” của tác giả Ngô Tất Tố
làm cho em yêu thích nhất. Một
người đàn bà lực điền dòu hiền,
yêu thương chồng con hết mực,

sống nhẫn nhòn, chòu đựng, vò tha…
Nhưng khi chồng mình bò bọn lý
trưởng và cai lệ hành hạ, đánh
đập đến sức cùng lực kiệt, thì ở
trong chò như có một sức mạnh
tiềm tàng và chò đã dũng cảm


Kết luận:

Truyện kí hiện đại Việt Nam
( 1930 - 1945)

Nội dung
Phản ánh hiện thực xã hội, cuộc
sống, số phận và phẩm chất của
con người Việt Nam trước cách
mạng tháng Tám.

Nghệ thuật
Đa dạng, phong phú, mới mẻ về
thể loại; bút pháp hiện thực sinh
động, hấp dẫn, tinh tế.

Vai trò
Có giá trị tinh thần quan trọng, tạo cơ sở cho sự
phát triển của truyện kí hiện đại Việt Nam trong
các giai đoạn tiếp theo.

IV. Luyện tập:
Bài tập:
Chọn đáp án đúng nhất
Câu 1: Truyện kí là thể loại văn xi nghệ
thuật gồm truyện (truyện ngắn, tiểu
thuyết ...) và kí (hồi kí, phóng sự, tuỳ bút ...)
B. Sai.
A. Đúng.
Câu 2: Các tác phẩm Tôi đi học, Những
ngày thơ ấu, Tắt đèn, Lão Hạc
được sáng tác trong giai đoạn nào?
A. 1900 - 1930
C. 1945 - 1954

B. 1930 - 1945
D. 1955 - 1975


5. Nối nội dung ở cột A với nội dung thích hợp ở cột B để được những nhận
định chính xác về chủ đề của các văn bản truyện kí đã học?

A

B

1. Tơi đi học

a. Nói lên tình cảnh đáng thương của một
em bé mồ cơi cha và tình cảm sâu sắc của
em dành cho người mẹ bất hạnh

2. Trong lòng mẹ

b. Nói về một người nơng dân cùng khổ
bò chà đạp và đè nén thái q đã uất ức vùng
lên.

3. Tức nước vỡ bờ

c. Nói về một ơng lão nơng dân đã tự tử
bằng bả chó.để bảo tồn nhân cách của
mình.

4. Lão Hạc

d. Nói về tâm trạng hồi hộp, cảm giác
bỡ ngỡ nảy nở trong lòng một em nhỏ ở
ngày đầu tiên đến trường.


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1)Viết một đoạn văn hồi tưởng
lại buổi đến trường đầu tiên
của bản thân.
2)Câu thành ngữ“Tức nước vỡ
bờ”được chọn làm nhan đề đoạn
trích học có thoả đáng không?
3)Chuẩn bò học bài : “Thông tin
về ngày trái đất năm 2000”
(Đọc văn bản và soạn câu hỏi

trả lời trong SGK)