Bài 2. Trong lòng mẹ

TIẾT 5 – 6 TRONG LÒNG MẸ
(Trích “Những ngày thơ ấu” – Nguyên Hồng )

I. Đọc – Tìm hiểu
chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:

- Những ngày thơ ấu là tập
hồi kí về tuổi thơ cay đắng
của tác giả.
- Tác phẩm gồm 9 chương
(1940)
- .Đoạn trích “ Trong lòng
mẹ” là chương IV của tác
phẩm

-Nguyên Hồng (1918-1982)
tên khai sinh là Nguyễn
Nguyên Hồng,
quê ở thành phố Nam Định
-Trước cách mạng ông sống
chủ yếu ở thành phố cảng
Hải Phòng, trong một xóm
lao động nghèo
- Nguyên Hồng hướng ngòi
bút đến những người lao
động nghèo đặc biệt là phụ
nữ và trẻ em

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

“Những ngày thơ ấu” có thể coi là một tác
phẩm xuất sắc. Đây là tập hồi kí về tuổi thơ
ghi lại những rung động cực điểm của một
linh hồn trẻ dại
(Thạch Lam)
Chương 1: Tiếng kèn
Chương 2: Chúa xót thương chúng con
Chương 3: Trụy lạc
Chương 4: Trong lòng mẹ
Chương 5: Đêm Nô-En
Chương 6: Trong đêm đông
Chương 7: Đồng xu cái
Chương 8: Sa ngã
Chương 9: Một bước ngắn


TIẾT 5 – 6 TRONG LÒNG MẸ
(Trích “Những ngày thơ ấu” – Nguyên Hồng )
I. Đọc – Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:

2. Tác phẩm:

3. Bố cục:
- Phần 1: Từ đầu đến
“Người ta hỏi đến
chứ”
=>Cuộc đối thoại giữa
người cô và chú bé
Hồng
- Phần 2: Còn lại
=>Cuộc gặp gỡ giữa bé
Hồng và mẹ

4. Phương thức biểu
đạt:
 Tự sự kết hợp miêu
tả và biểu cảm.


TIẾT 5 – 6 TRONG LÒNG MẸ
(Trích “Những ngày thơ ấu” – Nguyên Hồng )
I. Đọc – Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
2.Tác phẩm:
3. Bố cục: 2 phần.
4. Phương thức biểu đạt:
 Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm.

II. Tìm hiểu văn bản:
1. Cuộc đối thoại giữa bé Hồng

và bà cô
*Hoàn cảnh của bé Hồng:
->Hoàn cảnh đáng thương mồ
côi bố, sống xa mẹ
* Thái độ của người cô
 Giả dối, mỉa mai, cay độc

-Gần đến ngày giỗ đầu của thầy
-Mẹ ở Thanh Hóa chưa về
-Ở với họ hàng
Gọi tôi đến bên cười hỏi:
-Hồng mày có muốn vào Thanh Hóa
với mẹ mày không?
Giọng ngọt:
-Mợ mày phát tài lắm, có như dạo
trước đâu
Vỗ vai tôi cười mà nói rằng:
-…Bắt mợ mày may vá sắm sửa cho
và thăm em bé chứ
Đổi giọng nghiêm nghị…chập chừng
nói tiếp
- Thánh tám là giỗ đầu cậu mày, mợ
mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu
mày, và mày còn phải có họ, có
hàng, người ta hỏi đến chứ


TIẾT 5 – 6 TRONG LÒNG MẸ
(Trích “Những ngày thơ ấu” – Nguyên Hồng )
I. Đọc – Tìm hiểu chung:

II. Tìm hiểu văn bản:
1. Suy nghĩ của bé Hồng về bà cô
*Hoàn cảnh của bé Hồng:
->Hoàn cảnh đáng thương mồ côi
bố, sống xa mẹ
* Thái độ của người cô
 Giả dối, mỉa mai, cay độc

*Thái độ của bé Hồng khi nghe câu
chuyện của bà cô về mẹ
 Tâm trạng đau đớn tủi cực
*Cảm nhận của bé Hồng về câu chuyện
của bà cô
 Hiểu rõ bản chất của người cô, đó là
con người có tính cách hẹp hòi, tâm
địa cay độc tàn nhẫn, là người đại diện
cho những định kiến hẹp hòi, tàn nhẫn
đối với người phụ nữ trong xã hội cũ
- Toan trả lời…cúi đầu không đáp
- Nước mắt tôi ròng ròng rớt xuống hai
bên mép rồi chan hòa ở cằm và ở cổ
- Cười dài trong tiếng khóc
- Cổ họng nghẹn ứ khóc không ra tiếng
-Nhận ra những ý nghĩa cay độc trong
giọng nói và trên nét mặt khi cười rất
kịch của cô
- Những rắp tâm tanh bẩn
- Những cổ tục

TIẾT 5 – 6 TRONG LÒNG MẸ
(Trích “Những ngày thơ ấu” – Nguyên Hồng )
I. Đọc – Tìm hiểu chung:
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Suy nghĩ của bé Hồng về bà cô
*Hoàn cảnh của bé Hồng:
->Hoàn cảnh đáng thương mồ côi
bố, sống xa mẹ
* Thái độ của người cô
 Giả dối, mỉa mai, cay độc

*Thái độ của bé Hồng khi
nghe câu chuyện của bà
cô về mẹ
 Tâm trạng đau đớn tủi
cực
*Cảm nhận của bé Hồng về
câu chuyện của bà cô
 Người cô là người có
tính cách hẹp hòi, tâm địa
cay độc tàn nhẫn, là
người đại diện cho
những định kiến hẹp hòi,
tàn nhẫn đối với người
phụ nữ trong xã hội cũ.


2. Tình cảm của bé Hồng với mẹ
a. Khi nghe những lời cay độc từ bà cô:
- Nhưng đời nào tình yêu thương và lòng kính mến

mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm
đến
 Tình yêu thương và sự kiên định trong suy nghĩ
về mẹ
- Chỉ vì tôi thương mẹ tôi và căm tức sao mẹ tôi lại
vì sợ hãi những thành kiến tàn ác mà xa lìa anh
em tôi, để sinh nở một cách dấu giếm
 Sự trưởng thành trong suy nghĩ
- Giá những cổ tục…..vồ lấy, mà cắn, mà nhai, mà
nghiến
 Tình yêu thương và lòng căm phẫn ,mong
muốn hành động được đấu tranh bảo vệ cho mẹ


TIẾT 5 – 6 TRONG LÒNG MẸ
(Trích “Những ngày thơ ấu” – Nguyên Hồng )
I. Đọc – Tìm hiểu chung:
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Suy nghĩ của bé Hồng về bà cô

2. Tình cảm của bé Hồng
với mẹ:
a. Khi nghe những lời cay
độc từ bà cô:
 kiên định trong suy nghĩ
về mẹ, trưởng thành
trong suy nghĩ của mình
Tình yêu thương và lòng
căm phẫn ,mong muốn
hành động được đấu

tranh bảo vệ cho mẹ
b. Khi gặp mẹ:


b. Khi gặp mẹ:

- Tôi chợt thấy thoáng một bóng người ngồi trên xe
kéo giống mẹ tôi. Tôi liền đuổi theo, gọi bối rối
-Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi!...
=>Tiếng gọi tha thiết khát khao tình mẹ
- “ cái lầm đó không những làm tôi thẹn mà còn tủi cực
nữa, khác gì cái ảo ảnh của một dòng nước trong
suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt
gần rạn nứt của người bộ hành ngã gục giữa sa
mạc”
=>Đây là một giả thiết mà cậu bé tự đặt ra – giả định là
một hình ảnh so sánh độc đáo => hi vọng tột cùngthất vọng- tuyệt vọng tột cùng
- Tôi thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, và khi trèo lên xe,
tôi ríu cả chân…..òa khóc nức nở
=> Tình yêu thương, nỗi xúc động bàng hoàng, niềm
sung sướng và cả sự tủi thân nghẹn ngào vỡ òa
trong tiếng khóc nức nở


TIẾT 5 – 6 TRONG LÒNG MẸ
(Trích “Những ngày thơ ấu” – Nguyên Hồng )
I. Đọc – Tìm hiểu chung:
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Suy nghĩ của bé Hồng về bà cô

2. Tình cảm của bé Hồng với mẹ:
a. Khi nghe những lời cay độc từ bà cô:

Khi gặp mẹ:
Tình yêu thương, nỗi xúc
động bàng hoàng, niềm
sung sướng và cả sự tủi
thân nghẹn ngào vỡ òa
trong tiếng khóc nức nở
c. Khi nằm trong lòng mẹ:
b.


• Trong lòng mẹ:
- Được nhìn thấy mẹ: Gương mặt mẹ…tươi sáng,
đôi mắt trong và nước da mịn, màu hồng của hai
gò má
- Được ngồi trong lòng mẹ: đùi áp đùi mẹ, đầu
ngả vào cánh tay mẹ, cảm giác ấm áp… mơn
man khắp da thịt….hơi thở thơm tho
- Cảm nhận về tình mẹ: Người mẹ có một êm dịu
vô cùng
=> Cảm nhận niềm hạnh phúc, thiêng liêng của
tình mẫu tử


TIẾT 5 – 6 TRONG LÒNG MẸ
(Trích “Những ngày thơ ấu” – Nguyên Hồng )
I. Đọc – Tìm hiểu chung:
II. Tìm hiểu văn bản:

1. Suy nghĩ của bé Hồng về bà cô

2. Tình cảm của bé Hồng với mẹ:
a. Khi nghe những lời cay độc từ bà cô:
b. Khi gặp mẹ:

c. Khi nằm trong lòng mẹ:
 Cảm nhận niềm hạnh
phúc, thiêng liêng của
tình mẫu tử


 Bé Hồng là chú bé có số phận cay đắng
đau khổ nhưng có lòng yêu thương, sự kính
trọng và niềm tin mãnh liệt về người mẹ của
mình. Đoạn trích là bài ca về tình mẫu tử
thiêng liêng, bất diệt


III.Tổng kết:
1.Nghệ thuật:
Văn bản thể hiện phong cách viết văn của Nguyên Hồng trong thể
loại hồi kí: Thấm đượm chất trữ tình, lời văn tự truyện chân thành,
giàu sức truyền cảm
2. Nội dung:
Đoạn trích cho ta hiểu được tình cảnh đáng thương, nỗi đau tinh
thần của chú bé Hồng. Đồng thời cảm nhận được nỗi khát khao sự
ấm áp của tình mẹ thiêng liêng cao đẹp của bé Hồng

LUYỆN TẬP
Có nhà nghiên cứu nhận định Nguyên Hồng là nhà văn của
phụ nữ và nhi đồng. Nên hiểu như thế nào về nhận định đó?
Qua đoạn trích “trong lòng mẹ” , em hãy chứng minh nhận
định đó.
Trả lời
-Là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng bởi những sáng tác của
ông thường viết về số phận tủi nhục bị xã hội lợi dụng hay
hắt hủi của những người phụ nữ và những em nhỏ - những
con người đang cần nhận được sự quan tâm giúp đỡ của tất
cả mọi người. Đó là cuộc đời của Bé Hồng, mẹ bé Hồng
(Những ngày thơ ấu), là Tám Bính (Bỉ vỏ)….
- Trong đoạn trích “Trong lòng mẹ” Người đọc tìm được ở
Nguyên Hồng niềm cảm thông, nỗi xót xa khi đứng trước nỗi
đau nỗi tủi nhục của bé Hồng và mẹ của em.


TIẾT 5 – 6 TRONG LÒNG MẸ
(Trích “Những ngày thơ ấu” – Nguyên Hồng )
I. Đọc – Tìm hiểu chung:
1. Đọc:
2. Chú thích:
- Tác giả:
- Tác phẩm:
- Từ khó:
3. Bố cục: 2 phần.
4. Phương thức biểu đạt:

 Tâm trạng đau đớn tủi cực
*Cảm nhận của bé Hồng về câu chuyện của

bà cô
 Hiểu rõ bản chất của người cô
2. Tình cảm của bé Hồng với mẹ:
a. Khi nghe những lời cay độc từ bà cô:
 kiên định trong suy nghĩ về mẹ, trưởng
thành trong suy nghĩ của mình
 Tình yêu thương và lòng căm phẫn ,mong
 Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm.
muốn hành động được đấu tranh bảo vệ
cho mẹ
II. Đọc - Hiểu văn bản:
b. Khi gặp mẹ:
1. Suy nghĩ của bé Hồng về bà cô
 Tình yêu thương, nỗi xúc động bàng
*Hoàn cảnh của bé Hồng:
hoàng, niềm sung sướng và cả sự tủi thân
->Hoàn cảnh đáng thương mồ côi bố, sống
nghẹn ngào vỡ òa trong tiếng khóc nức nở
xa mẹ
c. Khi nằm trong lòng mẹ:
* Thái độ của người cô
 Cảm nhận niềm hạnh phúc, thiêng liêng
của tình mẫu tử
 Giả dối, mỉa mai, cay độc
III. Tổng kết:
*Thái độ của bé Hồng khi nghe câu chuyện của
bà cô về mẹ
1. Nghệ thuật:
2. Nội dung:
IV. Luyện tập: