Bài 26. Luyện tập lập luận giải thích

BÀI GIẢNG MÔN NGỮ VĂN 7
GIÁO VIÊN: ĐẶNG THỊ VÂN HẰNG


Kiểm tra bài cũ
1. Em hãy nêu các bước làm bài văn lập luận giải thích?
Muốn làm bài văn lập luận giải thích thì phải thực hiện các bước:
+ Tìm hiểu đề và tìm ý
+ Lập dàn bài
+ Viết bài
+ Đọc lại và sửa chữa
2. Dàn bài của bài văn lập luận giải thích gồm mấy phần? Nêu nội
dung của từng phần?
Dàn bài của bài văn lập luận giải thích gồm 3 phần:
- MB: Giới thiệu vấn đề cần giải thích và gợi ra phương hướng
giải thích.
- TB: Lần lượt trình bày các nội dung giải thích (sử dụng các cách
lập luận giải thích phù hợp)
- KB: Nêu ý nghĩa của điều cần giải thích đối với mọi người.


Đề bài: Một nhà văn có nói “Sách là ngọn đèn
sáng bất diệt của trí tuệ con người”. Hãy giải
thích nội dung câu nói đó.

Bước 1: Tìm hiểu đề, tìm ý
-

Thể loại : Giải thích
Nội dung: Tầm quan trọng của sách với con
người -> Ngợi ca tôn vinh sách.

Thảo luận nhóm: 5 phút
- Nhóm 1: Lập dàn bài phần mở bài cho đề
văn trên.
- Nhóm 2,3,4,5: Lập dàn bài phần thân bài
cho đề văn trên.
+ Nhóm 2: Giải thích ý nghĩa của câu nói.
+ Nhóm 3,4: Giải thích cơ sở chân lí của câu
nói.
+ Nhóm 5: Giải thích sự vận dụng câu nói.
- Nhóm 6: Lập dàn bài phần kết bài cho đề
văn trên.


Bước 2: Lập dàn bài
a. Mở bài:
- Dẫn dắt vào vấn đề: hướng vào vai trò của sách đối với đời
sống con người.
- Nêu vấn đề cần giải thích, trích dẫn câu nói “ Sách là ngọn
đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người”.


b. Thân bài: Trình bày các nội dung giải thích
* Giải thích ý nghĩa của câu nói:
- Sách chứa đựng trí tuệ - tinh túy, tinh hoa sự hiểu biết của
nhân loại.
- Sách là ngọn đèn sáng bất diệt: Soi đường đưa con người
ra khỏi chốn tối tăm của sự không hiểu biết, và ngọn đèn ấy
không bao giờ tắt.

=> Sách là nguồn sáng bất diệt được thắp lên từ trí tuệ của
con người.


b. Thân bài: Trình bày các nội dung giải thích
* Giải thích ý nghĩa của câu nói:
* Giải thích cơ sở chân lí của câu nói:
- Không phải mọi cuốn sách đều là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ
con người.
- Chỉ có những cuốn sách nào có giá trị mới đúng như thế vì:
+ Sách ghi lại những hiểu biết quý giá nhất trong sản xuất, trong
chiến đấu, trong các mối quan hệ xã hội. Vì vậy, sách là ngọn đèn
sáng của trí tuệ.
+ Những hiểu biết được sách ghi lại có ích cho mọi thời đại, truyền
lại cho các đời sau. Vì vậy, sách là "ngọn đèn sáng bất diệt”.
- Ví dụ: + Sách văn học: Ca dao, thơ văn, truyện kí...
+ Sách khoa học: Toán học, Vật lí, Hóa học...là kho kiến thức
về các bộ môn khoa học tự nhiên, giúp con người chinh phục thiên
nhiên, tiếp cận với khoa học hiện đại.


b. Thân bài: Trình bày các nội dung giải thích
+ Giải thích ý nghĩa của câu nói:
+ Giải thích cơ sở chân lí của câu nói:
+ Giải thích sự vận dụng câu nói
- Cần phải chăm đọc sách để hiểu biết nhiều, sống tốt.
- Cần phải chọn sách tốt, sách hay để đọc -> tránh đọc sách dở,
sách có hại.
- Cần tiếp nhận ánh sáng trí tuệ trong sách và vận dụng trong cuộc
sống.

c. Kết bài:
- Khẳng định, chốt lại vấn đề: vai trò, tầm quan trọng
của sách đối với đời sống con người.
- Liên hệ bản thân.


Bước 2: Lập dàn bài
a/ Mở bài: - Dẫn dắt vào vấn đề:Hướng vào vai trò của sách
- Nêu vấn đề cần giải thích, trích dẫn câu nói.
b/ Thân bài : Trình bày các nội dung giải thích
* Giải thích ý nghĩa của câu nói:
- Sách chứa đưng trí tuệ - tinh túy, tinh hoa sự hiểu biết của nhân loại.
- Sách là ngọn đèn sáng bất diệt: Soi đường đưa con người ra khỏi chốn tối tăm của
sự không hiểu biết, và ngọn đèn ấy không bao giờ tắt.
=> Sách là nguồn sáng bất diệt được thắp lên từ trí tuệ của con người.
* Giải thích cơ sở chân lí của câu nói:
- Chỉ có những cuốn sách nào có giá trị mới là ngọn đèn sáng bất diệt:
+ Sách ghi lại những hiểu biết quý giá nhất trong sản xuất, trongchiến đấu, trong các
mối quan hệ xã hội. Vì vậy sách là ngọn đèn sáng của trí tuệ.
+ Những hiểu biết được sách ghi lại có ích cho mọi thời đại, truyền lại cho các đời
sau. Vì vậy, sách là "ngọn đèn sáng bất diệt.
Ví dụ: Sách văn học, khoa học xã hội, sách khoa học tự nhiên...
* Giải thích sự vận dụng câu nói
- Cần phải chăm đọc sách để hiểu biết nhiều, sống tốt.
- Cần phải chọn sách tốt, sách hay để đọc -> tránh đọc sách dở, sách có hại.
- Cần tiếp nhận ánh sáng trí tuệ trong sách và vận dụng trong cuộc sống.
c/ Kết bài:
- Khẳng định, chốt lại vấn đề: vai trò, tầm quan trọng của sách đối với đời sống con
người.

- Liên hệ bản thân.


Bước 3: Viết đoạn, viết bài:
Đoạn văn phần Mở bài

Đoạn văn phần Kết bài

Đã từ lâu, sách là món ăn tinh
thần không thể thiếu trong cuộc
sống của con người. Sách là kho
tàng lưu giữ khối kiến thức khổng
lồ của nhân loại được tích lũy qua
mấy ngàn năm. Sách là chiếc chìa
khóa vàng mở cửa tòa lâu đài
tráng lệ chứa vô vàn điều kì diệu.
Nhận định về giá trị của sách, một
nhà văn có nói: “ Sách là ngọn đèn
sáng bất diệt của trí tuệ con
người”. Câu nói đó có ý nghĩa như
một chân lí khẳng định vai trò quan
trọng của sách, đồng thời là lời
khuyên mọi người nên tạo cho
mình thói quen đọc sách.

Hàng ngàn năm qua, con
người đã sáng tạo ra sách và
ham mê đọc sách. Xưa kia, đọc
sách chỉ là đặc quyền của một số
ít người. Ngày nay, thú đọc sách

là của mọi người. Trong thời đại
khoa học phát triển mạnh mẽ,
xuất hiện nhiều phương tiện học
tập và giải trí hiện đại nhưng
không thể thay thế được vai trò
của sách. Sách vẫn tiếp tục phát
huy khả năng kì diệu của nó. Và
một điều chắc chắn là nền văn
minh của nhân loại sẽ dần tàn lụi
nếu không có sách.


Đề bài bài viết số 6:
Văn lập luận giải thích (làm ở nhà)
Ca dao có câu:
“ Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước thì thương nhau cùng”.
Hãy tìm hiểu người xưa muốn nhắn nhủ điều gì qua
câu ca dao đó.


Hướng dẫn về nhà:
- Học bài, nắm chắc các bước làm bài văn lập luận
giải thích.
- Viết hoàn chỉnh các luận điểm của phần Thân bài
theo dàn ý đã lập.
- Viết bài Tập làm văn số 6.
- Chuẩn bị bài sau: Đọc thêm: Những trò lố hay là Varen và Phan Bội Châu.
+ Tìm hiểu tác giả, hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm.
+ Đọc kĩ văn bản, xác định giọng đọc.

+ Tìm hiểu bố cục của văn bản.
+ Tìm hiểu hai nhân vật: Va-ren và Phan Bội Châu.