Bài 26. Sống chết mặc bay

NhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o vÒ dù
tiÕt d¹y tèt chµo mõng

Gi¸o viªn d¹y:

NguyÔn ThÕ

Quyªn Trêng THCS cao nh©n


Thø 2 ngµy 13 th¸ng 03 n¨m

M«n: ng÷ v¨n 7

2017

tiÕt 109-110

Phạm Duy Tốn


I. Đọc – chú thích
1. Tác giả, tác phẩm
a. Tác giả: là nhà văn mở
đường cho nền văn xuôi
quốc ngữ Việt Nam

Dựa vào phần chú thích * trong
sgk, em hãy nêu vài nét về tác
giả, tác phẩm?

b. Tác phẩm: truyện ngắn
thành công nhất của Phạm
Duy Tốn
2. Đọc – tìm hiểu chú thích,
tóm tắt

Phạm Duy Tốn (1883-1924)


I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả, tác phẩm
a. Tác giả: là nhà văn mở
đường cho nền văn xuôi
quốc ngữ Việt Nam
b. Tác phẩm: truyện ngắn
thành công nhất của Phạm
Duy Tốn
2. Đọc – tìm hiểu chú thích,
tóm tắt

Dân làng X, phủ X đang phải đối
mặt với nguy cơ đê vỡ. Họ đang
cố gắng hết sức để cứu con đê,
bảo toàn tính mạng và cuộc sống
của mình. Trong khi ấy, trong
đình cao mà vững chãi, những
người có trách nhiệm hộ đê là
quan phủ và các chức sắc đang
ăn chơi, hưởng lạc, say mê ván
bài tổ tôm, lãng quên đám con

dân đang cực khổ trong tình thế “
ngàn cân treo sợi tóc”. Và đúng
lúc quan sung sướng vì ù ván bài
to nhất cũng là lúc đê vỡ, dân
chúng lâm vào cảnh “màn trời
chiếu đất”, xiết bao thảm sầu.


I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả, tác phẩm

Em hãy nêu bố cục của tác phẩm ?

a. Tác giả: là nhà văn mở
đường cho nền văn xuôi
quốc ngữ Việt Nam

+ Phần 1: Từ đầu đến “Khúc đê này
hỏng mất ”: Nguy cơ đê vỡ và sự
chống đỡ của người dân.

b. Tác phẩm: truyện ngắn
thành công nhất của Phạm
Duy Tốn

+ Phần 2: Tiếp đến “Điếu mày ” :
Quan phủ cùng nha lại đánh tổ tôm
khi đi hộ đê.

2. Đọc – tìm hiểu chú thích,

tóm tắt
3. Bố cục: 3 phần

+ Phần 3: Còn lại : Đê vỡ, nhân dân
lâm vào tình cảnh thảm sầu.


I. Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu chi tiết

Cảnh đê sắp vỡ được gợi tả bằng
chi tiết không gian, thời gian, địa
điểm như thế nào ?

1. Nguy cơ đê vỡ và sự
chống đỡ của người dân

+ thời gian : - gần một giờ đêm

a. Cảnh đê sắp vỡ

+ địa điểm : - khúc đê làng X- phủ X
+ không gian : - trời mưa tầm tã , nước
sông Nhị Hà đang lên
+ tình trạng khúc đê: - đã thẩm lậu
+ tình thế : - không khéo thì vỡ mất
Tình thế vô cùng nguy nan,
khẩn cấp

Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – tìm hiểu chi tiết

Trước tình cảnh đê sắp vỡ, người dân
đã có những hành động gì?

1. Nguy cơ đê vỡ và sự
chống đỡ của người dân

- Dân phu: người cuốc, người xẻng,
đội đất, vác tre…ướt như chuột

a. Cảnh đê sắp vỡ

- Âm thanh: huyên náo, ồn ào

Tình thế vô cùng nguy
nan, khẩn cấp
b. Sự chống đỡ của
người dân
Nhốn nháo, vất vả, mệt
nhọc

Nhốn nháo, vất vả, mệt nhọc


Sức người

Sức trời

"Sức người khó lòng
địch nổi với sức trời",

"Trời mưa tầm tã", "Mưa
tầm tã trút xuống".

ngày một giảm

mỗi lúc một tăng
Thế nước

Thế đê
Đê " núng thế lắm, hai
ba đoạn đã thẩm lậu ".
ngày càng yếu

"Nước sông Nhị Hà lên to quá",
…thời nước cứ cuồn cuộn ".

ngày càng mạnh

Nghệ thuật tăng cấp, đối lập


II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự
chống đỡ của người dân
a. Cảnh đê sắp vỡ

b. Sự chống đỡ của người dân
NT tăng cấp, đối lập
-> khung cảnh hộ đê ngoài
đình rất nhốn nháo, căng
thẳng, thiên tai đang từng lúc
đe doạ cuộc sống của người
dân.
Em có nhận xét gì về bức
tranh trên ?


II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự
chống đỡ của người dân
2. Hình ảnh quan lại

Quan phụ mẫu đi hộ đê đang ở đâu
trước lúc đê sắp vỡ, không khí ở đó ra
sao ?
- Địa điểm: Trên đình cao, rất vững chãi,
- Không khí: Tĩnh mịch, trang nghiêm
Đối lập với cảnh ngộ của dân hộ đê
Theo dõi đoạn văn kể chuyện
trong đình, hãy cho biết có những
chuyện gì xảy ra
Chuyện quan phủ được hầu hạ
Chuyện quan phủ chơi tổ tôm.
Chuyện quan phủ nghe tin đê vỡ.

Chuyện quan phủ được hầu hạ

NHÓM 1

- Chân dung, đồ sinh hoạt, cử
chỉ
Chuyện quan phủ chơi tổ tôm.

NHÓM 2

- Thành phần tham dự, không
khí
Chuyện quan phủ nghe tin đê vỡ.
- Thái độ, hành động

NHÓM 3


Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – tìm hiểu chi tiết - Chân dung: Uy nghi, chễm chện ngồi,
tay trái dựa gối xếp, chân phải duỗi thẳng
1. Nguy cơ đê vỡ và sự
ra để cho tên người nhà quỳ ở đất mà gãi.
chống đỡ của người dân
- Đồ sinh hoạt: Có bát yến hấp đường
2. Hình ảnh quan lại
phèn, tráp đồi mồi, trầu vàng, ống thuốc
a. Cảnh quan phủ được

bạc, đồng hồ vàng, dao chuôi ngà.
hầu hạ
- Cử chỉ: Ngài xơi bát yến vừa xong, ngồi
Cuộc sống quan lại xa
hoa, vương giả
khểnh vuốt râu, rung đùi.


Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự
chống đỡ của người dân
2. Hình ảnh quan lại
a. Cảnh quan phủ được
hầu hạ
b. Cảnh quan chơi tổ tôm
Ăn chơi, ham mê cờ bạc

- Thầy đề, thầy đội nhất, thầy thông
nhì, chánh tổng sở tại.
- Cảnh: Lúc mau, lúc khoan, ung
dung êm ái, khi cười, khi nói vui vẻ.


II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự
chống đỡ của người dân
2. Hình ảnh quan lại

a. Cảnh quan phủ được
hầu hạ
b. Cảnh quan chơi tổ tôm
c. Chuyện quan nghe tin
đê vỡ
Hách dịch, bàng quan
vô trách nhiệm

- Thầy đề: lo sợ, run cầm cập.
- Quan phụ mẫu: - đổ trách nhiệm cho
cấp dưới, cho dân, đe doạ cách cổ, bỏ
tù.
- Niềm vui của viên quan khi ù thông
tôm.


Cảnh quan phủ đi “ hộ đê”

Đam mê cờ bạc không chứng
kiến dân hộ đê.
Ván bài ù mỗi lúc một to.
Đam mê ngày càng lớn
Niềm vui phi nhân tính.
“ ù thông tôm chi chi nảy”
-> Đê vỡ.

Cảnh người dân đang hộ đê

Trời mưa mỗi lúc một nhiều.
Nước sông mỗi lúc một dâng cao.

Âm thanh mỗi lúc một ầm ĩ.
Sức người ngày càng yếu.
Nguy cơ vỡ đê và cuối cùng đã đến.


II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự
chống đỡ của người dân

Nhận xét về nét đặc sắc
nghệ thuật của đoạn văn

2. Hình ảnh quan lại
- NT: tương phản và tăng
cấp
- Là những tên quan vô
lương tâm, vô trách nhiệm,
vô nhân tính.

Nêu nhận xét về hình ảnh viên
quan phụ mẫu ?


Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự
chống đỡ của người dân
2. Hình ảnh quan lại

3. Cảnh đê vỡ
Dân chúng rơi vào cảnh
khốn cùng

- Khắp mọi nơi, miền đó nước tràn
lênh
láng, xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi
băng, lúa má ngập hết.
- Kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết không
nơi chôn, lênh đênh mặt nước.


II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự
chống đỡ của người dân
2. Hình ảnh quan lại
3. Cảnh đê vỡ
III. Tổng kết
1. Giá trị hiện thực
2. Giá trị nhân đạo
3. Giá trị nghệ thuật

Qua phần tìm hiểu ở trên em hãy
rút ra giá trị hiện thực tác phẩm?
- Tố cáo bọn quan lại thời Pháp thuộc
chỉ biết vơ vét, đục khoét, bỏ mặc nhân
dân đói rét, lầm than
- Đau xót
Quatrước
tác phẩm

cảnh lầm
tác giả
than,
đã chết
bày tỏ
chóc
của dân.
tình
Tốcảm
cáo như
,vạchthế
trần
nào?
bộ mặt bọn
quan lại bằng hình tượng văn học độc đáo
Nhận
tác
- Tác giả
đã xét
kết sự
hợpthành
thànhcông
côngcủa
nghệ
giả vềphản
mặt nghệ
thuật?
thuật tương
và nghệ
thuật tăng cấp

II. Đọc – tìm hiểu chi tiết

Câu 1: Quan phụ mẫu trong tác phẩm
là người thế nào?

III. Tổng kết
IV. Luyện tập

A. Có lối sống xa hoa, quyền quý
B. Ham mê cờ bạc
C. Hách dịch, vô lương tâm
D. Tất cả các ý kiến trên
câu 2 :Nét nổi bật về nghệ thuật trong tác
phẩm “Sống chết mặc bay” là gì ?
A. Nhân vật có nội tâm sâu sắc.
B. Kết hợp 2 phép tương phản và tăng cấp
C. Nghệ thuật khắc hoạ hình tượng độc
đáo và lãng mạn.
D. Ngôn ngữ kể chuyện hiện đại.


NGUY CƠ VỠ ĐÊ

Nhân dân

Quan, nha lại

Vất vả chống đỡ

Lâm vào cảnh
khốn khổ, sầu thảm

Cuộc sống lầm than,
cơ cực trước thiên tai

Bình thản,đánh tổ tôm
ĐÊ VỠ

Vẫn bình thản, thờ ơ trước
cuộc sống lầm than của
nhân dân
Thái độ vô trách nhiệm, bỉ
ổi và phi nhân tính.


-Học thuộc ghi nhớ
-Chuẩn bị bài cách làm bài văn lập luận
giải thích
- Tìm trong văn bản Sống chết mặc bay
những câu văn trình bày theo phương thức
lập luận giải thích