SKKN một số biện pháp giúp học sinh “tìm thành phần chưa biết” trong dạy học toán 4

Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4

LỜI GIỚI THIỆU
------
Các bạn đồng nghiệp thân mến!
Trong tất cả các môn học ở bậc Tiểu học nó mang lại một nội dung giáo dục
có tính chất thời đại. Nội dung ở bậc “Tiểu học” là một nội dung giáo dục toàn
diện. Phần lớn là nội dung có phần ổn định và vững chắc. Môn học nào cũng được
coi là cần thiết và quan trọng. Song môn Toán là một môn học mà nó đòi hỏi người
học phải có những kỹ năng cần thiết, có tư duy, sáng tạo trong học tập thì mới đạt
hiệu quả cao.
Là người giáo viên tiểu học, mỗi chúng ta phải có trách nhiệm với kết quả
học tập của các em. Trong quá trình dạy học, chúng ta phải luôn luôn tìm kiếm,
phát hiện những mặt mạnh, điểm yếu của học sinh. Để chúng ta phát huy mặt
mạnh cũng như giúp đỡ, đề ra những biện phap, giải pháp khắc phục những điểm
yếu. Tạo điều kiện cho các em dần thoát ra tình trạng yếu kém, tình trạng chóng
quên, nhầm lẫn,…là yêu cầu lâu dài có tính liên tục của giáo viên, đặc biệt là giáo
viên chủ nhiệm.
Năm học 2012-2013, tôi được phân công dạy lớp 4A. Qua thời gian đầu dạy
môn Toán, tôi thấy việc học của các em còn rất nhiều hạn chế trong quá trình tiếp
thu bài nói chung và đặc biệt là khi dạy đến các bài có dạng “Tìm thành phần chưa
biết” đa số các em bị nhầm lẫn và hay đưa ra cách làm chưa đúng. Một trong
những điều cần thiết để giúp các em làm đúng các bài tập về “Tìm thành phần chưa
biết” trong học Toán 4, tôi đã nghiên cứu đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh
“Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4. Rất mong được sự ủng hộ và
góp ý của quý cấp lãnh đạo và bạn bè đồng nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn!

------------------------

Người thực hiện: Vũ Thị Mai

1


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4

A – PHẦN MỞ ĐẦU
I - LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Chương rình ở bậc Tiểu học có một nền móng rất quan trong, các em có học
tốt ở cấp học này sẽ tạo điều kiện rất lớn để các em học tốt ở cấp sau. Mà môn
Toán là môn công cụ có tầm quan trọng nhất ở bậc tiểu học.
Đây là những vấn đề cơ bản của giáo viên cần phải quan tâm và có sự đầu
tư nhiều trong quá trình truyền đạt kiến thức cho các em. Để các em có những yếu
tố cơ bản, những kiến thức nhất định, những bí quyết giúp các em tiếp thu và nhớ
lâu môn học này.
Trong trường phổ thông nói chung, trường Tiểu học nói riêng, môn Toán có
vị trí đặc biệt quan trọng, nó có khả năng to lớn trong việc giúp học sinh phát triển
các năng lực và phẩm chất trí tuệ. Thật vậy, do tính chất trừu tượng, khái quát cao,
sự suy luận logic chặt chẽ, Toán học có khả năng hình thành ở người học óc trừu
tượng, năng lực tư duy logic chính xác. Việc tìm kiếm cách chứng minh một định
lý, tìm lời giải hay cho một bài toán, những bí quyết để dễ nhớ,…có tác dụng trong
việc rèn luyện cho học sinh các phương pháp tư duy khoa học trong học tập, trong
việc giải quyết các vấn đề, biết cách quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh, dự
đoán, suy luận, chứng minh,…qua đó rèn luyện cho học sinh trí thông minh sáng
tạo.
Môn Toán lớp 4 rất phong phú và đa dạng về các dạng toán, mỗi một nội
dung của một bài ta phải lựa chọn phương pháp phù hợp với từng dạng. Đó là một
việc làm cần thiết nhất. Vì thế tôi đã mạnh dạn đưa ra đề tài: Một số biện pháp
giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong học Toán 4 để áp dụng cho việc
dạy học Toán trong năm học 2012-2013 này.
II – MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI:

1) Mục tiêu: Muốn giúp học sinh có cách học, cách phân biệt, cách nhớ tốt
nhất khi làm các dạng bài tập “Tìm thành phần chưa biết” trong học Toán 4.
2) Nhiệm vụ:
Người thực hiện: Vũ Thị Mai

2


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
- Tôi đã tìm hiểu cơ sở lý luận khoa học và cơ sở thực tiễn cho việc thực
hiện đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy
học Toán 4.
- Phân tích thực trạng và nguyên nhân thực trạng dẫn đến việc của học sinh
lớp 4A khi làm các bài tập dạng “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4.
- Đề xuất các phương pháp, giải pháp để giúp học sinh làm các dạng bài
tập “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4.
- Từ thực trạng và kết quả nghiên cứu tìm ra những nguyên nhân ảnh hưởng
đến việc truyền thụ một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết”
của giáo viên trong quá trình dạy Toán 4.
III - ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong học Toán
lớp 4A trường Tiểu học Lý Thường Kiệt.
IV - GIỚI HẠN PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
- Đề tài này tôi chuyên sâu nghiên cứu về thực trạng và những đề xuất một số
biện biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong học Toán của học
sinh lớp 4A trường TH Lý Thường Kiệt – Huyện CưMgar, năm học 2012-2013.
- Rút ra bài học kinh nghiệm cùng với kết quả nghiên cứu của đề tài.
- Thời gian thực hiện nghiên cứu và áp dụng từ tháng 9/2012 đến cuối tháng
3/2013.
V - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:

- Phương pháp quan sát, điều tra, trò chuyện.
- Phương pháp kiểm tra, khảo sát đánh giá bằng điểm.
- Phương pháp tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh TH.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp, xử lý số liệu.
- Phương pháp nghiên cứu giáo dục và hoạt động giáo dục.

Người thực hiện: Vũ Thị Mai

3


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4

B - PHẦN NỘI DUNG
I - CƠ SỞ LÍ LUẬN:
1 - Cơ sở khoa học:
Một trong những mục tiêu Giáo dục – Đào tạo con người là phải chú trọng
cả đức, cả tài, phải là một con người toàn diện. Để đào tạo thế hệ trẻ trở thành
người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội, vậy việc giáo dục đạo đức cho trẻ được
đặt lên hàng đầu, thì việc nâng cao chất lượng dạy và học là nhiệm vụ trọng tâm
của nhà trường, nó được xuyên suốt trong mỗi năm học và các cấp học.
Dạy – học, giáo dục trẻ thơ có một vai trò vô cùng quan trọng đối với mỗi
người thầy giáo chúng ta. Dạy học là hình thành những kĩ năng sáng tạo và phát
triển nhân cách cho học sinh. Đối với học sinh tiểu học vấn đề này đặt ra cho mỗi
giáo viên một trọng trách to lớn. Bởi cấp Tiểu học là một cấp học ban đầu. Giáo
dục và hình thành cho học sinh những cái mới, những cái ban đầu. Tất cả cách học,
cách suy nghĩ tìm tòi, vận dụng sáng tạo đều là mới mẻ. Giúp các em có những
sáng tạo, tư duy một cách logic trong việc học tập của mình.
Là một người giáo viên tôi luôn trăn trở vấn đề này. Vậy người giáo viên
phải làm gì và làm cách nào để học sinh của chúng ta được hưởng một nền giáo

dục văn minh, hiện đại – Một nền giáo dục mới – Một nền giáo dục Xã hội chủ
nghĩa? Muốn vậy người giáo viên phải không ngừng học tập, sáng tạo trau dồi kiến
thức, tìm tòi nghiên cứu, tích lũy kinh nghiệm để giúp các em giải quyết những vấn
đề cần hiểu được và tìm ra cách giải quyết một cách nhanh chóng nhất.
Lứa tuổi học sinh ở bậc tiểu học, đa phần là các em chỉ làm theo thói quen,
theo khuôn mẫu. Các em tiếp thu nhanh nhưng cũng quên nhanh. Trong học Toán
nói chung và đặc biệt là làm những dạng bài tập “Tìm thành phần chưa biết” nói
riêng, các em hay rất dễ nhầm lẫn, mà trong Toán học “nhầm” là sai kết quả. Dạng
Toán này các em được hình thành từ khi học chương trình Toán lớp 2, lớp 3 lên
đến lớp 4 chỉ là áp dụng, do đó thời gian đã làm cho các em dễ quên, ghi nhớ một
cách hời hợt, nhớ lan man, không chính xác, đôi khi còn bịa đặt cách tính,…Dẫn
Người thực hiện: Vũ Thị Mai

4


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
đến các em khi làm dạng Toán này rất khó khăn, phần lớn là làm chưa đúng. Vì
vậy để cho các em làm quen, tiếp thu và nắm được bài một cách chắc chắn không
phải là dễ. Người giáo viên cần phải làm thế nào để truyền đạt cho các em hiểu bài,
nắm được bài, có tư duy sáng tạo, có những biện pháp, giải pháp rõ ràng, cụ thể, dễ
nhớ và nhớ một cách chắc chắn trong khi làm các dạng bài tập “Tìm thành phần
chưa biết” trong học Toán 4? Để trả lời cho câu hỏi này, tôi thấy rằng việc áp dụng:
Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học
Toán 4 là rất quan trọng. Tôi rất tâm đắc khi sử dụng những biện pháp này. Qua đó
đã khơi dậy các em niềm tin, sự say mê, hứng thú, phấn khởi, tự tin khi làm các bài
tập dạng “Tìm thành phần chưa biết”.
2 - Cơ sở thực tiễn:
Trong thực tế các giờ dạy và học Toán của Lớp 4 nói chung, lớp 4A nói
riêng, khi dạy đến các dạng toán “Tìm thành phần chưa biết”. Thành phần chưa

biết trong bài toán có thể là thừa số hoặc số hạng; số bị chia hay số chia, số bị trừ
hay số trừ. Tùy thuộc vào yêu cầu của đề ra mà số phải tìm là những thành phần
khác nhau…Hầu hết các em hay bị nhầm lẫn (số bị chia với số chia; số bị trừ với
số trừ,…), nhớ một cách mơ hồ, trả lời cách tìm không chắc chắn, các em không
hiểu rõ, đôi khi thực hiện cách “Tìm thành phần chưa biết” vô lý mà cũng không
phát hiện ra. Mà đây là đối tượng học sinh lớp 4, với dạng Toán này các em chỉ áp
dụng những kiến thức đã học ở các lớp 2, 3. Do đó tôi cảm thấy vấn đề rất cấp
bách và trăn trở đối với một người giáo viên đang trực tiếp giảng dạy lớp 4 nói
chung, lớp 4A của tôi đang chủ nhiệm nói riêng. Vì vậy việc nghiên cứu, đề xuất
Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học
Toán 4 là một việc làm cần thiết, có cơ sở khoa học, có tính thực tiễn nhằm góp
phần nâng cao chất lượng học môn Toán của lớp. Tạo nền móng cho các em học
lên lớp trên.
II - THỰC TRẠNG :
a) Thuận lợi – Khó khăn:
* Thuận lợi:
Người thực hiện: Vũ Thị Mai

5


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
- Học sinh lớp 4A: sĩ số 28 em, dân tộc ít người 6 em, họ sinh người kinh
chiếm số đông.
- Đa số là học sinh có trí tuệ, năng lực phát triển bình thường.
- Trang thiết bị đồ dùng dạy và học tương đối đầy đủ.
* Khó khăn:
- Trong lớp có 8 em là diện hộ nghèo (Chiếm 28,6%) sĩ số của lớp.
- Nhà trường chưa có phòng học dành riêng để dạy ôn thêm cho các em có
hoàn cảnh đặc biệt, vì thời gian kèm thường xuyên trong các giờ học rất là hạn chế.

- Có một số gia đình con đông. Đa phần cha mẹ học sinh đều làm nông, ít có
thời gian quan tâm đến việc học của con em mình.
- Mặt khác nhiều em có hoàn cảnh khó khăn về kinh tế, hoặc thiếu thốn về
tình cảm gia đình, cha hoặc mẹ chưa dạy con đúng mực, dẫn đến các em lơ là, sao
lãng, ham chơi, không học bài ở nhà, không bao giờ nhắc nhở con em mình ôn
luyện lại các kiến thức học ở những năm trước,…Vì vậy mà đến giờ học Toán nói
chung, khi làm các dạng bài “Tìm thành phần chưa biết” nói riêng, thì điều các em
làm chưa đúng, không nhớ chắc cách làm là tất nhiên.
- Giáo viên chủ nhiệm nhà ở xa trường, đi lại khó khăn, thời gian hạn hẹp
ít có điều kiện đi đến tận nhà các em để động viên, giúp đỡ.
* Điều tra thực trạng
Ngay từ đầu năm học, để nắm được tình hình học sinh làm các bài tập dạng
“Tìm thành phần chưa biết”, tôi đã khảo sát bằng một bài kiểm tra về các dạng bài
“Tìm thành phần chưa biết” đó là: Tìm số hạng, tìm số bị trừ, tìm số trừ, tìm thừa
số, tìm số bị chia, tìm số chia để nắm kết quả của học sinh làm từng dạng bài trước
khi áp dụng đề tài như sau:
Đề ra:
Bài 1) X + 80 = 92;

Bài 2)X - 27 = 50;

Bài 3) 78 – X = 30

Bài 4) X x 9 = 81;

Bài 5) X : 7 = 56;

Bài 6) 48 : X = 8

Người thực hiện: Vũ Thị Mai

6


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
KẾT QUẢ SAU KHI KHẢO THÍ:
TS HS: 28(1KT)

Bài 3
7

Bài 4
21

Bài 5
12

Bài 6
8

Số HS làm chưa

(85,2%) (37,0%)
4
17

(25,9%)
10

(77,8%)

6

(44,4%)
15

(29,6%)
19

đúng

(14,8%) (63,0%)

(37,0)

(22,2%)

(55,6%)

(70,4%)

Số HS làm đúng

Bài 1
23

Bài 2
10

Kết quả trên cho thấy số học sinh làm đúng bài 1 (tìm số hạng); bài 4 (tìm
thừa số) chiếm tỉ lệ cao, dạng bài này các em vẫn dễ xác định. Số học sinh làm

đúng bài 2 (tìm số bị trừ); bài 3 (tìm số trừ); bài 5 (tìm số bị chia); bài 6 (tìm số
chia) tỉ lệ thấp, các dạng bài này các em rất hay bị nhầm lẫn, các em còn lúng túng,
làm bài theo kiểu rập khuôn, hiểu một cách máy móc, còn mơ hồ, chưa hiểu rõ và
tìm được kết quả đúng của từng dạng bài, từng phép tính.
b) Thành công - Hạn chế:
* Thành công: Từ kết quả thực trạng trên, tôi thấy đối với đối tượng học
sinh của lớp 4A có những thành công sau:
- Đa phần độ tuổi của các em đồng đều, trong lớp học các em chú ý lắng
nghe, sự tiếp thu bài của các em cũng tương đối tốt.
- Trong giờ học Toán các em có hứng thú hơn so với các môn học khác. Vì
tâm lý các em cho rằng môn Toán là môn khó nhất trong tất cả các môn học của
chương trình tiểu học. Do đó thường là các em rất lo lắng, có sự vươn lên, có sự
tìm tòi, có tính tự giác cao hơn các môn học khác. Vì thế mà vẫn có một số em làm
bài rất tốt.
- Về phía giáo viên, bản thân tôi cũng rất quan tâm, nhiệt tình và luôn vận
dụng hết những kinh nghiệm, kĩ năng, phương pháp, chuyên môn nghiệp vụ của
mình trong tất cả các môn học nói chung và cho việc dạy học Toán nói riêng.
- Một số phụ huynh rất quan tâm, luôn hỏi thăm tình hình học tập của con
em mình, có vấn đề gì là họ có mặt ngay, cùng giáo viên chủ nhiệm đưa ra những

Người thực hiện: Vũ Thị Mai

7


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
biện pháp khắc phục để dạy dỗ, bảo ban con em mình đạt kết quả như mong
muốn. Họ tôn trọng, tin tưởng và luôn động viên, khích lệ tinh thần của giáo viên
chủ nhiệm lớp.
* Hạn chế:

Ngoài những thành công trên, còn có những mặt hạn chế nhất định, đó là:
- Thực tế trong lớp vẫn còn một số học sinh tiếp thu bài ở mức độ rất
chậm, các em chưa thực sự chú ý, còn lơ là, hời hợt, hay quên.
- Mặt khác có số ít các em không có cả năng tiếp thu hoặc tiếp thu rất
chậm, nói đi nói lại nhiều lần nhưng vẫn ghi nhớ được rất ít. Do đó mà tỉ lệ làm bài
chưa đúng vẫn còn chiếm rất cao.
- Một số em khả năng giao tiếp kém, nên trong quá trình học giáo viên trao
đổi hoặc nêu câu hỏi về kiến thức kiểm tra xem em có hiểu hay không thì các em
không trả lời (Biết cũng không nói, không biết cũng không nói). Các em chưa tự
tin, mạnh dạn trong trình bày ý kiến của mình. Ngược lại trốn tránh, mặc cảm, nhút
nhát, sợ sệt.
- Giờ học Toán luôn bị áp lực về thời gian, nhất là khi gặp những trường
hợp các em vận dụng kiến thức của các năm học lớp 2, 3 để làm bài mà các em lại
quên, giáo viên phải ôn lại, giải thích, giảng lại, với từ 35 đến 40 phút thì quả là
một áp lực không nhỏ.
- Giáo viên chủ nhiệm chưa có nhiều thời gian để giúp đỡ các em học yếu
như mong muốn, do trong năm học còn phải tham gia rất nhiều phong trào, các
hoạt động khác.
c) Mặt mạnh – mặt yếu:
* Mặt mạnh:
- Tôi là một giáo viên đã giảng dạy khối lớp 4 liên tục được 8 năm, do đó
tôi cũng có nhiều cơ hội để đúc rút kinh nghiệm, học hỏi, trau dồi trình độ chuyên
môn nghiệp vụ trong công tác giảng dạy của mình.
- Ngay từ đầu năm tôi đã nhận thấy đa số các em học sinh của lớp ngoan,
vâng lời luôn có sự phấn đấu. Nhất là giờ học Toán, các em có niềm say mê, thích
Người thực hiện: Vũ Thị Mai

8

Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
thú, có những buổi học tôi hướng dẫn các em cách học nhanh nhớ nhất, cách làm
bài ngắn gọn, hoặc truyền đạt những kinh nghiệm, bí quyết khi làm một số bài tập
về “Tìm thành phần chưa biết” là các em phấn khởi, tự tin, điều đó lộ rõ trên khuôn
mặt của các em.
- Trong giờ học Toán có một số em rất thông minh, nhanh nhẹn, viết chữ
đẹp, trình bày bài làm trên bảng lớp rất tốt. Các em hăng say trong giờ học nói
chung và nhất là học môn Toán nói riêng, các em nhiệt tình giúp đỡ những bạn học
yếu kém, chậm hiểu.
* Mặt yếu:
- Số lượng học sinh tiếp thu bài còn chậm, trí nhớ không tốt, học hay quên,
hay nhầm lẫn còn rất nhiều.
- Dạng bài tập “Tìm thành phần chưa biết” có trong chương trình Toán 4 ở
bất kì các bài học từ đầu năm đến cuối năm, nên các em rất dễ quên mỗi khi nhắc
lại, áp dụng lại.
- Một số em ham chơi, không chăm học, không tích cực, không biết, không
hiểu là các em càng không chịu học.
d) Các nguyên nhân, các yếu tố tác động... :
Từ thực trạng mà học sinh làm bài tập dạng “Tìm thành phần chưa biết” tỉ lệ
làm đúng còn thấp là do các nguyên nhân, các yếu tố tác động sau:
- Kiến thức Toán lớp 4 là mở đầu cho một giai đoạn mới thứ 2 trong
chương trình Toán tiểu học, do đó lượng kiến thức khó hơn, trừu tượng hơn, cần
phải tập trung suy nghĩ, không có khuôn mẫu nào để các em làm theo. Phần thì
kiến thức mới, phần thì áp dụng kiến thức của các lớp 2, 3 trong nhiều dạng, nên
các em luẩn quẩn, nhầm lẫn và không nhớ. Ở dạng bài tập “Tìm thành phần chưa
biết” là dạng Toán mà các em hay nhầm lẫn nhất, các em chưa có khả năng suy
nghĩ dự đoán, chưa có sự phân biệt giữa các phép tính cộng, trừ, nhân, chia, chưa
nhớ chính xác tên gọi thành phần của bốn phép tính, đôi khi các em cứ làm theo
kiểu ngược lại (tìm X dạng phép cộng, thì cách tìm là phép trừ,…),chưa xác định
rõ tính tất yếu của bài Toán, còn mơ hồ, thiếu sự phát huy sáng tạo.

Người thực hiện: Vũ Thị Mai

9


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
- Học sinh của lớp tôi đang chủ nhiệm hầu hết sống trong môi trường là
vùng nông thôn, nên suy nghĩ và nhận thức của các em còn thấp. Phụ huynh có
những suy nghĩ hạn hẹp, cho rằng việc học là trách nhiệm của giáo viên, là ở trên
lớp, nên ít nhắc nhở con em mình học bài, ôn bài ở nhà, hoặc bảo con học thì cũng
không biết con có học hay không?. Trình độ học vấn của họ cũng hạn chế, có
những phụ huynh còn không biết chữ, huống chi là dạy con học.
- Điều kiện học ở nhà của các em còn thiếu thốn. Thiếu sự hướng dẫn bảo
ban của cha mẹ. Có những em cha mẹ đi làm xa, ở nhà các em tự ăn, tự học, nên
thiếu thốn về vật chất, góc học tập chưa phù hợp hoặc có em không có. Mặt khác
kiến thức lớp dưới các em học xong rồi quên, không nắm chắc để áp dụng, có
nhiều em không còn nhớ một nội dung gì ở dưới lớp 1, lớp 2, lớp 3 mà mình đã
học.
- Về phía giáo viên thì chưa nắm bắt hết tâm lý của học sinh, điều kiện
thời gian không cho phép để quan tâm sát sao đến từng học sinh. Một bài Toán
dạng “Tìm thành phần chưa biết” đặt ra những câu hỏi theo thứ tự, khuôn mẫu, khi
hỏi các em điều gì là yêu cầu các em trả lời được, mà các em không có khả năng
hình dung, suy nghĩ như mình mong muốn. Có khi người giáo viên không kiềm
chế được sự bức xúc, nên dẫn đến nóng nảy, bực tức trước học sinh, điều này làm
cho các em sợ hãi, mất bình tĩnh khi làm bài. Đôi khi các em trả lời chưa đúng thì
bỏ qua, gọi em khác trả lời là xong, chưa thực sự quan tâm đến việc tại sao các em
trả lời chưa đúng?. Chính vì vậy tôi cảm thấy trong giờ học Toán dạng “Tìm thành
phần chưa biết” gặp rất nhiều khó khăn đối với học sinh của lớp mình đang giảng
dạy. Chắc chắn là ảnh hưởng đến kết quả của cả môn học nếu tình trạng này cứ
tiếp diễn.

III - BIỆN PHÁP, GIẢI PHÁP:
1- Mục tiêu của biện pháp, giải pháp:
Từ thực tế tôi áp dụng một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa
biết” trong học Toán 4. Để cho các em nắm chắc, hiểu và làm bài chính xác, không
thể bị nhầm lẫn, không rập khuôn, máy móc, vì với dạng Toán này thì không thể
Người thực hiện: Vũ Thị Mai

10


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
rập khuôn được, nếu rập khuôn thì nó hoàn toàn sai và vô lý. Một tiết dạy và học
có thành công nhiều hay ít thể hiện ở sự hoạt động tích cực chủ động của học sinh
dưới sự hướng dẫn, giải thích rõ ràng, cụ thể của giáo viên.
Muốn vậy những phương pháp, biện pháp của người giáo viên phải phù
hợp với mức thu tiếp của học sinh, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi, phải
ngắn gọn, dễ nhớ và phải có sự thuyết thục, thì sẽ đem lại hiệu quả cao, giúp học
sinh hiểu bài, làm bài sẽ đúng hơn.
2- Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp:
Để quá trình dạy học đem lại hiệu quả, để tình trạng học sinh khi học môn
Toán mà gặp các dạng bài tập “Tìm thành phần chưa biết” con nhầm lẫn, làm chưa
đúng không còn xảy ra. Tôi dựa vào tình hình thực tế của học sinh, nghiên cứu các
văn bản, tài liệu về đổi mới phương pháp dạy học “Dạy học lấy học sinh làm trung
tâm”; “Phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh”; “ Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực”; “Lớp học thân thiện”; thực hiện phương châm “Học để
trở thành người công dân tốt” và bằng sự yêu thương học sinh, nhiệt huyết với
nghề, tôi đã đưa ra kế hoạch cụ thể như sau:
a) Hệ thống hóa tất cả các dạng bài tập “Tìm thành phần chưa biết”: Để
hệ thông hóa tất cả các dạng bài tập trên, tôi đã thiết lập như là một bảng công thức
ngắn gọn, dễ nhớ photo phát cho cả lớp để các em theo dõi, nghiên cứu.

* BẢNG CÔNG THỨC “TÌM THÀNH PHẦN CHƯA BIẾT”:
1) X + A = B ; X = B – A (Ví dụ: X + 10 = 15 ; X = 15 – 10 ; X = 5)
2) X – A = B ; X = B + A (Ví dụ: X – 10 = 5 ; X = 5 + 10 ; X = 15)
3) A – X = B ; X = A – B (Ví dụ: 15 – X = 10 ; X = 15 – 10 ; X = 5)
4) X x A = B ; X = B : A (Ví dụ: X x 10 = 20 ; X = 20 : 10 ; X = 2)
5) X : A = B ; X = A x B (Ví dụ: X : 2 = 10 ; X = 2 x 10 ; X = 20)
6) A : X = B ; X = A : B (Ví dụ: 20 : X = 10 ; X = 20 : 10 ; X = 2)
Với bảng công thức đơn giản và dễ hiểu trên tôi còn lưu ý thêm cho các em
các cặp công thức cần chú ý phân biệt, đó là: 2) và 3) ; 5) và 6). Rồi cho các em

Người thực hiện: Vũ Thị Mai

11


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
học thuộc, khi làm các bài toán có liên quan các em có thể lấy ra xem nó ở dạng
nào thì áp dụng, cứ như thế các em ngày càng nắm được và dễ nhớ.
b) Xác định tên gọi thành phần và cách tìm thành phần chưa biết của các
phép tính: Tôi đưa ra các công thức ứng với các phép tính, rồi yêu cầu học sinh
xác định tên gọi thành phần của các phép tính, trả lời cách tìm thành phần chưa
biết như sau:
* Xác định tên gọi thành phần trong bài (tìm số hạng chưa biết):
X+A= B
- X gọi là gì ? (X gọi là số hạng chưa biết)
- Muốn tìm số hạng chưa biết ta làm thế nào? (Ta lấy tổng trừ đi số hạng đã
biết).
* Xác định tên gọi thành phần trong bài (tìm số bị trừ, số trừ):
X–A= B
- X gọi là gì? (X: gọi là số bị trừ)

- Muốn tìm số bị trừ ta làm thế nào? (Ta lấy hiệu cộng với số trừ).
A– X= B
- X gọi là gì? (X: gọi là số trừ)
- Muốn tìm số trừ ta làm thế nào? (Ta lấy số bị trừ, trừ đi hiệu).
* Xác định tên gọi thành phần trong bài (tìm số thừa số chưa biết):
XxA= B
- X gọi là gì? (X: gọi là thừa số chưa biết)
- Muốn tìm thừa số chưa biết ta làm thế nào? (Ta lấy tích chia cho thừa số
đã biết).
* Xác định tên gọi thành phần trong bài (tìm số bị chia, số chia):
X:A= B
- X gọi là gì? (X: gọi là số bị chia)
- Muốn tìm số bị chia ta làm thế nào? (Ta lấy thương nhân với số chia).
A: X= B
- X gọi là gì? (X: gọi là số chia)
Người thực hiện: Vũ Thị Mai

12


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
- Muốn tìm số chia ta làm thế nào? (Ta lấy số bị chia, chia cho thương).
Sau khi hệ thống hóa các dạng bài tập “Tìm thành phần chưa biết” thành
một bảng công thức và giúp học sinh ôn lại tên gọi thành phần của các phép tính,
cách tìm thành phần chưa biết. Tôi đã đưa biện pháp tiếp theo sau.
c) Thực hành áp dụng bằng ví dụ minh họa: Đó là tôi đưa ra mọi tình huống
(Bài tập) thường gặp từ dễ đến khó, hướng dẫn cách thực hiện như sau:
+ Ví dụ 1: X + 678 = 845. Các em đưa về bài toán dễ để tìm cách làm đúng
đó là: X + 4 = 6, Vậy em cho cô biết bài này ta làm thế nào ?, Học sinh sẽ trả lời
được ngay X = 6 – 4, X = 2. Vậy với bài X + 678 = 845, ta làm thế nào?, Học sinh

áp dụng theo cách vừa rồi là: X = 845 – 678, X = 167.
+ Ví dụ 2: X – 756 = 214. Tôi cũng chuyển về bài toán dễ như trên, đó là:
X – 3 = 5, Học sinh sẽ làm được ngay X = 5 + 3, X = 8. Vậy bài X – 756 = 214 ta
làm thế nào?, Học sinh sẽ áp dụng X = 214 + 756, X = 970.
+ Ví dụ 3: 825 – X = 362 (Không liên quan đến ví dụ 2, tránh để các em “rập
khuôn”), tôi đưa về ví dụ: 10 – X = 5, X = 10 – 5, X = 5, Các em áp dụng và sẽ
làm: X = 825 – 362, X = 463
+ Ví dụ 4: X x 8 = 208, tôi chuyển sang ví dụ: X x 5 = 15, các em tìm được
X = 15 : 5, X = 3. Vậy ta sẽ làm bài trên, học sinh sẽ làm: X = 208 : 8, X = 26, như
vậy với bài này các em không thể nhầm lẫn là: X = 208 x 8 được (Tôi lưu ý các em
thêm).
+ Ví dụ 5: X : 7 = 43, tôi chuyển sang ví dụ: X : 2 = 3, các em sẽ làm:
X = 3 x 2, X = 6. Vậy ta làm bài trên: X : 7 = 43, X = 43 x 7, X = 301.
+ Ví dụ 6: 144 : X = 9, tôi chuyển sang ví dụ: 8 : X = 2, các em sẽ thực hiện
ngay: X = 8 : 2, X = 4. Vậy ta sẽ thực hiện làm bài 144 : X = 9, X = 144 : 9,
X = 16.
Cách thức tôi đưa ra như trên, xem như là một kinh nghiệm khi gặp các dạng
bài tập “Tìm X” (Kể cả bốn phép tính: cộng, trừ, nhân, chia).
d) Thường xuyên ôn luyện: Những em khi làm dạng toán này, thường xuyên
bị nhầm lẫn, khuôn mẫu, mặc dù là một kết quả vô lý mà vẫn không hề hay biết, là
Người thực hiện: Vũ Thị Mai

13


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
những em tiếp thu bài chậm. Việc giao tiếp với cô giáo, bạn bè còn rụt rè, sợ sệt.
Các hoạt động học hàng ngày diễn ra chậm chạp. Những học sinh này giáo viên
phải lưu tâm rất nhiều.Trong giờ học giáo viên thường xuyên cho các em nhắc lại
câu trả lời đúng của bạn nhiều lần, gọi các em lên bảng làm bài nhiều hơn. Giờ ra

chơi giáo viên dành thời gian hướng dẫn, chỉ bảo cho từng em về những vấn đề
liên quan. Hướng dẫn các em trình bày một bài toán “Tìm thành phần chưa biết”
nói riêng và các dạng toán khác nói chung.
e) Tổ chức trò chơi: Đối với những em đã biết cách trình bày trong khi giải
dạng toán này nhưng còn nhầm lẫm nhiều giữa các thành phần trong phép toán.
Qua giảng dạy và theo dõi quá trình học tập của các em tôi thấy rằng đa số các em
đều mắc phải lỗi là không biết cách tìm số trừ và tìm số chia. Từ chỗ các em không
biết tên thành phần phải tìm hoặc nhớ sai tên thành phần đó nên dẫn đến giải sai.
Để giúp các em khắc phục những hạn chế đó trong khi giải dạng toán này,
tôi đã tổ chức cho các em chơi một số trò chơi trong thời gian ngắn. Giáo viên có
thể thay vào giờ kiểm tra bài cũ của môn Toán.
Giáo viên đã ra một số ví dụ gắn vào bông hoa rồi treo lên bảng trong bông
hoa đó là một phép tính:
Ví dụ: Tìm x:
105 – x = 40
Giáo viên gọi một học sinh đọc phép toán trên. Sau đó giáo viên hỏi:
+ Thành phần x trong phép toán có tên là gì? (có tên là số trừ)
+ Em hãy nêu cách tìm số trừ ? (muốn tìm số trừ ta lấy số bị trừ trừ đi
hiệu)
Vậy số nào là số bị trừ, số nào là số trừ? (học sinh nêu)
Nếu học sinh nêu sai giáo viên cho bạn bổ sung đúng, rồi cho các em khác
nhắc lại cho nhớ.
+ Em hãy nêu lên cách giải phép toán trên ?
105 – x = 40
x = 105 – 40
Người thực hiện: Vũ Thị Mai

14

Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
x = 65
Hoặc giáo viên đưa ra một ví dụ khác.
Tìm y:
81 : y = 9
Giáo viên cũng viết sẵn phép toán vào bông hoa rồi gắn lên bảng.
Gọi một em đọc phép toán trên.
Giáo viên hỏi:
+ Số phải tìm trong phép tính này có tên là gì? (là số chia)
+ Em nào nêu nhanh cách tìm số chia? (muốn tìm số chia ta lấy số bị chia
chia cho thương)
Giáo viên gọi tiếp học sinh lên bảng giải phép toán :
81 : y = 9
y = 81 : 9
y=9
Tương tự như thế tôi đã áp dụng để rèn luyện kĩ năng cho các em nhớ lâu
tên các thành phần trong phép toán và biết cách giải với những phép toán dạng tìm
thành phần khác.
g) Phối kết hợp giữa gia đình và giáo viên chủ nhiệm: Tôi đã thường xuyên
liên lạc với gia đình, gặp trực tiếp bố hoặc mẹ các em để cùng phối hợp giáo dục
các em. Tôi đã đưa ra một số ý kiến, phương pháp, hướng dẫn phụ huynh giúp các
em trong việc học tập ở nhà, nhất là thường xuyên ôn lại những kiến thức đã học ở
những lớp 1, 2, 3 (Cụ thể là: Các bảng nhân, bảng chia; tên gọi các thành phần của
bốn phép tính; cách tìm thành phần chưa biết,…). Việc kết hợp giữa giáo viên và
cha mẹ học sinh trong việc giáo dục các em là điều hết sức cần thiết và mang lại
kết quả tốt đối với việc học tập của các em.
h) Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh: Ngoài yếu tố kết hợp giữa gia đình
và giáo viên chủ nhiệm, điều quan trọng không thể coi nhẹ đó là tinh thần đoàn kết
tập thể lớp. Giáo viên thường xuyên giáo dục cho các em có tình thương yêu các
bạn trong lớp như anh em trong một gia đình. Luôn sẵn sàng giúp đỡ bạn khi bạn

Người thực hiện: Vũ Thị Mai

15


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
hỏi, các bạn khá giỏi kèm cặp các bạn yếu kém, không được có thái độ không hay
đối với bạn khi bạn làm bài sai.
Có như vậy các em mới giúp đỡ nhau trong học tập, giáo dục các em có tình
thương yêu các bạn có hoàn cảnh khó khăn. Ngoài giờ học giáo viên thường trò
chuyện thân mật với các em, hỏi han về tình hình gia đình, về bố mẹ, về việc học
tập ở nhà … tạo cho các em tự tin hơn, gần gũi hơn với bạn bè, cô giáo. Giúp cho
việc học tập của các em mang lại kết quả tốt hơn.
Ngoài ra tôi còn tìm tòi và tổ chức nhiều phương pháp dạy – học phong phú
để giúp các em học tập tốt hơn. Tổ chức nhiều hoạt động học theo nhóm nhỏ, theo
tổ để các em thi đua giữa các nhóm, giữa các tổ, để giờ học mang lại hiêu quả cao.
Đối với những em khá, giỏi, các em đã thành thạo cách giải và ít khi sai về
kết quả giáo viên thường dành thời gian để ra những bài toán với yêu cầu cao hơn,
như những phép toán có nhiều số chữ số hơn. Để yêu cầu các em có tính toán kỹ
hơn.
3 - Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp:
Trong khi giảng dạy phải tạo không khí học tập vui vẻ, để học sinh thi đua
hợp tác với nhau trong quá trình tìm kiếm, phát hiện, vận dụng, kiến thức. Với một
số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong học Toán 4, đã phần
lớn các em nắm được một cách chắc chắn về dạng Toán này, các em không còn bị
nhầm lẫn hay làm bài một cách vô lý nữa, các em có một vốn kỹ năng rất vững
chắc. Giúp cho các em mở rộng suy nghĩ và thực hành các kỹ năng tư duy toán học
tạo điều kiện cho việc học làm bài tập có hứng thú và tích cực.
4 - Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp:
- Việc sử dụng các biện pháp trên được kết hợp vận dụng sáng tạo vào đặc

trưng môn học tâm lý của học sinh và trang thiết bị của nhà trường, sự chuẩn bị
chu đáo của giáo viên khi lên lớp.
- Ngôn ngữ dùng trong việc truyền đạt cần ngắn gọn, dễ hiểu. Sử dụng sơ đồ
đơn giản để minh họa (Về thay thế X bằng số, số bằng chữ). Những câu hỏi gợi mở
cần phải rõ ràng, dễ hiểu.
Người thực hiện: Vũ Thị Mai

16


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
- Các bảng công thức dùng kí hiệu dễ nhớ, ngắn gọn, chặt chẽ.
- Các phương pháp, biện pháp trên được sử dụng một cách linh hoạt, không
nhất thiết phải theo thứ tự trước, sau mà sử dụng bất kỳ lúc nào nếu gặp dạng bài
tập “Tìm thành phần chưa biết”. Dựa vào quá trình tiếp thu, diễn đạt của học sinh
mà áp dụng, sao cho giờ học Toán đem lại hiệu quả cao nhất.
IV- KẾT QUẢ THU ĐƯỢC QUA KHẢO NGHIỆM, GIÁ TRỊ KHOA HỌC
CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU:
Sau khi áp dụng một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết”
trong dạy học Toán của lớp 4A, từ đầu năm cho đến đầu tháng 3/2013, tôi đã khảo
nghiệm bằng một bài kiểm tra (Dạng phân số) để xem tình hình học và mức độ tiếp
thu của học sinh như sau:
Đề bài:
Bài 1) X +

7
6
= ;
8
5

Bài 2) X -

4
9
= ;
5
7

Bài 3)

8
9
-X=
6
12

Bài 4) X x

7
12
= ;
10
9

Bài 5) X :

24
4
= ;

16
6

Bài 6)

22
6
:X=
18
7

KẾT QUẢ SAU KHẢO NGHIỆM:
TS HS: 28(1KT)

Bài 1
25

Bài 2
16

Bài 3
14

Bài 4
22

Bài 5
18

Bài 6

13

Số HS làm chưa

(92,6%)
2

(59,3%)
11

(51,9%)
13

(81,5%)
5

(66,7%)
9

(48,1%)
14

đúng

(7,4%)

(40,7%)

(48,1%)

(18,5%)

(33,3%)

(51,9%)

Số HS làm đúng

Kết quả trên cho thấy, quá trình vận dụng Một số biện pháp giúp học sinh
“Tìm thành phần chưa biết” trong học Toán 4, đã phần nào giúp các em có tiến bộ
hơn, tỉ lệ làm đúng các dạng bài (Tìm số bị trừ, số trừ, số bị chia, số chia) tăng hơn
so với đầu năm, tuy nhiên một số em vẫn còn làm chưa đúng là do sai trong quá
trình thực hiện cộng, trừ, nhân, chia phân số. Nhưng dù sao kết quả vẫn cao hơn
nhiều so với đầu năm. Điều này cho tôi thấy được phần nào an tâm hơn khi học

Người thực hiện: Vũ Thị Mai

17


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
sinh làm các bài tập dạng “Tìm thành phần chưa biết”, tôi tiếp tục duy trì, áp dụng
và luôn giúp đỡ các em cho đến cuối năm học, tôi tin rằng kết quả cuối năm sẽ đạt
được như mong muốn.
Từ kết quả trên, thấy rằng vẫn còn một số em chưa nắm chắc, sự tiếp thu
bài còn rất chậm, tỉ lệ làm bài chưa đúng vẫn còn, tôi tiếp tục áp dụng thêm gần
một tháng và cũng đã gần hết năm học, đến cuối tháng 3/2013, tôi lại khảo nghiệm
bằng một bài kiểm tra để đúc rút lại kết quả cuối cùng bằng tất cả các bài tập dạng
“Tìm thành phần chưa biết” (Kể cả phân số và số tự nhiên) như sau:
Đề bài:

Bài 1) X + 4657 = 6734;
Bài 4)

23
12
xX= ;
16
7

Bài 2) X – 869 = 2431;

Bài 3)

25
28
-X=
18
36

Bài 5) X : 14 = 182;

Bài 6)

15
7
:X=
11
6

KẾT QUẢ SAU KHẢO NGHIỆM:

TS HS: 28(1KT)

Bài 1
25

Bài 2
20

Bài 3
19

Số HS làm chưa

(92,6%)
2

(74,1%)
7

(70,4%)
8

(88,9%) (77,8%) (70,1%)
3
6
8

đúng

(7,4%)

(25,9%)

(29,6%)

(11,1%) (22,2%) (29,6%)

Số HS làm đúng

Bài 4
24

Bài 5
21

Bài 6
19

Vậy kết quả này, tôi nhận thấy rằng: việc làm bài tập có dạng “Tìm thành
phần chưa biết” trong dạy học Toán 4 của học sinh lớp 4A đã phần nào mang lại
những thành quả như mong muốn. So với đầu tháng 3 thì cũng đã có phần tiến bộ
hơn, còn so với đầu năm thì quả như là một sự mong đợi. Tuy nhiên vẫn còn tình
trạng một số em không thực hiện đúng cả một bài, có khi cách làm là vẫn đúng,
song trong quá trình tính toán lại sai kết quả. Do những em này kỹ năng tiếp thu
bài còn quá chậm. Để giúp các em có thể theo kịp các bạn tôi sẽ cố gắng giúp đỡ
và tạo điều kiện cho các em trong thời gian còn lại.
Đến thời điểm này, trong học Toán nói chung và việc làm bài tập có dạng
“Tìm thành phần chưa biết” đã có tỉ lệ học sinh làm đúng cao hơn nhiều so với đầu
năm, các em đã tiến bộ vượt bậc. Các em rất có hứng thú trong giờ học Toán. Đã
Người thực hiện: Vũ Thị Mai

18


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
giúp các em tự tin hơn, say mê, mạnh dạn hơn nhiều so với đầu năm. Nhất là về
phía phụ huynh học sinh, họ luôn có niềm tin tuyệt đối vào cô giáo chủ nhiệm lớp
của con em mình, họ phấn khởi, yên tâm khi thấy con em mình ngày càng tiến bộ.
* Bài học kinh nghiệm:
Năm học 2012-2013 là năm học tiếp tục thực hiện các cuộc vận động, như
những năm học trước, song có thêm phương châm “Học để trở thành người công
dân tốt”, vì thế mà trong quá trình dạy học người giáo viên không nên quá nặng nề
về kiến thức, không nên nhồi nhét hoặc gây áp lực cho các em khi các em chưa
hiểu bài, hay chưa làm đúng, mà ngược lại giáo viên thường xuyên sáng tạo ra
cách truyền đạt kiến thức đến với các em một cách tốt nhất. Tổ chức nhiều hoạt
động phong phú, tạo nên không khí lớp học sôi nổi, đoàn kết gây hứng thứ cho các
em trong học tập. Giáo viên tích cực làm đồ dùng dạy – học giúp các em tiếp thu
bài nhanh hơn. Tổ chức nhiều trò chơi học tập giúp học sinh nhớ bài lâu. Thường
xuyên kiểm tra kiến thức cũ thông qua trò chơi học tập.
Tuy nhiên là giáo viên trực tiếp giảng dạy, bản thân đã không quên ý thức
được tầm quan trọng lớn lao của việc nâng cao chất lượng học sinh yếu, kém môn
Toán. Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy
học Toán 4, là bài học kinh nghiệm tôi nên áp dụng thường xuyên và phổ biến
rộng rãi cho bạn bè đồng nghiệp trong tổ khối. Vì ở Tiểu học môn Toán là nền
tảng, là kiến thức cơ bản cho các em học lên các cấp trên.
Đây là một việc làm thường xuyên của tôi, song không phải là một sớm
một chiều có thể giải quyết một cách triệt để được và cũng không có một giải pháp
nào là tối ưu. Mỗi giáo viên căn cứ vào chất lượng thực tế học sinh của lớp mình
và linh hoạt trong việc lựa chọn phương pháp cho phù hợp với từng đối tượng
nghiên cứu và thực hiện đề tài này.

C - PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:
I - KẾT LUẬN:
Người thực hiện: Vũ Thị Mai

19


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
Trên đây là đề tài về Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần
chưa biết” trong dạy học Toán 4, tôi đã nghiên cứu và áp dụng từ đầu năm học
2012-2013, trong phạm vi nghiên cứu tại lớp 4A tôi chủ nhiệm. Nhìn chung tính
đến thời điểm này học sinh lớp 4A Trường Tiểu học Lý Thường Kiệt hầu hết các
em đã biết cách làm dạng toán “Tìm thành phần chưa biết”. Nhưng bên cạnh đó
cũng còn một số em vẫn còn làm chưa đúng. Bởi các em vẫn còn nhầm lẫn giữa
tên của số bị trừ và số trừ. Hoặc số bị chia hay số chia.
Để khắc phục tình trạng trên, mỗi giáo viên trong khối phải thường xuyên
học hỏi lẫn nhau. Hãy tự học, tự rèn cho bản thân mình có đầy đủ kiến thức và kỹ
năng trong giảng dạy. Tìm tòi ra nhiều phương pháp giáo dục phù hợp với lớp
mình phụ trách. Tạo điều kiện cho các em hào hứng học thích học, gần gũi với giáo
viên.
Tóm lại bằng tất cả lòng yêu thương và trách nhiệm của người thầy. Tất cả
vì tương lai của đất nước – vì con em chúng ta – vì học sinh thân yêu. Tôi tin chắc
rằng học sinh lớp 4 nói chung và học sinh của lớp 4A Trường tiểu học Lý Thường
Kiệt nói riêng, chất lượng học tập sẽ được nâng lên trong năm học này và các năm
học tiếp theo.
Trong thời gian tiến hành nghiên cứu đề tài còn hạn chế và nhiều thiếu sót,
điều kiện còn khó khăn, tài liệu học tập của học sinh còn hạn hẹp, tài liệu tham
khảo còn ít, trình độ tiếp thu của học sinh trong lớp chưa được đồng đều: Vậy nên
nhiều khi cũng ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả. Để cho sáng kiến được đầy đủ

hoàn thiện hơn. Rất mong được sự ủng hộ góp ý của quý cấp lãnh đạo và đồng
nghiệp. Tôi chân thành cảm ơn !
II - MỘT SỐ KIẾN NGHỊ, ĐỀ NGHỊ:
Để nâng cao chất lượng dạy học ở Tiểu học nói chung và dạy học môn Toán
4 nói riêng. Tôi có một số kiến nghi, đề nghị sau:
- Nhà trường cố gắng tham mưu xây dựng cơ sở vật chất, phòng học (Hoặc
có thêm phòng học dành riêng cho đối tượng học sinh tiếp thu quá chậm).
Người thực hiện: Vũ Thị Mai

20


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
- Mỗi giáo viên hãy cố gắng hơn nữa, hãy đem hết khả năng và tình thương
yêu của mình để giúp các em, nhất là đối với những em có hoàn cảnh khó khăn
trong học tập.
- Giáo viên chủ nhiệm phải dành thời gian nhiều hơn để đầu tư vào bài giảng
của mình có chất lượng cao. Tổ chức nhiều hoạt động dạy – học phong phú, phù
hợp với đối tượng học sinh của lớp mình. Thường xuyên nhắc nhở các em có tinh
thần đoàn kết thương yêu các bạn trong lớp, giúp các bạn trong học tập.
- Chính quyền địa phương và các bậc phụ huynh cần quan tâm hơn nữa đến
việc học tập ở nhà của con em mình.
- Về phía học sinh cần phải chủ động tích cực, phát huy tính độc lập suy nghĩ
và trí sáng tạo, chăm chỉ học bài và ôn bài kỹ trước khi đến lớp.
- Với đề tài: Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết”
trong dạy học Toán 4. Tôi hy vọng sẽ được áp dụng rộng rãi và góp phần bổ sung
thêm để đề tài ngày một hoàn hảo và đem lại kết quả thật mỹ mãn.
EaMnang tháng 4 năm
2013
Người viết

Vũ Thị Mai

----------------------

MỤC LỤC
Người thực hiện: Vũ Thị Mai

21


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4

Trang
LỜI GIỚI THIỆU

1

A PHẦN MỞ ĐẦU

2

I Lý do chọn đề tài

2

II Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài

2

III Đối tượng nghiên cứu

3

IV Giới hạn phạm vi nghiên cứu

3

V Phương pháp nghiên cứu

3

B PHẦN NỘI DUNG

4

I Cơ sở lý luận

4

II Thực trạng

5

III Biện pháp, giải pháp

10

IV Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học

17

C KẾT LUẬN- KIẾN NGHỊ

20

I KẾT LUẬN

20

II MỘT SỐ KIẾN NGHỊ, ĐỀ NGHỊ

20

DANH MỤC TƯ LIỆU NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
1) Sách thiết kế dạy học Toán 4
2) Sách tâm lý lứa tuổi tiểu học
3) Sách từ ngữ Tiếng Việt
4) Sách giáo khoa Toán 4
5) Báo Giáo dục thời đại

Người thực hiện: Vũ Thị Mai

22


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4

NHẬN XÉT CỦA NHÀ TRƯỜNG NHẬN XÉT CỦA PHÒNG GD

Người thực hiện: Vũ Thị Mai

23


Một số biện pháp giúp học sinh “Tìm thành phần chưa biết” trong dạy học Toán 4
…......................................................... …............................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................
............................................................. ................................................................

............................................................. ..................................................
.............................................................

Người thực hiện: Vũ Thị Mai

24