DSpace at VNU: Nghiên cứu tổng hợp và hoạt tính sinh học các dẫn xuất 4-arylpyridinaza-14-crown-4-ether

Nghiên cứu tổng hợp và hoạt tính sinh học các
dẫn xuất 4-arylpyridinaza-14-crown-4-ether
Nguyễn Thị Thanh Phượng

Trường Đại học Khoa học Tư nhiên
Luận văn ThS. Chuyên ngành: Hóa hữu cơ; Mã số: 60 44 01 14
Người hướng dẫn: TS. Lê Tuấn Anh
Năm bảo vệ: 2013
Keywords: Hoạt tính sinh học; Nghiên cứu tổng hợp; Dẫn xuất; 4-arylpyridinaza-14-crown-4ether
Content
MỞ ĐẦU
Hóa học azacrao ete được bắt đầu từ những năm 1960, khi nhà hóa học Pedersen, tập
đoàn Dupont phát minh và lần đầu tiên tổng hợp được hơn 60 dẫn xuất crao ete với số lượng oxy
từ 4 tới 20 nguyên tử, kích thước của vòng crao từ 12 đến 60 cạnh. Với các kết quả này,
Pedersen đã được trao giải thưởng Nobel vào năm 1987. Kể từ đó đến nay, hóa học azacrao ete
không ngừng phát triển, ứng dụng vào mọi mặt của đời sống. Hiện nay, các dẫn xuất crao ete có
chứa đồng thời tiểu dị vòng nitơ hiện đang là hướng nghiên cứu mới, thu hút sự quan tâm của
các nhà khoa học. Trong số đó, dẫn xuất azacrao ete có chứa đồng thời vòng crao ete và dị vòng
pyridin là một mục tiêu quan trọng của các nhà tổng hợp hữu cơ, trên con đường tìm kiếm các
hợp chất mang hoạt tính sinh học quý giá bởi họ hy vọng rằng, dược tính quý báu của nhân
pyridin [1] sẽ góp phần tạo cho các sản phẩm crao ete có tiềm năng ứng dụng cao trong dược
phẩm và y học.
Từ những năm 1990, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của hóa học tổ hợp, các phản ứng
ngưng tụ đa tác nhân (MCR) đã góp phần xây dựng và phát triển những thư viện chất mới, có
cấu tạo phân tử đa dạng, hoạt tính sinh học phong phú cũng như hiệu quả sử dụng cao. Với các


đặc điểm ưu việt của phản ứng ngưng tụ đa tác nhân như đa dạng về cấu tạo của các chất ban
đầu, tiết kiệm thời gian, hóa chất so với việc tổng hợp truyền thống, chúng tôi đề xuất việc tổng
hợp các dẫn xuất azacrao ete mới, chứa đồng thời hệ dị vòng crao ete và vòng pyridin bằng phản
ứng ngưng tụ đa tác nhân. Hướng nghiên cứu là phương pháp khả thi và hỗ trợ đắc lực trên con

đường tìm kiếm các hợp chất mới có hoạt tính sinh học hữu ích.
Với các mục tiêu trên, chúng tôi tiến hành triển khai đề tài: “Nghiên cứu tổng hợp và
hoạt tính sinh học các dẫn xuất 4-arylpyridinaza-14-crown-4-ether” dựa trên phản ứng
ngưng tụ đa tác nhân.


References
Tiếng Việt
1. Lê Tuấn Anh (dịch năm 2010), Cơ sở hóa học hữu cơ của thuốc hóa dược (A. T.
Soldatenkov, N. M. Kolyadiana, I. V. Shendrik), NXB Đại học Quốc Gia, Hà Nội,
tr.118-125
2. Nguyễn Minh Thảo (2001), Tổng hợp hữu cơ, NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội, Hà Nội
3. Phan Tống Sơn, Trần Quốc Sơn, Đặng Như Tại (1980), Cơ sở hóa học hữu cơ, NXB Đại
học và trung học chuyên nghiệp, Hà Nội.
Tiếng Anh
4. A. N. Levo, V. M. Strokina, A. I. Komarova, Le Tuan Anh, and A. T. Soldatenkov
(2006), „„Synthesis of dibenzoazacrown ethers including a γ-piperidone moiety‟‟,
Chemistry of Heterocyclic Compounds, Vol. 42, No. 1.
5. A. H. Shamroukh, A. E. Rashad, H. H. Sayed (2005), Phosphorus, Sulfur, Silicon
Related, Elements 180, pp.2347-2360.
6. A. F. Rosa, A. R. Rebelo, G. M. Nascimento (2003), „„Synthesis of new indolecarboxylic
acids related to the plant hormone indoleacetic acid‟‟, Journal of the Brazilian Chemical
Society 14.
7. A. Strecker , Liebigs Ann (1850)Chem., 75, 27
8. Abdeimadjid Debache, Wassima Ghalen, Raounf Boulcina, Ali Belfitah (2009), „„An
efficient one- step synthesis of 1,4-dihydropyridins via a triphenylphosphine- catalyzed
tree- component Hanztsch reaction under mild conditions‟‟, Tetrahedron Letters, No.50,
pp.5248–5250.
9. Bikash Karmakar, Julie Banerji (2011), „„A component pot and atom- efficient synthesis
of Betti bases over MgO involving a modified Mannich type reaction‟‟, Tetrahedron

Letters, 52, pp.4957–4960.
10. Blicke, F. F. Org. React. 1942.
11. Chuong Hong Hieu, Le Tuan Anh, A. N. Levov, E. V. Nikitina, and A. T. Soldatenkov
(2009), „„ Synthesis off the first dibenzo(perhydrotriazino)-aza-14-crown-4-ethers‟‟,
Chemistry of Heterocyclic Compounds, Vol. 45, No.11.
12. D. Guerin, R. Carlier, M. Guerro, D. Lorcy (2003), “Crown-ete annelated
dithiazafulvalenes”, Tetrahedron, 59, pp.5273-5278.


13. D. W. Kim, C. S. Kim, J. S. Jeon, J. S. Kim and N. S. Lee (1999) “Separation of lithium
izotopes by N4S2 azacrown ion exchanger”. Journal of Radioanalytical and Nuclear
Chemistry, No 241, pp.379-382.
14. Fatemeh Tamaddon, Somayeh Moradi (2013), „„Controllable selectivity in Biginelli and
Hanztsch reaction using nano ZnO as a structure base catalyst‟‟, Journal of Molecular
Catalysis A: Chemical 370, pp.117- 122.
15. Fernado Alonso, Sofia L. Acebedo, Andrea C. Bruttomesso, Javie A. Ramirez (2008),
„„Synthesis off 4-azasteroids by an intramolecular Ugi reaction‟‟, Steroids, No.73,
pp.1270–1276.
16. Goutam Kulsi, Abhijit Ghoral, Partha Chattopadhyay (2012), „„ Tandem one pot
synthesis of 1,5-benzodiazocine-2-one by izocyanide based Ugi multicomponent reaction
‟‟, Tetrahedron Letters, 53, pp.3619–3622.
17. J. S. Bradshaw, B. A. Jones, R. B. Nielsen, N. O. Spencer, P. K. Thompson (1983), “The
preparation of macrocyclic polyether-diester compounds by transesterification”, J.
Heterocycl. Chem., Vol 20, pp.957-962.
18. J. S. Bradshow, Izatt R.M (1997) „„Accounts of Chemical Researchers‟‟, 30, pp.338.
19. James D. Sunderhaus, Chris Dockendorff and Stephen F. (2007), „„Applications of
Multicomponent Reactions for the Synthesis of Diverse Hetherrocyclic Scaffolds. Martin‟‟,
Organic Letters, Vol.9, No. 21, pp.4223-4226.
20. Jamil Rima, Karine Assaker, Fawaz Elomar, Chawkilboukarim (2013), „„A sensitive
spetrofluorimetric method for the quantification of melamin residue in milk powder

using the Mannich reaction in aqueous solutions‟‟, Talanta, 116, pp 277–282.
21. Jing Sun, Er-Yan Xia, Qun Wu and Chao-Guo Yan (2010), „„Synthesis of Polysubstituted
Dihydropyridins by Four-Component Reactions of Aromatic Andehites, Malononitrine,
Arylamins and Acetylenedicarboxylate‟‟, Organic Letters, Vol.12, No.16, pp.3678-3681.
22. Kai Guo, Mark J. Thompson, Beining Chen (2009), „„Exploring Catalyst and Solvent
Effects in the Multicomponent Synthesis of Pyridin-3,5-dicarbonitrines‟‟, J. Org. Chem.,
Vol. 74, No. 18, pp.6999-7006.
23. Krishnamoorthy Aswin, Kuppan Logaiya, Prasana N. Sudhan (2012), „„An efficient onepot synthesis of 1,4-dihydropyridin derivatives through Hanztsch reaction catalysed by
melamin trisulfonic acid‟‟, Journal of Taibah University for Science, 6, pp.1-9.


24. Ludger A.Wessjohann, Daniel G. Rivera, Fredy Leon (2007), „„Freezing Imine Exchange
in Dynamic Combinatorial Libraries with Ugi Reactions: Versatile Access to Templated
Macrocycles‟‟, Organic Letters, Vol.9, No. 23, pp.4733 - 4736.
25. Luke T. Higham, Ulf P. Kreher, Colin L. Raston, Janet L. Scott, and Christopher R.
Strauss (2004) “A New Family of Macrocycles Produced by Sequential Claisen-Schmidt
Condensations”, Organic letters, Vol. 6, No. 19, pp.3257-3259.
26. Luke T. Higham, Ulf P. Kreher, Colin L. Raston, Janet L. Scott, and Christopher R. Strauss
(2004) “Horning-Crown Macrocycles: Novel Hybrids of Calixarenes and Crown Ethers”,
Organic letters, Vol. 6, No. 19, pp.3261-3264.
27. Lutz F. Tietze, Gordon Brasche, and Kersten M. Gericke, Domino reaction in Organic
Synthesis.
28. M.A. El-borai, H.F. Rizk, M.F. Abd- Aal, I.Y. El-Deeb (2013), „„ Synthesis of
pyrazolo[3,4-b]pyridin under microwave inrradition in multicomponent reaction and
their antitumor and antimicrobial activities- Part 1‟‟, European Jouranl of Medicianl
Chemistry, 48, pp.92-96.
29. Ming Li, Zhengquan Zuo, Lirong Wen and Shuwen Wang (2008), „„Microwave-Assisted
Combinatorial Synthesis of Hexa-Substituted 1,4-Dihydropyridins Scaffolds Using Onepot Two-Step Multicomponent Reaction followed by a S-Alkylation‟‟, J. Comb. Chem.,
Vol.10, pp.436-441.
30. Mohammad Bagher Teimouri, Farideh Mansouri (2008), „„ Simple Synthesis of 7Hphenaleno[1,2-b]furan-7-one Derivatives by One-pot, Three-Component Reactions ‟‟ J.

Comb. Chem., Vol.10, pp.507-510.
31. P. Pramitha, D. Bahulayan (2012), „„ Strereoselective synthesis of bio-hybird amphiphiles
of coumarin derivatives by Ugi- Mannich triazole randomization using copper catalyzed
alkyne azide click chemistry ‟‟, Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters, 22, pp.2598–
2603.
32. R.Quevedo, B. Moreno-Murillo (2009), „„One-step synthesis of a new heterocyclophane
family‟‟, Tetrahedron Letters, 50 (8),pp.936–938.
33. Shigeki Habaue, Yuichi Akagi, Masaru Sato and Akinori Niimi (2005)“Synthesis and
properties of novel vinyl polymers bearing azacrown ether side chain”. Polymer Bulletin,
No54, pp.237-242.


34. Soumave Santra, Petherr R. Andeana (2007), „„A One-pot, Microwave-Influenced
Synthesis of Diverse Small Molecules by Multicomponent Reaction Cascades‟‟, Organic
Letters, Vol. 9, No. 24, pp.5035-5038.
35. Synthesis of macrocyclic polyether diester ligands containing a triazole subcyclic unit”,
J. Org. Chem., 50, pp.3065-3069.
36. V.A. Popova, I.V. Podgornaya, O.V. Fedorova (1987) “New macrocyclic compounds
containing a thiucarbohydrazone grouping”. Russian Chemical Bulletin, Vol 3, pp. 618670.
37. V.A.Popova, I.V. Podgornaya, I. Ya. Postovskii, N.N. Frlova (1976) “Synthesis and
tuberculostatic activity of certain new derivatives of macrocyclic polyethers”.Pharmaceutical
Chemistry Journal, Vol 10, Vol 6, pp.66-68.
38. V.A.Popova, I.V. Podgornaya, V.G. Lundina, L.I. Kurnikova, A.I. Tarasov (1987) “Acyl
derivatives of N,N‟-Diaminodibenzo-18-crown-6 ether, their complexing and catalytic
properties”. Russian Chemical Bulletin, Vol 11, pp.2544-2547.
39. V. A. Popova, A. Tsivadze, I. V., Pyatova, E. N., Kopytin, A. V., Eganova, L. V (1990)
“Synthesis and properties of podands with 4-antipyryliminomethine groups”, Russian
Chemical Bulletin, Vol 9, pp.2099-2102.
40. Valentin A. Chebano (2008), „„Tuning of Chemo- and Regioselectivities in
Multicomponent Condensations of 5-Aminopyrazoles, Dimedone and Andehite‟‟, J. Org.

Chem, 73, pp.5110-5118.
41. W. H. Kruizinga, R. M. Kellogg (1981), “Preparation of macrocyclic lactones by ring
closure of cesium carboxylates”, J. Am. Chem. Soc., 103, pp.5183-5189.
42. Wei Zhang, Paul Tempest (2004), „„Highly efficient microwave- assisted fluorous Ugi
and post- condensation reaction for benzimidazoles and quioxalinones‟‟, Tetrahedron
Letters, No.45, pp.6757–6760.
43. Wen- Bin Yi, Chun Cai (2006), „„Mannich- type reaction of aromatic andehites, anilines,
and methyl xetones in fluorous bisphase created by rare earth (III) perfluorooctane
sulfonates catalysts in fluorous media‟‟, Journal of Fluorine Chemistry,127, pp.1515–
1521.
44. Y. Aoki, N. Umezawa, Y. Asano, K. Hatano, Y. Yano, N. Kato, T. Higuchi (2007), “A
versatile strategy for the synthesis of crown ether-bearing heterocycles”, Bioorg. Med.


Chem, 15, pp.7018-7115.
45. Y. Ishida, D. Sasaki, H. Miyauchi, K. Saigo (2004),“Design and synthesis of novel
imidazolium-based ionic liquids with psevdo crown-ether moiety”, Tetrahedron Lett, 45,
pp.9455-9459.
Tiếng Đức
46. C. Mannich, W. Krösche, (1912), "Ueber ein Kondensationsprodukt aus Formaldehyd,
Ammoniak und Antipyrin". Archiv der Pharmazie 250, pp.647–667.
Internet
47. />