DSpace at VNU: Vấn đề hậu quả chất độc hóa học đối với con người và chính sách đối với nạn nhân chất độc hóa học qua tình hình nạn nhân chất độc hóa học ở tỉnh quảng trị

VAN DE HAU QUA CHAT DOC HOA HOC
DOI VOI CON NGUOI VA CHINH SACH
BOI Vd>I NAN NHAN CHAT DOC HOA HOC
QUA TINH HINH NAN NHAN CHAT D Q C HOA HOC
6 TINH QUANG TRI
Dwang Thi Van Anh

1. Dat van de
Quang Trj la mgl Irong nhirng vimg dk ehju anh hudng true tilp va nang ne
nh.l ciia chiln Iranh hda hge. Nhirng nghien euu eua Uy ban 10-80 da ehi ra ring
Qdng Tri la mgl trong 10 linh nam Irong viing ed ndng do tdn luu Dioxin eao.
Nlung vung ehju nhilu anh hudng eua chat doe Dioxin ed the ke den: Can cu
Caol, ddi 241, can cu Ba Ldng (Dakrong) Cam Ld, Gio Linh, dge tuyen hang rao
Mcnamara lir Gio Linh den Hudng Hda...
Ndi vl nhdng anh hudng eua Chat doe da cam/Dioxin (CDDC/Dioxin) ddi vdi
eoi ngudi Ihi cho din nay nhirng sd lieu thdng ke ehi dang d mue tuomg ddi. Tuy
nhen no ciing da phSn nao ndi len dugc su tham khdc eiia ebien tranh hda hge ddi
v6 nhiTng ngudi dan Viet Nam ndi ehung va ngudi dan Quang Tri ndi rieng.
2. Tinh hinh nan nhan chSt doc da cam d Quang Tri
Theo sd lieu thdng ke lir Hgi Nan nhan CDDC/Dioxin linh Quang Tri (Bao
ca) linh hinh nan nhan Chk doe hda hge (CDHH) nam 2010) thi loan linh ed 8.208
h( gia dinh ed ngudi hi nhiem CDDC/Dioxin vdi ldng sd nan nhan len den 15.485
njudi chilm g k 2,5% dan sd Quang Trj tinh din Ihdi dilm 2008 (633.075 ngudi).
Dm nay sd nan nhan eon sdng la 13.023 ngudi, sd bi nhilm Irye tilp khoang 8028
njudi, so bi nhiem gian liep la 7.277 ngudi.

*' hS., Trudng Dai hoc Vinh.
15


VIET NAM HQC - KY YEU HQITHAO QUOC TE LAN THU T\f

Bang I: Anh hudng ciia CDDC/Dioxin vdi nhan dan Quang Tri nam 1999
Ngudi true tiep
bi HQCDHH
Dia phuomg

Dan so
(Ngudi)

So
luong
(Ngudi)

%

Chau
Con de
bi di tat

T6ng

(ngi,

So
luomg
(Nguoi)

Tyle

(Ngudi)

ngoai)
ditat
(Ngudi)
6

912

L34

86

0.51

•

• •

(%)

TX Dong Ha

67.726

537

0,79

369

TX Quang Tri

16.659

40

0,24

46

VTnh Linh

86.611

764

0,88

672

83

1.519

1.75

Gio Linh

71.680

1.381

1,92

781

23

2.185

3^04

CamLg

42.768

1.086

2,54

675

5

1.766

4.12

Dakrong

27.467

392

1,42

398

30

820

298

Tri^u Phong

102.720

1.613

1,57

1.111

30

2.754

268

Hai Lang

97.453

1.095

1,12

818

42

1.955

2.00

Hudng Hoa

54.653

1.417

2,60

1.811

26

3.254

5.95

Tdng

567.737

8.325

1,46

6.881

245

15.251

2,72

Ngudn: Bao cao eua Sd Lao dgng, Thuong binh va Xa hgi linh Quang Tri nam 2010.
Cac nan nhan ed tilp xue trye tilp chiu hau qua eua CDDC,T3ioxin con sd -ich
luy la 8.325 ngudi, chilm ty 1? 1,46% vdi, tdng sd chiu hau qua CDHH/Dioxii) la
15.451 ngudi, chilm 2,7%. Trong dd Hudng Hoa la 3.254 ngudi, chilm ty le :ao
nhat trong loan tinh (5,95%), Cam Lg 4,12%, Gio Linh 3,04%, Dakrong 2,98%. Cac
huyen nay eua tinh Quang Tri diu nam trong vung 6 nhiem nang theo ban dd pian
vting muc do d nhilm eua tinh. Sd lieu cac nan nhan bang tren mdi ehi la cor sd
thdng ke, con sd thye eon can phai dieu Ira rgng va sau horn mdi ed thi danh gia ^uc
tranh tdng the ve hau qua eua CDDC/Dioxin vdi eon ngudi Quang Tri.
3. Nhirng van de ma nan nhan chat dgc da cam gap phai trong cugc sdig
a. Khd khan ve mat kinh te
* Dgc diem ve mdu khdo sat

Be ed sd lieu thye ehung cho bai vill, lac gia da tiln hanh cugc dilu tra ya
chgn 136 ho gia dinh ngau nhien nam trong danh sach ho gia dinh ed nan man

16


VAN D£ HAU QUA CHAT D 6 C H6A HOC.
CB)C/I3ioxin da qua dieu Ira khao sat eua Phdng Lao dgng, Thuomg binh va Xa hgi
tin] Quang Trj thuge huyen Cam Ld, tinh Quang Tri de tien hanh dieu tra. Trong dd
ty 1 sd ho Iham gia phan Iheo xa/ Ihi Iran dugc phan theo bieu dd sau, trong dd nhieu
nhi la d Cam NghTa chiem 18,38%, va it nhat la d Cam An chiem 2,94%).
Hinh 1: Ty le hg gia dinh tham gia phieu dieu tra phan theo xa/ thi tran
Dan vl: %
10 -,
15.44

10

iff

7.M

'v.'-V

5

'iSEKT-^^.

14,7

15

s

"3I3?is2.*'* : "
S5BT"

T5T.£'«..

' "

0
TTC«mL{

C u n An

Cam Tuyin

Cam Tbay

Cam Thank

Cam Tliinh

Cam H i ^

Cam Chinh

Cam NghTa

* Nhirng nhan dinh dugfc rut ra
Da sd nhumg ngudi tham gia vao cugc dieu tra deu ed muc thu nhap binh quan
dun 400 ngan ddng/ ngudi/ thang, trong dd ty 1? muc thu nhap tu 100 ngan ddng den
30( ngan ddng chiem da sd, cdn mue thu nhap tir 400 ngan ddng den 750 ngan chiem
54,11%, cdn lai la mue thu nhap tir 750 ngan ddng den 1 tri?u 500 ngan ddng.
Hinh 2: Thu nhap hang th^ng ciia dot tirgng tham gia dieu tra
Dan v} tinh: Tram nghin/ ngudi/ thdng

Do Ihu nhap binh quan dau ngudi cdn thap nen ty le nhiing hg gia dinh thuge
diei hg ddi, ngheo theo lieu chuin mdi eua nha nude vln cdn cao chiem tdi
3089%, va dien can ngheo len tdi 54,41%.
17


VIET NAM H O C - KY YEU H O I T H A O QUOC TE LAN THlT TU

Khi phan chia cac ehi bao danh gia mue song la rk ngheo, ngheo, irung binh,
kha Ihi kel qua thu dugc nhu sau:
Hinh 3: Ngudi dan tu danh gia muc song
Dan vi: %

35
30
25
20
15
10
5

31.1

J-

-

J l ^

• 1

25,6

1
1

i
!
.-'. • /:.

11

1

i
1

Rat ngheo

T

ngheo

trung binh

1

-

1

kha

Thdng qua ket qua dieu tra so bd ed the Ihay rang ddi sdng ciia gia dinh cac
nan nhan CDHH ndi rieng cdn rat ngheo, dieu nay lai cang lam cho eae nan nhan
CDDC/Dioxin von da rat mac cam vdi tinh trang benh tat lai cang bl tie hon khi !a
ganh nang cho gia dinh, ddng thai khien cho gia dinh da ngheo lai cang ngheo them.

"Dien hinh nhu gia dinh dng Nguyin Van B a xd Cam Tuyen, cugc sdng gia
dinh sdng dua vdo nghe nhgt Id thdng thue eua dng, dng c6 nam ngudi con nhung
CO tat bdn ngudi con bi nhiem CDDC, mdi ngudi con eua dng deu mang trong minh
nhirng cdn benh k/tdc nhau vd cd 2 ngudi dd dugc phuc hoi chuc ndng, cdn hai
nguai con Igt deu khdng thi tu chdm sdc dugc cho bdn than minh. Hay nhu gia dinh
dng Tr a xd Cam Tuyin ciing cd sau nguai con nhirng c6 i&i bdn ngudi con hi
nhiem CDDC deu bi dan don, tdm thdn, hgi ndo ".
(Phdng van sau sd 1, dng Nguyen Viet Hoan, 56 tudi, nam, Chu lich Hgi Nan
nhan CDDC huyen Cam Ld).
b. Benh tat anh hudng nghiem trong den ddi song va sinh heat
Theo ket qua dieu tra anh hudng eua CDHH tdi nhan dan Quang Tri ihang 9
nam 2009 eda Sd Tai nguyen va mdi trudng tinh Quang Tri Ihi da cho ra nhirng kel
qua ehting thye ve tinh trang anh hudng eua CDDC/Dioxin len ngudi dan tren dia
ban huyen tinh Quang Tri la rat nang ne. Nghien euu lay trudng hgp dien hinh la
huyen Cam Lg, tinh Quang Tri. Qua eae dieu Ira thuc ehung da cho thay rang linh

trang benh tat eua nan nhan CDDC/Dioxin bieu hien qua rat nhieu dang benh ly
Irong do ed cac dang chinh la di dang bam sinh (DDBS), bat thudng thai san
(BTTS) va cac benh ly khae.
18


VAN DE HAU QUA CHAT OOC H C A HOC.
Di dang bam sinh eua the he thu hai lai huyen Cam Ld cao mot each bat
thiJng, Irong long sd 150 hg dugc dieu Ira thi ed den 20% sd trudng hgp ed eon bj
di cang bam sinh.
Bang 2: So hg c6 eon hi DDBS tai huyen Cam Lg
Tinh trang

Solugng
(Hg)

Ty le (%)

Ty le tich liiy

C. DDBS

30

20,0

20,0

Kidng DDBS

120

80,0

100,0

Tmg

150

100,0

100,0

(%)

Nguon: Uy ban nhan dan linh Quang Tri, Sd Tai nguyen va Moi trudng tinh Quang
Tri^2009), Bdo cdo tdng hgp De dn khdc phuc hau qud chdt doe hod hoc tren dia bdn tinh
Quing Tri, Dong Ha, tr. 115-119.
Qua khao sal cdn cho Ihay d Quang Tri khdng ehi ed the he thu hai, ma ea the
he hi'r 3 ciing chiu di ehung eiia CDDC/Dioxin
Bang 3: Tinh trang DDBS eua chau
Tinh trang

Solugng
(Chau)

Ty 1? (%)

3

2,0

2,0

Kidng DDBS

147

98,0

100,0

f)ng

150

100,0

100,0

O DDBS

Ty If tich liiy
(%)

Ngudn: Uy ban nhan dan linh Quang Tri, Sd Tai nguyen va Moi trudng tinh Quang
Tri(2009), Bdo cdo tdng hgp De dn khdc phuc hau qud chdt dgc hod hge tren dia bdn tinh
Quing Tri, Dong Ha, tr. 115-119.
Tinh trang DDBS sang the he chau (the he thu 3) ehi ed 3 hg gia dinh eo

ehm bi DDBS, chilm 2,0%, thSp han DDBS ciia eon (thi he thu 2) 15 \kn. Dilu
doeho thay; CDHH dang lae dgng trye tiep tdi egng ddng dan cu hien dang sdng
laiQuang Tri.
Ngoai ra, tinh trang bat Ihudng thai san etia nhirng ngudi phy nft mang thai,
m; hai biilu hien rd nhat la tinh trang de non va say thai eGng chiem ty le luomg ddi
Idi. Trong long sd 150 ddi lugng dugc tien hanh dieu Ira Ihi ed 12% phy nir gap tinh
Iraig de non, 20,1% bi siy thai, Irong do ea biel ed den 0,7% trudng hgp say thai den
lai thu lur. Day la nhijmg bieu hien bat Ihudng Irong thai san ma da dugc cac nha khoa
he; chimg minh la ed lien quan den CDHH ma cu the la CDDC/Dioxin.

19


VIET NAM HOC - KY YEU HQI THAO QUOC TE LAN THiy TU
Bang 4: Tinh trang de non eua cac phu nir trong cac hg gia dinh
So luomg

Ty le (%)

(%) tich Itiy

Phy nir khdng de non

132

88,0

88,0

Phy nil de non 1 Ian

16

10,7

98,7

Phu nir de non 2 Ian

2

1,3

100,0

150

100,0

100,0

Tdng

Ngudn: Uy ban nhan dan tinh Quang Tri, Sd Tai nguyen va Moi trudng linh Quang
Tri (2009), Bdo cdo tdng hgp De dn khacphuc hdu qud chdt dgc hod hge tren dia bdn
Qudng Tri, Dong Ha, tr. 115-119.
Bang 5: Lien quan giCra say thai vdi song tai viing rai CDHH
So Ian say thai
0

1

2

4

Tdng

Sdng Irong viing bi rai CDHH
Hang %
Cot %

81
79,4
68,1

19
18,6
67,9

1
1,0
100,0

1
1,0
100,0

102
100,0

68,5

Sdng ngoai viing bi rai
CDHH
Hang %
Col %

38
80,9
31,9

9
19,1
32,1

0
0,0
0,0

0
0,0
0,0

47
100,0
31,5

Tdng
Hang %
Cot %

119
79,9
100,0

28
18,8
100,0

1
0,7
100,0

1
0,7
100,0

149
100,0
100,0

Tinh trang phai nhiem

Ngudn: Uy ban nhan dan tinh Quang Tri, Sd Tai nguyen va Moi trudng tinh Quang
Tri (2009), Bdo cdo tdng hgp De dn khdc phuc hdu qua chdt dgc hod hge tren dia ban
Qudng Tri, Dong Ha, tr. 115-119.
Bang tren da cho thay mdi lien quan giiia tinh trang say thai vdi song lai vung
rai CDHH, ed 20,6% trudng hgp say thai lai vung bi rai CDHH trong do cd 18,6%
say thai 1 \kn, 1% say thai 2 \kn va cung cd 1% say thai den 4 Ian. Ty le dd neu xel
giira viing bi rai CDHH va sdng ngoai viing hi rai CDHH thi Ian lugl la linh trang

say thai 1 lan d vimg bi rai CDHH chilm 67,9% va ngoai viing bi rai CDHH la
32,1%, linh trang say thai Ian Ihti 2 va Ihir 4 thi eon sd nay da chenh lech len den
100%. Dilu nay cho thay nhirng ngudi dan sdng tai vimg bi rai CDHH da chiu anh

20


VAN DE HAU QUA CHAT D O C H Q A HOC...
hudng true liep rat nang ne bdi CDHH, lam anh hudng den ddi sdng kinh te, xa hgi
va lam ly ciia con ngudi rat nghiem trgng.
T^heo sd lieu dugc cung cap lir Hgi Nan nhan CDDC huyen Cam Ld thi ed
khoang 55,3% sd nan nhan CDDC/Dioxin tren dia ban huyen bi suy giam kha nang
lao dgng va 44,7% da khong cdn sue lao dgng va phai sdng dya hoan loan vao sy
eham sdc eua gia dinh. Cae nan nhan true liep Ihudng bi eae benh ngoai da, liel nua
ngudi, liel loan than, ung thu, than kinh va mot sd benh khae. Ddng Ihdi nhirng nan
nhan gian liep mac phai cQng chiu ehung sd phan va bj cac benh luomg ly nhu ddi
lugng bi nhiem CDHH true liep
Bang 6: Cac benh nan nhan gian tiep mac phai d Cam Lg
So luomg
(ngudi)

Tyle

Tich luy

(%)

(%)

Liel (loan Ihan/nua ngudi)

40/63

3,24/5,1

8,34

Mil (2 mat/1 mat)

21/20

1,7/1,61

11,65

37

3,0

14,65

26/12

2,1/0,97

17,72

Nao lam than

72

5,82

23,54

Nao ihieu nang tri tue

168

13,6

37,14

Benh ve mau

6

0,49

37,63

Benh ve da

40

3,24

40,87

Di dang di tat

201

16,3

57,17

Cae benh khae

183

14,8

71,97

Sd khdng ty phuc vy dugc

193

15,61

87,58

Sd khdng cdn kha nang lao dgng

154

12,42

100

1.236

100

100

Ca earn va dice
Cam/ dice

Tdng

Ngudn: Phong Lao dong, Thuomg binh va Xa hoi huyen Cam L6.
Trong ldng sd 344 Ire em dudi 16 tuoi bi nhiem CDDC d huyen Cam Ld thi cd
135 em sire khde rat yeu khdng the ty eham sdc dugc cho ban than ma phai dya vao
sir eham sdc ciia ngudi than trong gia dinh, sd nan nhan cdn lai mgl sd It ed kha
nang eham sdc dugc cho ban than, mgl sd it nan nhan bj bien dang tay chan ciing ed
Ihl lam dugc mgl sd viee nhe de giup dd ban than va gia dinh.

21


VIET NAM HOC - KY YEU HOI THAO QUOC TE LAN THU TU

"Hai chdn anh bi teo nhd, the trgng yeu at, rat dau khi thay ddi thai tlit, mac
dii viic di Igl khd khan nhung anh van cd thi chdm sdc dugc cho bdn thdn vd cd thi
lam dugc mot sd vlic nhe trong nhd ".
(Phdng van sau sd 7, Nguyen Van TuyIn, 34 ludi, nam, xa Cam Thuy)
c. Ton thucng tam ly nang ne
De nghien euu ve sy anh hudng eua Idn thuong lam ly d nhung nan nhan bi

nhiem chat dgc mau da cam ddi vdi cugc sdng eiia hg, lae gia da tiln hanh nghien
euu sy anh hudng ve eae khia eanh: lao dgng/san xuSt; hge lap; giao tilp, sinh
hoal hang ngay; nhiJng suy nghT mac cam vl ban than do benh tat. Kit qua Ihu
dugc nhu sau:
Bang 7: Anh hudng ciia nhung ton thuang tam ly den cugc song
eua nan nhan bi nhiem CDDC/Dioxin
Miic dg dong tinh
TT

1

2

3

4

22

Rat dung

Diing mot
phan

Kho noi

Khong
diing

%

%

%

%

Vi benh tat, hien nay toi
khdng cd nghe nghiep de
tu kiem song, phai song
nhd ngudi khac, cugc song
bap benh

48,4

23,8

4,9

23

Vi benh tat, toi khdng cd dilu
kien dugc hoc hanh, mac du
toi rat mudn dugc di hoc

39,2

18,3

9,2

33,3

Vi benh tat, toi khong c6 ca
hgi dugc giao liep rgng rai
vdi ban be

56,7

23,3

2,5

17,5

Toi luon cam thay cugc song
hien tai eua minh la Ihira,
chang nhirng khong can Ihilt
cho ai ma con la ganh nang
cho ngudi than va nhiJng
ngudi khac

27,5

25,8

11,7

35,0

Cac nhan dinh


VAN Dfe HAU QUA CHAT OOC H 6 A HOC.
So lieu thdng ke d bang 7 cho thay nhung ton thuong tam ly ma nan nhan
nhiem chat dgc hoa hge phai ganh ehju da anh hudng mgl each loan dien, theo
ehieu hudng lieu cue den cugc sdng eua hg:
* Anh hudng den lao dgng vd sinh hogt ed nhan
Co tdi 72,2% cho rang "Vi binh tdt, hien nay tdi khdng cd nghi nghiep di tu
kiem sdng,- phai song nha nguai khdc, cugc sdng bap benh ". Vdi nhOng Ion thuong
nang ne ea ve sinh hge va tam ly, nan nhan nhiem chat dgc mau da cam rat khd ed
dugc mgl nghe nghiep du de duy tri cugc sdng. Horn niia, vdi sd lien Irg cap eao
nhat la 720.000 d/1 lhang/1 ngudi va M p nhat la 120.000 d/ ngudi/ thang nhu hien
nay nhung ehi mdi cd ehua den 10% sd nan nhan sdng tren dja ban huyen Cam Ld
dugc hudng thi phan idn nan nhan phai sdng dya vao ngudi than Irong gia dinh.
Doi vdi nhieu nan nhan bi nhiem chat dgc hoa hge viee ly eham sdc cho ban
than minh ddi khi cQng khdng thye hien dugc:
"Hal em Nguyin Thi Tdi vd Nguyen Thi Thuyet thi ki cd vice chdm sdc vi sinh
hang ngdy diu phai do me lam cho, ehi nam mot cho den gia dut cho dn, ai den thi
biit chap chap mat, thinh thodng lai keu la, chdn man xe rdeh hit"
(6ng Nguyen Van B, 54 tudi, bd eua 4 nan nhan, xa Cam Tuyen)
* Anh hudng den hge tap
Kit qua nghien euu cho thay, ed tdi 57,5% sd ngudi phai nhiem CDHH dugc
hoi cho rang "vi benh tdt nen khdng cd diiu klin hge hanh ". NhOng tdn thuong ma
nan nhan gap phai da lam ban ehe kha nang nhan thue eiia hg, khdng nhirng the, eae
ganh nang vl ehi phi y le cGng da lam giam bdt ngudn lye lap trung cho viee hge
lap eua nan nhan va eon em hg. Dieu nay the hien rat rd d trinh do hge van eua
khach Ihl dilu tra: 72,6% ed trinh do trung hge ea sd va lieu hge, ehi ed 3,4% sd
khacli Ihl dilu tra tdt nghiep dai hge, tham ehi cd tdi 8,5% khach the nghien euu bi
mil chir.

Ty le Ire em la nan nhan bi cae di tat bam sinh nhu: cam, diec, liel, mil... la rat
eao. Dilu nay ddng nghia vdi viee cac em khdng the den trudng nhu eae ban ciing
trang lua hoae ed den trudng thi kha nang tiep thu ciing rat eham chap.
"Hal dira dau bl bgl ndo nam mot cho nhu vdy rdl nen chang cd hge gi cd.
Cdn 2 em sau thi bl nhlim Chdt dgc da cam nhung nhe han nin dd dugc phuc hoi
chifc ndng vdn dl hoc binh thudng, nhung so val cae em trong lap thi viee hge tap
ciia cdc em no cUng kem col. Di hge phai di hoc xa, bd me trang bi edng cu hge tap,
phirong tien di hoc khong duoc tdt lam. Viee tlip thu bdl hge eua cdc chau khdng
dugc tdt lam ".
(Ong Nguyin Van B, 54 tudi, xa Cam TuyIn, cha eua 4 nan nhan bi nhilm
chat dgc hoa hge)
23


VIET NAM HOC - KY YEU HOI THAO QUOC TE LAN THlT TU^

Tdm lai, khong nhirng dng bd/ba me bi nhiem chat doe hoa hge mk di ca hgi
hge tap ma nhirng dua Ire trong eae gia dinh hi nhiem chat dgc mau da cam thi viee
hge hanh khd khan, kha nang tiep thu cGng rk eham va khd hoa nhap vdi egng ding.
* Nhirng mac cam ve bdn than do benh tdt dua lai
NhiJng tdn thuomg nang ne ma nan nhan gap phai lam cho hg cam th^y chan
nan, that vgng ve ban than minh, ed 53,1% sd ngudi dugc hoi suy nghT ed cam giae
rang "cuoc sdng hien tai eua minh Id thira, Id ganh ndng cho nguai thdn vd nhung
nguai khdc".
Tinh trang sue khde, benh lai, dj dang da anh hudng din lam ly eua nan nhan.
Ban than hg khdng the tu eham sdc dugc cho minh ma chu ylu la do su eham s6e
eua cae Ihanh vien Irong gia dinh. Chinh vi thi, hg cam thkf minh trd Ihanh ganh
nang cho gia dinh, ngudi than.
"Nhliu liie toi cam thay bdt lire, thay minh tra thdnh ganh ndng cho bd me.

Gia dinh tdi ddng anh em, bd me lam ndng, cdc em diu phai dn hoc, cugc sdng cdn
nhieu nhirng kho khan, thi nhung bdn thdn toi Igl khong lam dugc dliu gl di giup
bd me ".
(Phdng van sau sd 7, Nguyen Van Tuyen, 34 tuoi, nam, xa Cam Thiiy)
"Tay chdn toi deu bl teo Hit, tdt cd moi hogt dgng eua toi diu gdn lien vc/i
chiec xe Idn, tdi hlet minh khong lam dugc dieu gi di giup chinh minh vd gia dinh.
r

^

r

,

,

Tdi thdy hudn vd thuang cho bo me, thirang cdc em rdt nhiiu ".
(Phong vdn sau sd 8, Ngd Vilt Phirdc, 41 ludi, nam, xa Cam An)
d. Su ky thi ciia xa hgi
Nghien euu da lien hanh dieu Ira 200 doi tugmg la sinh vien va cac can bd
edng nhan vien chuc ngSu nhien thuge eae thanh phSn dan toe khae nhau, id cae
tinh thanh khae nhau eiia ea nude, tu do tudi 18 din 40 tudi vl hilu bill ddi ^ di
Chat doe da cam va thai do eiia hg ddi vdi nan nhan CDDC/Dioxin. Dudi day la
mgl sd each nhin nhan eiia eae ddi lugng dugc dieu tra.

24


VAN DE HAU QUA CHAT DOC H 6 A HOC.

tLinh 4: Thai do eua ngudi dan khi tiep xue vdi nhiing nguoi bi
cac benh bieu hien ra ben ngoai do CDHH
Dan vi tinh: %
60 -\

53

!

.SO

i

40
30

21

t7.f>

20

1

\1
8,5

10
'

Binh lhu'6'ng nhirniQi
ngu-tri

1

I

Luc dau sg'nhirng sau
th6i

1

1

1

Sg'hSi tranh xa

1

1

1
1

1

Khong quan tain

1 heo nhu sd lieu dieu tra cho thay ed 53% Irong tdng sd 200 ngudi dugc bdi

tra Idi "luc mdi nhin Ihay thi rat sg, nhung sau do khi quen rdi thi binh Ihudng" va
san sang chia se giiip dd bang each ddng gdp ve vat chat trong dieu kien ed the
nhirng van ngai khi phai tiep xiie true liep nhu eham sdc sue khoe hay bd Irg nan
nhan phiie hoi chuc nang. Cd den 17,5% sd ngudi cho rang rat sg hai nhung ngudi
bj dj dting, di tat bdi CDDC/Dioxin va khdng bao gid lai gan hg, va cung chinh
nhirng ngudi nay cho rang neu tiep xiie vdi nan nhan CDDC/Dioxin lau dai se ed
the bi lay benh, hoae nhiem dgc qua liep xiie hang ngay. Nhung ben eanh do Ihi ed
21°o so ngudi dugc hoi cho rang nhirng nan nhan CDDC/Dioxin vdi nhung khiem
khuycl tren ea the cung binh ihudng nhu nhirng ngudi khae, va san sang giiip dd hg
ea vl vat chk lan linh than trong dieu kien ed the va khdng ngai liep xiie true liep
khi eham sdc cac nan nhan CDDC/Dioxin. Qua ket qua dieu tra tren ed the thay
rang hien nay khdng phai ai cQng bieu ve chat dgc da cam va hau qua eiia no ddi vdi
con iigudi, ddng Ihdi ed nhirng nhan Ihire sai lech ve nan nhan chat dgc da cam
khi In cho hg vdn da rat khd sd vl benh lai lai dau ddn ve linh than khi bj ky thi
Irong egng ddng. Vi vay lam cho egng ddng hieu, thdng cam va chia se vdi nan
nhan chat dgc da cam la mot van de rat quan trgng can phai dugc dai ra va ed nhdng
giai phap tuyen Iruyen nham nang eao nhan thue egng ddng.
e. Nhu can, mong mudn ciia nan nhan va gia dinh
Hau hit nhirng gia dinh ed nan nhan nhiem CDDC deu ed hoan eanh kinh le
rat khd khan. Khdng ehi ed vay, kinh le khd khan da lam anh hudng khdng nhd tdi
viee eham sdc nhiJng thanh vien trong gia dinh bj nhiem CDDC.

25


VIET NAM HOC - KY YEU H Q I THAO QUOC TE LAN THlT TU

"Gia dinh tdi cd sau nguai con nhung cd bdn chdu bi nhlim CDDC. cuoc
sdng gia dinh tdi edng khd khan, tiin trg cdp hang thdng eua ba chdu khdng du di
chdm sdc cho cdc chdu, thue long tdi ciing mong nhan dugc sir chia se vd giup da

eua mgi nguai".
(Phdng van sau so 5, Trdn Van Tram, 64 tuoi, nam, xa Cam TuyIn)
Sy giiip dd ve linh than, sy quan tam, chia se, dgng vien tham hoi ciia mgi
ngudi xung quanh, eua egng ddng, xa hgi la mgl viee lam cdn va luon luon dugc
thye hien. Dd la ngudn dgng vien, an lii vd ciing quan trgng giiip gia dinh va nan
nhan ngudi ngoai phan nao nhiJng ndi dau.
"Ciing may nha bd con ldng xdm xung quanh thudng xuyen an id dgng vien
dd giiip tdi cd them nghi lire vd nlem tin di sdng vui ve ".
(Phdng van sau sd 6, Tran Thi Dan, xa Cam Tuyen)
Vdi nhirng nan nhan bi dj dang, di tat, nhung nan nhan van cdn it kha nung dt
lao dgng Ihi hg mong mudn ed ea hgi, dieu kien ed mgl viee lam phii hgp vdi kha
nang va sue lao dgng eua minh. Hg mong ban than ed thi lam viee dl nudi sdng
minh, sdng ed ich cho gia dinh va xa hgi.
"Tdi mong cd mot viee lam de cd the phan ndo do lo cho cugc sdng ciia minh,
hy vgng tdi se cd ca hgi nhdn dugc viic Idm ".
(Phdng van sau sd 7, Nguyin Van TuyIn, 34 ludi, nam, xa Cam Thiiy)
Mac dii anh bi lai d chan va the Irang nil yeu, nhirng anh van mong cd dugc
mgl viee lam phi^i hgp de ed the lao ra ngudn thu nhap nudi sdng ban than, giiip eld
mot phan nao do cho gia dinh. Uac mong dd da Ihl hien y ehi, nghi luc vuom len
eua anh.
Nhin nhirng ngudi binh thudng khae ed the sdng, hoc tap va lao dgng, khong it
nan nhan mong mudn ed mot cugc sdng binh Ihudng nhu bao ngudi khac. Hg cQng
mong dugc lam nhiJng viee ed ich cho gia dinh va xa hgi du cho dilu do la nhd
nhat. NhiJng dieu do vdi chiing la tudng chimg nhu khong khd dl thye hien nhmig
vdi nhiJng nan nhan CDDC/Dioxin Ihi do la ea mgl giae ma rk khd thanh hien ihyc.
"Nhin cdc ban dugc ngdy ngdy dugc din trudng di hoc md em ciing mong se
CO mot ngdy em dugc di hoc nhu cdc ban. Em mong minh dugc lam cd gido ".
(Phdng van sau sd 10, Nguyen Thi Th, 21 ludi, niJ, xa Cam Tuyen)
Dii hg khdng may la nan nhan CDDC, hg phai mang trong minh nhiJng can
benh ma hau qua ehien tranh de lai nhung khong vi the ma hg phd mac cho s6 phan

ma nguge lai hg lai cang ed gang horn de vuom len Irong cugc sdng.
26


VAN D'e HAU QUA CHAT D O C H C A HOC...

4. Nhung bat cap trong ehe do chinh sach
Phap lenh siia ddi 04/2012/UBTVQH13 ngay 16/7/2012 bo sung mgl sd chinh
Scich uu dai ddi vdi ngudi hoal dgng khang chien bj nhiem chat doe hoa hge va than
nhan ciia hg, dac biel la nang mue Irg cap da phan nao lam giam bdl nhiJng ganh
nang ve kinh le va la ngudn ed vu dgng vien Idn lao cho nhirng ddi lugng nay. Tuy
nhien. thdng qua linh hinh nan nhan CDDC lai linh Quang Tri, ed the nhan Ihay eon
nhieu dieu ehua thue su hgp ly Irong chinh sach ddi vdi ngudi nhiem CDDC/Dioxin
nhu s.iu:
Cdn mat can ddi giiJa ngudn luc va ddi lugng can trg cap. Nhieu linh ed sd
lirgng nan nhan dong, song eon rat ngheo, kha nang kinh le ed ban, eae dieu kien ve
dieh ^ u y le, giao due cdn rat han ehe, ma Quang Tri la vi du dien hinh nhat.
Thu luc hudng trg cap cdn phuc tap, nhat la dieu kien, thu luc, bd so de
hudng chinh sach uu dai ddi vdi ngudi tham gia khang ehien va eon de ciia hg bi
nhiem CDHH. Theo quy djnh eiia Bd Lao dgng, Thuang binh va Xa hgi, mgl bd ho
so ho.in chinh phai bao gdm cac giay Id ehung minh tham gia khang ehien: Ly Ijeh,
quyel dinh phuc vien, xual ngQ, giay xae nhan boat dgng d ehien trudng; giay
ehuycn thuang, ehuyen vien. Qua ihdi gian dai nhiJng giay Id dd it ngudi eon giir lai
dugc nguyen ven, vi the khi lam Ibii luc rat mat Ihdi gian va tdn kem lien eua. Ddng
Ihdi theo Quyel dinh sd 09/2008/QD-BYT ciia Bd Y le phai ed bien ban giam dinh
benh eiia Trung lam Giam dinh Y khoa linh, thanh phd trye thuge Trung uong ket
liian mac niot trong so cac benh, tat, di dang c6 lien quan din phai nhiem vdi
CDHH Dioxin, vdi da sd nhiJng ngudi phai nhiem thuge ddi lugng hg ngheo, hoan
eanh Ichd khan nhu d Quang Trj thi khd ed the thue hien dugc day du cae thii tue bat
huge do.

- Theo Thdng tu 1609 eiia Bd Lao dgng, Thuang binh va Xa hgi ve viee
hudng dan xu ly vudng mac khi tiep nhan ho so giai quyel ehe do ngudi boat dgng
khang chien bi nhiem chat dgc hda hge, trude mat ehi tiep nhan va giai quyel ddi
vdi trudng hgp bi benh hiem ngheo, benh ung thu va ngudi ed benh an trude ngay
7/4/2009 (Ihdi dilm Thdng tu 08/2009/TT-BLDTBXH hudng dan vl hd so, lap ho
so thire hien ehe do uu dai ddi vdi ngudi tham gia khang ehien bi nhiem chat doe
hda hge dugc ban hanh).
Ddng thai, ehi tiep nhan hd so va ehuyen den Hoi ddng Giam dinh Y khoa
nhung benh tat nam Irong danh mue eiia Quyel dinh sd 09/2008/QD-BYT, khdng
gidi ihieu nhiJng benh tat nam ngoai danh muc. Trong thye te tai dia ban tinh Quang
Tri da bge lg nhirng bap cap cho thay quy dinh 17 loai benh tat de lam can cu xel
duye: ddi vdi nan nhan CDDC/ Dioxin la ehua that sy hgp ly. Trong khi nhirng
nguoi nhiem CDDC/Dioxin thi ed nhieu dang benh tat khae, lai ed the Iruyen sang
27


VIET NAM HOC - KY YEU HOI THAO QUOC TE L A N THU TU

ddi eon, chau... Cd the thai diem nay, ddi nay khdng xae dinh dugc nhung lai phai
benh tat d ddi eon, chau hg. Hien lugng nay da xuk hien ngay cang nhilu. NhiJng
ngudi da timg ehien dau tren chiln trudng bj rai chat doe hda hge da cam trong mgl
khoang Ihdi gian nao dd Ihudng la bi nhilm benh. Chi khae nhau la liiy lung ngudi
ma phai benh sdm hay mudn, ed Iruyen cho eon, chau hay khdng. Do dd nha nuac
nen ed chinh sach bo sung them eae loai benh va ddi lugng dugc xem xel.
- Cdn nhieu ngudi phai nhiem CDHH ngoai dien thu hudng chinh sach nhu
nhirng ngudi dan thudng da va dang edng lae, sinh sdng lai viing bj rai CDHH iruac
day va chau the he Ihu 3 trd di eiia euu chiln binh nhiem CDHH. Nhirng ddi lugng
nay ciing bi cac benh do phai nhilm CDDC/Dioxin nhu cae benh hilm ngheo, sinh
eon dj dang, di tat hoae cd nguy ea cao nhilm CDHH sau 30/4/1975.
5. Mot so de xuat kien nghi

- Trude bet la ve mat nhan thue, Nha nude phai tang eirdng cac bien phap
tuyen Iruyen bang cac phuang lien Iruyen thdng dai ehiing nhSm nang eao nhan
thire eua ngudi dan ve hau qua CDHH, ddng Ihdi Ihyc hien cae chuang trinh ho trg
cho cac cap chinh quyen tinh, huyen, xa nham dua chinh sach din vdi ngudi dan
mgl each day dii, chinh xae.
- Tien hanh tdng dieu tra ra soal lai ea nhung ddi lugng bi phai nhilm
CDDC/Dioxin lir cap xa, den huyen, linh va trung uong, lap danh sach, phan loai
cac nan nhan thuge timg loai doi lugng cu Ihl dh c6 nhiJng bd sung chinh sach
hgp ly.
- Thay ddi ihii tue hudng Irg cap cho cac nan nhan CDDC/Dioxin dan gian,
linh hoal han. Cae Ihii tue hien nay rat phire lap rudm ra, do vay can phai cd su dilu
chinh hgp iy de chinh sach nhan dao nay ed the din dugc vdi nhiJng ddi lugng ihirc
su can Ihiet ma khdng cd kha nang dap ung dugc hel nhiJng yeu cSu doi hoi vl Ihii
tue eiia chinh sach eii.
- Bd sung ihem cac loai benh va cae ddi lugng dugc xem xel. Tlien nay chinh
sach ehi mdi de cap den ddi lugng la euu ehien binh ehien dau lai nhung ehien
trudng quy dinh trude nam 1975 va con de eiia hg, cdn dan Ihudng bi phai nhiem
CDDC/Dioxin thi ehi dugc hudng chinh saeh Iheo Nghi dinh 67 trg giiip cho cac
ddi lugng bao trg xa hgi la ehua hgp ly. Can md rgng cac doi lugng nhirng ngudi da
ehien dau sau nam 1975, the he thu 3 eiia ngudi tham gia khang ehiln va nhiJng
ngudi da va dang sdng lai vung bi rai CDHH.

28


VAN DE HAU QUA CHAT DOC H 6 A HOC.
Tai lieu tham khao
1. GS.TS V6 Quy, (2008), Chdt dgc hda hge do My .sir dung a Viet Nam vd vdn de mdi
trudng, Trung tam nghien euu tai nguyen va Moi trudng - Dai hoc Quoc gia Ha Noi.
2. Bo TNMT, Van phong Ban ehi dao 33, Lien hiep cac hoi khoa hoc va ky thuat Viet

Nam, Trung lam Khoa hoc cong nghe moi trudng va phat trien, Hien trgng vdn bdn quy
phgm phap lugt lien quan den quan ly vd kiem sodt cdc chdt huu ea khd phan hdy /
dioxin. Du an tang cudng nang luc va hoan thien ke hoach long the cai lao moi trudng
tai nhung viing 6 nhiem nang dioxin d Viet Nam.
3. Hoi nan nhan CDDC Viet Nam - Tinh hgi Quang Tri (2010), Tinh hinh ngn nhdn
CDDC/ Dioxin tinh Qudng Tri. (Theo so lieu dieu tra thuc ehung eua Sd Lao dong,
Thuang binh va Xa hoi linh Quang Tri) - Tai lieu luu hanh noi bo.
4. Van phong Ban ehi dao 33 (2009), Hoi ddp ve ehe do chinh sdeh ddi vdi ngudi bj nhiem
chdt dgc hda hge do My sir dung trong chien tranh d Viet Nam. Tai lieu luu hanh noi bo.
5. Bo TNMT - Van phong Ban ehi dao 33, (2009) Tdc hgi eua Dioxin ddi vdi ngirdi Viet Nam.
6. CRES (2009), Phuc hoi vd tdi sir dung cdc vimg ddt bi suy ihodi do chdt doe hda hoc,
Tai lieu Hoi thao lap huan, Nxb Nong nghiep, Ha Noi.
7. Cac so lieu dieu Ira thuc le do lac gia thuc hien trong qua trinh tham nhap thuc te.
8. Nien giam thong ke linh Quang Tri nam 2010.
9. Quylt dinh ciia Bg Y tl s6 09/2008/QD-BYT ngay 20 thang 2 nam 2008 ban hanh danh
muc benh, tat, di dang, di tat c6 lien quan den phai nhiem Chat dgc hoa hgc/Dioxin.
10. Nghi dinh s6 67/2007/ND-CF
11. Phap lenh s6 26/2005/PL-UBTVQH 11 ngay 26 thang 9 nam 2005 vl uu dai ngirdi c6
cong vdi each mang.
12. Nghi dinh s6 38/2009/ND-CP Quy dinh muc trg cap, phu cap uu dai doi vdi ngudi c6
cong vdi each mang.
13. Quyel dinh s6 120/2004/QD-TTg eua Thii tudng Chinh phu ve mot so ehe do doi vdi
ngudi tham gia khang chien va con de ciia ho bi hau qua do nhiem chat dgc hoa hoc do
My sir dung trong chien tranh Viet Nam.
14. Uy ban nhan dan tinh Quang Tri, Sd Tai nguyen va Moi trudng linh Quang Tri (2009),
Bdo cdo tdng hgp De dn khdc phuc hdu qud Chdt dgc hod hge tren dia bdn tinh Qudng
Tri, Dong Ha.

29