DSpace at VNU: Xây dựng bản đồ nguy cơ xói mòn đất và đề xuất mô hình sản xuất nông nghiệp hợp lý cho huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
---------------------

Nguyễn Thị Mai Hƣơng

XÂY DỰNG BẢN ĐỒ NGUY CƠ XÓI MÒN ĐẤT VÀ
ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP HỢP LÝ
CHO HUYỆN QUẢN BẠ - TỈNH HÀ GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

Hà Nội – 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
---------------------

Nguyễn Thị Mai Hƣơng

XÂY DỰNG BẢN ĐỒ NGUY CƠ XÓI MÒN ĐẤT VÀ
ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP HỢP LÝ
CHO HUYỆN QUẢN BẠ - TỈNH HÀ GIANG

Chuyên ngành: Khoa học môi trường
Mã số: 60440301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LÊ VĂN THIỆN

Hà Nội - 2015


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc về sự giúp đỡ vô cùng quý báu của PGS.TS. Lê
Văn Thiện, người hướng dẫn khoa học đã hết lòng dạy dỗ, chỉ bảo tận tình, tạo điều kiện
tốt nhất cho tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các Thầy, Cô Khoa Môi trường nói chung và
các Thầy, Cô giáo ở Bộ môn Thổ nhưỡng - Môi trường đất nói riêng đã dìu dắt, dạy dỗ
những kiến thức bổ ích trong suốt quá trình học tập, rèn luyện tại trường cũng như đã tạo
mọi điều kiện để tôi có thể hoàn thành luận văn một cách tốt nhất.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các lãnh đạo và cán bộ tại Sở Tài nguyên và Môi
trường tỉnh Hà Giang, Uỷ ban nhân dân huyện Quản Bạ, Phòng Tài nguyên và Môi
trường huyện Quản Bạ đã tạo điều kiện, cung cấp tài liệu giúp tôi có điều kiện tốt nhất để
hoàn thành luận văn.
Luận văn có ý kiến góp ý của ThS. Phạm Anh Hùng, cán bộ Trung Tâm Tài
nguyên và Môi trường - Viện Quy hoạch và Thiết kế Nông nghiệp - Bộ NN&PTNT, tôi
xin bày tỏ lòng biết ơn đến sự giúp đỡ quý báu đó.
Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đã giúp đỡ và động viên tôi
trong suốt thời gian qua.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tiếng việt:
1. Lê Huy Bá, 2006, Phương pháp nghiên cứu khoa học, nhà xuất bản Đại học
Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh, trang 178 – 201.
2. Chi cục thống kê tỉnh Hà Giang, năm 2014, Niên giám thống kê tỉnh Hà Giang.
3. Trần Văn Chính và cộng sự, 2006, Giáo Trình thổ nhương học, nhà xuất bản
Nông Nghiệp, Hà Nội, 364 trang.
4. Trương Văn Cảnh và nnk, 2014, Báo cáo tóm tắt đề tài khoa học và công nghệ

cấp Đại học Đà Nẵng “Nghiên cứu ảnh hưởng của xói mòn đất của lưu vực sông Cu Đê
đến sản xuất nông nghiệp”, Đà Nẵng.


5. Phạm Ngọc Dũng, 1991, Nghiên cứu một số biện pháp chống xói mòn trên đất
đỏ bazan trồng chè vùng Tây nguyên và xác định giá trị của các yếu tố gây xói mòn đất
theo mô hình Wischmeier W.H and Smith D.D, luận án Phó tiến sĩ khoa học Nông nghiệp,
Hà Nội.
6. Nguyễn Văn Dũng và Nguyễn Đình Kỳ, 2012, Đánh giá định lượng xói mòn
đất đồi núi vùng Thanh – Nghệ - Tĩnh bằng phương trình mất đất phổ dụng và hệ thống
thông tin địa lý, Tạp chí các khoa học về trái đất, số 34, trang 31 – 37.
7. Nguyễn Văn Đệ, 2007, Bài giảng Đất Ngập Nước, Phòng Tài Nguyên Đất,
Viện Địa Lý Tài Nguyên Tp. Hồ Chí Minh.
8. Hoàng Tiến Hà, 2009, Ứng dụng công nghệ hệ thống thông tin địa lý (GIS) để
dự báo xói mòn đất tại huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Cạn, Luận văn Thạc sĩ, Đại học Thái
Nguyên, 75 trang.
9. Nguyễn Trọng Hà ,1996, Xác định các yếu tố gây xói mòn và khả năng dự báo
xói mòn trên đất dốc, Luận án phó tiến sĩ khoa học kĩ thuật, trường Ðại học Thủy lợi, Hà
Nội.
10. Phạm Hùng (2001), Nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật mô hình toán trong tính
toán xói mòn lưu vực ở Việt Nam, Luận án tiến sĩ kỹ thuật trường Đại học Thủy lợi, Hà
Nội.
11. Tống Đức Khang, Nguyễn Đức Qúy, 2008, Bảo vệ đất chống xói mòn vùng
đồi núi, nhà xuất bản Hà Nội.
12. Nguyễn Văn Khiêm và nnk, 2010, Tổng hợp điều tra, đánh giá đất sản xuất
nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng, Trung Tâm nghiên cứu Đất, Phân bón và Môi trường phía
Nam, Tp. Hồ Chí Minh, trang 15 - 49.
13. Nguyễn Văn Khiết, 2014, Nghiên cứu xác định vai trò của một số yếu tố liên
quan đến xói mòn đất ở nước ta, Tạp chí Khoa học lâm nghiệp, trang 314514. Lê Văn Khoa, 2001, Nông nghiệp sinh thái miền núi, Trường Đại học Khoa
học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội.

15. Lê Văn Khoa và nnk, 2005, Đất Ngập Nước, Nhà xuất bản Giáo Dục, trang 44
- 84.
16. Nguyễn Kim Lợi, 2005, Bài giảng kiểm soát xói mòn, Trường Đại học Nông
Lâm Tp. Hồ Chí Minh.
17. Nguyễn Ngọc Lung, Võ Đại Hải, 1997, Kết quả bước đầu nghiên cứu tác
dụng phòng hộ nguồn nước của một số thảm thực vật chính và xây dựng rừng phòng hộ
nguồn nước, nhà xuất bản Nông nghiệp, Hà Nội.
18. Ngọc Lý, 2010, Biến đổi khí hậu và việc sử dụng bền vững tài nguyên đất:
Cảnh báo về khủng hoảng đất trồng, Bộ Tài Nguyên và Môi Trường.
19. Nguyễn Quang Mỹ, Quách Cao Yêm, Hoàng Xuân Cơ (1984), Nghiên cứu xói
mòn và thử nghiệm một số biện pháp chống xói mòn đất nông nghiệp Tây nguyên, các
báo cáo khoa học của chương trình điều tra tổng hợp Tây Nguyên giai đoạn 1976-1980,
Hà Nội.
20. Nguyễn Quang Mỹ (2005), Xác định các yếu tố gây xói mòn và khả năng dự
báo xói mòn trên đất dốc, Luận án phó tiến sĩ khoa học kĩ thuật, trường Đại học Thủy lợi,
Hà Nội.
21. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hà Giang, 2014. Bản đồ hiện trạng rừng
tỉnh Hà Giang.
22. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hà Giang, 2014. Bản đồ hiện trạng sử
dụng đất tỉnh Hà Giang.
23. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hà Giang, 2013. Bản đồ độ cao (DEM)
tỉnh Hà Giang.
24. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hà Giang, 2011- 2014. Tài liệu khí tượng
thủy văn tỉnh Hà Giang các năm 2011- 2014.
25. Hoàng Văn Thắng và Lê Diên Dực, 2006, Hệ thống phân loại đất ngập nước
Việt Nam, Đại Học Quốc Gia Hà Nội, trang 23 - 24.

26. Lê Văn Thiện, Nguyễn Thị Mai Hương và nnk, 2015, “Đánh giá thực trạng
xói mòn đất và đề xuất giải pháp sử dụng bền vững đất sản xuất nông nghiệp tại huyện
Quản Bạ, tỉnh Hà Giang”, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Tự nhiên và Công
nghệ, Tập 31, Số 2S (2015) 260-267
27. Lê Hoàng Tú, 2011, Ứng dụng GIS trong đánh giá mức độ xói mòn đất tại lưu
vực sông Tam Đa, tỉnh Lâm Đồng, Khóa luận tốt nghiệp, Trường Đại học nông lâm thành
phố Hồ Chí Minh, 65 trang.
28. Vũ Anh Tuân (2007), Nghiên cứu biến động hiện trạng sử dụng đất và ảnh
hưởng của nó tới xói mòn lưu vực sông Trà Khúc bằng phương pháp viễn thám và GIS,
Luận án tiến sĩ, Viện khoa học công nghệ vũ trụ, Hà Nội.
29. Lưu Hải Tùng, 2007, Hiện trạng xói mòn và sự mất P do xói mòn gây ra ảnh
hưởng đến môi trường tại lưu vực suối Rạt tỉnh Bình Phước, Luận văn cao học, Trường
Đại học KHXH&NV Tp. Hồ Chí Minh, 120 trang.
30. Phạm Hữu Tỵ và Hồ Kiệt, 2008, Mô phỏng rủi ro xói mòn vùng cảnh quan
đồi núi trên cơ sở sử dụng dữ liệu viễn thám và mô hình mất đất hiệu chỉnh (RUSLE),
Tạp chí khoa học, Đại Học Huế, số 48, trang 185 – 195.
31. Trương Đình Trọng, Nguyễn Quang Việt, Đỗ Thị Việt Hương, 2012, Đánh
giá khả năng xói mòn đất ở huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị bằng mô hình RMMF
(Revised morgan-morgan-finney), Tạp chí khoa học, Đại Học Huế, Tập 74A, số 5, trang
174 – 184.
32. Trung tâm Tài nguyên và Môi trường, Viện Quy hoạch và Thiết kế Nông
nghiệp, 2014. Bản đồ thổ nhưỡng tỉnh Hà Giang
33. Trung tâm Tài nguyên và Môi trường, Viện Quy hoạch và Thiết kế Nông
nghiệp, 2008. Báo cáo Điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất lồng ghép yêu cầu
bảo vệ môi trường và biến đổi khí hậu giai đoạn 2008 – 2010 cho huyện Quản Bạ, tỉnh
Hà Giang.


34. Trần Quốc Vinh và Hoàng Tuấn Minh, 2009, Ứng dụng hệ thống thông tin địa
lý (GIS) xây dựng bản đồ hệ số LS trong nghiên cứu xói mòn đất huyện Tam Nông (Tỉnh

Phú Thọ), Tạp chí khoa học và phát triển, số 4, trang 667-674, Trường Đại Học Nông
Nghiệp Hà Nội.
35. Trần Quốc Vinh và Đào Châu Thu, 2009, Ứng dụng tư liệu ảnh viễn thám xây
dựng bản đồ hệ số lớp phủ đất (c) trong nghiên cứu xói mòn đất huyện Tam Nông, tỉnh
Phú Thọ, Tạp chí Khoa học và Phát triển, số 6, trang 983 – 988, Trường Đại Học Nông
Nghiệp Hà Nội.
36. Nguyễn Tử Siêm và Thái Phiên,199l, Đất đồi núi Việt Nam thoái hóa và phục
hồi, Nhà xuất bản Nông Nghiệp, Hà Nội, trang 74 - 126.
37. Viện Quy hoạch và Thiết kế nông nghiệp,1984, Đề tài xây dựng quy trình xói
mòn đất , Hà Nội.
Tài liệu tiếng anh:
38. Agrovand, 1999: Soil erosion assessment using GIS, Danish Hydraulic
Institute.
39. Andi Sukman, Assessing erosion hazard using Revised Morgan Morgan and
Finney (MMF) erosion model and microtopography features; A case study in river Oyo
subcatchment, Master of Science in Geo-Information for Spatial Planning and Risk
management, Gadjah Mada university, International Institute for Geo-Information
Science and Earth observation, 2009.
40. Karine Vezina, Ferdinand Bonn, Cu Pham Van, 2006: Agricultural land-use
patterns and soil erosion vulnerability of watershed units in Vietnam’s northern
highlands, J. Landscape Ecology, vol. 21, No.8, pp.1311-1325, Springer, Netherlands,
No 0921-2973.
41. Khatereh Polous, Effect of spatial resolution on erosion assessment in
Namchun watershed, Thailand, Facuty of Geo-Information science and Earth observation
university of Twente, Enschede, The Netherlands, 2010.


42. Morgan R.P.C and Duzant J.H, Modified MMF (Morgan-Morgan-Finney)
model for evaluating effects of crops and vegetation cover on soil erosion, Journal of
Earth surface processes and Landfoms 32, (2008), 90-106.

43. Toxopeus A.G, 1996: “Cibodas: the erosion issue” ILWIS 2.1 for Windows.
Applications guide, Chapter 23. Soil.
44. Ugyen Thinley, Spatial Modeling for Soil erosion assessment in upper Lam
Phra Phloeng watershed, Nakhon Ratchasima, Thailand, 2008.
45. Wischmeier, W.H. and Smith, D.D, 1978: Predicting Rainfall Erosion Losses,
U.S.Dep.Agric, Agric. Handbook 537.