DSpace at VNU: Xây dựng cơ chế quản lý tài chính của Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam

Đại học quốc gia Hà nội

Khoa Kinh tế
----------------

Phan thị bình minh

Xây dựng cơ chế quản lý tài chính của tập
đoàn b-u chính viễn thông việt nam

luận văn Thạc sỹ quản trị kinh doanh

Hà Nội - Năm 2006


Đại học quốc gia Hà nội

Khoa Kinh tế
-----------------

Phan thị bình minh

Xây dựng cơ chế quản lý tài chính của tập
đoàn b-u chính viễn thông việt nam

Luận

văn Thạc sỹ quản trị kinh doanh

chuyên ngành :

Mã số

Quản trị kinh doanh

:

60 34 05

Ng-ời h-ớng dẫn khoa học: PGS . TS

Hà Nội - Năm 2006

Vũ công ty


Mục lục
Mục lục ................................................................................................................ 1
danh mục các từ viết tắt .......................................................................... 4
Mở đầu .................................................................................................................. 5
Ch-ơNg 1: Một số vấn đề về cơ chế quản lý tài chính trong các
tập đoàn kinh doanh .................................................................................. 10
1.1. Tổng quan về Tập đoàn kinh doanh ............................................................ 10
1.1.1. Khái niệm về tập đoàn kinh doanh ...................................................... 10
1.1.2. Những đặc điểm cơ bản của Tập đoàn kinh doanh ............................. 10
1.1.3. Vai trò, ý nghĩa của tập đoàn kinh doanhError! Bookmark not defined.
1.1.4. Các hình thức chủ yếu của Tập đoàn kinh doanhError!

Bookmark

not

Bookmark

not

defined.
1.2. Cơ chế quản lý tài chính trong các tập đoàn kinh doanhError!
defined.
1.2.1. Cơ chế huy động vốn. ............................. Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Cơ chế đầu t- vốn .................................. Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Điều hoà vốn qua công ty tài chính: ..... Error! Bookmark not defined.
1.2.4. Cơ chế quản lý, sử dụng vốn và tài sản . Error! Bookmark not defined.
1.2.5. Cơ chế quản lý doanh thu, chi phí: ........ Error! Bookmark not defined.
1.2.6. Cơ chế quản lý và phân phối lợi nhuận:Error! Bookmark not defined.
1.2.7. Cơ chế kiểm soát tài chính ..................... Error! Bookmark not defined.
1.3. Kinh nghiệm xây dựng cơ chế quản lý tài chính của một số tập đoàn kinh doanh
trên thế giới. ....................................................... Error! Bookmark not defined.


CH-ơng 2: Thực trạng cơ chế quản lý tài chính của Tổng công
ty B-u chính Viễn thông Việt NamError!

Bookmark

not

defined.
2.1. Tổng quát chung về hoạt động kinh doanh của VNPTError!

Bookmark

not

defined.
2.1.1. Lịch sử ra đời và phát triển của VNPT .. Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ, vai trò của VNPTError!

Bookmark

not defined.
2.1.3. Đặc điểm sản xuất kinh doanh của VNPT.Error! Bookmark not defined.
2.1.4. Kết quả kinh doanh của VNPT trong giai đoạn 2001-2005.Error! Bookmark
not defined.
2.2. Thực trạng cơ chế quản lý tài chính hiện tại của VNPTError!

Bookmark

not

defined.
2.2.1. Cơ chế huy động vốn ............................. Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Cơ chế quản lý, sử dụng vốn và tài sản . Error! Bookmark not defined.
2.2.3 Cơ chế quản lý doanh thu, chi phí ........ Error! Bookmark not defined.
2.2.4. Cơ chế quản lý và phân phối lợi nhuận. Error! Bookmark not defined.
2.3. Đánh giá cơ chế quản lý tài chính của VNPT.Error! Bookmark not defined.
2.4. Sự cần thiết chuyển VNPT sang mô hình tập đoàn.Error! Bookmark not defined.
Ch-ơng 3: Một số đề xuất nhằm xây dựng cơ chế quản lý tài
chính của tập đoàn B-u chính Viễn thông VNError!

Bookmark

not defined.
3.1. Quan điểm, nguyên tắc quản lý cơ chế tài chính của tập đoàn B-u chính Viễn thông
Việt nam. ........................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2. Một số đề xuất nhằm xây dựng cơ chế tài chính của Tập đoàn B-u chính Viễn
thông Việt Nam. ................................................ Error! Bookmark not defined.


3.2.1. Cơ chế huy động vốn .............................. Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Cơ chế đầu t- vốn .................................. Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Cơ chế điều hoà vốn qua công ty tài chínhError! Bookmark not defined.
3.2.4. Cơ chế quản lý sử dụng vốn và tài sản .. Error! Bookmark not defined.
3.2.5. Cơ chế quản lý doanh thu, chi phí. ........ Error! Bookmark not defined.
3.2.6. Cơ chế phân phối lợi nhuận ................... Error! Bookmark not defined.
3.2.7. Cơ chế kiểm tra, kiểm soát ..................... Error! Bookmark not defined.
3.3. Điều kiện thực hiện cơ chế quản lý tài chính của tập đoànError! Bookmark not
defined.
3.3.1. Kiến nghị với Nhà n-ớc: ........................ Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Kiến nghị đối với VNPT: ....................... Error! Bookmark not defined.
Kết luận ..........................................Error! Bookmark not defined.
Tài liệu tham khảo ...................................................................................... 11


danh mục các từ viết tắt
VNPT

Tổng công ty B-u chính Viễn thông Việt Nam

TCT

Tổng công ty

BCVT

B-u chính Viễn thông

HĐQT

Hội đồng quản trị

SXKD

Sản xuất kinh doanh

TĐKD

Tập đoàn kinh doanh

TTCP

Thủ t-ớng chính phủ

TSCĐ

Tài sản cố định

LN

Lợi nhuận

DNNN

Doanh nghiệp nhà n-ớc

BĐVHX

B-u điện Văn hoá xã

BĐ

B-u điện

VCSH

Vốn chủ sở hữu

DT

Doanh thu

VĐT

Vốn đầu t-

VCĐ

Vốn cố định

VLĐ

Vốn l-u động

BC và PHBC

B-u chính và phát hành báo chí

NSNN

Ngân sách nhà n-ớc

CB CNV

Cán bộ Công nhân viên

CNTT

Công nghệ thông tin

TNHH

Trách nhiệm hữu hạn


Mở đầu
1. Sự cần thiết của đề tài
Tổng công ty B-u chính Viễn thông Việt Nam là Tổng công ty nhà n-ớc đ-ợc thành
lập lại theo quyết định số 249/TTg ngày 29/4/1995 của Thủ t-ớng Chính phủ, hoạt động
chuyên ngành B-u chính Viễn thông nhằm tăng c-ờng khả năng tích tụ, tập trung,
nâng cao sức cạnh tranh trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. Qua gần 10 năm hoạt
động, Tổng công ty đã phát triển thành doanh nghiệp nhà n-ớc chủ lực trong xây dựng cơ

sở hạ tầng thông tin cho đất n-ớc, kinh doanh các dịch vụ B-u chính Viễn thông đa
dạng. Tuy nhiên, hoạt động SXKD của Tổng công ty cũng đã bộc lộ nhiều tồn tại yếu
kém nh-: mô hình tổ chức vẫn theo kiểu hành chính, nặng về cơ chế xin- cho; các cơ chế
quản lý kinh tế nội bộ ch-a theo kịp sự phát triển của Tổng công ty và các đơn vị thành
viên về qui mô, năng lực mạng l-ới và trình độ công nghệ; khối các đơn vị hạch toán tập
trung quá lớn (chiếm 90% doanh thu) tập trung điều hành SXKD tại bộ máy quản lý của
Tổng công ty dẫn đến hạn chế tính năng động, sáng tạo, tạo tâm lý ỷ lại và sức ỳ lớn đối
với các đơn vị thành viên. Bên cạnh đó, nhiều qui trình tạo dịch vụ và cung cấp dịch vụ,
mặc dù đã có những điều chỉnh, bổ sung nh-ng vẫn ở tình trạng chắp vá, thiếu đồng bộ
dẫn đến hạn chế sức sản xuất và làm chậm tốc độ, khả năng cung cấp dịch vụ ra thị tr-ờng
của Tổng công ty; các hoạt động kinh doanh và công ích ch-a tách biệt, gây khó khăn cho
việc thực hiện hạch toán theo dịch vụ. Đặc biệt là Tổng công ty ch-a phát huy, khai thác
đ-ợc thế mạnh của mình trên th-ờng tr-ờng, ch-a t-ơng xứng với tiềm năng và nguồn vật
lực đ-ợc Nhà n-ớc đầu t- và trang bị
Để khắc phục những tồn tại yếu kém trên, Tổng công ty B-u chính Viễn thông Việt
Nam đã xây dựng đề án thành lập Tập đoàn B-u chính Viễn thông Việt nam nhằm
nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, nâng cao khả năng cạnh tranh và tiến tới hội nhập
quốc tế. Để thực hiện đ-ợc mục tiêu đó, Tổng công ty B-u chính Viễn thông Việt Nam
cần có những cơ chế, chính sách phù hợp cho Tập đoàn B-u chính - Viễn thông, trong đó
cơ chế quản lý tài chính có vai trò đặc biệt quan trọng bởi nó tác động đến toàn bộ quá
trình sản xuất kinh doanh.


Xuất phát từ lý do trên, đề tài: Xây dựng cơ chế quản lý tài chính của tập đoàn
B-u chính Viễn thông Việt Nam đ-ợc lựa chọn nghiên cứu.
2. Tình hình nghiên cứu
Tr-ớc xu h-ớng chuyển đổi sang Tập đoàn kinh doanh tại một số Tổng công ty lớn
nh- Tổng công ty B-u chính Viễn thông Việt Nam, Tổng công ty Hàng Hải, Tổng công ty
Hàng không Việt nam, Tổng công ty Bảo Hiểm Việt nam, Tổng công ty Than Việt nam
các chuyên gia kinh tế đã có rất nhiều công trình, bài báo nghiên cứu cơ chế tổ chức nói

chung và cơ chế tài chính nói riêng của Tập đoàn kinh doanh. Trong lĩnh vực B-u chính
Viễn thông cũng có nhiều công trình đã nghiên cứu về Cơ chế tài chính của Tổng công ty
B-u chính Viễn thông Việt nam theo mô hình mới. Tuy nhiên lúc đó tập đoàn vẫn ch-a
đ-ợc thành lập và ch-a có mô hình chính thức vì thế nên khi nghiên cứu cơ chế tài chính
ch-a có sự thống nhất. Ngày 9-1-2006 Thủ t-ớng chính phủ đã có Quyết định
06/2006/QĐ-Ttg về việc thành lập công ty mẹ Tập đoàn B-u chính Viễn thông Việt
Nam. Theo đó tập đoàn B-u chính Viễn thông Việt Nam đã có mô hình chính thức. Nhvậy việc nghiên cứu cơ chế tài chính của tập đoàn B-u chính Viễn thông Việt Nam đã
thực sự có sở cứ để nghiên cứu một cách sâu sắc hơn. Chính vì lý do đó tác giả đã đ-a vấn
đề này để nghiên cứu trong luận văn thạc sỹ của mình.
Trong nội dung luận văn của mình tác giả chuyên sâu nghiên cứu lý luận cơ bản về
cơ chế tài chính của tập đoàn, phân tích rõ thực trạng cơ chế quản lý tài chính của Tổng
công ty B-u chính Viễn thông Việt Nam và đề xuất một số nội dung đổi mới cơ chế quản
lý tài chính của Tổng công ty khi chuyển sang tập đoàn.
3. Mục đích nghiên cứu
- Hệ thống hóa và xác định những luận cứ khoa học góp phần xây dựng cơ chế quản
lý tài chính trong Tập đoàn kinh doanh.
- Trên cơ sở mô hình tập đoàn B-u chính- Viễn thông đ-ợc TTCP phê duyệt, luận
văn đề xuất những nội dung cơ bản để xây dựng và hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính của
Tập đoàn B-u chính- Viễn thông.
4. Đối t-ợng và phạm vi nghiên cứu


+ Đối t-ợng nghiên cứu: Tập đoàn B-u chính Viễn thông Việt Nam.
+ Phạm vi nghiên cứu: Luận văn chỉ nghiên cứu những nội dung cơ bản trong cơ chế
quản lý tài chính của Tập đoàn B-u chính Viễn thông VN.
5. Ph-ơng pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các ph-ơng pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, ph-ơng
pháp phân tích thống kê, hệ thống, phân tích, tổng hợp, so sánhđể nghiên cứu
6. Dự kiến những đóng góp mới của luận văn
- Làm sáng tỏ cơ sở lý luận về tập đoàn kinh doanh và cơ chế quản lý tài chính trong

các Tập đoàn kinh doanh.
- Phân tích rõ thực trạng cơ chế quản lý tài chính của Tổng công ty B-u chính- Viễn
thông Việt nam, lý giải những tồn tại của cơ chế quản lý tài chính đối với Tổng công ty
B-u chính- Viễn thông Việt nam và sự cần thiết phải chuyển sang hình thức tập đoàn kinh
doanh.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm xây dựng cơ chế quản lý tài chính cho phù hợp khi
chuyển sang tập đoàn đối với Tổng công ty B-u chính- Viễn thông Việt nam.
7. Bố cục của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, đề tài gồm các ch-ơng sau :
Ch-ơng 1: Một số vấn đề lý luận về cơ chế quản lý tài chính trong các tập đoàn
kinh doanh.
Ch-ơng 2: Thực trạng cơ chế quản lý tài chính của VNPT
Ch-ơng 3: Một số đề xuất nhằm xây dựng cơ chế quản lý tài chính của tập
đoàn B-u chính- Viễn thông Việt Nam.


Ch-ơng 1
Một số vấn đề về cơ chế quản lý tài chính
trong các tập đoàn kinh doanh
1.1. Tổng quan về Tập đoàn kinh doanh
1.1.1. Khái niệm về tập đoàn kinh doanh
Tập đoàn kinh doanh đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của nền kinh tế ở
nhiều n-ớc trong giai đoạn hiện nay. Nó đã ra đời, tồn tại và phát triển từ lâu trong lịch sử
kinh tế thế giới. Thực chất, tập đoàn kinh doanh là một hình thức tiên tiến đại diện cho
trình độ phát triển cao của lực l-ợng sản xuất và nền kinh tế xã hội, nó đ-ợc hình thành,
có sức sống mãnh liệt và phát triển không ngừng, do nó phù hợp với các quy luật khách
quan và xu h-ớng phát triển của thời đại.
Có nhiều quan niệm khác nhau về Tập đoàn kinh doanh nh-ng có thể đ-a ra một
khái niệm chung về Tập đoàn kinh doanh nh- sau: Tập đoàn kinh doanh là một cơ cấu sở
hữu, tổ chức và kinh doanh đa dạng, có quy mô lớn, nó vừa có chức năng sản xuất - kinh

doanh, vừa có chức năng liên kết kinh tế nhằm tăng c-ờng khả năng tích tụ, tập trung cao
nhất các nguồn lực ban đầu (vốn, sức lao động, công nghệ...) để tăng khả năng cạnh
tranh trên thị tr-ờng và tối đa hoá lợi nhuận. Trong đó các tập đoàn kinh doanh là tổ hợp
các doanh nghiệp thành viên (công ty con) do một công ty mẹ nắm quyền lãnh đạo, chi
phối về nguồn lực ban đầu, chiến l-ợc phát triển và hoạt động tại nhiều ngành, lĩnh vực,
ở nhiều lãnh thổ khác nhau.
Từ khái niệm trên, ta có thể xem xét một số đặc điểm và hình thức chủ yếu cũng nhvai trò và ý nghĩa của tập đoàn nh- sau.
1.1.2. Những đặc điểm cơ bản của Tập đoàn kinh doanh
Các tập đoàn kinh doanh rất đa dạng và có những sắc thái khác nhau, đặc điểm của tập
đoàn cũng luôn biến đổi do tác động của các điều kiện về kinh tế,


Tài liệu tham khảo
1

Lê Thị Vân Anh - Một số vấn đề về cơ chế tài chính trong mô hình Công ty
mẹ- Công ty con-Tạp chí Tài chính số 12/2002

2

Nguyễn Thị Hải Anh - Đổi mới cơ chế doanh thu, chi phí và lợi nhuận theo
mô hình tập đoàn đối với Tổng công ty B-u chính Viễn thông Việt
Nam Luận văn thạc sỹ năm 2003 (Đại học kinh tế quốc dân Hà
Nội).

3

Bộ Tài chính - Thông t- 33/2005/TT-BTC ngày 29-04-2005 h-ớng dẫn một
số điều tại Quy chế quản lý tài chính của công ty Nhà n-ớc và quản lý
vốn nhà n-ớc đầu t- vào doanh nghiệp khác.

4

Bộ Tài chính Thông t- số 72/2005/TT-BTC ngày 1-9-2005 H-ớng dẫn
xây dựng Qui chế quản lý tài chính của công ty nhà nhà n-ớc hoạt
động theo mô hình Công ty mẹ công ty con .

5

Chính phủ - Nghị định số 153/2004/NĐ - CP ngày 09/08/2004 về tổ chức,
quản lý TCTNN, công ty nhà n-ớc độc lập theo mô hình công ty mẹ
công ty con.

6

Chính phủ - Nghị định 199/ 2004/NĐ-CP ngày 3-12-2004 Ban hành qui
chế tài chính của công ty nhà n-ớc và quản lý vốn nhà n-ớc đầu t- vào
doanh nghiệp khác.

7

Chính phủ - Quyết định số 58/2005/QĐ-Ttg Phê duyệt đề án thí điểm hình
thành Tập đoàn B-u chính Viễn thông Việt nam.

8

Chính phủ - Quyết định số 06/2006/QĐ-TTg Quyết định về việc thành
lập công ty mẹ Tập đoàn B-u chính Viễn thông Việt Nam.

9

TS. Nguyễn Văn Công - Lập, đọc và phân tích báo cáo tài chính- NXB Tài
chính.

10

TS. Trần Tiến C-ờng Tập đoàn kinh tế nhà n-ớc. Những vấn đề lý luận
và thực tiễn Tạp chí thông tin khoa học kỹ thuật và kinh tế B-u điện
7/2000.

11

PGS TSKH Nguyễn Văn Đăng chủ biên Tổng công ty nhà n-ớc


h-ớng tới hội nhập kinh tế quốc tế- NXB Giao thông năm 2005.
12

TS. Hồ Sỹ Hùng Phát triển Tập đoàn kinh tế của Việt Nam nh- thế nào
Báo Đầu t- số 11/2003.

13

Phạm Quốc Luyến - Một số khía cạnh tài chính khi chuyển đổi DNNN sang
mô hình công ty mẹ - công ty con - Tạp chí Phát triển kinh tế 09/2003,
trang 17 18.

14

PGS.TS. Nguyễn Đình Kiệm, TS. Nguyễn Đăng Nam - Quản trị tài chính

doanh nghiệp - NXB Tài chính 2001.

15

C.Mac - T- bản - NXB Sự thật, Hà Nội, 1973 1978, Quyển I, II, III

16

ThS. Phan Thảo Nguyên, Nguyễn Thị Minh Thu Liên kết kinh tế trong
Tập đoàn B-u chính Viễn thông Việt Nam - Tài liệu tham khảo phục
vụ lãnh đạo và cán bộ nghiên cứu. Số 2/2006.

17

Nguyễn Đình Phan - Thành lập và quản lý các tập đoàn kinh doanh ở Việt
Nam - NXB Chính trị quốc gia 1996.

18

Võ Tấn Phong - Mô hình công ty mẹ công ty con, điều kiện cần để đổi
mới cơ cấu tổ chức và cơ chế quản lý DNNN - Tạp chí Phát triển kinh
tế 08/2003, [trang 28 31.]
Quách Đức Pháp- Về dự thảo đề án thành lập công ty đầu t- tài chính Nhà

19

n-ớc: Một số nội dung cần đ-ợc nghiên cứu tiếp- Tạp chí Tài chính số
11/2002.

20

Quốc hội - Luật doanh nghiệp

21

Quốc hội - Luật đầu t- n-ớc ngoài

22

Quốc hội - Luật doanh nghiệp nhà n-ớc sửa đổi.

23

Vũ Ph-ơng Thảo - Cải tổ các Chaelbol Hàn Quốc và những bài học kinh
nghiệm đối với Việt Nam - NXB Đại Học Quốc Gia Hà Nội.

24

Nguyễn Đức Tặng- Suy nghĩ về Công ty mẹ- Công ty con-Tạp chí Tài
chính số 8/2002.

25

Nguyễn Đức Tặng- Để chuyển DNNN sang hoạt động theo chế độ công tyTạp chí Tài chính số 12/2002.


26

Thạc sỹ Lê Minh Toàn - Đổi mới doanh nghiệp nhà n-ớc và Tập đoàn B-u
chính Viễn thông Việt nam Nhà xuất bản B-u điện tháng 11

2005.

27

PGS TS Trần Ngọc Thơ - Xác lập yếu tố thị tr-ờng trong việc chuyển đổi
theo mô hình công ty mẹ công ty con - Tạp chí Phát triển kinh tế
06/2003 [trang 2 5.]

28

PGS TS Trần Ngọc Thơ - Tài chính Doanh nghiệp hiện đại Nhà xuất
bản Thống kê 2004.

29

Phạm Quang Trung - Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính trong các tập
đoàn kinh doanh ở Việt Nam - Luận án tiến sĩ kinh tế 2000 (Đại học
kinh tế quốc dân Hà Nội)

30

Vũ Huy Từ Mô hình Tập đoàn kinh tế trong công nghiệp hóa, hiện đại
hóa NXB Chính trị quốc gia 2002.

31

VNPT Quyết định số 91/QĐ - KTTKTC HĐQT của Hội đồng quản
trị về việc ban hành Quy chế tài chính của Tổng công ty B-u chính
Viễn thông Việt nam.

32

VNPT Báo cáo tổng kết năm 2002, 2003, 2004, 2005.

33

VNPT - Chiến l-ợc phát triển B-u chính Viễn thông Công nghệ
thông tin giai đoạn 2001 2010 và định h-ớng đến 2020.

34

VNPT - Đề án thành lập Tập đoàn B-u chính Viễn thông tháng 11-2005.

35

VNPT - Điều lệ tập đoàn B-u chính Viễn thông Việt Nam 03-04-2006.