PHÁP LUẬT VỀ THI HÀNH ÁN DÂN SỰ TỪ THỰC TIỄN TỈNH PHÚ YÊN (tt)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
.............../ ...............

BỘ NỘI VỤ
......../ ........

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

LÊ THỊ LANH

PHÁP LUẬT VỀ THI HÀNH ÁN DÂN SỰ
TỪ THỰC TIỄN TỈNH PHÚ YÊN

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính
Mã số: 60 38 01 02

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017

1


Công trình được hoàn thành tại:
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. LÊ THỊ HƢƠNG

Phản biện 1: .................................................................. .
.......................................................................................

Phản biện 2: .................................................................. .
.......................................................................................

Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc
sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia
Địa điểm: Phòng họp …....., Nhà...... - Hội trường bảo
vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia
Số:… - Đường…………… - Quận……………… TP………………
Thời gian: vào hồi …… giờ …… tháng …… năm 2017

Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính
Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện
Hành chính Quốc gia

2


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Thi hành án dân sự là hoạt động quan trọng nhằm đưa bản
án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Toà án, quyết định của
Trọng tài thương mại, quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh của Hội
đồng xử lý vụ việc cạnh tranh ra thi hành trong thực tế, góp phần bảo
vệ quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức và công dân góp
phần ổn định an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Điều 106 Hiến
pháp nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 quy định:
“Bản án, quyết định của Toà án nhân dân có hiệu lực pháp luật phải
được cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng tôn trọng; cơ quan, tổ
chức, cá nhân hữu quan phải nghiêm chỉnh chấp hành”[34 ]. Thi
hành án dân sự là một bộ phận trong chế định về thi hành án ở nước

ta, được thực hiện bởi cơ quan có thẩm quyền nhằm đưa các bản án,
quyết định dân sự được thực hiện trong thực tiễn. Thực hiện Nghị
quyết của Quốc hội khóa IX ngày 06/10/1992 và Pháp lệnh Thi hành
án dân sự năm 1993 [49], công tác thi hành án dân sự được Tòa án
chuyển giao cho Bộ Tư pháp thống nhất quản lý từ trung ương đến
địa phương. Trải qua gần 25 năm, công tác thi hành án dân sự đã có
nhiều chuyển biến tích cực, đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.
Thực hiện Luật Thi hành án dân sự, các văn bản hướng dẫn
thi hành và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Tổng cục thi hành án
dân sự- Bộ Tư Pháp, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh, công tác thi
hành án dân sự trên địa bàn tỉnh Phú Yên thời gian qua đã đạt được
nhiều kết quả đáng kể về mặt tổ chức bộ máy và về việc. Năm 2015
đã thi hành xong hơn 5.014việc, đạt 85,5% về việc, hơn 82% về tiền
(vượt 5% so với chỉ tiêu của Bộ Tư Pháp giao). Năm 2016 đã đạt tỷ
lệ 79% về việc với 5.073 việc đã giải quyết xong trên số có điều kiện
thi hành (vượt 7% so với chỉ tiêu giao), thi hành xong hơn 130 tỷ
đồng, đạt 48% (vượt 15% so với chỉ tiêu giao).. Các cơ quan thi hành

3


án đã ra quyết định cưỡng chế nhiều vụ việc, hầu hết đều đảm bảo an
toàn, đúng pháp luật, đảm bảo tình hình an ninh trật tự xã
hội[19],[20] thành quả trên có vai trò to lớn của quá trình thực hiện
pháp luật về thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh Phú Yên thời gian
qua.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác thi hành án dân
sự hiện nay vẫn còn bộc lộ những tồn tại, hạn chế như: Hệ thống văn
bản pháp luật về thi hành án dân sự còn nhiều bất cập, vướng mắc;
việc kiện toàn tổ chức, bộ máy theo quy định còn chậm; cơ sở vật

chất vẫn còn nhiều khó khăn; tình trạng khiếu nại, tố cáo ngày càng
diễn biến phức tạp; hoạt động phối hợp trong thi hành án dân sự chưa
được nhịp nhàng và đồng bộ, hiệu quả chưa cao; kết quả công tác thi
hành án dân sự hàng năm tăng chậm, không bền vững, án tồn đọng
chuyển sang năm sau còn nhiều. Những bất cập này đã và đang làm
giảm hiệu lực, hiệu quả của công tác thi hành án dân sự, chưa đáp
ứng được yêu cầu của pháp luật về thi hành án dân sự từ thực tiễn thi
hành.
Tại tỉnh Phú Yên, pháp luật về thi hành án dân sự tại địa
phương còn tồn tại nhiều vấn đề đang đòi hỏi cần được nghiên cứu,
hoàn thiện. Bên cạnh các bất cập chung xuất phát từ hệ thống pháp
luật, thực trạng pháp luật về Thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh Phú
Yên còn nhiều hạn chế: Công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành và tổ
chức thi hành án dân sự chưa chủ động; đội ngũ cán bộ, công chức
còn thiếu về số lượng, chưa đáp ứng về chất lượng; sự phối hợp trong
hoạt động thi hành án với các cơ quan, tổ chức chưa hiệu quả, sự khó
khăn, vướng mắc trong thực tiễn tổ chức thi hành... Hơn nữa, trên
thực tế công tác thi hành án cũng chưa được các cấp, các ngành quan
tâm xứng tầm với nhiệm vụ đặt ra, dẫn đến việc tổ chức thực hiện
pháp luật về Thi hành án dân sự cũng gặp rất nhiều khó khăn, ảnh

4


hưởng đến việc làm giảm đáng kể hiệu quả hoạt động của các cơ
quan thi hành án dân sự, cần có các giải pháp để giải quyết tổng thể.
Xuất phát từ thực tiễn đó, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Pháp
luật về Thi hành án dân sự - Từ thực tiễn tỉnh Phú Yên” để làm đề
tài luận văn tốt nghiệp.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Những năm gần đây đã có một số công trình nghiên cứu về lĩnh
vực thi hành án dân sự như sau:
- Đề tài nghiên cứu khoa học: Đề tài cấp Bộ "Mô hình quản
lý thống nhất công tác thi hành án", mã số 96-98-027/ĐT do Cục Thi
hành án dân sự - Bộ Tư pháp thực hiện[6]; Đề tài cấp Nhà nước
"Luận cứ khoa học của việc đổi mới tổ chức và hoạt động thi hành án
ở Việt Nam trong giai đoạn mới" do Bộ Tư pháp chủ trì [7].
- Luận văn thạc sỹ: Luận văn thạc sĩ luật học "Quản lý nhà
nước trong lĩnh vực thi hành án dân sự" của tác giả Hoàng Kim
Chiến[13]; Luận văn thạc sĩ Luật học "Hoàn thiện pháp luật thi hành
án dân sự" của tác giả Nguyễn Thanh Thủy[48]; Luận văn thạc sĩ
luật học "Xã hội hóa thi hành án dân sự ở Việt Nam" của tác giả Lê
Xuân Hồng[30]; Luận văn thạc sĩ luật học "Đổi mới tổ chức và hoạt
động thi hành án dân sự ở Việt Nam" của tác giả Nguyễn Quang Thái
[47];
- Các bài viết, chuyên đề, giáo trình: Giáo trình môn Luật Thi
hành án dân sự của trường Đại học Luật Hà Nội[27]; Những nội
dung cơ bản của Luật Thi hành án dân sự - Tiến sỹ Nguyễn Thanh
Thủy, Thạc sỹ luật học Lê Anh Tuấn - Cục Thi hành án dân sự, Bộ
Tư pháp[46]; các bài viết chuyên khảo đăng trên các tạp chí dân chủ
pháp luật, sách báo chuyên ngành Luật…[11]
Tuy nhiên, chủ đề pháp luật về thi hành án dân sự từ thực
tiễn tỉnh Phú Yên thì chưa có nghiên cứu nào đề cập. Do vậy, phạm

5


vi, nhiệm vụ và mục đích nghiên cứu của đề tài là không trùng lặp
với bất kỳ nghiên cứu nào trước đây.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài

3.1. Mục đích
Đề tài nhằm mục đích nghiên cứu một cách có hệ thống và
toàn diện cơ sở lý luận về pháp luật về Thi hành án dân sự hiện nay;
Luận văn đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp cơ bản nhằm hoàn
thiện và nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật Thi hành án dân sự trên
địa bàn tỉnh Phú Yên, trong chương trình tổng thể về cải cách tư pháp
đến năm 2020 và trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa ở nước ta.
3.2. Nhiệm vụ
- Luận văn có nhiệm vụ làm rõ cơ sở lý luận của pháp luật về
THADS, vai trò của THADS; phân tích nội dung của pháp luật về
Thi hành án dân sự.
- Phân tích thực trạng pháp luật về Thi hành án dân sự ở tỉnh
Phú Yên, đánh giá những kết quả đã đạt được, những tồn tại, hạn chế
của thực trạng thi hành pháp luật về THADS tại tỉnh Phú Yên và làm
rõ nguyên nhân của những hạn chế đó
- Trên cơ sở đó, đưa ra các quan điểmvà giải pháp nhằm
hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực
tiễn về pháp luật Thi hành án dân sự từ thực tiễn tỉnh Phú Yên
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Luận văn nghiên cứu thực trạng pháp luật
về Thi hành án dân sự tại tỉnh Phú Yên.
- Về thời gian: Luận văn nghiên cứu pháp luật về Thi hành
án dân sự từ trước đến nay, tham khảo số liệu từ năm 2011 đến nay.

6

5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận: Luận văn được nghiên cứu một cách
khách quan dựa trên phương pháp luận chủ nghĩa duy vật biện chứng
và chủ nghĩa duy vật lịch sử của triết học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh về Nhà nước và pháp luật, đường lối, chính sách của Đảng
và pháp luật của Nhà nước Việt Nam về thi hành án dân sự.
- Phương pháp nghiên cứu: Trên cơ sở phương pháp luận,
luận văn sử dụng các phương pháp phân tích, phương pháp tổng hợp,
phương pháp so sánh, phương pháp thống kê và một số phương pháp
khác để tiếp cận, nghiên cứu những vấn đề thuộc nội dung của đề tài.
Luận văn cũng kế thừa, tham khảo một số tài liệu, một số
cuộc khảo sát, các báo cáo liên quan đến thi hành án dân sự của Tổng
cục Thi hành án dân sự, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Phú Yên từ năm
2011 đến nay.
6. Những điểm mới của luận văn
Luận văn đã đúc kết một số vấn đề lý luận của pháp luật về
Thi hành án dân sự; đánh giá thực tiễn hoạt động thực hiện pháp luật
về Thi hành án dân tỉnh ở Phú Yên; đề xuất phương hướng và giải
pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự, góp phần vào
tăng cường hiệu lực của pháp luật đối với lĩnh vực thi hành án dân
sự, đáp ứng được yêu cầu trong tình hình mới và hội nhập quốc tế
ngày nay.
Đây là công trình nghiên cứu chuyên sâu đầu tiên liên quan
đến pháp luật về thi hành án dân sự từ thực tiễn của tỉnh Phú Yên. Vì
vậy, kết quả nghiên cứu của luận văn có thể sử dụng làm tài liệu
tham khảo cho tất cả cán bộ, công chức làm việc trong hệ thống cơ
quan thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh Phú Yên nói riêng và tổ
chức thi hành án trên toàn quốc. Luận văn cũng có thể được sử dụng
làm tài liệu tham khảo cho việc giảng dạy, học tập, nghiên cứu hoặc

bất kỳ ai quan tâm đến lĩnh vực này.

7


7. Kết cấu của Luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kết cấu và danh mục tài liệu
tham khảo, nội dung của Luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề lý luận của pháp luật về thi hành án
dân sự
Chương 2: Thực trạng thi hành án dân sự và pháp luật về thi
hành án dân sự ở tỉnh Phú Yên
Chương 3: Quan điểm và giải pháp hoàn thiện pháp luật về thi
hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay

8


Chương 1:
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CỦA PHÁP LUẬT VỀ THI
HÀNH ÁN DÂN SỰ
1.1. Quan niệm về thi hành án dân sự
1.1.1. Khái niệm thi hành án dân sự
1.1.2. Đặc điểm của thi hành án dân sự
1.1.3. Vai trò của thi hành án dân sự
1.1.5. Phân biệt thi hành án dân sự với thi hành án hình sự
1.2. Pháp luật về thi hành án dân sự
1.2.1. Khái niệm pháp luật về thi hành án dân sự
1.2.2. Nội dung của pháp luật về thi hành án dân sự
1.2.2.1. Quy định về mục tiêu cơ bản của thi hành án dân sự

1.2.2.2. Quy định các nguyên tắc thi hành án dân sự
1.2.2.3. Quy định quyền, nghĩa vụ của các chủ thể trong thi hành án
dân sự
1.2.2.4. Quy định trách nhiệm của cá nhân, tổ chức, các cơ quan
trong pháp luật về thi hành án dân sự
Tiểu kết chƣơng 1

9


Chương 2:
THỰC TRẠNG THI HÀNH ÁN DÂN SỰ VÀ PHÁP LUẬT VỀ
THI HÀNH ÁN DÂN SỰ Ở TỈNH PHÚ YÊN
2.1. Thực trạng thi hành án dân sự tại tỉnh phú yên
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của cơ quan Thi hành án
dân sự tỉnh Phú Yên
2.1.2. Kết quả thi hành án dân sự ở tỉnh Phú Yên từ năm 2011 đến
nay
2.1.2.1. Về việc
Theo báo cáo của Cục Thi hành án tỉnh Phú Yên từ năm 2011
đến hết tháng năm 2015, kết quả hoạt động nghiệp vụ thi hành án dân
sự như sau:
Bảng 2.2: Kết quả thi hành án dân sự về việc

3.974

Đạt tỷ lệ:
giải quyết
xong/ số
có điều

kiện
85,85%

1.428

4.156

90,10 %

5.564

1.388

4.956

89,10%

7.870

6.337

1.533

5.670

89,50 %

2015

7.471

5.863

1.608

5.015

85,50%

2016

7.744

6.382

1.243

5.073

79%

Năm

Tổng số
việc thụ
lý

Số việc có
điều kiện
thi hành

2011

5.954

4.629

Số việc
chưa có
điều
kiện thi
hành
1.325

2012

6.186

4.612

2013

6.952

2014

Số việc
giải quyết
xong

(Nguồn: Cục Thi hành án dân sự tỉnh Phú Yên)

10


Bảng 2.4: Kết quả thi hành án dân sự về tiền
(Đơn vị tính: ngàn đồng)

Năm

Tổng số
việc thụ lý

Số việc có
điều kiện
thi hành

Số việc
chưa có
điều kiện
thi hành

Số việc giải
quyết xong

2011
2012
2013
2014
2015

2016

141.626.042
203.773.749
553.438.880
483.558.135
447.829.962
470.394.502

51.543.028
91.069.726
497.625.746
279.294.424
283.710.640
271.540.065

84.783.515
112.704.023
55.813.134
204.263.711
164.119.322
83.160.274

43.640.697
63.095.635
411.421.474
247.961.421
231.530.662
130.222.403

Đạt tỷ
lệ:
giải
quyết
xong/
số có
điều
kiện
84,6%
69,3%
83%
88.8%
82%
48%

(Nguồn: Cục Thi hành án dân sự tỉnh Phú Yên)
2.1.3. Nhận xét về tình hình thi hành án dân sự ở tỉnh Phú Yên
-Từ ý thức thi hành pháp luật của công dân
- Trình tự, thủ tục hành chính về THAD sự còn rồm rà, phức
tạp
- Trình độ năng lực, phẩm chất đạo đức của đội ngũ chấp
hành viên
- Công tác phối hợp giữa các ngành, các cấp ở Phú Yên
chưa thực sự nhịp nhàng, đồng bộ:
2.2. Thực trạng pháp luật và thực hiện pháp luật về thi hành án
dân sự ở tỉnh Phú Yên
2.2.1. Thực trạng pháp luật về thi hành án dân sự ở tỉnh Phú Yên
2.2.2. Thực trạng thi hành pháp luật về thi hành án dân sự ở tỉnh
Phú Yên
- Những kết quả đạt được:

* Về công tác lập kế hoạch, xây dựng và ban hành văn bản
pháp luật về THADS
*Trong công tác tổ chức thi hành án dân sự:

11


- Trong công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật thi
hành án:
- Những hạn chế
Tiểu kết chƣơng 2
Khái quát quá trình hình thành và phát triển từ khi chuyển
giao công tác thi hành án dân sự năm 1993 đến 2016; thực trạng pháp
luật về thi hành án dân sự thể hiện qua các mặt như kết quả thi hành
án dân sự ở tỉnh Phú Yên từ năm 2011 đến 2016, nhận xét về tình
hình thi hành án dân sự ở tỉnh, Thực trạng pháp luật về thi hành án
dân sự và thi hành pháp luật về thi hành án dân sự ở tỉnh Phú Yên
trong những năm qua đạt được nhiều kết quả và cũng không ít những
hạn chế làm cơ sở đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật
về thi hành án dân sự tại Chương 3.

12


Chương 3:
QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ
THI HÀNH ÁN DÂN SỰ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
3.1. Quan điểm hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự
3.1.1. Hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự phải dựa trên
nguyên tắc tôn trọng quyền con ngƣời của nhà nƣớc pháp quyền

Trong hoạt động THADS từ khi có Luật Thi hành án dân sự
năm 2014 cũng đề cao quyền con người, quyền công dân theo Hiến
pháp 2013, được thể chế hóa trong những quy định của Luật, công
dân có liên quan đến THADS được các quyền như các quyền được
yêu cầu thi hành án, quyền được cung cấp thông tin về điều kiện thi
hành án, quyền được nhận thông báo về thi hành án, quyền thỏa
thuận về thi hành án và quyền được yêu cầu thay đổi Chấp hành viên
thụ lý thi hành vụ việc mà đương sự, người có quyền và nghĩa vụ liên
quan cảm thấy không khách quan, không công tâm kéo dài việc thi
hành án. Quyền này chỉ được quy định mới nhất theo Luật sửa đổi,
bổ sung năm 2014 mà trước đây Luật thi hành án dân sự năm 2008
không quy định. Do vậy, với đề cao vai trò về quyền con người,
quyền công dân theo Hiến pháp 2013 đã được thể chế hóa trong Luật
THADS và các văn bản hướng dẫn thi hành về lĩnh vực THADS
cũng được chú trọng hơn và đó là cơ chế thoát để cơ quan nhà nước,
người được nhà nước giao quyền thực hiện quyền của mình một cách
đúng đắn, nhằm bảo vệ cho được quyền, lợi ích hợp pháp cho công
dân, tổ chức và Nhà nước.
3.1.2. Hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự phải phù hợp với
chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về thi hành án dân sự
Nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật thi hành án dân sự ở
tỉnh Phú Yên hiện nay, cũng phải được thực hiện trên cơ sở quán triệt
các quan điểm của Đảng về lĩnh vực này. Đó là các quan điểm mang
tính chỉ đạo của Đảng trong các văn kiện Nghị quyết Đại hội đại biểu

13


toàn quốc lần thứ VII, VIII, IX, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8
(khóa VII), Nghị quyết Hội nghị Trung ương 3 (khóa VIII), Nghị

quyết Hội nghị Trung ương 9 (khóa IX), Nghị quyết số 08-NQ/TW
ngày 02 tháng 02 năm 2002 của Bộ Chính trị về một số nhiệm vụ
trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới, Nghị quyết số 48NQ/TW ngày 25 tháng 04 năm 2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược
xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010,
định hướng đến năm 2020 và nhất là Nghị quyết số 49- NQ/TW ngày
02 tháng 06 năm 2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư
pháp đến năm 2020. Trên cơ sở đường lối đổi mới của Đảng về xây
dựng Nhà nước pháp quyền, về cải cách tư pháp, Nghị quyết số 48NQ/TW về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật
Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020 của Bộ Chính trị
ngày 24/5/2005 đã chỉ rõ cần “Xây dựng Bộ luật thi hành án điều
chỉnh tất cả các lĩnh vực thi hành án” [2].
3.1.3. Hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự phải nhằm phát
huy vai trò của cá nhân, tổ chức và nhà nước trong hoạt động thi
hành án dân sự
THADS là hoạt động thực thi phán quyết của Tòa án liên
quan đến các vấn đề về tài sản và nhân thân, trong các bản án hình
sự, dân sự, kinh tế, lao động, hành chính, hôn nhân và gia đình... Có
thể nói, THADS là giai đoạn cuối cùng của hoạt động tố tụng. Để bản
án, quyết định của Tòa án được thực thi trên thực tế, công tác
THADS đóng vai trò rất quan trọng, đăc biệt trong điều kiện kinh tế,
xã hội phát triển, các hoạt động sản xuất, kinh doanh, thương mại
diễn ra ở hầu hết các lĩnh vực, chính vì thế các tranh chấp dân sự,
kinh tế, lao động, thương mại ngày càng gia tăng, tính chất vụ việc
phức tạp, gây nhiều khó khăn cho hoạt động thi hành án dân sự.
3.2. Các giải pháp hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự ở
việt nam

14

3.2.1. Tiếp tục hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự, tạo cơ
sở pháp lý vững chắc cho hoạt động thi hành án dân sự đạt hiệu
quả
3.2.1.1. Tập hợp hóa, pháp điển hóa hệ thống pháp luật về thi hành
án dân sự
Cần tập trung tập hợp hóa, pháp điển hóa hệ thống pháp luật
về thi hành án dân sự để rà soát, đối chiếu loại bỏ những quy phạm,
những văn bản pháp luật mâu thuẫn, chồng chéo, kịp thời bổ sung
những văn bản pháp luật điều chỉnh các vấn đề phát sinh trong lĩnh
vực THADS đang còn chưa được luật hóa; xây dựng và hoàn thiện hệ
thống pháp luật về thi hành án đồng bộ, thống nhất, khả thi, công
khai, minh bạch. Cụ thể:
- Sớm ban hành Thông tư hướng dẫn thi tuyển và xếp ngạch
Chấp hành viên và bỏ hẳn thi môn ngoại ngữ vì không phù hợp với
thực tế của ngành THADS; ban hành văn bản quy định và hướng dẫn
tiêu chí phân loại, xử lý án tồn đọng…
- Phối hợp với các Bộ, Ngành hữu quan ban hành Thông tư
hướng dẫn tương trợ tư pháp trong lĩnh vực thi hành án dân sự; phối
hợp với Bộ Công an, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân
dân tối cao ban hành Thông tư hướng dẫn cơ chế phối hợp thi hành
án đối với các đối tượng đang chấp hành hình phạt tù thay thế Thông
tư 07/2013/TTLT/BTP-BCA-BTC ngày 06/02/2013 của Bộ Tư pháp,
Bộ Công an, Bộ Tài chính để góp phần nâng cao hiệu quả công tác
thi hành án dân sự hơn và phù hợp với Luật thi hành án dân sự được
sửa đổi, bổ sung năm 2014.
- Hoàn thiện các văn bản pháp luật có liên quan đến hoạt
THADS như Bộ luật Dân sự, Bộ luật Tố tụng dân sự, Bộ luật Hình sự,
Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Đất đai, Luật Nhà ở…
- Cần sửa đổi, bổ sung Thông tư số 12/2015/TTLT- BTPBTC-TANDTC-VKSNDTC ngày 15/9/2015 của Bộ Tư Pháp, Bộ Tài

15


Chính, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao đối
với khoản thu cho ngân sách nhà nước[10], vẫn còn vướng mắc ở
điều luật áp dụng tại khoản 2, khoản 3, Điều 61 Luật thi hành án dân
sự
- Cần sớm có một văn bản hướng dẫn cụ thể để hủy bỏ giao
dịch (kể cả giao dịch hợp pháp và giao dịch không hợp pháp) giữa
người phải thi hành án với người nhận chuyển quyền sở hữu tài sản;
làm căn cứ cưỡng chế kê biên xử lý tài sản để thi hành án, tạo điều
kiện cho Chấp hành viên tổ chức thi hành án nhanh chóng, đúng pháp
luật đảm quyền và lợi ích chính đáng cho các bên đương sự theo
khoản 1 Điều 24 Nghị định 62/2015/NĐ-CP ngày 18/7/2015 của
Chính Phủ.
- Cần sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật khác có liên quan
đến thi hành án như: đăng ký tài sản, đăng ký tài sản thế chấp, gửi giữ tài
sản, các quy định về giải quyết các tranh chấp kinh tế, phá sản doanh
nghiệp... để tạo điều kiện cho hoạt động thi hành án dân sự được tiến
hành thuận lợi.
3.2.1.2. Sửa đổi, bổ sung một số quy định trong Luật Thi hành án dân
sự đã không còn phù hợp với thực tế
- Cần sửa đổi, bổ sung hoặc bỏ hẳn 1 phần của khoản 2 Điều
95 Luật thi hành án dân sự về việc kê biên, xử lý tài sản là nhà ở gắn
liền quyền sử dụng đất của người khác theo hướng sửa đổi vì không
khả thi ở thực tế thi hành nếu người đứng tên quyền sử dụng đất đó
không đồng ý kê biên, xử lý thì cơ quan thi hành án, chấp hành viên
không thể kê biên, xử lý được do vướng mắc ở Điều luật này.
- Bổ sung quy định cụ thể về trình tự, thủ tục, trách nhiệm
của cơ quan thi hành án dân sự trong việc thi hành các bản án, quyết

định giải quyết vụ án hành chính của Tòa án như: Đôn đốc người
phải thi hành án thực hiện nghĩa vụ; thông báo bằng văn bản với cơ
quan cấp trên trực tiếp của người phải thi hành án để chỉ đạo việc thi

16


hành án và Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp để thực hiện việc kiểm
sát thi hành án; các quy định về quản lý nhà nước về công tác thi
hành án hành chính.
- Bổ sung quy định về căn cứ pháp lý vào Điều 70 và Điều
103 Luật Thi hành án dân sự để việc cưỡng chế giao nhà ở, chuyển
quyền sử dụng đất trong trường hợp bản án bị hủy để nâng cao tính
thống nhất trong hệ thống pháp luật mang tính hiệu lực, hiệu quả cao
ở thực tế thi hành.
- Nghiên cứu bổ sung quy định về sự tham gia, mức độ tham
gia và vai trò của luật sư trong hoạt động THADS. Việc bổ sung quy
định về vấn đề này trong Luật Thi hành án dân sự hiện hành và các
văn bản hướng dẫn nhằm đảm bảo quyền được bảo vệ của các đương
sự và hoàn toàn phù hợp với pháp luật tố tụng hiện hành.
- Sửa đổi quy định về quyền yêu cầu thi hành án tại Điều 7
Luật Thi hành án dân sự cho phù hợp. Luật Thi hành án dân sự quy
định: "Người được thi hành án, người phải thi hành án căn cứ vào
bản án, quyết định có quyền yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự tổ
chức thi hành" [37].
- Hướng dẫn chi tiết về chi phí thông báo THADS và chi phí
xác minh điều kiện thi hành án được quy định tại khoản 4, Điều 39;
khoản 1, Điều 44 và Điều 73 Luật Thi hành án dân sự; bổ sung quy
định thu phí thi hành án đối với những người có quyền lợi, nghĩa vụ
liên quan được ưu tiên thanh toán theo quy định tại khoản 3, Điều 47

Luật Thi hành án dân sự.
- Quy định cụ thể việc định giá để thi hành án chia theo tỷ lệ;
điều kiện bán tài sản, giá bán tài sản chung, cách thức thực hiện
quyền ưu tiên mua tài sản chung, việc thanh toán số tiền thi hành án
thu theo quyết định cưỡng chế thi hành án.

17


3.2.1.3. Nghiên cứu, xây dựng và ban hành Bộ luật Thi hành án
chung để thống nhất quản lý và nâng cao chất lượng các hoạt động
thi hành án
Hoàn thiện hệ thống pháp luật về THADS chính là tạo hành
lang pháp lý thuận lợi cho công tác thi hành án dân sự và nâng cao
hiệu quả, phát triển bền vững hơn. Vì vậy, Quốc Hội cần nhanh
chóng ban hành Bộ luật Thi hành án dân sự trên cơ sở hệ thống hóa,
pháp điển hóa, mở rộng phạm vi điều chỉnh, đáp ứng yêu cầu đổi mới
tổ chức, hoạt động thi hành án dân sự trong tình hình hiện nay. Thực
hiện mục tiêu của Nghị quyết số 48-NQ/TW đã đề ra: “Xây dựng Bộ
luật thi hành án điều chỉnh tất cả các lĩnh vực thi hành án; xác định
Bộ Tư pháp là cơ quan giúp Chính phủ quản lý nhà nước thống nhất
công tác thi hành án; từng bước xã hội hoá hoạt động thi hành án”[3].
3.2.2. Kiện toàn tổ chức, bộ máy cơ quan thi hành án và nâng cao
năng lực hoạt động của đội ngũ chấp hành viên
Việc kiện toàn tổ chức, bộ máy cơ quan thi hành án cần thực
hiện theo hướng nâng cao vai trò, trách nhiệm của cơ quan thi hành
án, bảo đảm tương xứng với vị trí của các cơ quan tiến hành tố tụng ở
địa phương như Tòa án, Viện kiểm sát, Công an. Trước hết cần tăng
cường thêm biên chế cho cơ quan thi hành án các cấp.
Bộ Tư pháp cần nhanh chóng đáp ứng đầy đủ và kịp thời

kinh phí hoạt động cho cơ quan thi hành án, tăng cường cơ sở vật
chất, phương tiện hoạt động cần thiết, đặc biệt là xây dựng trụ sở, hệ
thống kho tang vật cho các cơ quan thi hành án theo đúng tiêu chuẩn
bảo quản tang tài vật; từng bước nghiên cứu và triển khai có hiệu quả
việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thi hành án, nhằm
hiện đại hóa và nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan thi hành
án và cơ quan quản lý thi hành án.
Cục thi hành án tỉnh cần phải chủ động đề nghị Chủ tịch
UBND cùng cấp nhanh chóng chỉ đạo Chi cục trưởng Thi hành án

18


dân sự cấp huyện rà soát các trường hợp có đủ tiêu chuẩn, điều kiện
để bổ nhiệm vào ngạch Chấp hành viên cao cấp, chấp hành viên
trung cấp, thẩm tra viên, thẩm tra viên chính thuộc Thi hành án dân
sự cấp tỉnh và cấp huyện.
3.2.3. Tăng cường kiểm tra, thanh tra công tác thi hành án dân sự
nhằm bảo đảm kỷ cư ơng và nâng cao chất lượng hiệu quả công
tác thi hành án dân sự
Để hoạt động THADS đạt hiệu quả thì công tác kiểm tra,
thanh tra và đôn đốc thi hành án là một trong những việc quan trọng
để nâng cao hiệu quả của nó. Nếu không có kiểm tra, thanh tra hoặc
mang tính hình thức thì dẫn đến việc sai sót, vi phạm xảy ra nhiều.
+Lập kế hoạch kiểm tra:
+Nội dung kiểm tra và thành phần kiểm tra:
+ Kết luận sau kiểm tra: Sau mỗi đợt kiểm tra, các đoàn kiểm
tra phải có kết luận kiểm tra. Kết luận kiểm tra phải thể hiện rõ kết quả
làm được, chưa làm được, nguyên nhân, hạn chế.
3.2.4. Tăng cường các biện pháp giải quyết các vụ việc thi hành án

dân sự tồn đọng
Từ những nguyên nhân dẫn đến án tồn đọng hồ sơ trong
THADS ngày càng nhiều mà chưa có biện pháp giải quyết triệt để,
không chỉ gây bức xúc cho công dân, xã hội mà chính cho cơ quan
THADS và những người trực tiếp làm công tác THADS. Các việc
THADS tồn đọng có nhiều nguyên nhân khác nhau, có những nguyên
nhân xuất phát từ bản chất của hoạt động THADS, có nguyên nhân
xuất phát từ pháp luật thực định, có nguyên nhân xuất phát từ điều
kiện kinh tế, chính trị, xã hội và có ảnh hưởng đến sự phát triển của
kinh tế thị trường… Do đó, các giải pháp giải quyết việc THADS tồn
đọng phải bảo đảm khắc phục được cơ bản các nguyên nhân để hạn
chế đến mức thấp nhất việc THADS tồn đọng và đảm bảo hiệu lực

19


thi hành của bản án, quyết định của Tòa án, bảo vệ quyền, lợi ích hợp
pháp của đương sự, những người có quyền lợi liên quan khác.
3.2.5. Tăng cường sự chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền
địa phương và phát huy vai trò của hệ thống chính trị trong công
tác phối hợp thi hành án dân sự.
- Cần tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của cấp uỷ, chính
quyền các cấp đối với công tác thi hành án dân sự.
- Ban chỉ đạo thi hành án dân sự cần khẳng định hơn nữa vai
trò của mình trong công tác thi hành án dân sự. Tập trung chỉ đạo
những vụ việc mang tính chất phức tạp, tồn đọng kéo dài và các vụ
án mang tính chất cưỡng chế có ảnh hưởng đến an ninh trật tự,an
toàn xã hội địa phương nhằm nâng cao hiệu quả của Ban chỉ đạo đối
với công tác thi hành án dân sự. Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, Hội
đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc các cấp cần tăng cường hơn nữa

giám sát chính quyền, cơ quan thi hành án các cấp về công tác thi hành
án.
- Uỷ ban nhân dân tỉnh và Uỷ ban nhân dân các huyện, thị xã,
thành phố trong tỉnh cần chỉ đạo các cơ quan hữu quan thực hiện hiệu
quả việc hỗ trợ tài chính từ nguồn ngân sách nhà nước để hổ trợ cho các
cơ quan Thi hành án trong những trường hợp chi phí cưỡng chế thi hành
án đối với đối tượng có hoàn cảnh khó khăn không có khả năng để nộp
tiền chi phí.
- Toà án nhân dân cần làm tốt công tác điều tra, xác minh
thực tế về hiện trạng đối với những vụ việc tranh chấp về đất đai, nhà
ở, ranh giới liền kề để tuyên những bản án rõ ràng, chính xác và có
tính khả thi cao ở thực tiễn thi hành án dân sự.
- Viện kiểm sát nhân dân cần tăng cường hoạt động kiểm sát
để hỗ trợ tích cực về nghiệp vụ cho công tác thi hành án dân sự; đổi
mới mạnh mẽ về phương thức tổ chức công tác kiểm sát thi hành án
dân sự.

20


3.2.6. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức và chấp
hành viên trong công tác tổ chức thi hành án dân sự
- Cần phải thường xuyên rà soát, đánh giá chất lượng đội ngũ
cán bộ thi hành án dân sự trên địa bàn; tăng cường công tác đào tạo
bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, trình độ lý luận chính trị, phẩm
chất đạo đức cho cán bộ, công chức, nhất là đội ngũ Chấp hành viên
và cán bộ dự nguồn quy hoạch, trong đó ưu tiên đối với nguồn cán bộ
tại chỗ, cán bộ là người địa phương, là người dân tộc thiểu số[7].
- Hoàn tất việc bổ nhiệm đủ các chức danh Chấp hành viên
sơ cấp, trung cấp, cao cấp, các ngạch Thẩm tra viên, thư ký thi hành

án dân sự, kiện toàn đội ngũ cán bộ lãnh đạo hiện còn thiếu tại tất cả
các đơn vị. Thực hiện việc điều động, luân chuyển có thời hạn đối
với cán bộ, công chức trong ngành, tạo điều kiện tốt nhất để đội ngũ
cán bộ phát huy được năng lực, sở trường trong công tác.
- Thường xuyên kiểm tra hoạt động của các đơn vị, hoạt
động của cán bộ, công chức để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm
các sai phạm nhằm tăng cường kỷ luật của ngành. Thực hiện tốt công
tác tuyển dụng, tiếp nhận cán bộ, chú trọng nguồn cán bộ được đào
tạo chính quy, có chất lượng. Đối với các đơn vị miền núi, cần ưu
tiên tuyển dụng, đào tạo nguồn cán bộ tại chỗ, cán bộ là người dân
tộc thiểu số, đồng thời có biện pháp tích cực để tuyển dụng, tiếp nhận
những người đã trải qua thực tế công tác.
- Tăng cường việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, nhất là cán bộ
quản lý và đội ngũ dự nguồn cán bộ quản lý trên các phương diện
như trình độ chuyên môn, lý luận chính trị, trình độ quản lý, tin học,
ngoại ngữ và phẩm chất đạo đức, nhưng phải được thử thách, đánh
giá qua thực tiễn công việc.
- Vấn đề điều động, luân chuyển, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ
cần phải tuân theo quy định của pháp luật, theo chức năng, nhiệm vụ

21


và đặc điểm tình hình thực tế, phải được tiến hành theo kế hoạch, đề
án, đảm bảo tính khách quan, công bằng.
3.2.7. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, đào tạo, thông
tin pháp luật về thi hành án dân sự cho các cá nhân, tổ chức, cơ
quan có liên quan đến thi hành án dân sự
Để thực hiện pháp luật THADS có hiệu quả thì cần thiết phải
đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về thi

hành án dân sự nhất là từ cơ sở, một mặt nâng cao nhận thức về pháp
luật thi hành án cho nhân dân và những đối tượng trực tiếp liên quan
đến việc thi hành án dân sự, giúp người được thi hành án, người phải
thi hành án và những người có quyền, nghĩa vụ liên quan đến thi
hành án dân sự nâng cao khả năng tự bảo vệ mình, mặt khác tuyên
truyền giáo dục phổ biến pháp luật về thi hành án dân sự giúp nhân
dân và những người có liên quan trực tiếp đến việc thi hành án nắm
rõ được các quyền, nghĩa vụ của mình cũng như pháp luật về thi hành
án dân sự
- Về hình thức tuyên truyền: Thường được thể hiện dưới
nhiều dạng như: sân khấu hoá, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu, phát tờ
rơi... Hình thức tuyên truyền thứ hai dành cho đối tượng phải thi hành
án đang làm việc ở cấp xã, phường hoặc các cơ quan nhà nước bằng
phương pháp, lập danh sách và trực tiếp làm việc với cấp ủy, chính
quyền địa phương, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị, tổ chức mà người
phải thi hành án đang làm việc nhưng không tự nguyện thi hành. Qua
đó, sẽ tác động tích cực đến người phải thi hành án tự giác chấp hành
nhanh hơn.
3.2.8. Thực hiện xã hội hóa hoạt động thi hành án dân sự
Xã hội hóa công tác THADS là một chủ trương lớn, một vấn
đề cần được quan tâm trong tổng thể quá trình xã hội hóa. Nghị quyết
Đại hội Đảng lần thứ IX chủ trương tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa
trong nhiều lĩnh vực; Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 của

22


Bộ Chính trị về chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp
luật đến năm 2010, định hướng đến năm 2020 đã đưa ra những
chủ trương chung về xã hội hóa một số hoạt động tư pháp; Nghị

quyết số 49-NQ/TW ngày 02/06/2005 của Bộ Chính trị về Chiến
lược cải cách tư pháp đến năm 2020 đã xác định: “Nghiên cứu chế
định Thừa phát lại (thừa hành viên); trước mắt có thể tổ chức thí
điểm tại một số địa phương, sau vài năm, trên cơ sở tổng kết, đánh giá
thực tiễn sẽ có bước đi tiếp theo”. Từ khi có Nghị quyết này đã đặt mốc
thời gian quan trọng khẳng định việc áp dụng thí điểm chế định
Thừa phát lại trong công tác THADS [30].
Tiểu kết chƣơng 3
Để công tác thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh Phú Yên
được thực hiện nghiêm chỉnh và đúng pháp luật, trên cơ sở nghiên
cứu luật Hiến pháp- Luật Hành chính, các quan điểm của Đảng về thi
hành án nói chung, thi hành án dân sự nói riêng và từ thực trạng thực
hiện pháp luật thi hành án dân sự ở Phú Yên, tác giả đã xây dựng một
loạt các giải pháp như trên. Trong đó, các giải pháp cơ bản nhất là
Hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự phải dựa trên nguyên tắc
tôn trọng quyền con người của nhà nước pháp quyền, Hoàn thiện
pháp luật về thi hành án dân sự phải phù hợp với chủ trương, đường
lối, chính sách của Đảng về thi hành án dân sự; Hoàn thiện pháp luật
về thi hành án dân sự phải nhằm phát huy vai trò của cá nhân, tổ chức
và nhà nước trong hoạt động thi hành án dân sự; Tạo cơ sở pháp lý
vững chắc cho hoạt động thi hành án dân sự đạt hiệu quả; Nghiên
cứu, xây dựng và ban hành Bộ luật Thi hành án chung để thống nhất
quản lý và nâng cao chất lượng các hoạt động thi hành án; Kiện toàn
tổ chức, bộ máy cơ quan thi hành án và nâng cao năng lực hoạt động
của đội ngũ chấp hành viên; Tăng cường kiểm tra, thanh tra công tác
thi hành án dân sự nhằm bảo đảm kỷ cương và nâng cao chất lượng
hiệu quả công thi hành án dân sự ; Tăng cường các biện pháp giải

23

quyết các vụ việc thi hành án dân sự tồn đọng; Tăng cường sự chỉ
đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương và phát huy vai trò
của hệ thống chính trị trong công tác phối hợp thi hành án dân sự;
Thực hiện xã hội hóa hoạt động thi hành án dân sự... Hy vọng với các
nhóm giải pháp trên sẽ khắc phục cơ bản thực trạng yếu kém trong
công tác thi hành án dân sự không chỉ riêng địa bàn tỉnh Phú Yên mà
các địa phương trong cả nước, từ đó đẩy mạnh hiệu quả, hiệu lực
thực hiện pháp luật thi hành án dân sự, đảm bảo các bản án, quyết
định của Toà án nhân dân nhà nước phải được thi hành nghiêm
chỉnh, bảo vệ kịp thời quyền và lợi ích hợp pháp cho cá nhân, tổ chức
và nhà nước.

24


KẾT LUẬN
Thi hành án dân sự là hoạt động có ý nghĩa đặc biệt quan
trọng trong việc bảo vệ pháp chế XHCN, duy trì ổn định, trật tự kỷ
cương xã hội, là hoạt động qua trọng của Nhà nước để những bản án,
quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án và của các cơ quan có
thẩm quyền khác theo quy định được thi hành trên thực tế, bảo vệ
quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức và Nhà nước. Với tầm
quan trọng và vai trò to lớn như vậy nên hoạt động thi hành án nói
chung, Thi hành án dân sự nói riêng đang ngày được quan tâm, chỉ
đạo sát sao của Đảng và Nhà nước, nhằm xây dựng ngành Thi hành
án ngày càng lớn mạnh, phát huy được vị trí, vai trò và nhiệm vụ
được giao và nâng tầm vị thế của ngành THADS ngang bằng các cơ
quan tiến hành tố tụng.
Pháp luật về THADS là một công cụ quan trọng để điều

chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh và điều chỉnh các hoạt động của
cá nhân, tổ chức có liên quan đến lĩnh vực THADS, hiện thực hóa các
quyền, nghĩa vụ trong bản án trên thực tế, góp phần nâng cao ý thức tôn
trọng pháp luật và pháp chế XHCN và đảm bảo sự ổn định trật tự, an
toàn xã hội. Tuy hình thành, ra đời cùng ngành Tư pháp hay Tòa án
nhân dân nhưng THADS có sự gián đoạn do yếu tố khách quan và
phát triển muộn hơn. Nhưng được sự quan tâm của Đảng và Nhà
nước, pháp luật về THADS đã và đang đạt được nhiều thành tựu to
lớn, đáng ghi nhận. Từ Pháp lệnh thi hành án dân sự 1989 đã hình
thành và phát triển cơ bản kiện toàn, sửa đổi, bổ sung đến Pháp lệnh
1993, pháp lệnh 2004 và trở thành Luật thi hành án dân sự năm 2008,
hoàn thiện hơn ở Luật Thi hành án dân sự được sửa đổi, bổ sung năm
2014. Đã có nhiều Nghị định, Thông tư được sửa đổi, bổ sung kịp
thời theo sự phát triển chung của xã hội... Bên cạnh kết quả đạt được,
hệ thống pháp luật về thi hành án dân sự vẫn còn nhiều hạn chế, tồn
tại cần khắc phục.

25