bai giang ly thuyet tai chinh cong (2 tín chỉ)

Lý thuyết
Tài chính công
(2 tín chỉ)

GV: Trương Minh Tuấn
Email:
Website: />
www.themegallery.com

LOGO
1


Nhóm tài liệu tham khảo
 Tài liệu bắt buộc
 Giáo trình Lý thuyết Tài chính công, chủ biên
PGS.TS. Sử Đình Thành, Trường Đại học Kinh tế
Thành phố Hồ Chí Minh, NXB TK, 2009.
Tài liệu tham khảo
 Giáo trình Tài chính công, chủ biên GS.TS.
Nguyễn Thị Cành, Khoa Kinh tế, Đại học Quốc
gia Tp.HCM, 2006.

2

LOGO


Quy mô và tăng trưởng của chính phủ
Quy mô chính phủ thường được đo lường trong sự so
sánh với các chỉ tiêu, phổ biến là GDP

1930s: Chính phủ Mỹ chi tiêu 5% of GDP.
1970s và về sau : Khoảng 20% of GDP (Figure 1).
Khuynh hướng chung của các nước sau 1960s, quy
mô chi tiêu chính phủ Mỹ tăng chậm hơn (Figure 2).

3

LOGO


Figure 1

Source: OMB Historical Tables: Budget of the United States Government, Fiscal Year 2004

4

LOGO


Figure 2

Source: OECD Historical Statistics

5

LOGO


NHẮC LẠI
Bốn câu hỏi lớn về tài chính công .

Chính phủ nên can thiệp như thế nào ?
Quy mô chính phủ .

6

LOGO


Nội dung môn học
 Khu vực công và TCC
 Hiệu quả và công bằng
 Hàng hóa công và chi tiêu công
 Phân tích lợi ích – chi phí dự án công
 Tổng quan lý thuyết thuế
 Thuế và phân phối thu nhập
 Thuế và hiệu quả kinh tế
 Ngân sách nhà nước và tài trợ bội chi

7

Slide 17
Slide 39
Slide 73
Slide 111
Slide 135
Slide 154
Slide 174
Slide 187

LOGO

Lý thuyết Tài chính công(2 tín chỉ)

Chương 1:

Khu vực công
Tài chính công

Nội dung:
- Khu vực công
- Tài chính công: + Khái niệm, đặc điểm
+ Sự phát triển
+ Bản chất
+ Chức năng
www.themegallery.com

LOGO
8


1. Khu vực công

Theo Stiglitz, khu vực công:
 Hệ thống các cơ quan quyền lực: Hành
pháp, tư pháp và lập pháp.
 Hệ thống các đơn vị kinh tế của nhà
nước: Các doanh nghiệp nhà nước và các
đơn vị công ích/ dịch vụ công (Public
services).

9

LOGO


1. Khu vực công
Các vấn đề kinh tế cơ bản:
- Sản xuất cái gì?
- Số lượng bao nhiêu?
- Sản xuất như thế nào?
- Sản xuất cho ai?
Tại sao phải giải quyết các vấn đề đó?
Một nền kinh tế với quy luật khan hiếm nguồn
lực luôn phải trả lời các câu hỏi:
10

LOGO


1. Khu vực công

Khu vực tư giải quyết các vấn đề cơ bản
chủ yếu dựa vào cơ chế thị trường.
Khu vực công giải quyết các vấn đề cơ bản
chủ yếu dựa vào chính sách lựa chọn công .
Nền kinh tế thị trường kết hợp giữa 2 cơ
chế:
 Thất bại thị trường
 Tái phân phối

11

LOGO


1. Khu vực công

Để chính phủ tham gia giải quyết các vấn
đề kinh tế thì:
- Chính phủ phải có nguồn lực
- Việc giải quyết các vấn đề kinh tế chính là
việc phân bổ các nguồn lực ấy

12

LOGO


2. Tài chính công
2.1. Khái niệm, đặc điểm:

Thu

13

Quỹ tiền
tệ của khu
vực công

Chi

Cung
cấp
hàng
hóa
công

-Tái phân phối
- tăng phúc lợi
-…

LOGO


2. Tài chính công
2.1. Khái niệm, đặc điểm:

Harvey Rosen:
 Tài chính công thuộc lĩnh vực kinh tế học
phân tích chính sách thuế và chính sách chi
tiêu của chính phủ

Francoi Adam:
 Tài chính công nghiên cứu quản lý tài
chính của các tổ chức công quyền .

14

LOGO

2. Tài chính công
2.2. Sự phát triển của tài chính công:

Tài chính công cổ điển: hoạt động trong bối
cảnh nền kinh tế thị trường tự do cạnh
tranh.
 Quy mô tài chính công nhỏ
 Tính trung lập: không can thiệp vào
kinh tế, hoạt động độc lập với quá trình
kinh tế ( lập kế hoạch…)
• Thuế là nguồn thu quan trọng của tài
chính công
15

LOGO


2. Tài chính công
2.2. Sự phát triển của tài chính công:

Tài chính công hiện đại hoạt động trong bối
cảnh:
 Kinh tế không ổn định
 Hội nhập kinh tế và liên kết
 Sự can thiệp của chính phủ

16

LOGO

2. Tài chính công
2.2. Sự phát triển của tài chính công:

Tài chính hiện đại :
 Quy mô tăng
 Phi trung lập ( can thiệp và độc lập tương
đối)
 Đa dạng các nguồn tài trợ
 Mang đặc tính toàn cầu và tương đồng.

17

LOGO


2. Tài chính công
2.3. Bản chất của tài chính công:

 Bản chất kinh tế: phản ánh mối quan hệ giữa
nhà nước và xã hội
 Bản chất chính trị: tài chính công gắn với
quyền lực của nhà nước

18

LOGO

2. Tài chính công
2.3. Bản chất của tài chính công:

 Bản chất kinh tế:

Thu chi tài chính tài chính công được thực
hiện trong bối cảnh:
 Nguồn lực giới hạn => lựa chọn hành động
trong sự so sánh lợi ích và chi phí.

19

LOGO


2. Tài chính công
2.3. Bản chất của tài chính công:

 Bản chất chính trị:

Thu chi tài chính tài chính công được thực
hiện trong bối cảnh chính trị:
 Quyền lực chính trị của nhà nước .
 Thực hiện các chính sách của nhà nước .
 Ý đồ của các nhà chính trị.

 Chính trị quyết định kinh tế hay ngược
lại?
20

LOGO


2. Tài chính công
2.4. Chức năng của tài chính công:

 Huy động nguồn lực.
 Phân bổ nguồn lực.
 Tái phân phối thu nhập
 Giám sát

21

LOGO


2. Tài chính công
2.4. Chức năng của tài chính công:

 Huy động nguồn lực:
 Các công cụ /hình thức huy động
•
•
•
•

Thuế;
Phí và lệ phí
Vay nợ và
Phát hành tiền

 Giới hạn mức huy động => kỷ luật tài khóa
tổng thể.
22

LOGO


2. Tài chính công
2.4. Chức năng của tài chính công:

 Huy động nguồn lực:
 Giới hạn mức huy động
Phương trình Harrod Domar:

I /Y
gy 
ICOR
23

LOGO


2. Tài chính công
2.4. Chức năng của tài chính công:

 Phương trình Harrod Domar:
I = S + (T – G) + (X – M)
Giả sử cán cân ngoại thương cân bằng:
S tư nhân = s(Y – T) = s(Y – tY)

S nhà nước = tY – aY

s(1 t )  t  a
ICOR.gy  s  a
gy 
t 
ICOR
1 s
Nếu tỷ lệ chi NSNN (a), tỷ lệ tiết kiệm (s), ICOR không
đổi thì gy tăng t sẽ tăng
Nếu gy không đổi mà t tăng thì s sẽ giảm => hiệu ứng
chèn lấn kinh tế
24

LOGO


2. Tài chính công
2.4. Chức năng của tài chính công:

 Phân bổ nguồn lực
 Lựa chọn mục tiêu
 Xác lập mục tiêu ưu tiên và đánh đổi.

25

LOGO