Bài giảng sinh học 9 bài 12

PHÒNG GD- ĐT MỎ CÀY NAM
TRƯỜNG THCS THÀNH THỚI A

H
N
I
S

9
C
HỌ

Giáo viên: Nguyễn Văn Âu


Quan sát tranh. Hãy cho biết:
Điểm giống và khác nhau của bộ NST
ở ruồi giấm đực và cái ?
+ Giống nhau:
- Số lượng: Có 8 NST
- Hình dạng: 1 cặp hình hạt
2 cặp hình V
+ Khác nhau về
cặp NST giới tính:
- Con đực: 1 chiếc
hình que, 1 chiếc
hình móc.
- Con cái: 1 cặp

I.NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:


Quan sát Hình 12.1. Bộ NST ở người.
Hãy cho biết cặp NST nào là NST giới tính ?
Nữ

Nam

Boä NST ôû


2n =
46

2n =
8

6A+XX

6A+XY

Cặp NST giới tính gồm:

44A+X
X

+ Một cặp NST tương đồng kí hiệu XX
+ Một cặp NST không tương đồng kí hiệu XY

44A+X
Y


Thảo luận nhóm 4 phút
So sánh điểm khác nhau giữa NST thường và NST giới tính ?
SO SÁNH
SỐ LƯỢNG

NST GIỚI TÍNH

Chỉ có 1 cặp

NST THƯỜNG

Có nhiều cặp
- Luôn tồn tại thành
từng cặp tương đồng.

HÌNH DẠNG

-Có thể tương đồng(XX)
hoặc không tương
đồng(XY)
-Các cặp NST giới tính ở
cá thể đực và cái khác
nhau.

CHỨC NĂNG

Mang gen quy định tính
Mang gen quy định
trạng liên quan và không các tính trạng thường
liên quan đến giới tính

- Các cặp NST thường
ở cá thể đực và cái
hoàn toàn giống nhau.


BÀI 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
I.NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH:
- Cặp NST giới tính gồm:
+ Một cặp NST tương đồng kí hiệu XX
+ Một cặp NST không tương đồng kí
hiệu XY
- Chức năng:
Mang gen quy định tính trạng liên
quan và không liên quan đến giới tính.


Vậy NST xác định giới tính
theo cơ chế như thế nào?


BÀI 12: CƠ CHẾ XAÙC ĐỊNH GIỚI TÍNH
II . CƠ CHẾ NST XÁC ĐINH GIỚI TÍNH :
THẢO LUẬN NHÓM NHỎ
(3 PHÚT)
Quan

Quansát
sátHình
Hình12.2
12.2trả
trảlời
lờicác
cáccâu
câuhỏi:
hỏi:
1.Có
mấy
loại
trứng
tinh
trùng
1.Có
mấy
loại
trứng
vàvà
tinh
trùng
được
đượctạo
qua
giảm
phân
tạo rara
qua
giảm

phân
??
- Mẹ -sinh
…..
Mẹ ra
sinh
raloại………………
1 loại 22A+ X
Bố sinh
sinh ra
ra…..
loại……………….
-- Bố
2 loại
22A+Y và 22A+X
2.Sự
2.Sựthụ
thụtinh
tinhgiữa
giữatrứng
trứngvà
vàtinh
tinhtrùng
trùng
nào
nàotạo
tạora
rahợp
hợptử
tửphát

pháttriển
triểnthành
thành
con
contrai
traihay
haycon
congái
gái??
-Sự
-Sựthụ
thụtinh
tinhgiữa
giữatrứng
trứngvới
với::
+ +……………..
Tinh trùng X →
→ ……………….
XX ( Con gái )
+ +……………..
Tinh trùng Y →………………..
→ XY ( Con trai )

Con trai

Con gái


Tại sao tỉ lệ con trai và con gái

sơ sinh là xấp xỉ 1 : 1 ?
- Vì 2 tinh trùng tạo ra với tỷ lệ
ngang nhau và chúng tham gia thụ
tinh với xác suất ngang nhau.


Sinh con trai hay gái là do
người mẹ có đúng không ?
Không, vì người bố mới có hai loại
tinh trùng khác nhau về giới tính.


Bố
44A+XY

44A + XY

2n

22A +X

n

22A +Y

Mẹ

n

44A+XX

2n

22A +X

n

44A + XX

2n

con trai

2n

con gái

SƠ ĐỒ CÔ CHEÁ NST XAÙC ÑÒNH GIÔÙI TÍNH Ở


KẾT LUẬN :
- Tính đực, cái được qui định bởi cặp NST giới tính
- Sơ đồ cơ chế NST xác định giới tính ở người: (SGK)
P : (44A + XX)
Gp : (22A + X)
F1 :

22A + X

x

(44A + XY)

(22A + X)

(22A + Y)

22A + X

22A + Y

44A + XX
Con gái

44A + XY
Con trai

- Cơ chế xác định giới tính là sự phân li của cặp NST giới
tính trong quá trình phát sinh giao tử và được tổ hợp lại
trong quá trình thụ tinh.


Ở người, động vật có vú, ruồi giấm,
cây gai.. Cặp NST giới tính của giống
cái là: XX, giống đực là XY. Ở chim,
ếch, bò sát, bướm, dâu tây thì ngược
lại
Bọ xít, rệp giống cái (XX), giống đực
Tỉ lệ trai gái xấp xỉ 1:1 trong các trường hợp:
(XO).

- Số lượng nghiên cứu phải đủ lớn
Bọ
nhậy
giống
cái tai
(XO),
đực
- Không
bò ảnh
hưởng
bởi thiên
dòch giống
bệnh
- Trứng(XX).
và tinh trùng thụ tinh hoàn toàn ngẫu nhiên

Nam

Nữ

Bào thai

114

100

Lọt lòng

105

100

10 tuổi

101

100

Giới
Lứa tuổi


BÀI 12: CƠ CHẾ XAÙC ĐỊNH GIỚI TÍNH
III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ
PHÂN HÓA GIỚI TÍNH.

THẢO LUẬN NHÓM 3 PHÚT
——————————————
1- Nêu những yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hoá giới tính ?
Các yếu tố phân hóa giới tính:
Hooc môn.
+ ……………………………………………………………………
Nhiệt độ, cường độ ánh sáng …
+ ……………………………………………………………………
2 - Tại sao người ta điều chỉnh tỷ lệ đực cái ở vật nuôi ?
- Người ta điều chỉnh tỉ lệ đực cái ở vật nuôi nhằm:
Nhằm phù hợp với mục đích sản xuất.
……………………………………………………………

Một số ví dụ về điều chỉnh đực cái
Trứng rùa ủ ở
nhiệt độ dưới 280 C
sẽ nở thành con
đực, trên 320C thì nở
thành con cái

Dùng Metyl
testosteron (hormon
sinh dục) tác động
vào cá vàng cái
có thể làm cá cái
biến thành cá đực


Thầu dầu trồng trong
ánh sáng cường độ
yếu thì số hoa đực
giảm


Kết luận : - Sự phân hoá giới tính không hoàn toàn
phụ thuộc vào cặp NST giới tính mà còn chịu ảnh hưởng
của các yếu tố môi trường :
+ Môi trường trong : hooc môn
+ Môi trường ngoài : nhiệt độ, ánh sáng , nồng độ CO2 …
- Chủ động điều chỉnh tỷ lệ đực, cái phù
hợp với mục đích sản xuất.

CỦNG CỐ
Câu 1 : Tìm các chữ cái phù hợp điền vào chỗ trống để hoàn
chỉnh : Cơ chế NST xác định giới tính ở người.
44A + XY

44A + XX

22A + X

22A + X

44A + XX

22A + Y

44A + XY


Câu 2 : Hoàn thành bảng sau : Sự khác nhau giữa NST thường
và NST giới tính
NST giới tính
1. Tồn tại một cặp trong tế
bào lưỡng bội

NST thường
1. Tồn tại nhiều cặp trong tế bào
lưỡng bội

2. Tồn tại thành từng cặp tương

2. Luôn tồn tại thành từng cặp
đồng (XX) hoặc không tương
tương đồng
đồng (XY)
3. Chủ yếu mang gen qui định
giới tính của cơ thể.

3. Mang gen qui định tính
trạng thường của cơ thể.


DẶN DÒ
-Về nhà học bài. Trả lời câu hỏi SGK
- Đọc thông tin em có biết
- Nghiên cứu trước bài 13-Di truyền liên kết
(xem lại kiến thức về lai hai cặp tính trạng
của Menden)


Cảm ơn
quý thầy
cô
Chúc các
em học
giỏi