Đọc - hiểu các văn bản truyền thuyết trong nhà trường PTTH theo đặc trưng thi pháp thể loại

luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 1Tốt
of 90.
Khoá
Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

LI CM N

Trong thi gian lm khoỏ lun, tụi ó nhn c s giỳp , to iu kin
thun li ca Ban ch nhim khoa, cựng vi s hng dn, ch bo nhit tn
tỡnh ca cỏc thy cụ giỏo trong t Phng phỏp, c bit l ThS.GVC. V
Ngc Doanh - ngi trc tip hng dn.

Tụi xin gi li cm n chõn thnh nht ti cỏc thy giỏo, cụ giỏo ó
giỳp tụi hon thnh khoỏ lun ny.

H Ni, ngy 26 thỏng 04 nm 2010

Tỏc gi khoỏ lun

Quỏch Th Hng

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si1 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn

luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 2Tốt
of 90.
Khoá
Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

LI CAM OAN

Tụi xin cam oan nhng ni dung m tụi ó trỡnh by trong khoỏ lun
ny l kt qu nghiờn cu ca bn thõn, di s hng dn ca ThS.GVC.
V Ngc Doanh
Tụi xin chu trỏch nhim v kt qu nghiờn cu ca bn thõn trong khoỏ
lun ny.

H Ni, ngy 26 thỏng 04 nm 2010

Tỏc gi khoỏ lun

Quỏch Th Hng

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si2 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn

luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 3Tốt
of 90.
Khoá
Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

DANH MC VIT TT

GS.TS

Giỏo s. Tin s

GS

Giỏo s

GV

Giỏo viờn

HS

Hc sinh

NXBGD

Nh xut bn giỏo dc

LLVH

Lý lun vn hc

HSP

i hc s phm

ThS

Thc s

TPVH

Tỏc phm vn hc

TPVC

Tỏc phm vn chng

THPT

Trung hc ph thụng

SGK

Sỏch giỏo khoa

SGV

Sỏch giỏo viờn

VBVH

Vn bn vn hc

VHDG

Vn hc dõn gian

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si3 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 4Tốt
of 90.
Khoá
Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

MC LC
M u

1

1. Lớ do chn ti

1

2. Lch s vn

3

3. Mc ớch nghiờn cu

5

4. i tng, phm vi nghiờn cu

5

5. Phng phỏp nghiờn cu

5

6. úng gúp ca khoỏ lun

5

7. B cc ca khoỏ lun

6

Ni dung

7

Chng 1: Nhng vn chung

7

1.1. Vn thi phỏp th loi

7

1.1.1. Thi phỏp l gỡ?

7

1.1.2. Th loi truyn thuyt

9

1.1.3. c trng thi phỏp th loi truyn thuyt

13

1.2. Vn tip nhn TPVC

18

1.2.1. Khỏi nim

18

1.2.2. Con ng chim lnh TPVC

19

1.3. Mi quan h gia th loi v tip nhn TPVH

24

1.4. Lý thuyt c - hiu

26

Chng 2: c - hiu cỏc vn bn truyn thuyt trong nh trng
ph thụng theo c trng thi phỏp th loi

28

2.1. Vn bn v vn bn vn hc

28

2.1.1. Vn bn

28

2.1.2. Vn bn vn hc

28

2.1.3. Phõn bit VBVH vi TPVH

29

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si4 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 5Tốt
of 90.
Khoá
Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

2.2. T chc HS c - hiu cỏc vn bn truyn thuyt theo c trng thi 30
phỏp th loi
2.2.1. c thụng - c thuc

31

2.2.2. c k - c sõu

33

2.2.3. c hiu - c sỏng to

34

2.2.4. c ỏnh giỏ - c ng dng

40

Chng 3: Giỏo ỏn thc nghim

43

Kt lun

70

Ti liu tham kho

71

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si5 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac

si , suLuận
pham 6Tốt
of 90.
Khoá
Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

M U
1. Lý do chn ti
1.1. Trong cụng cuc i mi t nc, i mi giỏo dc c coi l
mt trong nhng chớnh sỏch hng u. Nh trng Cỏch mng Vit Nam t
1945 n nay ó tri qua nhiu ln ci cỏch giỏo dc t vic phõn b li ni
dung chng trỡnh, n SGK v c bit chỳ trng n i mi phng phỏp
dy hc. Nhm thc hin dy hc da vo hot ng tớch cc, ch ng ca
hc sinh, vi s t chc v hng dn ỳng mc ca giỏo viờn nhm phỏt huy
t duy c lp, sỏng to, gúp phn hỡnh thnh phng phỏp v nhu cu t hc,
bi dng hng thỳ hc tp to nim tin, nim vui cho hc sinh trong hc tp.
Vn hc l ngun nng lng tinh thn khụng th thiu, cú ý ngha c
v v tip sc cho con ngi trong cuc sng. Nú em li cho con ngi s
hiu bit, s tha món nhu cu thm m, gúp phn hon thin nhõn cỏch.
Chớnh vỡ vy vic dy v hc vn trong nh trng ph thụng l vụ cựng quan
trng. Hn na, mụn Vn va l mụn hc mang tớnh khoa hc, va mang tớnh
ngh thut. Nú cú kh nng nhanh nhy i sõu vo gii tõm linh bn c,
lng ng, kt tinh trong h nim hng thỳ, say mờ, s chõn thnh mc mc
mang m tỡnh ngi, tỡnh i giỳp cho con ngi vn ti cỏi
Chõn - Thin - M. ng thi nú cũn l cụng c v phng tin giỳp cho hc
sinh bit c cỏi hay, cỏi p v con ngi v cuc sng. Do vy dy vn
hc chớnh l dy cho hc sinh bit tip nhn VBVH mt cỏch sỏng to, bi
dng nng lc t duy vn hc, t duy thm m cỏc em cú thúi quen tip

nhn ch ng nhng giỏ tr vn minh, vn húa tinh thn ca dõn tc v nhõn
loi.
Theo tinh thn i mi y, cu trỳc v ni dung chng trỡnh SGK
c sp xp theo th loi, v cỏc thi kỡ vn hc ó lm ni bt vai trũ v c

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si6 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 7Tốt
of 90.
Khoá
Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

trng ca th loi vn hc, giỳp cho ngi dy, ngi hc hiu sõu sc TPVH.
T ú ỏp dng vo hc tp v nghiờn cu vn chng ỳng n thit thc.
Trong ú thi phỏp th loi c chỳ trng c bit, nú c coi l c trng
c bn tip nhn TPVH.
1.2. VHDG cú v trớ v vai trũ quan trng trong nn vn hc dõn tc. Nú
ging nh mt cun sỏch bỏch khoa, mt kho tri thc tng hp em li nhng
hiu bit cc kỡ phong phỳ v a dng v cuc sng m cha ụng ó li
nh: Kinh nghim sn xut, nhng phong tc tp quỏn tớn ngng, nhng
quan nim v v tr nhõn sinh quan...Nhng hiu bit y khụng d gỡ m th

h tr ngy nay cú c nu khụng tỡm n VHDG. ng thi nú cũn cú tỏc
dng to ln trong vic giỏo dc nhõn cỏch cho th h tr trong nh trng, m
ct lừi l bi p tõm hn dõn tc.
Truyn thuyt l mt b phn quan trng trong cỏc th loi t s dõn
gian. Nú dựng "mt th tng tng v h cu riờng", kt hp vi cỏc th
phỏp ngh thut c thự khỏc phn ỏnh i sng v c m ca nhõn dõn,
ỏp ng nhu cu nhn thc thm m, giỏo dc v gii trớ ca nhõn dõn trong
nhng thi kỡ, nhng hon cnh lch s khỏc nhau ca xó hi cú giai cp. n
vi truyn thuyt con ngi luụn tỡm thy ú tỡnh yờu, khỏt vng vn ti
cuc sng vi bao iu kỡ diu, mt th gii y "th v mng". Vi nhng
bi hc lch s, bi hc v cuc sng nhum mu sc huyn thoi kỡ o ri
tr v vi kớ c ca thi xa xa m cha ụng ta ó gi gm. V chớnh iu ú
ó lm nờn sc lụi cun, hp dn kỡ diu ca truyn thuyt i vi bn c
qua nhiu th h. Núi nh Ch Tch Phm Vn ng: "Nhng truyn thuyt
dõn gian thng cú mt cỏi lừi l s thc lch s m nhõn dõn qua nhiu thộ
h ó lý tng húa gi gm vo ú tõm tỡnh tha thit ca mỡnh cựng vi th v
mng, chp ụi cỏnh ca sc tng tng v ngh thut dõn gian lm nờn
nhng tỏc phm vn húa m i i con ngi a thớch" [16, 141].

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si7 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 8Tốt
of 90.

Khoá
Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

1.3. Bn thõn l mt sinh viờn s phm, v l mt giỏo viờn tng lai,
vic nghiờn cu vn dy c - hiu vn bn vn hc khụng ch giỳp cho
ngi nghiờn cu cú con ng tip cn vn bn ỳng n, khoa hc m cũn
tng bc vn dng lý thuyt y vo thc tin ging dy sau ny.
2. Lch s vn
Vn ging dy theo c trng thi phỏp th loi l vn c t ra
t lõu trong nghiờn cu vn hc cng nh trong ging dy vn hc trng
ph thụng hin nay. Cú nhiu bi vit, nhiu cụng trỡnh nghiờn cu v vn
ny song vn cha thng nht.
Cụng trỡnh u tiờn phi k n ú l cun: "Vn ging dy tỏc
phm vn hc theo loi th" ca GS Trn Thanh m (NXB GD - HN 1971), cun sỏch cp n hai mc ớch chớnh:
Th nht, gii thiu mt s kin thc c bn v cỏc loi, th vn hc
ch yu cú liờn quan n chng trỡnh vn hc cp 3, nht l phn Vn hc
Vit Nam xa v nay.
Th hai, gii thiu phng phỏp vn dng c trng cỏc loi th vo
vic ging dy cỏc tỏc phm trong chng trỡnh vn hc cp 3, cú kt hp
phõn tớch mt s bi tiờu biu thuc cỏc th loi khỏc nhau. Tỏc gi ó i sõu
nghiờn cu v vn th loi, ng thi a ra mt s phng phỏp ging dy
TPVH theo c trng th loi.
Cng cp n vn loi th tỏc gi Nguyn Vit Ch ó " h thng
li cỏch nhỡn vo mụn Vn, cỏc bin phỏp, phng phỏp, cõu hi, cỏc cỏch
thc chin thut...Nhm gúp thờm ting núi v vic vn dng phng phỏp,
bin phỏp...Vo cỏc th ti c th trong nh trng m ngi giỏo viờn thng
xuyờn phi gii quyt" [2, 5].
Trong cun: "Thi phỏp VHDG " ca Lờ Trng Phỏt (NXB GD - 2000)

ó khỏi quỏt chung v thi phỏp v ln lt i vo c im thi phỏp ca tng

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si8 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 9Tốt
of 90.
Khoá
Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

th loi trong b phn VHDG cựng vi vic phõn tớch c im thi phỏp ca
mt s tỏc phm c th.
Trờn tinh thn nghiờn cu TPVH theo th loi, Nguyn Xuõn Lc vi
bi vit: "Ging dy vn hc dõn gian theo th loi" [13, 337] ó nờu lờn vn
ging dy VHDG theo thi phỏp th loi v a ra phng phỏp day hc c
th mt s loi th VHDG trng THPT. Song tỏc gi mi ch cp n
phng phỏp dy hc truyn c tớch v ca dao theo c trng thi phỏp th loi,
cũn th loi truyn thuyt cha c tỏc gi quan tõm.
Hong Tin Tu trong cun: "My vn phng phỏp ging dy
nghiờn cu VHDG (NXB GD - 1997) ó t vn v khng nh s cn
thit xõy dng nhng quy phm cho vic dy hc VHDG trng ph thụng.
Ti liu ny cng cp n phng phỏp nghiờn cu VHDG trong chng

mc cn thit lm sỏng t nhng vn phng phỏp ging dy.
K tha v phỏt trin t nhng nghiờn cu ca cỏc nh tin bi,
Nguyn Thanh Hựng trong cun: Hiu vn, dy vn" (NXB GD - HN, 2000)
ó tỡm hiu c trng tỏc phm tr tỡnh v xut mt cỏch s gin phng
phỏp lnh hi tỏc phm tr tỡnh trong ging dy vn hc. Tuy nhiờn tỏc gi
cha chỳ ý n cỏc th loi khỏc nh: T s, kch.
Nh vy, vn tip nhn v ging dy TPVH núi chung, truyn thuyt
núi riờng theo c trng thi phỏp th loi ó c nhiu nh nghiờn cu cp
n v th hin nhng mc khỏc nhau trong thc t ging dy vn hc.
Song cha cú mt cụng trỡnh no nghiờn cu mt cỏch tõp trung v trc din,
mc dự ó cú nhng thnh cụng nht nh.
Qua ti ny, ngi vit mong mun gúp thờm ting núi vo vn
ang bn lun cú th tỡm c hng tip nhn phự hp trong quỏ trỡnh dy
v hc VHDG núi chung, th loi truyn thuyt núi riờng.

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si9 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 10
90.
Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

3. Mc ớch nghiờn cu
Lm rừ nhng vn xung quanh vic dy hc theo c trng thi phỏp
th loi, t ú vn dng vo vic dy hc th loi truyn thuyt trng ph
thụng. ng thi gúp phn i mi phng phỏp dy v hc Vn trong nh
trng ph thụng hin nay theo hng phỏt huy tớnh ch ng, tớch cc, sỏng
to ca hc sinh.
4. i tng, phm vi nghiờn cu
4.1. i tng nghiờn cu
- Thi phỏp Vn hc dõn gian
- Th loi truyn thuyt
- Hot ng c - hiu vn bn truyn thuyt trng PTTH
4.2. Phm vi nghiờn cu
- Vn dy hc vn bn truyn thuyt theo c trng thi phỏp th loi
- Cỏc vn bn truyn thuyt trong SGK Ng vn PTTH
5. Phng phỏp nghiờn cu
thc hin nhim v trờn, trong phm vi ca khúa lun, chỳng tụi s
dng cỏc phng phỏp sau:
- Phng phỏp kho sỏt
- Phng phỏp h thng
- Phng phỏp phõn tớch v tng hp lý thuyt
- Phng phỏp thc nghim
6. úng gúp ca khúa lun
6.1. V lý lun
- Gúp phn lm sỏng t vn tip nhn cỏc vn bn truyn thuyt theo
c trng thi phỏp th loi.
- Gúp phn i mi phng phỏp dy hc Ng vn theo nguyờn tc cu
to v t chc chng trỡnh SGK Ng vn.

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si10 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 11
90.
Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

6.2. V thc tin
To ra hng tip cn mi cho hc sinh khi tip vn bn truyn thuyt
trng ph thụng. ng thi phc v cho cụng vic ging dy ca bn thõn
sau ny.
7. B cc khúa lun (gm ba phn)
M u
Ni dung (gm ba chng)
Chng 1: Nhng vn chung
Chng 2: c - hiu cỏc vn bn truyn thuyt trong nh trng
PTTH theo c trng thi phỏp th loi
Chng 3: Giỏo ỏn thc nghim
Giỏo ỏn 1: Thỏnh Giúng (Ng vn 6 tp 1)
Giỏo ỏn 2: Truyn An Dng Vng v M Chõu - Trng Thy
(Ng vn 10 tp 1)
Kt lun

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si11 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 12
90.
Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

NI DUNG
CHNG 1: NHNG VN CHUNG

1.1. Vn thi phỏp th loi
1.1.1. Thi phỏp l gỡ?
Cú rt nhiu ý kin khỏc nhau v khỏi nim thi phỏp:
Lờ Trng Phỏt ó a ra khỏi nim: "Thi phỏp l h thng nhng
nguyờn tc, cỏch thc xõy dng hỡnh tng, t chc tỏc phm, la chn v
xõy dng, t chc cỏc phng tin ngụn ng lm nờn tỏc phm vn hc ngha l ton b hỡnh thc ngh thut c nh vn sỏng to nhm th hin
ni dung tỏc phm" [17, 6].
Thi phỏp l tt c nhng gỡ lm nờn tớnh cỏch c ỏo riờng bit v
phng din ngh thut ca tỏc phm, tỏc gi (hoc ca trng phỏi, tro lu).
tr li cho cõu hi "Thi phỏp l gỡ?", Krỏp xp (1906-1980) nh

phụnclo hc Xụ Vit ni ting ó a ra khỏi nim: "Thi phỏp vi t cỏch l
t hp nhng c im hỡnh thc ngh thut ca cỏc tỏc phm ngh thut
ngụn t bao gm: nhng c im cu trỳc ca tỏc phm; h thng phng
tin phn ỏnh; nhng chc nng t tng - thm m ca cỏc phng tin th
hin tỏc phm".
Giỏo s Trn ỡnh S a ra quan nim: Thi phỏp l h thng cỏc
nguyờn tc, bin phỏp, th loi to thnh c trng ca vn hc, nhng ú
khụng bao gi ch l cỏc hỡnh thc k thut thun tỳy b ngoi m l h thng
cm nhn v th gii [21, 25].
Cũn trong cun "Thi phỏp th ng" Nguyn Th Bớch Hi ó a ra
khỏi nim: "Thi phỏp l h thng cỏc phng thc, phng tin biu hin i
sng bng hỡnh tng ngh thut trong sỏng tỏc vn hc. H thng ú cú th

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si12 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 13
90.
Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

chia tỏch cỏc phng din: Th loi, kt cu, phng phỏp, khụng gian, thi

gian, ngụn ng..."[11, 10].
Nhng quan im trờn v thi phỏp tuy khỏc nhau, song chỳng ta vn
nhn ra im ni bt ca thi phỏp l tớnh h thng mt h thng cỏc yu t
hỡnh thc cú quan h cht ch vi nhau cựng to nờn mt th gii ngh
thut nht nh.
n õy khụng th khụng núi ti khỏi nim thi phỏp hc. õy l mt
ngnh chuyờn bit nghiờn cu vn hc chuyờn nghiờn cu nhng nguyờn tc
ngh thut nm bờn trong TPVH.
"Thi phỏp hc l khoa hc nghiờn cu nhng nguyờn tc c thự to
thnh vn hc nh mt th gii khỏc bit th gii thc ti [17, 9].
Tc nú nghiờng v khỏm phỏ, phỏt hin bn thõn cỏc quy lut hỡnh thc
(tt nhiờn l quy lut ny mang ý ngha - tc nú biu hin mt kiu nhỡn nhn
th gii v con ngi ca nh vn).
Theo T in thut ng vn hc: " Thi phỏp hc l khoa hc nghiờn cu
thi phỏp, tc l h thng cỏc phng phỏp, phng tin, th phỏp biu hin
i sng bng hỡnh tng ngh thut trong sỏng tỏc vn hc" [8, 304].
Cú th núi, thi phỏp hc chớnh l cụng c thõm nhp vo cu trỳc tỏc phm,
ct cỏch t duy ca tỏc gi v cỏc thi kỡ vn hc ngh thut, t ú nõng cao
nng lc cm th tỏc phm.
Vỡ vy khi phõn tớch tỏc phm, cn t tỏc phm ú trong phm vi thi
phỏp hc, tc l phi i t nhng yu t hỡnh thc n ni dung. ú l con
ng tip nhn, khỏm phỏ bn cht, giỏ tr ca tỏc phm vn hc mt cỏch
hiu qu v khoa hc.
1.1.2. Th loi truyn thuyt
1.1.2.1. Quan nim v th loi

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si13 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 14
90.
Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Mi mt tỏc phm vn hc l mt cụng trỡnh sỏng to c ỏo v ni
dung v ngh thut. V dự c sỏng tỏc theo phng phỏp phng thc no
thỡ tỏc phm vn hc y cng thuc mt th loi nht nh. Vy hiu th no l
th loi?
Vn th loi c t ra t lõu v thu hỳt c s quan tõm ca ụng
o cỏc nh nghiờn cu, song n nay vn cha cú s thng nht v quan
nim th loi.
Theo G.S. Phng Lu: "Th loi tỏc phm vn hc l khỏi nim ch
quy lut loi hỡnh ca tỏc phm, trong ú ng vi mt loi ni dung nht nh,
to cho tỏc phm mt hỡnh thc tn ti chnh th" [15, 339].
Trong T in thut ng vn hc nờu khỏi nim v th loi: "Th loi l
dng thc ca tỏc phm vn hc, c hỡnh thnh v tn ti tng i n nh
trong quỏ trỡnh phỏt trin lch s ca vn hc, th hin s ging nhau v
cỏch thc t chc tỏc phm, v c im ca cỏc loi hin tng i sng
c miờu t v tớnh cht ca mi quan h ca nh vn i vi cỏc hin tng
i sng y" [8, 299].
Trờn õy l nhng quan nim khỏc nhau v th loi, song nhỡn vo ta
thy, loi th l mt phm trự ca LLVH, õy l mt khỏi nim kộp gm th

v loi:
Loi (loi hỡnh) ch hỡnh thc tn ti duy nht ca chnh th tỏc phm
vn hc, nú cho ta bit phng thc s dng chim lnh, tỏi hin i sng,
biu hin t tng. ng thi nú cng quy nh cỏch thc m bn c giao
tip vi tỏc gi thụng qua tỏc phm.
Th (th ti) l mt khỏi nim ch quy mụ, dung lng hỡnh thc t
chc ca tỏc phm.

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si14 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 15
90.
Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Loi v th cú mi quan h c lp tng i, quan h gia chỳng l
quan h bao cha. Loi l phng thc tn ti chung cũn th l s hin thc
húa ca loi.
T ú cỏc nh nghiờn cu u thng nht chia vn chng thnh ba
loi: T s, tr tỡnh, kch. Mi loi bao gm nhiu th.
Túm li, loi th vn hc l mt vn thuc hỡnh thc ngh thut ca

vn hc cú liờn quan cht ch vi ni dung. Mi tỏc phm vn hc u tn ti
di hỡnh thc mt th loi nht nh, ũi hi cn phi cú mt phng phỏp,
mt cỏch thc ging phự hp i vi tng th loi vn hc. Bi vy, ging dy
vn chng theo c trng th loi c t lờn hng u v ú cng l hng
i cú hiu qu trong dy hc vn hin nay trng ph thụng.
1.1.2.2. Th loi truyn thuyt
1.1.2.2.1. Khỏi nim
Truyn thuyt l b phn quan trng ca VHDG, lõu nay ó cú nhiu
ngi bn ti. Tuy nhiờn, ý kin ca cỏc tỏc gi v truyn thuyt cũn nhiu
bn cói, trao i. Nhng xột k, ú khụng phi l s i lp hay khỏc nhau m
l s nht trớ vi nhau v mt thut ng. Song nhỡn chung, cỏc tỏc gi u
nng v nhn mnh tớnh lch s ca truyn thuyt - tc l mi ch núi n giỏ
tr nhn thc m cũn xem nh hoc cha chỳ ý ỳng mc n giỏ tr thm m
v cỏc c tớnh dõn gian ca th loi ny.
Theo ý kin ca th tng Phm Vn ng: "Nhng truyn thuyt dõn
gian thng cú mt cỏi lừi l s tht lch s m nhõn dõn qua nhiu th h ó
lớ tng húa, gi gm vo ú tõm tỡnh tha thit ca mỡnh vi th v mng,
chp ụi cỏnh ca sc tng tng v ngh thut dõn gian lm nờn nhng tỏc
phm vn húa m i i con ngi a thớch" [16, 141].
Tuy khụng nhm nh ngha v truyn thuyt, nhng ý ngha ca th
tng cng giỳp ớch rt nhiu cho vic xỏc nh th ti ny.

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si15 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac

si , suLuận
pham 16
90.
Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Trong mt bi vit ca tỏc gi Kiu Thu Hoch a ra khỏi nim:
"Truyn thuyt l mt th ti truyn k truyn ming, nm trong loi
hỡnh t s dõn gian; Ni dung ct truyn ca nú l k li truyn tớch cỏc nhõn
vt lch s hoc gii thớch cỏc ngun gc ca cỏc phong vt a phng theo
quan im ca nhõn dõn; Bin phỏp ngh thut ph bin ca nú l khoa
trng, phúng i, ng thi nú cng s dng nhng yu t h o, thn kỡ nh
truyn c tớch v thn thoi, nú khỏc c tớch ch nhm phn ỏnh xung t
gia ỡnh, sinh hot xó hi v s phn cỏ nhõn m thng phn ỏnh nhng vn
thuc phm vi quc gia, dõn tc rng ln; Nú khỏc thn thoi ch nho
nn t nhiờn v xó hi trờn c s s tht lch s c th ch khụng hon ton
trong trớ tng tng v bng trớ tng tng [16, 141].
SGK Ng vn 6 - tp 1, nh ngha: Truyn thuyt l loi truyn dõn
gian k v cỏc nhõn vt v s kin cú liờn quan n lch s thi quỏ kh,
thng cú yu t tng tng kỡ o. Truyn thuyt th hin thỏi v cỏch
ỏnh giỏ ca nhõn dõn vi cỏc d kin v nhõn vt lch s c k [19, 7].
T in thut ng vn hc a ra nh ngha: Truyn thuyt l mt th
loi truyn dõn gian m chc nng ch yu l phn ỏnh v lớ gii cỏc nhõn vt
v s kin lch s cú nh hng quan trng i vi mt thi kỡ, mt b tc,
mt quc gia hay mt a phng [8, 367].
Nhỡn chung, khỏi nim v truyn thuyt vn cha i n thng nht,
song cỏc nh nghiờn cu u nht trớ la chn khỏi nim v truyn thuyt
trong "T in thut ng vn hc" lm trung tõm khi i vo tỡm hiu cng nh

nghiờn cu v th loi ny. V trong ti ny ngi vit cng xin c la
chn v vn dng khỏi nim ny vo soi sỏng cho vn nghiờn cu.
Trc khi i vo tỡm hiu c trng thi phỏp th loi truyn thuyt, cn
phõn loi truyn thuyt.

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si16 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 17
90.
Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

1.1.2.2.2. Phõn loi truyn thuyt
Trong i sng cng nh trong vn hc, truyn thuyt cú vai trũ v v
trớ c bit quan trng. Nú chim mt s lng ln tỏc phm (m n nay
cha su tm ht c) v cỏch ghi chộp lch s ca dõn gian, dõn tc. Bi
vy phõn loi truyn thuyt l cụng vic khụng d, cũn gõy nhiu tranh cói,
nhiu ý kin cha thng nht.
GS. Hong Tin Tu ó phõn loi truyn thuyt da vo s phõn kỡ lch
s xó hi v cn c vo c im ni dung ngh thut ca truyn thuyt Vit
thnh cỏc b phn:

1. Truyn thuyt v "H Hng Bng" v thi kỡ Vn Lang
2. Truyn thuyt v thi kỡ u Lc v Bc thuc
3. Truyn thuyt thi kỡ phong kin t ch
4. Truyn thuyt thi kỡ phỏp thuc [17, 16].
Cỏch phõn chia trờn õy va cú tớnh cht tiu loi,va cú tớnh cht phõn
kỡ. Song s phõn kỡ õy cha hp lớ. Bi cú th phõn chia truyn thuyt
thnh cỏc thi kỡ ngn hn.
Trong cun "Thi phỏp vn hc dõn gian" ca Lờ Trng Phỏt chia
truyn thuyt va cn c theo lch s, va cn c vo phm vi nhng s kin
v nhõn vt lch s c nhõn dõn quan tõm, theo cỏch ny cú:
- Nhng truyn thuyt v cỏc thi kỡ cỏc vua Hựng
- Nhng truyn thuyt v thi sau cỏc vua Hựng
Bỡnh Tr a ra mt cỏch phõn loi truyn thuyt khụng cn c theo
lch s m cn c vo nhng c trng chung ca c th loi v mt mt khỏc,
vo s khỏc bit ca i tng c truyn k n, cú th chia truyn thuyt
thnh ba loi.
- Truyn thuyt ph h gm nhng truyn k dõn gian v ngun gc
lch s ca cỏc th tc, b lc, gia tc, cỏc lng xó, thnh th, xng mỏy...

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si17 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 18
90.

Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

- Truyn thuyt a danh: Gm nhng truyn k dõn gian v nhng
ngun gc lch s ca nhng tờn gi a lớ khỏc nhau hoc v ngun gc bn
thõn nhng a im, a hỡnh, s vt a lớ y...
- Truyn thuyt v nhõn vt v s kin lch s (thng gi l truyn
thuyt lch s) [17, 17].
Cỏch phõn chia ny rt d gõy nhm ln, v cha thy c c trng
ca truyn thuyt, khin ngi ta cũn m h khi ng trc mt vn bn
truyn thuyt.
Túm li, phõn loi truyn thuyt c quan tõm song cha cú gii phỏp
c th v h thng. Song cú th thy tiu thuyt lch s tiờu biu cho th loi
hn c, cỏc tiu loi khỏc ca truyn thuyt rỳt cc cng u l phn ỏnh lch
s nhng mc khỏc nhau. Bi vy, khúa lun ny ch tp trung phõn
tớch, tỡm hiu c im thi phỏp ca tiu loi truyn thuyt lch s.
1.1.3. c trng thi phỏp th loi truyn thuyt
Truyn thuyt l mt th ti ln ca VHDG, nú xut hin, tn ti v
din bin trc ht nh l s thay th, s húa thõn ca th loi s thi (anh
hựng ca) c i.
Nú l cỏi mt xớch ni lin thn thoi Vit vi cỏc truyn dõn gian khỏc,
m bo tớnh liờn tc, hon chnh, v hp lớ trong c cu th loi cng nh
trong tin trỡnh lch s ca loi hỡnh t s dõn gian.
Truyn thuyt mang c trng riờng cú ca nú. Trong ti ny, ngi
vit s trỡnh by nhng nột c trng c bn v thi phỏp th loi truyn thuyt.
1.1.3.1. Nhõn vt truyn thuyt
Bt kỡ mt TPVH thuc loi hỡnh no cng u tn ti nhõn vt v nú
thuc phng din hỡnh thc tỏc phm. Vn hc s dng nhõn vt nh mt

phng din hỡnh thc tỏi hin i sng. õy cng l c trng ni bt ca
tỏc phm t s dõn gian núi chung, th loi truyn thuyt núi riờng. Cú th

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si18 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 19
90.
Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

khng nh trng tõm ca s vic, bin c l con ngi, trung tõm ca tỡnh tit
l nhõn vt.
Do thi gian cng nh s gii hn ca ti, õy chỳng tụi ch i tỡm
hiu thi phỏp nhõn vt trong th loi truyn thuyt.
Truyn thuyt trong lch s cú hai chc nng c bn: Ghi chộp lch s
(chc nng xó hi - thc hnh) v phn ỏnh thỏi , t tng, tỡnh cm v
quan im ca nhõn dõn v lch s ngh thut (chc nng thm m). thc
hin tt hai chc nng y thi phỏp nhõn vt ca truyn thuyt khụng ch th
hin h thng nhõn vt ca nú (nhõn vt lch s cú nguyờn mu l nhng
danh nhõn lch s, nhng cỏ nhõn t tm vúc lch s), thi phỏp ú cũn th
hin s la chn v cỏch th hin nhõn vt na.

Cú th núi nhõn vt trong truyn thuyt l nhng con ngi cú tht
ngoi i c tỏc gi dõn gian la chn a vo truyn thuyt, tựy theo cỏch
nhỡn nhn, xem xột, ỏnh giỏ ca qun chỳng nhõn dõn (cỏc nhõn vt y
thng l gn gi vi cuc sng ca nhõn dõn c nhõn dõn bit n). Vỡ
vy, truyn thuyt ớt núi v cỏc vua chỳa, dự trong tng lp ny nhiu ngi
cng l minh quõn, c cao, ti ln. V dõn gian th hin nhõn vt, xy dng
nhõn vt ca truyn thuyt khụng ging nh mt s sao chộp mụ phng
nguyờn si, khụng phi l mt s tỏi hin nguyờn mu m trờn cỏi ct lừi lch
s. Truyn thuyt cú th tin hnh mt s sp xp li to nờn tm vúc ca
s kin v nhõn vt, a thờm vo ú nhng gỡ l tõm tỡnh, thỏi ca nhõn
dõn.
Trờn c s l cỏi lừi "s tht lch s" khi xõy dng cỏc nhõn vt truyn
thuyt tỏc gi dõn gian thng cú khuynh hng "lớ tng húa" nhng con
ngi m h thng kớnh trng, yờu mn. Nhiu nhõn vt ca truyn thuyt ó
tr thnh nhng biu tng p ca vn húa, ca truyn thng dõn tc. Do
vy m ngi sỏng tỏc khụng ngn ngi khi mang yu t thn kỡ vo trong tỏc

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si19 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 20
90.
Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

phm. Nhng khụng phi vỡ th m cỏc nhõn vt ca truyn thuyt mt i
nhng nột dõn dó, i thng ca nú.
Nh vy nhõn vt chớnh l cm hng, l ti, l cht liu gúp phn
lm nờn nhng truyn thuyt. S tn ti v hot ng ca nhõn vt trong tỏc
phm t s dõn gian núi chung, trong truyn thuyt núi riờng l yu t khụng
th thiu. Nú cũn cho thy s chuyn bin trong t duy ngh thut - t duy
nhõn loi ca mt giai on nht nh trong lch s vn hc.
1.1.3.2. Xung t trong truyn thuyt
Theo T in thut ng vn hc: "Xung t l s i lp, s so sỏnh
c dựng nh mt nguyờn tc xõy dng cỏc mi quan h tng tỏc gia
cỏc hỡnh tng ca ngh thut" [8, 431].
Truyn thuyt phn ỏnh, nhn thc v lớ gii lch s. Vỡ vy m truyn
thuyt khụng chỳ ý hng vo cỏc hin tng trong th gii t nhiờn nh thn
thoi m ch yu hng vo nhng s kin, nhng bin c lch s cú ý ngha
trng i v nhõn vt ni lờn trờn nhng s kin, nhng bin c y. Xung t
trong truyn thuyt c biu hin di nhng dng khỏc nhau nh:
- Vi loi nhõn vt l anh hựng dõn tc thỡ xung t trong truyn l
xung t gia dõn tc ta, nhõn dõn ta vi bn xõm lc.
- Vi loi nhõn vt l nụng dõn khi ngha thỡ xung t l xung t gia
qun chỳng nhõn dõn vi cỏc th lc ỏp bc cng quyn.
Túm li, xung t l yu t khụng th thiu trong tỏc phm truyn
thuyt. Xung t chi phi bin c, s kin, tỡnh tit ca tỏc phm, to nờn giỏ
tr v sc sng cho tỏc phm.
1.1.3.3. Kt cu trong truyn thuyt
Khi núi n tỏc phm t s dõn gian l phi núi n kt cu v truyn
thuyt khụng nm ngoi phm trự y. Bt c mt tỏc phm no cng cú mt

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si20 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 21
90.
Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

kt cu nht nh. Kt cu l phng tin tt yu v c bn ca s khỏi quỏt
ngh thut.
Mi tỏc phm l mt "sinh mnh", mt "c th sng" nờn kt cu tỏc
phm l mt cu trỳc, mt t chc c th, phự hp vi ni dung c th ca
tỏc phm.
Kt cu trong tỏc phm vn hc núi chung, th ti truyn thuyt núi
riờng thng i theo ng thng, theo s vic, hnh ng, theo th t thi
gian, cỏi gỡ xy ra trc k trc k trc, cỏi gỡ xy ra sau k sau. Mi truyn
thuyt k v mt nhõn vt, mi nhõn vt ú li cú din bin cuc i
khỏc nhau. Cỏc truyn thuyt vn s dng mt mụ tớp kt cu truyn thng
gm ba phn:
- Phn m u: Hon cnh xut thõn v thõn th ca nhõn vt chớnh.
Cỏc mụ tớp ph bin trong truyn thuyt l : s th thai kỡ l, tng mo hoc
ti nng khỏc thng (Thỏnh Giúng), gia ỡnh nghốo kh hoc mang mi thự

vi gic ngoi xõm hoc truyn thng hc hnh...
- Phn ni dung chớnh: Cuc i, s nghip cựng nhng chin cụng,
nhng úng gúp ca nhng anh hựng, cỏc danh nhõn cho quờ hng, t
nc.
- Phn kt: on cui cuc i nhõn vt. Phn ny cng cú mt s mụ
tớp thng gp: Vớ nh s hin linh, s húa thõn.
Bờn cnh ú truyn thuyt cũn mang nhng nột riờng v kt cu, ú l
kt cu chui - mt kiu kt cu c bit ca truyn thuyt lch s.
Ngoi ra cũn cú rt nhiu truyn thuyt gn kt vi nhau thnh chui:
Mi "ht" k v mt s kin hon chnh xoay quanh mt nhõn vt, nhiu "ht"
gn kt vi nhau thnh mt chui nh cú mt nhõn vt xuyờn sut, úng vai
trũ nhõn vt trung tõm ca c mt s kin lch s ln.

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si21 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 22
90.
Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Chng hn, chui truyn thuyt v Lờ Li v cuc khi ngha Lam Sn

gm hng chc truyn nh : Truyn "Trao gm thn" (vi cỏc nhõn vt nh:
Lờ Thn, Lờ Quõn, Lờ Li, trong ú nhõn vt Lờ Thn l nhõn vt chớnh). Hay
truyn "S tớch H Gm" (vi cỏc nhõn vt chớnh l Lờ Li v Rựa Vng)
Túm li, vi nhng c im thi phỏp kt cu lm cho truyn thuyt
mang m mu sc dõn gian, mang v p gin d, trong sỏng ca tỏc phm
phụnclo, to nờn sc hp dn ca truyn thuyt vi bn c.
1.1.3.4. Li k ca truyn thuyt
c im tiờu biu ca li k truyn thuyt l bng li k cụ ng rt ớt
s miờu t, ch yu ch thut li hnh ng ca nhõn vt, cú s dng mt s
th phỏp ngh thut nhm tụ m tớnh xỏc thc ca truyn: nhng chi tit v
hon cnh xut thõn ca nhõn vt, v bi cnh ca cõu chuyn, v hnh ng
v mt s li núi cụ ỳc ca nhõn vt chớnh. Nhng li cụ ỳc y, do tớnh cht
ngn gn v hỡnh thc, xỳc tớch v ni dung th hin c tớnh cỏch, o c
ca nhõn vt.
Chng hn li Giúng bo m, lỳc ngi vt dy, ra mi s gi vo, li
Giúng dn s gi v tõu c vua xin ỳc qun ỏo, khớ gii, nga...
i vi nhng nhõn vt lch s, truyn thuyt gi li k cụ ng, y p
cht tng tng, ti mỏt, bay bng m vn mc mc vi li t duy v kiu
din t ca dõn gian, lm nờn sc hp dn ca tỏc phm phụnclo.
1.1.3.5. Thi gian, khụng gian ngh thut truyn thuyt
Theo T in thut ng vn hc: "Thi gian, khụng gian ngh thut l
hỡnh thc bờn trong ca hỡnh tng ngh thut, th hin tớnh chnh th ca nú"
[tr.322].
T duy cng ng v cm hng dõn gian ó lm nờn thi gian v khụng
gian ngh thut trong vn hc vit. Vi phng thc t s, tỏc gi dõn gian k

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si22 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 23
90.
Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

li nhng cõu chuyn xy ra trong quỏ kh. Song thi gian v khụng gian
truyn thuyt khụng ging vi thi gian v khụng gian trong truyn c tớch.
Nu thi gian v khụng gian ngh thut trong truyn c tớch mang tớnh
phim ch, nhiu trng hp mang tớnh cht cụng thc, c l, mang ý ngha
tng trng thỡ truyn thuyt li khỏc, thi gian v khụng gian ngh thut
õy khụng mang tớnh phim ch m mang rừ tớnh xỏc thc.
Nh vy, thi gian v khụng gian ngh thut l mt trong nhng c
trng thi phỏp quan trng ca th loi truyn thuyt. Trong ú khụng gian
ngh thut mang tớnh ch quan, cung cp c s khỏch quan khỏm phỏ tớnh
c ỏo ca hỡnh tng ngh thut. Cũn thi gian ngh thut cung cp mt c
s phõn tớch cu trỳc bờn trong ca hỡnh tng tỏc phm.
1.2. Vn tip nhn TPVH
1.2.1. Khỏi nim
Vn tip nhn vn hc ó v ang c nhiu ngi quan tõm
nghiờn cu v nú cng ang m ra kh nng mi cho vic khỏm phỏ v dy
hc TPVH.
Trong Giỏo trỡnh Lớ lun vn hc do G.S Phng Lu (ch biờn) a ra
khỏi nim: "Tip nhn vn hc l giai on hon tt ca quỏ trỡnh sỏng tỏc giao t ca vn hc. Ngh s sỏng to tỏc phm l truyn t nhng khỏi

quỏt, cm nhn v cuc i cho ngi c, ch khi ngi c tip nhn quỏ
trỡnh sỏng to mi hon tt.
PGS.TS Nguyn Th Thanh Hng khng nh: Tip nhn vn hc l
mt quỏ trỡnh v quỏ trỡnh tip nhn vn hc l mt quỏ trỡnh tõm lớ phc
tp va mang tớnh ch quan, va mang tớnh khỏch quan [12, 34].
Theo T in thut ng vn hc: Tip nhn vn hc l hot ng
chim lnh cỏc giỏ tr t tng, thm m ca TPVH. Bt u t s cm th vn
bn ngụn t, hỡnh tng ngh thut, t tng, cm hng, quan nim ngh

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si23 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn


luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 24
90.
Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

thut, ti ngh tỏc gi cho n sn phm sau khi c: Cỏch hiu, n tng
trong trớ nh, nh hng trong hot ng sỏng to, bn dch, chuyn th..."
[8, 325].
Tỏc phm vn hc l cuc i thoi gi ngi c vi tỏc gi thụng qua
tỏc phm, sau ú l ca ngi c i vi ngi c qua tỏc phm ú. ú

th hin nhu cu giao tip, chia s, trao i, giói by gia ngi vi ngi. Dự
si dõy liờn h l giỏn tip, nhng nú li mang tớnh giao din rt cao, th hin
mt phn cc nng ca vn hc. Mi tỏc phm lỳc ny l phng tin giao
tip gia nh vn vi c gi m mi c gi l mt cuc múi chuyn khỏc
nhau. ú l cuc giao tip a chiu, a dng: Ngi c giao tip vi tỏc gi,
vi nhõn vt v hỡnh tng trong tỏc phm; ú l cuc giao tip trong khụng
gian : Gia dõn tc v nn vn hoỏ v thi gian, gia cỏc th h v thi i
khỏc nhau. Tuy nhiờn mi mt tỏc phm vn hc cú th cú s tip nhn khỏc
nhau t phớa c gi, tu theo trỡnh , gu thm m, quan nim, s thớch ca
ngi c. TPVH l mt h m m khi ch th tip nhn tỏc phm ó ỏnh
thc nhng con ch "khụ cng" trờn trang giy. Chớnh th gii tõm hn v s
tng tng ca bn c ó thi linh hn vo ngụn t tỏc phm, em li sc
sng cho TPVH.
1.2.2. Con ng chim lnh TPVH
TPVH l mt i tng nhn thc c thự vỡ nú l sn phm tinh thn
c bit. Mi sỏng tỏc vn hc u l s sỏng to c ỏo ca nh vn, nhm
truyn t nhng khỏi quỏt v cm nhn v cuc i cho ngi c. TPVH l
ngun cung cp thụng tin" cú nhiu di súng m ngi nhn l k chnh súng
bt ỳng chng trỡnh m mỡnh mong i". iu ny cho thy thc cht
ca quỏ trỡnh sỏng tỏc vn hc l quỏ trỡnh chuyn cm xỳc n vi bn c.
Tip nhn vn hc l quỏ trỡnh bn c "cng hng" c cm xỳc
ú. V nu c thự ca quỏ trỡnh sỏng tỏc vn hc l cỏc giai on tn ti hỡnh

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si24 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn

luan van,khoa luan, thac
si , suLuận
pham 25
90.
Khoá
Tốtof Nghiệp

Trường ĐHSP Hà Nội 2

tng ngh thut thỡ c thự ca quỏ trỡnh tip nhn l quỏ trỡnh i ngc lai
quỏ trỡnh sỏng tỏc. ú ngi c phi bt u t vic c tỏc phm, t
nhng yu t nh nht trong vn bn nh õm v, cõu, thu nhn ý ngha ca
ton b vn bn, chuyn ni dung vn bn thnh ý ngha tinh thn ca mi
ngi. Trong quỏ trỡnh ny ngi c chia s, tỡm ra nhng tớnh cht thm m
quan trng nh tớnh chõn thc v chúi sỏng ca ngụn ng ngh tthut, s
thng nht ni ti trong kt cu, tớnh c ỏo ca nhng phỏt hin, chõn lý ca
s phn ỏnh, trng lng ca xung t, c trng thi phỏp th loi, quan nim
ngh thut v con ngi ca tỏc gi...
TPVC l mt sinh mnh cc kỡ a dng v c ỏo, con ngi hc sinh
l mt th gii vụ cựng phong phỳ v a dng. Bi vy, mi cụng thc khuụn
sỏo, mỏy múc trong ging dy TPVC u khụng thớch hp vi bn cht sỏng
to ca lao ng, phõn tớch v tip nhn vn chng.
Con ng chim lnh TPVH thng c trin khai theo nm
hot ng: Chun b tõm th, tri giỏc ngụn ng, tỏi to hỡnh tng ngh thut,
phõn tớch khỏi quỏt ngh thut, ỏnh giỏ v t biu hin.
1.1..2.1. To tõm th cho ngi hc
Trong mt gi dy hc Ng vn luụn din ra hot ng song phng
gia thy v trũ. H tng bc i vo khỏm phỏ, chim lnh tỏc phm din ra
trờn c s nhng mi liờn h qua li mt cỏch hu c bin chng gia ba ch
th: Nh vn - Giỏo viờn - Hc sinh, trong ú hc sinh gi vai trũ l trung

tõm. i vi mt gi c - hiu vn bn Ng vn c th, cụng vic u tiờn
v cng l bc m khi u cho mt gi hc l giỏo viờn to tõm th cho
ngi hc. Hot ng ny c thc hin thụng qua h thụng cụng vic nh:
- Chun b bi nh ca GV v HS
- GV chun b li vo bi ngn gn, sỳc tớch, cú ý ngha nh hng
cho hc sinh vo bi mi.

Quách Thị Hương

tai lieu,dh su pham, luan van thac si25 of 89.

K32 A- - Ngữ Văn