Vẻ đẹp con người lao động ở sa pa qua truyện ngắn lặng lẽ sa pa của nguyễn thành long

Vẻ đẹp con người lao động ở Sa Pa qua truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long.

Yêu biết mấy những con đường đi tới...
Yêu biết mấy những bước đi dáng đứng
Của đời ta chập chững bước đầu tiên...
Tập làm chủ tập làm người xây dựng...
( Tố Hữu )

Đó là những câu thơ miêu tả nhịp sống, nhịp lao động khẩn trương của những con người
lao động mới trong công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc trong những năm
60 -70 của thế kỉ XX. Như một tấm gương phản chiếu, văn học trong thời kì này đã phác
họa nên những con người lặng lẽ âm thầm cống hiến tài năng, sức lực của mình để xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Mỗi tác phẩm văn học ra đời đều mang một số phận riêng. Có tác phẩm vừa cất tiếng
chào đời đã chết yểu đáng thương. Có tác phẩm gây xôn xao một thời rồi lại bị độc giả
lãng quên với thời gian. Nhưng lại có những tác phẩm có một sức sống lâu bền trong lòng
người đọc với một sức hút kì lạ. Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long là
một truyện đặc sắc, để lại trong mỗi chúng ta những rung cảm đẹp. Tác phẩm là kết quả
của chuyến về một miền đất lặng lẽ, chỉ có cỏ gai và sương mù. Nhưng qua việc tìm hiểu
về cuộc sống, công việc của những con người lao động ở nơi đây, ta có thể thấy “Sa Pa
không hề lặng lẽ”.
Trong cái lặng im của Sa Pa, dưới những dinh thự cũ kĩ của Sa Pa, Sa Pa – miền đất mà
chỉ nghe tên người ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi, thư giãn. Nhưng ẩn sau cái không
khí lặng lẽ mơ màng sâu lắng đó là cả một lớp người đang ngày đêm cống hiến công sức,
trí tuệ cho đất nước, cho dân tộc.


Thật lòng mà nói, giữa bao lo toan hối hả của cuộc sống thường ngày, có khi nào ta dành
ra được những phút tĩnh lặng của cuộc đời để lắng nghe nhịp đập bên trong của cuộc
sống. Đọc “Lặng lẽ Sa Pa” ta giật mình bởi những điều ta quen nghĩ tới, quen nhìn hời
hợt nông cạn theo một công thức đã có sẵn mà không chịu đi sâu, tìm tòi phát hiện bản

chất bên trong của nó. Mở đầu tác phẩm là một bức tranh thiên nhiên rất đẹp, đầy chất
thơ. Lào Cai miền Tây Bắc của Tổ quốc không hề hoang vu mà trái lại, rất hữu tình, tráng
lệ. Khi xe vừa trèo lên núi thì mây hắt từng chiếc quạt trắng lên từ các thung lũng. Trạm
dừng là nơi có suốt có thác trắng xóa. Giữa màu xanh của rừng, những cây thông rung tít
trong nắng, những cây tử kinh màu hoa cà hiện lên đầy thơ mộng. Lúc cảnh tượng núi
rừng vô cùng tráng lệ là khi nắng đã mạ bạc cả con đèo, đốt cháy rừng cây hừng hực như
một bó đuốc lớn. Sa Pa với những rặng đào, với đàn bò lang cổ đeo chuông như dẫn tâm
hồn du khách vào miền đất lạ kì thú. Đó là cái lặng lẽ thăm thẳm muôn đời của thượng
ngàn.
Câu chuyện được bắt đầu từ một chuyến xe với sự xuất hiện của ba con người, ba nhân
cách đẹp. Chuyến xe như một cuộc hành trình tìm kiếm, phát hiện cuộc sống của một ông
họa sĩ già đang trăn trở đi tìm cái đẹp trong cuộc sống, một bác lái xe suốt ba mươi năm
xuôi ngược hay một cô kĩ sư trẻ đang hăm hở bước vào đời. Họ đã dừng chân ở Sa Pa, đã

sửng sốt, đã xúc động thực sự trước cái lặng im không bình thường của Sa Pa toát lên từ
cuộc sống của những con người lao động bình dị mà đẹp đẽ. Điển hình là nhân vật anh
thanh niên làm việc ở trạm khí tượng.
Lật từng trang văn của Nguyễn Thành Long, ta thấy anh thanh niên 27 tuổi sống và làm
việc một mình trên đỉnh núi cao 2600m, quanh năm làm bạn với mây mù và cây cỏ. Anh
làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu . Công việc của anh là “đo gió, đo mưa, đo
nắng,tính mây và đo chấn động mặt đất, dự báo thời tiết hằng ngày để phục vụ sản xuất


và phục vụ chiến đấu”. Một công việc gian khó nhưng đòi hỏi sự chính xác, tỉ mỉ và tinh
thần trách nhiệm cao. “Nửa đêm dù mưa tuyết, gió lạnh, đúng giờ ốp thì cũng phải trở
dậy ra ngoài trời làm việc”. Hoàn cảnh sống khắc nghiệt vô cùng bởi sự heo hút, vắng
vẻ; cuộc sống và công việc có phần đơn điệu, giản đơn...là thử thách thực sự đối với tuổi
trẻ vốn sung sức và khát khao trời rộng, khát khao hành động. Nhưng cái gian khổ nhất
đối với chàng trai trẻ ấy là phải vượt qua sự cô đơn, vắng vẻ quanh năm suốt tháng ở nơi
núi cao không một bóng người. Và anh thanh niên đã vượt qua để sống một cuộc sống

đẹp và có ích cho đời. Đó là nhờ sức mạnh tinh thần,phẩm chất của con người lao động
mới trong những năm xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, và đặc biệt là nhờ đời sống
tâm hồn cao đẹp của anh.
Trước hết đó là lòng yêu nghề, tinh thần trách nhiệm cao với công việc. Anh hiểu
rằng, công việc mình làm tuy nhỏ bé nhưng liên quan đến công việc chung của đất nước,
của mọi người. Làm việc một mình trên đỉnh núi cao,không có ai giám sát, thúc giục anh
vẫn luôn tự giác, tận tụy. Suốt mấy năm ròng rã ghi và báo “ốp”đúng giờ. Phải ghi và báo
về nhà trong mưa tuyết lạnh cóng, gió lớn và đêm tối lúc 1h sáng, anh vẫn không ngần
ngại. Và anh đã sống thật hạnh phúc khi được biết do kịp thời phát hiện đám mây khô mà
anh đã góp phần vào chiến thắng của không quân ta trên bầu trời Hàm Rồng. Anh yêu
công việc của mình, anh kể về nó một cách say sưa và tự hào.Với anh, công việc là niềm
vui, là lẽ sống. Hãy nghe anh tâm sự với ông họa sĩ:“[...] khi ta làm việc, ta với công việc
là đôi,sao gọi là một mình được? Huống chi công việc của cháu gắn liền với việc của bao
anh em đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn
đến chết mất". Qua lời anh kể và lời bộc bạch này, ta hiểu rằng anh đã thực sự tìm thấy
niềm vui và hạnh phúc trong công việc thầm lặng giữa Sa Pa và sương mù bao phủ.
Tuy sống trong điều kiện thiếu thốn cả vật chất lẫn tinh thần nhưng người thanh niên ấy
vẫn ham mê công việc, vẫn biết sắp xếp, lo toan cuộc sống riêng ngắn nắp, ổn định.


Anh nuôi gà, trồng hoa, đọc sách. Thỉnh thoảng anh xuống đường, tìm gặp bác lái xe
cùng hành khách để trò chuyện, cho nguôi nỗi nhớ nhà, vợi bớt cô đơn.
Sống trong hoàn cảnh như thế sẽ có người dần thu mình lại trong nỗi cô đơn.Nhưng anh
thanh niên này thật đáng yêu ở nỗi “ thèm người ”,lòng hiếu khách đến nồng nhiệt và sự
quan tâm đến người khác một cách chu đáo.Ngay từ những phút gặp gỡ ban đầu ,lòng
mến khách ,nhiệt tình của anh đã gây được thiện cảm tự nhiên đối với người hoạ sĩ già và
cô kỹ sư trẻ.Niềm vui được đón khách dào dạt trong anh,toát lên qua nét mặt,cử chỉ:anh
biếu bác lái xe củ tam thất,mừng quýnh đón quyển sách bác mua hộ,hồ hởi đón mọi
người lên thăm “nhà”,hồn nhiên kể về công việc,đồng nghiệp và cuộc sống của mình nơi
Sa Pa lặng lẽ. Chúng ta khó có thể quên việc làm đầu tiên của anh khi có khách lên thăm

nơi ở của mình :hái một bó hoa rực rỡ sắc màu tặng người con gái lần đầu quen biết.”Anh
con trai, rất tự nhiên như với một người bạn đã quen thân, trao bó hoa đã cắt cho người
con gái, và cũng rất tự nhiên, cô đỡ lấy”. Củ tam thất gửi vợ bác lái xe, làn trứng, bó hoa

tiễn người họa sĩ già, cô gái trẻ tiếp tục cuộc hành trình, đó là những kỷ niệm của một
tấm lòng sốt sắng , tận tình đáng quí .
Công việc vất vả ,có những đóng góp quan trọng cho đất nước nhưng người thanh niên
hiếu khách và sôi nổi ấy lại rất khiêm tốn.Anh cảm thấy đóng góp của mình bình
thường,nhỏ bé so với bao người khác.Bởi thế anh ngượng ngùng khi ông hoạ sĩ già phác
thảo chân dung của mình vào cuốn sổ tay.Con người khiêm tốn ấy hào hứng giới thiệu
cho ông hoạ sĩ những người khác đáng vẽ hơn mình.Đó là ông kỹ sư ở vườn rau vượt qua
bao vất vả để tạo ra củ su hào to hơn, ngọt hơn cho nhân dân toàn miền Bắc, là anh cán
bộ khí tượng dưới trung tâm suốt mười một năm nay chuyên tâm nghiên cứu và thiết lập
một bản đồ sét. Dù còn trẻ tuổi,anh thấm thía cái nghĩa,cái tình của mảnh đất Sa Pa mà
mình được sinh ra,lớn lên,thấm thía sự hy sinh lặng thầm của những con người đang ngày


đêm làm việc và lo nghĩ cho đất nước .
Anh thanh niên chính là điển hình cho những con người lao động ở Sa Pa, con người
làm chủ cuộc đời mình và đang ngày đêm đóng góp công sức xây dựng cuộc sống
mới.
Và đâu chỉ có mình anh thanh niên đang ngày đêm làm việc trên miền đất lặng lẽ
này? Dòng đời luôn sôi động, cách mạng là ngày hội lớn. Đến Sa Pa ta còn gặp biết
bao con người đáng yêu, đáng kính sống lặng lẽ mà sôi nổi biết bao, cống hiến đến
hết mình. Đó là ông kĩ sư vườn rau Sa Pa ngày ngày cần mẫn ngồi trong vườn rình
xem cách ong lấy phấn hoa rồi tự tay ông đã thụ phấn cho hàng nghìn, hàng vạn cây su
hào để tìm ra phương pháp tốt nhất cho củ su hào ngon hơn, ngọt hơn. Ông cũng là một
“con ong” đem mật ngọt cho đời. Rồi anh cán bộ vẽ bản đồ sét mười một năm trời
không hề xa cơ quan, lúc nào cũng trong tư thế sẵn sàng chờ sét. Cảm động hơn khi “trán
đồng chí cứ hói dần đi” , chỉ vì một cái bản đồ sét anh đã phải hi sinh cả bản thân mình

cho đất nước, không hề lo cho cuộc sống cá nhân sau này của chính mình. Tất cả họ đều
là những con người hết sức bình dị trong cuộc sống, lặng lẽ cống hiến cho đời. Chính cái
khiêm nhường, giản dị ấy của họ đã làm nên chất thơ trong cuộc sống và tạo nên vẻ đẹp
riêng cho Sa Pa.
Anh thanh niên, ông kĩ sư vườn rau Sa Pa, anh cán bộ nghiên cứu bản đồ sét – đó là
những nhân vật, những tâm hồn trong trẻo, bình dị, đôn hậu và tràn ngập tình
thương trong đời. Một mảng, một nét của cuộc sống chắt ra...những nhận xét nho
nhỏ như nhắc khẽ người đọc mà thấm thía vô cùng vì đó là sắc màu, ý vị của cuộc
sống. Họ là những con người mới đã sống đẹp, giàu tình nhân ái, hết lòng phục vụ
đất nước và nhân dân. Sống nơi lặng lẽ non xanh nhưng họ lại chẳng lặng lẽ chút
nào! Trái lại cuộc đời họ lại vô cùng sôi nổi đầy tâm huyết và giàu nhiệt tình cách
mạng.


Qua những hình tượng nhân vật, ta càng hiểu sâu sắc hơn tư tưởng chủ đề được Nguyễn
Thành Long gửi gắm vào nhan đề của truyện. “Lặng lẽ Sa Pa” – một nhan đề thật độc
đáo, một không khí lặng lẽ mơ màng mà sâu lắng trong tác phẩm được bố trí ngay từ
nhan đề truyện, đã làm nên một tương quan giữa khung cảnh thiên nhiên, cuộc gặp gỡ
tình cờ và tâm hồn cùng phẩm chất nhân vật. Đó như một ẩn dụ về sự hi sinh thầm lặng
của con người trong những năm tháng xây dựng đất nước. Lặng lẽ trong khung cảnh, lặng
lẽ trong suy nghĩ, lặng lẽ trong sự thay đổi của tâm hồn nhân vật, lặng lẽ trong cái bắt tay
tiễn biệt, lặng lẽ trong ánh nhìn...Tất cả đều tạo nên một không khí lặng lẽ mơ màng sâu
lắng được toát lên từ nhan đề bài “Lặng lẽ Sa Pa”. Nhưng thật là kì diệu, trong cái lặng
lẽ, Sa Pa vẫn vang lên âm thanh trong sáng, ánh lên sắc màu lung linh lan tỏa hơi ấm tình

người và sự sống. Chính điều đó đã tạo nên âm vang cho Sa Pa lặng lẽ. Bởi nơi đây có
những con người âm thầm, lặng lẽ cống hiến sức lực cho công cuộc xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc, đất nước.
Bác Hồ đã từng nói “Đất nước ta là một vườn hoa đẹp. Mỗi người là một bông hoa đẹp”.
Nhà văn Nguyễn Thành Long đã dành những lời tốt đẹp nhất nói về những con người

đang sống và cống hiến giữa Sa Pa lặng lẽ. Họ là những người có tình yêu Tổ quốc, yêu
nhân dân, biết sống đẹp, biết tìm cho mình một vẻ đẹp riêng góp phần tạo nên vườn hoa
đẹp của dân tộc.