Chương 2-moi truong đất - NguyenthanhbinhIUH 6. dung dịch đất

Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Nội dung
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Khái niệm
Thành phần của dung dịch đất
Phản ứng của dung dịch đất
Nguyên nhân làm đất chua
Tính đệm
Vai trò


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Khái niệm
Dung dịch đất gồm nước
trong đất và chất hòa tan là
các chất vô cơ, hữu cơ và
hữu cơ-vô cơ có trong đất


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Khái niệm
Các chất hòa tan gồm:

- Vô cơ như: NH4+, NO3 ,
HPO4...
- Chất hữu: như axit hữu
cơ, axit amin, rượu
- Chất khí: O2, CO2, CH4,
H2S...


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Khái niệm
Nước xâm nhập vào đất gồm:
- Nước mưa,
- Nước sông
- Nước biển,
- Nước tưới


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Khái niệm
Thành phần, số lượng và nồng độ các chất hòa tan
trong dung dịch đất luôn thay đổi, vì hàm lượng nước
trong đất luôn luôn thay đổi và các chất hòa tan thì
luôn luôn được bổ sung vào đất bởi các nguồn sau
đây:
- Đá mẹ phong hóa,
- Nước mang nơi khác tới
- Phân giải từ chất hữu cơ,
- Có sẵn trong nước mưa,...

- Bón phân vào đất
-Xả thải
-Vi sinh vật phân giải


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Thành phần của dung dịch đất
- Nước
- Các chất vô cơ hoà tan: Ca+2, Mg+2, NH4+, Na+,
K+, hoặc Fe+3, Al+3, HCO3 , CO3, NO3 ,
HPO4, H2PO4 ...
- Chất hữu cơ hoà tan: đường, rượu, axit hữu cơ,
men, mùn...
- Các chất hữu cơ - vô cơ như muối của các axit
hữu cơ, axit mùn với cation hoá trị 1,2 như humat
- Na, humat - K...
- Các chất khí: CO2, O2, N2, NH3, H2S,...


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Phản ứng của dung dịch đất
Phản ứng dung dịch đất là biểu thị:
- Tính chua
- Tính kiềm
- Trung tính của dung dịch đất.

Nó có liên quan trực tiếp đến các quá trình
lý, hoá, sinh trong đất.

Mức độ chua của đất phụ thuộc vào nồng
độ của cation H+,Al3+ trong đất. Ngược
lại, mức độ kiềm của đất phụ thuộc vào
hàm lượng các cation kiềm như Ca2+,
Na+.. trong đất.


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Phản ứng của dung dịch đất
Biểu thị phản ứng đất: độ pH đất
pH = - log[H+]
[H+] là nồng độ H+ trong dung dịch (mole/lít)


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Phản ứng của dung dịch đất
Biểu thị phản ứng đất: độ pH đất
Phương trình điện li:

Ở 25oC:

H2O⇌H++OH−


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Phản ứng của dung dịch đất
Biểu thị phản ứng đất: độ pH đất

Vì một phân tử H2O phân li ra một ion H+ và một
ion OH−, nên trong nước:

pH = - log[H+] = 7


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Phản ứng của dung dịch đất
Biểu thị phản ứng đất: độ pH đất

[H+] = 0.001
[H+] = 0.0000001

pH =??
pH =??


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Phản ứng của dung dịch đất
Như vậy:
pH = 7 tức là [H+] = [OH-]: đất có phản ứng trung tính
pH < 7 tức là [H+] > [OH- ]: đất có phản ứng chua.
pH > 7 tức là [H+] < [OH- ]: đất có phản ứng kiềm.


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Phản ứng của dung dịch đất

Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Nguyên nhân làm đất chua
Do
-Tích luỹ các cation H+ và Al3+ và
- Rửa trôi các cation kiềm, kiềm thô
như Ca2+, Mg2+, K+...


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Nguyên nhân làm đất chua
Tại sao đất có hàm lượng Al cao thì bị
chua?


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Nguyên nhân làm đất chua
Tại sao đất có hàm lượng cation kim
loại kiềm cao thì bị trung tính?


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Nguyên nhân làm đất chua
1. Do rửa trôi các
cation kim loại

kiềm

2. Do cây hút chất dinh
dưỡng từ đất


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Nguyên nhân làm đất chua
3. Do bón phân

4. Do sự phân giải xác hữu
cơ trong điều kiện yếm khí


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Tính đệm của đất
- Khả năng của đất có thể giữ cho pH ít bị thay
đổi khi thêm or giảm một lượng ion H+ hay OH- Hay khả năng đất chống lại sự thay đổi nồng
độ các chất tan trong dung dịch đất khi nồng độ
các chất tan tăng lên hay giảm đi


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Tính đệm của đất: Nguyên nhân có tính đệm
Do tác động trao đổi giữa keo đất và dung dịch đất

Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Tính đệm của đất: Nguyên nhân có tính đệm
Do tác dụng đệm của các axit hữu cơ


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Tính đệm của đất: Nguyên nhân có tính đệm
Do tác dụng đệm của nhôm di động

Do đất có các chất trung hòa


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Vai trò
- Hoà tan các chất khoáng,
cung cấp chất dinh dưỡng

- pH: môi trường cho sinh
vật sinh trưởng và phát
triển
- Tính đệm: điều hòa môi
trường


Cơ sở khoa học môi trường – Dung dịch đất

Vai trò

Vai trò lớn nhất của dung
dịch đất là hoà tan các chất
khoáng, cung cấp chất
dinh dưỡng cho cây và vi
sinh vật
Dung dịch đất có nồng độ
chất hoà tan cao  làm cho
áp suất thẩm thấu của dung
dịch đất lớn  cây không
có khả năng hút nước mặc
dù trong đất vẫn còn một
lượng nước nhất định.