SKKN Tuyển chọn và huấn luyện đội tuyển nhảy cao trong trường THCS

PHẦN I
ĐẶT VẤN ĐỀ
Sức khỏe là vốn quý giá nhất của con người. Thiếu sức khỏe là thiếu hạnh
phúc, thiếu tinh thần sáng suốt . Quan tâm và chăm sóc tới sức khỏe con người
chính là quan tâm đến sự phát triển mọi mặt, không chỉ đối với mọi người, mọi
gia đình mà còn là cả dân tộc, quốc gia và toàn nhân loại. Chỉ thị số 36/CT/TW
ngày 24/03/1994 của Ban Bí thư TW Đảng cộng sản Việt Nam về công tác
TDTT trong giai đoạn mới đã khẳng định phương hướng "Phát triển thể dục thể
thao là bộ phận quan trọng trong chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Đảng
và Nhà Nước, nhằm phát huy nhân tố con người, công tác thể dục thể thao phải
góp phần tích cực nâng cao sức khỏe, thể lực, giáo dục nhân dân, đạo đức lối
sống lành mạnh làm phong phú đời sống tinh thần của nhân dân và phấn đấu đạt
vị trí xứng đáng trong hoạt động thể thao quốc tế trong sạch về mặt đạo đức,
phong phú về mặt tinh thần, hoàn thiện về mặt thể chất.
Mỗi môn thể thao đều mang lại cho riêng nó những đặc điểm, những tính
ưu việt khác nhau, tùy thuộc vào khả năng, năng lực, điều kiện hoàn cảnh của
mỗi người sẽ chọn môn phù hợp để tập luyện nhưng cho dù tập bất kỳ môn thể
thao nào thì yếu tố "thể lực" luôn được xem là nền tảng quyết định trực tiếp đến
sự tập luyện thành công của vận động viên.
Trong TDTT thể lực của mỗi học sinh được thể hiện qua các tố chất vận
động: sức nhanh, sức mạnh, sức bền, sức mềm dẻo, linh hoạt khéo léo. Do đó
phát triển các tố chất vận động trên cũng chính là phát triển và nâng cao thể lực
của học sinh. chất lượng kết quả huấn luyện được thể hiện qua thành tích của
học sinh. Thành tích trong môn nhảy cao cũng như trong các bộ môn khác của
điền kinh phụ thuộc vào trình độ phát triển toàn diện thể lực của học sinh. Nội
dung chính của nhiệm vụ chuẩn bị thể lực là phát triển sức bền, sức mạnh, sức
nhanh. Những tố chất đó là tiền đề quan trọng trong thành tích thể thao đỉnh cao.
Cơ sở để phát triển các tố chất, đó là khả năng chịu đựng cao đối với các
yêu cầu của lượng vận động, khả năng này phải được xây dựng một cách hệ
thống trong thời gian dài. Nếu chỉ số về trình độ thể lực của học sinh phát triển
chứng tỏ có hiệu quả. Khi trình độ thể lực phát triển sẽ giúp cho học sinh phát

huy được hết khả năng của mình đối với môn chuyên sâu tập luyện.

1


Nhìn lại các kỳ thi học sinh giỏi hàng năm và các kỳ hội khoẻ phù đổng
do phòng, sở giáo dục tổ chức tôi thấy những năm trước đây thành tích nhảy cao
của trường đạt kết quả khá cao, nhưng những năm gần đây từ năm học 20072008 đến nay thành tích của đội tuyển nhảy cao của trưòng đạt thấp không bám
giải số cao cấp huyện, qua thực tế huấn luyện tôi thấy nguyên nhân không đạt
được thành tích cao là do ngoài việc tập luyện về kỹ thuật chưa tốt còn yếu tố
nữa là thể lực của học sinh trong giai đoạn đầu huấn luyện còn rất yếu, thời gian
huấn luyện chuẩn bị cho thi đấu ngắn dẫn đên thành tích nhảy cao của đội tuyển
của trường chưa được tốt. Vấn đề đặt ra chính là phải đổi mới phương pháp huấn
luyện, nâng cao thể lực cho học sinh vì đó là nhân tố vô cùng quan trọng, quyết
định thành tích của học sinh trong thi đấu nhảy cao. Do đó, bên cạnh việc huấn
luyện về kỷ chiến thuật, thì việc huấn luyện thể lực cho học sinh có ý nghĩa đặc
biệt quan trọng và là khâu then chốt không thể thiếu trong công tác huấn luyện
đội tuyển học sinh nhảy cao. Xuất phát từ những lý do trên tôi tôi mạnh dạn đi
nghiên cứu đề tài :“ Tuyển chọn và huấn luyện đội tuyển nhảy cao trong
trường THCS ”

PHẦN II
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
Nhảy cao là môn thể thao với hình thức hoạt động phức tạp và có độ khó
khác nhau ở mọi kiểu nhảy, đòi hỏi người tập phải có trình độ thể lực nhất định,
đặc biệt là năng lực cơ chân để đáp ứng được yêu cầu phát triển của quá trình tập
luyện nắm bắt kỹ thuật, hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động, việc phát triển và
nâng cao các bài tập sức mạnh cho học sịnh ở mỗi giai đoạn là tiền đề cho việc
tiếp thu kỹ thuật phát triển thành tích cho môn nhảy cao.

Trong một chu kỳ huấn luyện để nâng cao thành tích cho đội tuyển nhảy
cao qua các kỳ thi đấu, nhằm đạt được mục đích cho cả giáo viên và học sinh,
mỗi giáo viên đều có thể đưa ra phương pháp huấn luyện khác nhau về khối
lượng vận động, về thời gian, về chế độ dinh dưỡng, các bài tập thể lực, bổ trợ...
Dù mỗi người có một phương pháp xong tất cả đều hướng tới mục tiêu là
giành kết quả thành tích cao nhất, phá được kỷ lục cũ xác định kỷ lục mới hoặc
đạt thành tích cao trong tập luyện.

2


Để hiểu được thế nào về nhảy cao trước hết chúng ta phải xây dựng cho
học sinh hiểu được khái niệm về sức mạnh của cơ thể.
Sức mạnh: là khả năng khắc phục lực cản bên ngoài hoặc chống lại lực
cản đó nhờ sự nỗ lực của cơ bắp. Sức mạnh quan hệ chặt chẽ với tố chất thể lực
khác với kỹ thuật động tác tâm lý người tập.
Dựa vào cách làm việc của cơ ta có thể phân tích sức mạnh thành các loại
sau:
+ Sức mạnh tĩnh: Thể hiện ở những hoạt động tĩnh hoặc ở các động tác chậm.
+ Sức mạnh tốc độ: thể hiện ở những hoạt động nhanh giữa lực cản và tốc
độ, hình thức biểu hiện sức mạnh tốc độ là lực bột phát, phù hợp với vận dụng
nhảy cao, nhảy xa.
+ Sức mạnh bột phát: Biểu hiện ở chỉ số sức mạnh lớn nhất tăng 1.
+ Sức mạnh tương đối: Nhiệm vụ trong quá trình giảng dạy là phát triển toàn
diện các loại sức mạnh, nhằm phát huy cao độ và hợp lý sức mạnh trong các hình
thức hoạt động khác nhau và đặt cơ sở cho huấn luyện chuyên môn.
- Huấn luyện sức mạnh thường sử dụng các bài tập tăng thêm trọng lượng
các nhân tố ảnh hưởng đến lượng vận động sức mạnh bao gồm: trọng lượng
(cường độ) số lần lập lại nhóm bài tập lập lại và nghỉ giữa quãng. Khi tập luyện
phải sắp xếp lượng vận động hợp lý, sử dụng phương pháp khoa học cho từng

đối tượng cụ thể.
+ Tập sức mạnh tốc độ: sử dụng trọng lượng nhẹ, yêu cầu tốc độ nhanh,
liên tiếp (nhảy dây, bật xa tại chỗ...)
+ Sực mạnh bền: Trọng lượng nhỏ, tập lại nhiều lần kết hợp nghỉ giữa
quảng.
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU:
1. Về thuận lợi:
- Nhìn chung môn thể dục hiện nay và những năm gần đây đã được ngành
giáo dục, nhà trường, Đảng, chính quyền địa phương và nhân dân rất quan tâm
đầu tư cả vật chất lẫn tinh thần cho việc giảng dạy, huấn luyện và thi đấu thể
dục thể thao.
- Hàng năm phòng giáo dục & đào tạo, sở giáo dục & đào tạo tổ chức thi
học sinh giỏi môn TDTT. Tổ chức đại hội TDTT, hội khoẻ Phù Đổng từ trung
ương tới địa phương, từ đó đã khơi dậy được phong trào tập luyện TDTT trong
mọi tầng lớp nhân dân nói chung và học sinh nói riêng.
- Về sân tập nhảy cao: Đảm bảo kích thước và độ an toàn cao.

3


- Về giáo viên: Trường hiện nay có giáo viên chuyên trách bộ môn, đã
được đào tạo trên chuẩn, có sức khỏe tốt, nhiệt tình trong công tác có kinh
nghiệm lâu năm trong công tác, trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
- Về học sinh: Thì đa số học sinh ham thích môn thể dục nói chung, đặc
biệt là môn nhảy cao nói riêng. Về thành tích nổi bật trong nhiều năm qua nhà
trưòng đạt được giải nhất, nhì, ba... toàn đoàn trong các kỳ thi học sinh giỏi cấp
huyện. Có nhiều học sinh đạt giải cao trong các cuộc thi cấp huyện, cấp tỉnh.
Chính vì những thuận lợi trên đã tạo điều kiện để chất lượng học sinh khá
giỏi ngày càng tăng, học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh các năm qua đạt kết quả
khá cao cả về đồng đội và cá nhân đem về thành tích đáng kể cho nhà trường.

2. Về khó khăn:
- Về tài liệu tham khảo còn ít.
- Dụng cụ, phương tiện giảng dạy tuy đã được cấp nhưng còn thiếu nhiều,
chưa đáp ứng được yêu cầu dạy và học.
- Không có sách giáo khoa cho học sinh nên việc tiếp thu về phần lí thuyết
chưa tốt.
- Về kiến thức của học sinh thì qua tìm hiểu cho thấy đa số học sinh chưa
nắm được kiến thức, kỹ năng của kỹ thuật động tác.
Qua tổng hợp khảo sát từ đầu năm học(2013-2014) để chọn đội tuyển
huấn luyện tôi thu được kết quả như sau:
Chạy 30m
TT
Họ và tên
Bật xa tại chỗ
Nhảy cao
tốc độ cao
1
Nguyễn Đình Đạt
4"40
2.28m
1.30m
2
Nguyền Văn Hữu
4"47
2.26m
1.28m
3
Đậu Anh Quân
4"44
2.26m

1.32m
4
Nguyễn Thị Phượng
4"95
2.13m
1.10m
5
Nguyễn Thanh Tuyền
4"90
215m
1.15m
6
Phạm Thanh Trang
4"85
2.10m
1.10m
III. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN.
1. Giải pháp:
1.1. Chọn đối tượng nghiên cứu:
- Đội tuỷển học sinh nhảy cao của trường THCS Bình minh năm học
2013- 2014.
- Số lượng : 06 học sinh (03 học sinh nam, 03 học sinh nữ).
1.2. Địa điểm, thời gian nghiên cứu:

4


- Đề tài được tiến hành nghiên cứu tại trường trung học cơ sở Bình Minh,
huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa..
- Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 09/2013 đến tháng 12/2013.

- Mỗi tuần tập 3 buổi.
1.3. Trang thiết bị, dụng cụ sử dụng trong nghiên cứu:
- Sân bãi: Sử dụng sân tập của trường.
- Dụng cụ: Hố cát, cọc, xà nhảy cao, thước dây, hố nhảy, đường chạy
15m, 20m, 30m...
2. Phương pháp:
Để giải quyết những nhiệm vụ nghiên cứu đề tài tôi sử dụng các phương
pháp sau:
2.1. Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu:
- Đọc và tìm hiểu các tài liệu tham khảo để giải quyết nhiệm vụ của đề tài
nghiên cứu.
- Sách lý luận và phương pháp giáo dục thể chất, sách giáo khoa điền kinh
được xuất bản từ năm 1975 đến nay.
- Các tài liệu phục vụ cho việc nghiên cứu khoa học của các trường đại
học TDTT.
- Sách giáo khoa khối 8,9.
2.2. Phương pháp phỏng vấn toạ đàm.
2.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
Tôi tiến hành thực nghiệm cho đội tuyển học sinh nhảy cao áp dụng các
nhóm bài tập đã lựa chọn: Chạy 30m tốc độ cao, bật xa tại chỗ, hoàn thiện kỷ
thuật nhảy cao kiểu bước qua...
- Thực nghiệm sư phạm được tiến hành theo nhiều phương pháp huấn
luyện, nhiều bài tập khác nhau, kết quả được ghi vào biên bản, sau khi dạy thực
nghiệm sẽ làm sáng tỏ các bài tập giáo dục tố chất sức mạnh nhằm nâng cao
thành tích môn nhảy cao.
IV. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:
1. Tuyển chọn học sinh giỏi nhảy cao:
1.1. Về chiều cao cơ thể:
Chiều cao cơ thể được xác định bằng hệ số di truyền H= 0.75.
Ở lứa tuổi THCS học sinh nhảy cao đang phát triển chưa đến giai đoạn

trưởng thành nên trong đội tuyển chỉ cần ở mức tương đối như: Nam cao từ 1.60

5


trở lên nữ cao từ 1.55 trở lên. bởi vì chiều cao của cơ thể giúp cho học có thêm
sức mạnh.
1.2. Về cân nặng:
Học sinh cần có cân nặng tương ứng với chiều cao cơ thể.
1.3. Về độ vòng cơ thể:
Chỉ tiêu độ vòng cơ thể thể hiện ở: Vòng cẳng chân, vòng đùi, vòng mông.
1.4. Gân asin và khung bàn chân:
Gân asin và khung bàn chân có ảnh hưởng tới khả năng vận động, là chỉ
tiêu tuyển chọn vận động viên, gân asin dài thể hiện năng lực vận động tốt,
khung bàn chân có ảnh hưởng tới năng lực vận động.
1.5. Các chỉ tiêu chức năng sinh lý:
- Mạch đập ổn định, tiến hành đo mạch đập lúc yên tĩnh, sau chịu đựng
khối lượng tập và mạch phục hồi.
- Sau khi chịu đựng lượng vận động lớn mạch tăng cao chứng toả tiềm năng
về tim mạch tốt, sau vận động hồi phục nhanh thể hiện chức năng tim mạch tốt.
- Dung tích sống: phản ánh tiềm năng chức năng hệ hô hấp dung tích sống
càng lớn càng tốt.
- Lượng hấp thụ oxi(Vo2 max ): Là chỉ tiêu năng lực trao đổi o xi, năng
lực này ở tuổi thiếu niên kém hơn người lớn. Vì vậy khi tuyển chọn các em có
Vo2 max lớn.
2. Các chỉ tiêu về tố chất thể lực:
2.1: Tố chất sức bền:
Trong nhảy cao tố chất sức bền liên quan đến thành tích nhảy cao, nó giữ
một vai trò quan trọng vì có sức bền tốt thì học sinh mới có thể duy trì được khối
lượng buổi tập, đảm bảo lượng vận động trong một buổi tập. Khi kiểm tra sức

bền cần chú ý các phương pháp sau:
+ Sau khi chịu đựng khối lượng vận động xem năng lực hồi phục
thường sau vận động nhịp tim tăng lên 180- 190 lần/phút , xem tốc độ phục
hồi càng nhanh thì càng tốt.
+ Đo chỉ số thực vật, chỉ số chức năng thực chính là chỉ số năng lượng
hợp đồng duy trì liều lượng vận động với tần số nhịp tim ổn định. Hai chỉ tiêu
này tốt thì sức bền tốt có tiềm năng phát triển.
2.2. Tố chất sức mạnh:
Trong huấn luyện nhảy cao, thời gian thực hiện một lần nhảy ngắn chỉ từ
8- 10 giây, với thời gian ấy học sinh phải biết dùng sức, huy động và phát huy

6


toàn bộ cơ khớp ngón chân, cổ chân, cẳng chân, đùi để bật nhảy lên cao, vì vậy
tố chất sức mạnh cũng là một yếu tố quan trọng trong quá trình huấn luyện nội
dung môn nhảy cao. Do đó tố chất sức mạnh cũng là một yếu tố quan trọng trong
quá trình tập luyện. Tố chất sức mạnh bao gồm các phương pháp tuyển chọn:
- Xác định thời gian chạm đất càng nhanh thì tố chất tốc độ càng tốt có
tính năng phát triển, có thể dùng nâng cao đùi.
- Tốc độ phản xạ, tốc độ động tác, tốc độ di chuyển sử dụng các động tác
nâng cao đùi để xác định được tần số của đùi chạy tốc độ cao cự ly ngắn để xác
định tốc độ.
- Phân tích hình thái cấu trúc cơ, vòng cổ chân nhỏ, cơ lưng co hướng lên
trên, gân asin dài thì tố chất sức mạnh càng tốt.
* Ngoài các chỉ tiêu trên, tố chất trên ta cần kiểm tra hai tố chất khác nữa
đó là: Tố chất linh hoạt và tố chất mềm dẻo khéo léo, các chỉ tiêu về tâm lý và trí
tuệ. Tâm lý bao gồm quá trình tâm lý và đặc tính cá nhân bao gồm: Cảm giác độ
chuẩn xác, tính mẫn cảm của tư duy, tốc độ phản xạ, độ chính xác và tính hoàn
chỉnh của động tác vận động và phẩm chất ý chí, ký ức vận động, đặc điểm cá

nhân bao gồm: Tính cách, khí chất, hứng thú.
- Trí tuệ chịu ảnh hưởng của di truyền rất lớn, người ta dùng phương pháp
quan sát trắc nghiệm để xác định.
* Tóm lại:
Việc tuyển chọn học sinh giỏi nhảy cao không chỉ là căn cứ vào hình thái
và năng lực tố chất của nó bao gồm nhiều yếu tố có liên quan đến người tập, đến
nội dung tập luyện. Thông qua các chỉ tiêu ấy, chúng ta có thể tuyển chọn được
những học sinh xuất sắc.
Để tiện theo dõi chúng ta có thể nhìn vào bảng tuyển chọn học sinh theo
các chỉ tiêu hình thái sau:
Nội dung
Nhảy cao nam
Nhảy cao nữ

Lứa tuổi
14- 15
14- 15

Chiều cao (m)
1.60- 1.75
1.55- 1.65

Cân nặng
55- 60
40- 52

Bảng chỉ tiêu tố chất thể lực vận động viên nhảy cao.
Nội dung kiểm tra
Lứa tuổi
Nam

Chạy 30m tốc độ cao
14- 15
4"30- 4"70
Bật xa tại chỗ
14- 15
2.30- 2.40m
Chạy 30m xuất phát (s)
14- 15
4"40- 4"60

Ghi chú
Tốt
Tốt

Nữ
4"80- 5"0
2.20- 2.30m
4"90- 5"0

7


Tại chỗ bật nhảy lên cao (Ph)

14- 15

30- 40 lần

20- 30 lần

* QUÁ TRÌNH HUẤN LUYỆN:
- Trong chu kỳ huấn luyện cao giáo viên phải tuân theo nguyên tắc huấn
luyện:
+ Huấn luyện thể lực chung.
+ Huấn luyện chuyên môn.
+ Huấn luyện kỹ chiến thuật thi đấu.
Ba vấn đề nêu trên đều rất quan trọng có tác dụng hỗ trợ, bổ sung cho
nhau để hoàn thiện một chu kỳ huấn luyện.
V- HUẤN LUYỆN THỂ LỰC CHUNG:
- Huấn luyện thể lực chung gọi là huấn luyện toàn diện là quá trình huấn
luyện được sử dụng nhiều phương pháp và biện pháp huấn luyện khác nhau,
nhưng đều chung một mục đích là nhằm:
+ Nâng cao chức năng của các hệ thống cơ quan của vận động viên
phát triển các tố chất vận động làm thay đổi hình thái cơ thể phù hợp với
nội dung huấn luyện sắp tới.
+ Nắm được kỷ năng vận động, hình thái kỷ xảo vận động về trí thức lý luận
của một số môn không phải chuyên sâu và cải thiện phẩm chất tâm lý chung.
+ Huấn luyện bao gồm tất cả các biện pháp có thể giải quyết một cách có
hiệu quả nhiệm vụ phát triển cơ thể toàn diện. đặc biệt là các bài tập chuyên môn
có ảnh hưởng tốt đến sự phát triển của các tố chất thể lực cơ bản và các bài tập
mở rộng kỹ năng cơ bản và kỹ xảo hoạt động cho học sinh.
- Mục đích của huấn luyện chung là căn cứ vào đòi hỏi của môn chuyên
sâu đặt nền móng tốt về nhiều mặt giúp cho học sinh đạt thành tích tốt nhất.
- Huấn luyện chung rất đa dạng về bài tập phong phú về hình thức, dụng
cụ, phương tiện bổ sung rất nhiều, ở đây tôi chỉ đưa ra một số bài tập cơ bản phù
hợp cho huấn luyện nhảy cao, bao gồm:
1- Các bài tập phát triển nhóm cơ đùi cẳng chân.
Nhảy cao chủ yếu là sức bật của cơ chân, đùi và các cơ cổ chân, ngón
chân. Do vậy phát triển các nhóm cơ tứ đầu đùi, tam cẳng chân cũng hết sức
quan trọng nó tạo sức bật cho học sinh và quyết định thành tích học sinh.

- Tập với trọng lượng đeo trên vai đứng lên ngồi xuông, trọng lượng của
nam khoảng 20 kg, nữ từ 10- 15 kg, khối lượng 30 lần mỗi đợt với nam, 20 lần

8


mỗi đợt với nữ, mỗi đợt tập xong nghỉ ngơi tích cực, thả lỏng 1- 2 phút sau đó lại
tiếp tục khoảng 3 đợt.
- Gánh tạ bật nhảy bằng 2 mũi chân qua 10 cọc cự ly 15m trọng lượng tạ
của nam khoảng 10- 15 kg, của nữ 8- 10 kg, tập 3 lần, mỗi lần nghỉ giữa quãng
1- 2 phút.
2- Bài tập phát triển nhóm cơ lưng và lườn:
Đây là các vùng có nhóm cơ lớn, cần chú ý tập không để xảy ra giãn dây
chằng, thần kinh liên sườn, bao gồm các bài tập:
- Gập duỗi lưng trên ghế băng mỗi lần 20 nhịp đối với nam, 15 nhịp
đối với nữ ,3 lần liên tiếp nghỉ giữa quãng 1 phút.
* Lưu ý:
Ngoài những bài tập nhằm phát triển các nhóm cơ chính liên quan nhảy
cao cần cho vận động viên tập một số bài tập khác nhằm hoàn thiện thể lực để
vận động viên chuẩn bị tốt cho phần huấn luyện chuyên môn.
- Các bài tập chạy tốc độ: 30m, 60m, 100m.
- Các bài tập chạy vượt chướng ngại vật, nhảy tam cấp, chạy nâng cao đùi
tại chỗ và di chuyển.
3- Sử dụng một số trò chơi và bài tập bổ trợ để phát triển thể lực:
3.1. Sử dụng các trò chơi như:
- Lò cò tiếp sức. Nhảy vượt rào tiếp sức. Lò cò chọi gà. Khéo vướng chân.
Nhảy vượt rào tiếp sức...
3.2. Các bài tập bổ trợ kỷ thuật và phát triển sức mạnh của chân:
- Đá lăng trước- sau; Đá lăng sang ngang.
- Đà một bước giậm nhảy- đá lăng.

- Đà ba bước giậm nhảy đá lăng.
- Chạy 30m tốc độ cao.
- Bật xa tại chỗ.
- Tại chỗ bật nhảy lên cao.
- Bật nhảy bằng hai chân, một chân tay với vào vật treo cao.
- Chạy đà chính diện giậm nhảy co chân qua xà.
- Chạy đà chính diện giậm nhảy chân lăng duỗi thẳng qua xà.
- Xác định điểm giậm nhảy và hướng chạy đà.
- Đo đà và điều chỉnh đà.
- Đứng, tập bước đà cuối đưa đặt chân vào điểm giậm nhảy.
- Thực hiện ba bước đà cuối đưa đặt chân vào diểm giậm nhảy.

9


- Tập mô phỏng giai đoạn qua xà.
Một số vấn đề vô cùng hết sức quan trọng trong việc huấn luyện chuyên
môn cho học sinh nhảy cao đó là: Cần kiểm tra sơ bộ bước đầu thành tích một số
nội dung đối với vận động viên để từ đó có thể so sánh sự tiến bộ của vận động
viên trong quá trình tập luyện, có thể 15 ngày hoặc 1 tháng 1 lần, như vậy học
sinh có thể tự đánh giá được sự tiến bộ của mình, còn đối với giáo viên có thể
điều chỉnh lượng vận động tăng hoặc giảm để phù hợp với từng học sinh.
VI- HUẤN LUYỆN CHUYÊN MÔN.
- Là quá trình huấn luyện đòi hỏi giáo viên phải biết sử dụng các bài tập
mang tính chất chuyên môn cao. Nắm vững các tri thức lý luận kỹ thuật, chiến
thuật của chuyên môn. Những bài tập này gồm 2 dạng.
+ Các bài tập mang tính chuyên môn sâu.
+ Các bài tập mà thành phần là động tác.
Trong bất cứ giai đoạn nào cũng cần duy trì một tỷ lệ thích hợp giữa huấn
luyện chung và huấn luyện chuyên môn. Trong quá trình huấn luyện việc sắp

xếp huấn luyện chung và huấn luyện chuyên môn luôn tồn tại có những mâu
thuẫn nhất định. Đó là khối lượng huấn luyện chung lớn hơn là giảm đi khối
lưọng huấn luyện chuyên môn, vì vậy nhất thiết trong quá trình huấn luyện phải
sắp xếp cho thích hợp.
Trong huấn luyện chuyên môn nhảy cao cho đội tuyển chủ yếu tôi huấn
luyện kỹ thuật nhảy cao kiểu “bước qua”, riêng có một vài trường hợp tôi dạy
nâng cao hơn đó là kỹ thuật nhảy cao úp bụng.
* Huấn luyện nhảy cao được chia làm 4 giai đoạn:
- Giai đoạn chạy đà.
- Giai đoạn giậm nhảy.
- Giai đoạn trên không.
- Giai đoạn tiếp đất.
Trong đó giai đoạn giậm nhảy là giai đoạn quan trọng nhất và được đưa
vào huấn luyện đầu tiên, nó quyết định đến 90% thành tích của học sinh.
1. Giai đoạn giậm nhảy:
* Mục đích:
Giúp học sinh nắm vững được kỹ thuật giậm nhảy, biết vận dụng sức kết
hợp với đánh tay và toàn thân để thực hiện lần nhảy thành công.
* Yêu cầu:

10


Học sinh phát huy sức mạnh để duy trì thành tích ổn định trong các lần
nhảy tiếp theo.
* Khối lượng:
- Nhóm nam tập kỹ thuật từ 20- 30 lần có xà.
- Nhóm nữ tập giậm chân nhảy đá lăng chạm vật chuẩn 15- 20 lần.
* Phương pháp:
Sử dụng phương pháp lập đi lập lai.nhiều lần để học sinh rèn luyện kỹ

năng vận động, hình thành kỹ xảo vận động.
- Trong giai đoạn này chu kỳ và khối lượng của các buổi tập có thể tăng
lên, tuy nhiên giáo viên cũng phải biết lựa chọn thời gian cho hợp lý để các em
có thể tham gia tập luyện, chỉ có thể bố trí tối đa 3 buổi/tuần, thời gian 2- 3 buổi,
khoảng 2/3 thời gian đưa vào huấn luyện chuyên môn.
2. Huấn luyện giai đoạn chạy đà:
* Mục đích:
- Tạo ra tốc độ nằm ngang hợp lý chuẩn bị có lực nhất cho giậm nhảy.
* Yêu cầu:
- Tốc độ đà tăng dần và đạt tốc độ cao nhất trước khi đưa ra đặt bàn chân
vào điểm giậm nhảy hợp lý nhất.
- Kỹ thuật chạy đà phải ổn định không bị gián đoạn.
* Khối lượng:
- Chạy đà kết hợp đưa chân vào điểm giậm nhảy 15- 20 lần.
- Chạy đà giậm nhảy đá lăng chân lăng chạm đất 15- 20 lần.
- Tập ước lượng chạy đà giậm nhảy qua xà ở mức xà 1,10m từ 15- 20 lần.
* Phương pháp:
- Sử dụng các phương pháp làm mẫu, xem tranh, ảnh, phân tích để học
sinh nắm được kỹ thuật.
- Tập lập đi lập lại nhiều lần để học sinh hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động.
- Thời gian nghỉ giữa các đợt tập 2 phút, không được nghỉ quá lâu vì như
vậy sẽ dẫn đến ức chế các cơ.
3. Giai đoạn trên không và tiếp đất:
* Mục đích:
Tuy hai giai đoạn này không quyết định thành tích nhưng nó lại bảo vệ
thành tích cho người tập, nên nó có nhiệm vụ giữ vững và bảo vệ lần nhảy cho
người tập.
* Yêu cầu:

11

Ở giai đoạn này người tập phải nắm vững kỷ thuật để khi qua xà không để
rơi xà.
* Các bài tập:
- Các bài tập bổ trợ để thực hiện kỹ thuật đà 1- 3 bước giậm nhảy qua xà.
Tường, ghế băng dài, đứng trên bục cao khoảng 50- 70em bật nhảy xuống tiếp
đất có hoãn xung.
- Số lần tập tuỳ theo trình độ của học sinh mà giáo viên đưa ra nhiều hay ít.
- Trong quá trình đó giáo viên hướng dẫn cho học sinh về điều luật thi đấu
để áp dụng vào thi đấu hoặc kiểm tra.
Sau khi huấn luyện xong kỷ thuật giáo viên cho học sinh hoàn thiện toàn
bộ kỷ thuật và giành 2/3 thời gian để nâng cao thành tích.
* Ngoài việc huấn luyện về kỹ thuật thì việc sử dụng các bài tập bổ trợ , trò
chơi để rèn luyện tăng cường thể lực, nâng cao thành tích cũng rất quan trọng.
Ví dụ: Trong một số buổi tập đầu phải cho học sinh tập thời lượng nhiều các
động tác bổ trợ, trò chơi phát triển sức mạnh của chân sau đó cho tập kỹ thuật.
Các buổi tập sau tập thời lượng ngắn các động tác bổ trợ, trò chơi phát triển sức
mạnh của chân sau đó giành nhiều thời gian cho tập hoàn thiện kỹ thuật.
VII. CÁC PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG HUẤN LUYỆN GIẢNG DẠY
NHẢY CAO.
1. Phương pháp giảng dạy theo kiểu phân đoạn:
Khi dạy những động tác, bài tập khó giáo viên nên phân đoạn động tác
thành các phần riêng lẻ để hướng dẫn học sinh tập từng phần kỹ thuật, khi từng
phần đó học sinh đã thực hiện thuần thục thì giáo viên dạy liên kết lại thành
động tác hoàn chỉnh.
Ví dụ: Khi thực hiện dạy kỹ thuật nhảy cao giáo viên cần hướng dẫn học
sinh tập từng giai đoạn một, trước tiên dạy giai đoạn giậm nhảy sau đó kết hợp
giai đoạn chạy đà và giậm nhảy, tiếp tục đến giai đoạn trên không và tiếp đất.
Giáo viên hướng dẫn học sinh tập từng phần kỹ thuật, từng giai đoạn một, thực

hiện đúng các chi tiết kỹ thuật động tác, sau đó hướng dẫn cách liên kết thành
động tác hoàn chỉnh.
Ưu điểm: học sinh dễ nắm bắt các chi tiết của từng giai đoạn, thích hợp
với dạy động tác khó, phức tạp, có yêu cầu cao về kỹ thuật.
Nhược điểm: Khi ghép các động tác lại cho học sinh gặp nhiều khó khăn
khi thực hiện hoàn chỉnh, do đó khi thực hiện giáo viên nên nhắc lại các điểm
then chốt của từng giai đọan.

12


2. Phương pháp trò chơi thi đấu:
Để tăng cường thể lực và kích thích học sinh tập luyện tích cực thì giáo
viên cần tăng cường sử dụng các trò chơi như: Lò cò tiếp sức, nhảy vượt rào tiếp
sức, nhảy vượt rào tiếp sức, chạy tiếp sức....
3. Phương pháp trực quan:
Cho học sinh xem tranh, phim, băng hình kỹ thuật, giáo viên làm mẫu...
4. Phưong pháp sử dụng lời nói:
Giới thiệu tóm tắt về lợi ích tác dụng của nhảy cao, phân tích giảng giải
kỹ thuật...
5. Phương pháp sữa sai trong huấn luyện giảng dạy kỹ thuật nhảy cao:
Khi thực hiện kỹ thuật động tác đặc biệt ở giai đoạn đầu mới tập luyện
học sinh thường mắc phải những lỗi kỹ thuật dẫn đến thành tích nhảy không cao,
đòi hỏi giáo viên phải biết sử dụng các phương pháp sữa sai phù hợp. Dưới đây
tôi đưa ra một số điểm sai mà học sinh thường mắc phải khi tập luyện kỹ thuật
và cách sữa ở các giai đoạn của kỹ thuật nhảy cao.
5.1. Giai đoạn chạy đà.
- Những sai lầm học sinh thường mắc:
+ Chạy đà bị giảm dần tốc độ hoặc rối loạn đà do tâm lí sợ lỡ đà.
+ Đặt chân vào điểm giậm nhảy chậm và ngắn quá nên khi giậm nhảy bị

lao người về trước.
+ Đặt chân giậm nhảy không đúng điểm giậm nhảy (gần hoặc xa quá).
+ Chạy bị lỡ đà.
- Cách sữa sai:
+ Đo lại đà. Tập chạy đà nhiều lần để chỉnh đà (không giậm nhảy).
+ Tập đi, chạy chậm thực hiện ba bước đà cuối (không và có kết hợp giậm nhảy).
+ Tập hoàn chỉnh chạy đà giậm nhảy.
5.2. Giai đoạn giậm nhảy:
- Những sai lầm học sinh thường mắc:
+ Giậm nhảy ở điểm giậm nhảy quá gần hoặc quá xa so với xà.
+ Giậm nhảy với góc chạy đà quá lớn hoặc quá nhỏ.
+ Giậm nhảy không hết sức do sức yếu hoặc đà chưa tốt.
- Cách sữa sai:
+ Xác định lại điểm giậm nhảy và hướng chạy đà.
+ Đo lại đà và chạy để chỉnh đà.
+ Tập lại các động tác bổ trợ giậm nhảy và đá lăng.

13


+ Tập phát triển sức mạnh chân.
5.3. Giai đoạn trên không:
- Những sai lầm học sinh thường mắc:
+ Chân đá lăng không mạnh, không cao do chưa gắng sức và độ linh
hoạt của khớp hông kém.
+ Phối hợp giữa chân và tay không khéo léo nhịp nhàng do tập luyện còn ít.
+ đánh tay không đúng nên không giúp nâng được mông lên.
+ Thân trên bị ngã ra sau hoặc thẳng đứng.
- Cách sữa sai:
+ Tập các động tác bổ trợ làm tăng độ linh hoạt của khớp hông và khi đá

lăng chân.
+ Tập động tác đánh tay (Không và có kết hợp giậm nhảy).
+ Tập mô phỏng động tác chân lăng qua xà.
+ Tập mô phỏng động tác qua xà.
+ Tập thể lực phát triển sức mạnh chân.
Các phương pháp huấn luyện tôi đưa ra đó chỉ là phương pháp cơ bản
nhất, bởi qua huấn luyện mỗi giáo viên phải tìm ra những biện pháp khác nhau
nhằm khắc phục giai đoạn chững lại của thành tích, để đạt hiệu quả cao hơn
trong công tác huấn luyện đội tuyển nhảy cao có như vậy mới khẳng định được
chuyên môn của mình.
6. Huấn luyện kỹ chiến thuật thi đấu:
Đây là giai đoạn quan trọng để học khẳng định tài năng của mình qua các
kỳ thi đấu, qua giai đoạn thi đấu nó đánh giá quá trình tập luyện của học sinh và
giáo viên.
Ở giai đoạn này, tuy luyện tập có giảm khối lượng song ngược lại học sinh
giải toả được những căng thẳng sức ép tâm lí từ bạn bè, người thân, gia đình để tập
trung ý chí quyết tâm sức lực phấn đấu đạt kết quả cao nhất trong thi đấu.
Ở giai đoạn này các bài tập vẫn phải được duy trì song nhẹ hơn và đan
xen vào các buổi tập chuyên môn là các trò chơi vận động nhằm kích thích sự
hưng phấn cho học sinh.
Thông qua nghiên cứu lý luận và thực tế huấn luyện giảng dạy và trao đổi
với đồng nghiệp, bản thân đã rút ra được những kinh nghiệm để nâng cao chất
lượng bồi dưỡng đội tuyển nhảy cao trong trường THCS như sau:
VIII. NHỮNG KINH NGHIỆM ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
BỒI DƯỠNG ĐỘI TUYỂN NHẢY CAO:

14


Để giảng dạy huấn luyện có hiệu quả, giáo viên nhất thiết phải qua các

lớp bồi dưỡng lí luận và thực hành các nội dung có trong chương trình, do bộ
hoặc sở tổ chức, giáo viên cần nghiên cứu sách hướng dẫn và tài liệu có liên
quan, để nắm vững chương trình, thuần thục lý thuyết và thực hành để giảng
dạy, huấn luyện cho học sinh.
Giáo viên căn cứ vào chương trình, nội dung các bài tập và nội dung sách
để soạn bài giảng dạy cho học sinh, khi soạn bài, giáo viên có thể kết hợp các
bài tập ở trong sách với các bài tập nâng cao để tạo thành bài dạy phát huy hết
kinh nghiệm, khả năng sáng tạo của mình để giảng dạy huấn luyện có hiệu quả
cao nhất, bài dạy phải sinh động, hấp dẫn học sinh hứng thú tập luyện.
Trước và trong buổi tập, giáo viên cần có những biện pháp nắm được diễn
biến sức khoẻ của các em để có biện pháp phòng ngừa và xử lý kịp thời như: hỏi
học sinh về tình hình sức khoẻ, quan sát nét mặt, màu da, mồ hôi, độ chính xác
khi thực hiện động tác. v. v…
Giáo viên cần làm mẫu chính xác, giảng giải ngắn gọn có trọng tâm. Việc
sử dụng tranh ảnh kỷ thuật hay băng hình cần đúng lúc và không chiếm quá
nhiều thời gian, giành nhiều thời gian cho học sinh tập luyện.
Việc tổ chức tập luyện cho học sinh cần hợp lý. Khi giáo viên làm mẫu và
giảng giải nên theo đội hình hàng ngang để học sinh dễ quan sát và nghe được rõ
hơn. Khi bố tri đội hình tập các động tác kĩ thuật, bổ trợ chuyên môn, giáo viên
cần chọn vị trí thích hợp để quan sát được cả nhóm đang tập luyện và nhóm
chưa đến lượt tập.
Tăng cường áp dụng trò chơi thi đấu vì nó là một bài tập có hiệu quả cao.
Tạo điều kiện để học sinh tự đánh giá và tham gia đánh giá.
Không để buổi tập căng thẳng, nặng nề mà vui tươi, nhẹ nhàng nhưng
hiệu quả cao.

PHẦN III
PHẦN KẾT LUẬN
I. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
Qua nghiên cứu và áp dụng các bài tập chuyên môn, các bài tập thể lực

nhằm nâng cao thành tích cho đội tuyển nhảy cao đã đạt được nhiều kết quả tốt,
dưới đây là bảng kiểm tra thành tích nhảy cao và một số nội dung khác có liên
quan đến thể lực chuyên môn của học sinh sau 3 tháng tập luyện.

15


TT
1
2
3
4
5
6

Họ và tên

Chạy 30m tốc
độ cao

Bật xa tại
chỗ

Trước
thực

Sau
thực

Trước

thực

nghiệm

nghiệm

nghiệm

Nhảy cao

Sau
thực

Trước
thực

Sau
thực

nghiệm

nghiệm

nghiệm

2.40m
2.37m
2.38m
2.24m
2.27m

2.25m

Nguyễn Đình Đạt
4"40
4"18 2.28m
1.30m 1.45m
Nguyền Văn Hữu
4"47
4"26 2.26m
1.28m 1.40m
Đậu Anh Quân
4"44
4"22 2.26m
1.32m 1.45m
Nguyễn Thị Phượng
4"95
4"70 2.13m
1.10m 1.20m
Nguyễn Thanh Tuyền
4"90
4"65 2.15m
1.15m 1.25m
Phạm Thanh Trang
4"85
4"60 2.10m
1.10m 1.23m
Ngoài những kết quả trên, do đổi mới phương pháp huấn luyện bồi dưỡng
đội tuyển học sinh giỏi nên các giải học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh trong
những năm học vừa qua đạt kết quả khá cao ở các nội dung dự thi.
II. NHỮNG KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT:

1. Về sân bãi, phương tiện tập luyện:
Muốn huấn luyện giảng dạy đạt hiệu quả cao thì đương nhiên phải có sân
tập và phương tiện luyện tập tốt, vì đó chính là phương tiện dạy học của người
giáo viên thể dục .Vì vậy tôi có những đề xuất là đề nghị với Ban giám hiệu nhà
trường tham mưu, đề xuất chính quyền địa phương:
- Cần đầu tư hơn nữa về sân tập, đồ dùng dạy học để phục vụ cho việc
giảng dạy bộ môn thể dục.
- Cần có chính sách ưu tiên cho học sinh tham gia thể dục thể thao đạt
thành tích cao tại các kỳ thi cấp huyện, cấp tỉnh.
- Thư viện nhà trường cần có sự đầu tư tài liệu tham khảo về nội dung giáo
dục thể chất cho học sinh và giáo viên.
- Mỗi năm nhà trường phải mua sắn thêm một số thiết bị dụng cụ như: mua
thêm nệm, tạ, băng đĩa, tranh ảnh kỹ thuật để học sinh có điều kiện tốt trong tập
luyện.
- Tiến tới phấn đấu xây dựng được nhà tập đa năng để đảm bảo tập luyện
khi thời tiết không thuận lợi.
2. Áp dụng của đề tài:
Đề tài của tôi rất mong được áp dụng trong rộng rãi trong các trường
THCS.

16


Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ được rút ra qua quá trình nghiên cứu và
thực tế huấn luyện bồi dưỡng, giảng dạy đội tuyển nhảy cao của trường THCS
Bình minh chúng tôi, mong được sự quan tâm đóng góp ý kiến của bạn đọc.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
Bình Minh, ngày 20 tháng 03 năm 2014
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

TÔI XIN CAM ĐOAN ĐÂY LÀ SÁNG KIẾN
KINH NGHIỆM CỦA MÌNH VIẾT KHÔNG
SAO CHÉP NỘI DUNG CỦA NGƯỜI KHÁC.

Giáo viên thực hiện đề tài

Lê Ngọc Hùng

17


MỤC LỤC
TT
PHẦN I
PHẦN II
I
II
1
2
III
1
2
IV
1
2
V
1
2
3

NỘI DUNG
TRANG
ĐẶT VẤN ĐỀ
Trang 1
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Trang 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN
Trang 2
THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Trang 3
Về thuận lợi
Trang 3
Về khó khăn
Trang 4
GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
Trang 4
Giải pháp
Trang 4
Phương pháp
Trang5
BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Trang5
Tuyển chọn học sinh giỏi nhảy cao
Trang5
Các chỉ tiêu về tố chất thể lực
Trang6
HUẤN LUYỆN THỂ LỰC CHUNG
Trang8
Các bài tập phát triển nhóm cơ đùi cẳng chân
Trang9

Bài tập phát triển nhóm cơ lưng và lườn
Trang9
Sử dụng một số trò chơi và bài tập bổ trợ để phát
Trang9
triển thể lực
VI
HUẤN LUYỆN CHUYÊN MÔN
Trang10
1
Giai đoạn giậm nhảy
Trang11
2
Huấn luyện giai đoạn chạy đà
Trang11
3
Giai đoạn trên không và tiếp đất
Trang12
VII
CÁC PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG HUẤN LUYỆN
Trang12
GIẢNG DẠY NHẢY CAO.
1
Phương pháp giảng dạy theo kiểu phân đoạn
Trang12
2
Phương pháp trò chơi thi đấu
Trang13
3
Phương pháp trực quan
Trang13

4
Phưong pháp sử dụng lời nói
Trang13
5
Phương pháp sữa sai trong huấn luyện giảng dạy KT Trang13
nhảy cao
6
Huấn luyện kỹ chiến thuật thi đấu
Trang14
NHỮNG KINH NGHIỆM ĐỂ NÂNG CAO CHẤT
VIII
LƯỢNG BỒI DƯỠNG ĐỘI TUYỂN NHẢY CAO
Trang15
PHẦNIII
PHẦN KẾT LUẬN
Trang16
I
KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Trang16
II
NHỮNG KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT
Trang16
1
Về sân bãi, phương tiện tập luyện
Trang16
2
Áp dụng của đề tài
Trang17

18