BÀI GIẢNG CÁC PHƯƠNG PHÁP VÀ KỸ THUẬT DỊCH-TUẦN 2

TRANSLATI
ON
METHODS

Translation Theory 1


CORE READING
A TEXTBOOK OF TRANSLATION
Peter Newmark (1988)


Translation methods
SL
Word for word translation
Literal translation
Faithful translation
Semantic translation

TL
Adaptation
Free translation
Idiomatic translation
Communicative translation


I- Word for word translation
SL word-order is
preserved
 Non-grammatical
 Words are translated

by their most common
meanings, out of
context


Used for
 General information
about SL
 Pre-translation
process of difficult
text in order to gain
sense of meaning


1. Dịch từng từ: word for word
translation
Là kiểu dịch mà trật tự từ trong câu được giữ



nguyên, không quan tâm đến vấn đề ngữ pháp, từ
dịch được hiểu theo nghĩa thông dụng nhất và
không quan tâm đến văn cảnh.
Dịch từng từ thường bị phê phán là không hay,
không đúng và hay gây ra hiểu lầm. Nhưng dịch
từng từ cũng có những ưu điểm của nó. Thường
dùng trong những mục đích như sau:




Khi học tập một ngôn ngữ nào đó.
Quá trình chuẩn bị dịch một đoạn văn bản khó và
để nắm bắt được ý nghĩa của văn bản đó.


II - Literal translation
SL grammatical structures are
converted to their nearest
equivalent in the TL
 BUT words are still translated
singly, out of context.
e.g.
- He is a big liar.
Anh ta lµ mét kÎ nãi dèi lín.
- He looked up at the Milky
Way.
Anh nh×n lªn con ®ường
mµu s÷a.


Used for
 Pre-translation
process to
identify problems


Practice
1. Love can touch us one time
And last for a lifetime

2. PetroVietnam, the state-owned oil and gas
giant, has also found itself in hot water.
3. And I must follow on the road that lies
ahead,
And I won't let my heart control my head,
4. She has a sweet tooth.


III - Faithful translation
Words are translated in
context
 Transfer cultural words
 Does not naturalize
e.g.
+ He is as fast as a kangaroo.
+ Nã nhanh như mét
con kanguru.


Used for
 Literary
translation
 Authoritative
texts
 Drafts 


Practice
+ Despite his looks, he’s said to
be something of a Don Juan.

+ That computer science course
was a bear.
+ This is a Mickey Mouse course
but we still have to take it
because it is on the program.
+ Carry coal to Newcastle


10

IV - Semantic translation
It is more flexible than faithful T
- Naturalizes
in order to achieve aesthetic
effect
(may translate cultural words with neutral or
functional terms)
- Great focus on aesthetic features of ST
(Close rendering of metaphors, collocations,
technical
terms,
slang,
colloquialisms,
unusual syntactic structures and collocations,
peculiarly used words, neologism.
-

Used for
- Expressive texts: e.g.,  literature
 

Examples
1. Right in the heart of Hanoi, Hoan
Kiem Lake is an enchanting body of
water, a peaceful oasis away from all
the hustle and bustle of the city.
N»m ngay gi÷a tr¸i tim Hµ Néi, hå Hoµn
KiÕm lµ mét hå níc ®Ñp mª hån, mét èc
®¶o yªn b×nh t¸ch biÖt víi tất cả những
gi ồn ào tấp nập của thành phố


Practice
1. She has a sunny smile on her
face.
2. All men are created equal. They
are endowed by their Creator
with certain inalienable rights,
among these are Life, Liberty, and
the pursuit of Happiness"
(the Declaration of Independence
of the United States of America in
1776)


13

V - Communicative
translation

freer than semantic translation
 gives
priority
to
the
effectiveness of the message to
be communicated.
 focuses
on factors such as
readability and naturalness
Used for
 informative texts



Semantic translation vs.
communicative translation
Right in the heart of Hanoi, Hoan Kiem
Lake is an enchanting body of water, a
peaceful oasis away from all the hustle
and bustle of the city.
S. Nằm ngay giữa trái tim Hà Nội, hồ
Hoàn Kiếm là một hồ nớc đẹp mê hồn,
một ốc đảo yên bình tách biệt với sự
hối hả bận rộn của thành phố.
C. Hồ Hoàn Kiếm là một hồ nớc đẹp, yên
tĩnh nằm ở trung tâm Hà Nội ồn ào.

Semantic translation vs.
communicative translation
1. Nhà có chó dữ.
S. There is a fierce dog in the house.
C. Beware of the dog.

2. Keep off the grass.
S. Tránh xa bãi cỏ.
C. Không đc dẫm lên cỏ.

3. Her face is all her fortune.
S. Bộ măt là tất cả vốn liếng của cô nàng.
C. Con ấy chỉ đợc mỗi cái xinh.


Semantic translation vs. communicative translation
SEMANTIC
TRANSLATION
•Written

at author’s linguistic level

COMMUNICATIVE TRANSLATION

•Written

at readership’s linguistic

level
•Used

for expressive texts

•Expressive

for informative texts

components rendered
closely/literally

•Normalized

•Personal

•Social

•Tends

and individual

to over-translate

•Tends

to under-translate

nuances of meaning

•Pursues

•Inferior

to its original

•Better

•Less

to interpret
freedom

or toned down, neutral

terms

•Pursues

•Has

16

•Used

•Has

message

than its original

to explain

•More

freedom


Practice
"The country is developing so fast, they need
to change the attitude and the conduct of the
people, but it is not going to happen in one
day," he said. Drivers typically don't look
before darting into traffic or cutting across
multiple lanes of cars, motorbikes and
bicycles in a "you-look-out-for-me" driving
culture.
(Vietnam

launches war on deadly traffic)


Note: There is no one communicative

nor
one
semantic
method
of
translating a text - these are in fact
widely
overlapping

bands
of
methods. A translation can be more,
or less, semantic - more, or less,
communicative - even a particular
section or sentence can be treated
more
communicatively
or
less
semantically. (Newmark)


VI - Idiomatic translation
19

Reproduce the ‘message’ of
the original
 Prefers colloquialisms and
idioms which do not exist in
the original
 Outcome: lively, ‘natural’
translation



Practice: Idiomatic
translation
Kh«ng ai nghe lêi khuyªn cña
c« Êy c¶.

Her advice fell on deaf ears.
Nã rÊt bưíng bØnh.
He is as stubborn as a mule.
Chë cñi vÒ rõng
Carry coal to Newcastle


1. Jack always does weigh-lifting and bodybuilding; he’s as strong as an ox.
Jack thường xuyên tập nâng tạ và tập thể hình.
Cậu ấy khỏe như con bò mộng vậy.


2.
She’s as slippery as an eel. You’ll never get a
direct answer from her.
Cô ta là một kẻ vô cùng lươn lẹo. cậu sẽ chẳng bao
giờ nhận được câu trả lời trực tiếp từ cô ta đâu.


3. I’m afraid I can’t read this small print; I am
as blind as a bat without my glasses.
Tôi e là tôi không thể đọc được những chữ
nhỏ như thế này đâu. Nếu không đeo kính tôi
chả khác gì người mù.


4. Jack never misses anything you do
in the office. He has eyes like a hawk.
Nhất cử nhất động của cậu đều
không qua được mắt Jack đâu. Mắt

cậu ta như cú vọ vậy.



5. She gave the answer as quickly as lightning/
a flash/ a wink.
Cô ấy trả lời nhanh như chớp/ cô ấy đưa ra
câu trả lời trong nháy mắt.
