Kỹ thuật gieo tinh cá tra

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP.HCM PHÂN HIỆU NINH THUẬN
KHOA THỦY SẢN
Họ & tên: Ngô Văn Thiên
MSSV: 14116490
KỸ THUẬT SẢN XUẤT GỐNG CÁ TRA
Chuyên đề: Xây dựng quy trình gieo tinh cá tra
1. Chuẩn bị.
- Trước khi thực hiện, ta phải chuẩn bị nước và theo dõi nhiệt độ nước trước 1-2 ngày
- Vật liệu, hóa chất, trang thiết bị…
-Bao gồm: + Bể chứa, bể ấp, giá thể (nếu không khử trùng).
+ Hóa chất khử dính.
+ Kéo, cân, xô, thau, khan, lông gia cầm…
+ Nước để gieo tinh và vệ sinh trứng.
2. Chọn cá và tiêm chất kích thích sinh sản (CKTSS)
Chọn cá.
- Cần phải có tiêu chuẩn, liều lượng, thời điểm hợp lý và chính xác nhất.
- Chọn cá trước khi tiêm từ 8-10 giờ.
* Tiêu chuẩn chọn cá cho sinh sản
Đối với cá cái.
- Ngoại hình:
+ Thân cá không sây sát, mất nhớt.
+ Bụng cá phình to và mềm đều.
+ Lỗ sinh dục của cá mở to và ửng hồng.
- Kiểm tra trứng:
+ Cách thu trứng
+ Tiêu chuẩn trứng:
• Có độ căng, độ rời, độ đồng đều cao
• Trứng phải có kích thước và màu sắc đặc trưng
• Sự cực hóa ≥ 80%.
(Dùng dung dịch Serra hoặc Bau-Kien-Tsing nếu khó thấy)

Đối với cá đực.
- Ngoại hình:
+ Không sây sát, mất nhớt.
+ Thân thon dài, không quá mập.
- Kiểm tra tinh dịch:
+ Tinh dịch màu trắng sữa, đặc và lâu tan.
+ Hoạt động và mật độ của tinh trùng (KHV)
Tiêm CKTSS.


- Thời điểm tiêm CKTSS cho cá là: tùy vào thời gian thành thục, thời gian trứng cá
đến độ chín… mà người thực hiện quyết định thời gian tiêm cho cá.
- Cách tiêm: Đối với cá tra thì ta thường tiêm vào vùng cơ lưng.
- Loại và liều lượng CKTSS:
+ Loại dung để tiêm là: sử dụng kích dục tố (KDT) HCG (Human Chorionic
Gonadotropin)
+ Liều lượng CKTSS: Bao gồm liều SB (sơ bộ) và liều QĐ (quyết định). Liều
lượng để tiêm phụ thuộc vào trọng lượng của cá đã chọn và cũng tùy vào người gieo
tinh…
• Ðối với cá tra dùng phương pháp tiêm nhiều lần, với cá cái thì 2-4 lần sơ bộ và
1 lần quyết định.
• Với cá đực thì tiêm 1 lần cùng lúc với liều quyết định của cá cái. Thời gian
giữa các lần sơ bộ là 12 giờ (cá tra) hoặc 24 giờ (cá ba sa). Giữa liều sơ bộ
cuối cùng và liều quyết định cách nhau 8 - 12 giờ
Kiểm tra sự rụng trứng.
- Thời gian hiệu ứng thuốc : sau 8 - 12 giờ liều tiêm quyết định thì trứng rụng.
- Kiểm tra trước TGHU khoảng 30 phút.
- Cách kiểm tra sự rụng trứng.
+ Lật ngữa bụng cá cái
+ Dùng tay ấn nhẹ bụng cá gần lỗ sinh dục để đánh giá mức độ rụng trứng. Có thể

dùng cây thăm trứng để lấy trứng ra đánh giá mức độ rụng trứng.
+ Đánh giá mức độ rụng trứng của cá.
- Khi kiểm tra trứng, ta thường gặp các trường hợp sau:
• TH1: Vuốt/ấn nhẹ bụng, trứng chảy ra nhẹ nhàng và không lẫn dịch lỏng (dạng
sền sệt)  Là trường hợp tốt nhất để lấy trứng.
• TH2: Vuốt/ấn nhẹ bụng, trứng vón cục hoặc khó chảy ra (dạng vón cục)
Không được (do mình kiểm tra trứng sớm  thả cá vào lại bể, hoặc do mình
chọn cá chưa đúng)
• TH3: Vuốt/ấn nhẹ bụng, trứng chảy ra nhẹ nhàng và có lẫn dịch lỏng (dạng
lỏng)  Thất bại (do kiểm tra trứng trể).
Lưu ý: Việc xác định thời điểm vuốt trứng là điều quan trọng nhất , quyết định đến
sự thụ tinh thành hay thất bại của trứng.
Thu tinh dịch.
- Ta có thể thu tinh dịch trước hoặc sau khi vuốt trứng đều được, nhưng ta nên thực
hiện trước khi vuốt trứng để định lượng được lượng trứng.
- Cách thu và bảo quản tinh dịch:
+ Dùng khan/bông lau khô lỗ sinh dục
+ Cho syringe vào lỗ sinh dục để hút tinh dịch
+ Cho nước muôi sinh lý 9‰ vào syringe tinh dịch (1V tinh dịch/ 3-4 V nước
muối).
+ Bảo quản ở 4-50C (tủ lạnh hoặc bình đá)


•
•

•

- Kiểm tra chất lượng tinh trùng bằng KHV (nếu có điều kiện).
Dụng cụ thu và lưu giũ tinh dịch phải khô và sạch.

Bảo quản tinh dịch trong vòng 24 giờ.
Vuốt trứng.
- Sau khi thu tinh dịch thì vuốt trứng
- Với cá tra vì là cá lớn con nên ta phải gây mê trước khi vuốt trứng.
- Cách vuốt trứng:
+ Dùng khăn/bông chấm khô vùng lỗ sinh dục
+ Vuốt trứng vào thau
+ Cân trọng lượng trứng trước khi gieo tinh
* Chú ý: Vuốt trứng nhẹ nhàng, hạn chế sự sây sát thân cá
Ngưng vuốt trứng khi thấy có hiện tượng trứng chảy ra có màu đỏ (máu
bầm).
Gieo tinh.
- Có hai cách gieo tinh.
+ Vuốt xong mới gieo tinh
+ Vừa vuốt vừa gieo tinh
- Tỷ lệ: 10mL td/1kg trứng (30-40mL tinh dịch pha loãng cho 1kg trứng)
- Kỹ thuật gieo tinh:
+ Cho tinh dịch vào trứng khuấy đảo đều (30”)
+ Cho nước sạch vào khuấy đảo tiếp (1’)
Đối với cá tra, khi gieo tinh xong, khuấy đều rồi tiếp tục cho dung dịch tannin vào để
khử dính với liều lượng 1l trứng/1l dung dịch, khuấy đều trong vòng 30 giây và rồi
đổ, lặp lại 2-3 lần.
+ Khử trùng và rửa sạch rồi đem đi ấp (thông thường sử dụng thuốc tím KMnO4 để
khử trùng với nồng độ 3-4ppm)
* Khi gieo tinh cần chú ý:
 Tất cả dụng cụ phải được khử trùng
 Dụng cụ thu tinh dịch và trứng phải sạch và khô
 Vuốt trứng và gieo tinh càng nhanh càng tốt
 Khuấy đảo trứng thật đều trong khi gieo tinh
 Lượng tinh dịch cần phải đủ để đảm bảo sự thụ tinh

Ấp trứng.
- Vì đây là trứng dính, ta nên ấp trứng bằng bình Weis là tốt nhất, có thể sử dụng bể
vòng hoặc phểu, bình vây…

Hết