Tài liệu ôn tập cho kỳ thi tuyển viên chức ngành y tế năm 2017 tai lieu ky thuat chup x quang file 5

XU'O'ng

I. CHi DJNH CH{)P XLJaNG

ba val

sA VAl

- Tim g~y xt1cJngbit vai co di lech tnroc sau.
- Di v~t kim loai vung bii vai.

II. KY THU~T CH{)P XUaNG sA VAl
A. Ky thuat chup th~ng
Tu th~ chup: B~nh nhan dtrng hoac n~m ngifa tren ban Xvquang. Tay ben dn .
chup dang ra tiii da, tay kia d~t xuoi theo nglf('1i,vai ben d6i di~n nghieng so v6'i
mat ban khoang 45° (d6 tach xirong bii vai).
Phim 18x24 cm (t~ldoc dt16'ingirc vung bil vai.
Tia trung tam: Di tir tren xu6ng dt16'iva vuong goc voi phirn va di vao tren IH1
nach hai khoat ngon tay.
Thong s6 chup: oS kV, 40 mAs, 100 ern, co !tf6'ich6ng mo.
B. Ky thu~t chup nghieng
Ttfth~ chup
- Tu' th~ dting: Benh nhan dtrng nghieng, l11~t quay v~ phia phim. Canh tay
ben din chl,lp ulfa ra trt16'c,ban tay dlta h~t SUa v~ phla vai ben d6i dien sao
cho dfru ng6n tay t{1igoc dlt6'i cua xltcJng bii vai. a-finh 3-12)

- Tn th~ n~1lJ ch~ch sfip: Benh nhan n~111s~p lren ban cht,Ip, tay ben din
cht,Ip xu6i thea ngltdi, khUYll tay hcJi g;3p nh9, long ban tay ngiia va ht16'ng

105

106 Ch3. Ky thuat chup X-quang phci va khung xuonq " khop long ngy'C
·

ra ngoai va diroc chong

VaG

hong, tay ben d6i dicn dua len phia tren d~u,

(Hinh 3-13),

Hlnh 3-12.

I

Ky thu$t

chup xU'dng ba vai, lu the aCfng nghieng, tia trung tam th~ng qoc vao go
xU'dng ba vai phla C¢t song, tren goe dLiOicua xu'dng ba vai khoang 3 khoat nqon tay.

Phirn 18x24 ern c1~t xuong

ba vai vuong

Tia trung tam: thang g6e vao g6 xirong

g6e

VaG

giira phim,

ba vai phia e0t song,

tren g6e dtroi cua

xuong bi! vai khoang 3 khoat ng6n tay.

Thong s6 chup: 75 kY, 55-60 mAs, 100 ern, khong dung 1l1dichong mo.


Bunq (khong chuan bi)

I. cHi DINH CHl)P Sl)NG (KHONG CHUAN SD
- T~c ruot.
- Khi ur do trong khoang phuc mac.
- Dich ur do trong 6 bung (c6 chuong).
_ B~t thirong kich thiroc hoac dirong bo cac tang dac,
- Kh6i trong 6 bung,

- Voi hoa trong
- Di

V~\t

6 bung.

can quang trong

_ Ki~m tra tnroc chup

6 bung.

can quang

ong tieu hoa, chup nicu d6 tinh mach, chup

duong m~t...
- Dinh vi cac 6ng dftn luu trong

6 bung,

II. KY THUAT CHl)P Sl)NG (KHONG CHUAN SD
A. Doi vot tre em khong co h~u mon
_ Dan mot mieng bang dinh co g~n mot mieng chi nho eben ngoai hau mon
d~ danh d~u vi tri cua h~u mon.
_ D6c nguoc benh nhi: lay phai cam c6 chan trai benh nhi, tay trai-cam c6
chan phai, M~t b~nh nhi quay v~ phia ngudi giU' b~nh nhi. Chan trai du6i
th&ng, aui chan phai g~\Pvuong goc v(1ithan
_ Tia trung tam: chi~lI vuong goc vdi phim khu Ir(1 vaa di~m ngang maa

114

cf---


I

Bai 21. Bunq (khonq chuan

chau ben, o6i dien, tia ra giira phim.,

bD

115

,

- Thong so chup: 55 kV, 20 mAs, 100 em, khong co !tr{.1ichong mo.

B. r:hl;lPbunq (kh6ng chu~n bi) tu the dUng (Hlnh 4-2)
1. Chu~n b] benh nhan
Chu~n bi 6ng Iicu hoa chi ap dung trong IrL('1ng hop khong dip ciru, dung nhuan
trang va nhin an nhe tnroc chup.
Khi O?t benh nhan, boc 1Qvung chup va loai hi) cac v~t can quang d vung chup.

I,.

2. Ky thDU}t ,.',
-

Hlnh 4-2.

di
_ hi 24 30
l'
Val trc em ung co p im x ern, nguo: on
va 1l1C1ichong mo O?t doc tren gia treo phim.
01

-

CCl

J'
30 40
PI .
p 11m x ern. urn

Ky lhuat chup b~ng dUngvai tia X di ngang vai tia trung tam fren mao chau 5 em.

- Benh nhan dirng tnroc gia treo phim. B~lng ap sat VaG phim, 2 tay vong ra
trl1C1com Jrry gia treo phim.
- Di~u chInh cQt s6ng th~t 1l1ng VaG giL(a phim thea tr~lc dQc. D?t qmh dL({1i
cassette tL( khClp mu trd len:
- Tia trung

tam: bong X-quang

chi~u ngang vuong g6c vClj phim khu Lru

viw tren uii~m gilJa Ol1Clngn6i hai mao chftu :) khoat ng6n tay (khoang 5 CIll).

I


116 eh4. Ky thuat chup X-quangbunq - tie! nieu - khung ch~u
- Thong

Luu

sa chup:

gO kV, 30 mAs, 100 em, co luoi chong mo.

y:

- Chup luc benh nhan nin thd (tranh mo hinh hoc cac duong bo) va d thi thd
ra (co hoanh len cao giup quan sat cac tang trong 6 bong t5t hon).
- Trong mot s6 tnrcng hop d~e biet ta co th~ chup them mot s6

tu th~

nhir:

nr

th~ n[1Il1nghierig phai hoac trai bong X-quang chi0u vuong goc voi phim.

3. Tieu chu5n ky thuat
- Thrry duoc loan bo f> bung t11bo tren khop mu dGn vorn hoanh.
- Can d6i: cOLsong lh~t lung can d6i d duong giira. Xuong suon, canh chau
va khop hang can d6i i', ngoai vi phim.
- Khong di dong: Bd xl(dng Slldn, cd hoanh va bd hClI1gkhi net.
- Thrry Ul(QCph~n m~m: lh~y r6 dlldng bd clla cac 1~ll1ggan, th~n va bd ngoai
cd thftt Illng.
- Phim co ten, d~u ph~li - lrai, ngay thang nam eh\lp.

C. Ch~p b~ng (khong chu~n b!) tu' the nam ngll'a (Hinh 4-3)

Chvp bvng tll th~ nfun nglia vc1iphim ben trai ho~c phai dll~1echI dinh trong nhiIng
trlldng hQP b~nh nMn n(mg khong dvng dllQo ho~c kh611g n~m nghieng dllQe. Tll
th~ nay giup ch5n doan cae b~nh

Iy bl!ng cap

nhll khi trong () phuc m~c ho~c mVc

n1l6e mVe hoi trong ruOt.

1. Ky thu~t
- D6i v6i tre em dllllg cD phim 24x30 em, ngl1di 16n co phim 30x40 em.
- B~nh nhan n~m nglia, can d6i. M6c giai phflu la mao cMu, wong dlldng
mVe giila ella () b~ll1g va ngang mere L4-L5. Tl( Ih~ n~m, m6e nay la di~m .
eao nhrrt ella dlldng eOl1g mao eh~u.
- D?I phim c6 dinh sflt thanh bvng ben v6i trung tum phim d ngang mve tren
mao Ch~LUkhoang ."i cm.

- Thong
LtiU

y:

sa chl!p:

80 kY, 60 mAs, 100 cm, col1l6i ch6ng md.

Ch~lp ILic b~nh nhfln nin thd (tranh md h'inh h(.)c cac dlldng bd) va d thl

thd ra (Cd hoanh len cao giClp quan sat dic t~ng trong

6 bvng

t6t hdn).

2. Tieu chunn ky thu~t
- Thlly dllQe toan b0 () bvng t11bd tren kh6p mu d~n vom hoanh.
- Can d6i: Cung Wdn sau hai ben va bd sau clla canh eh~u hai ben eh6ng len
nhau.


Bai 21. Bl,mg (khong chuan bl) 117

Hlnh 4-3.

Ky thu$t chup bunq n~m ngLtavoi tia X oi ngang voi tia trung tam tren mao chau 5
em,
- Th§y dl(,1C phan mem: Th§y r6 phftn mern tnroc
song vung thap.
- Khong di dOng:

Bo cC1 hoanh

6 bung

va vung truoc C9t

net.

- Phim c6 ten tu6i, d§u phai trai, ngay thang nam chup,

D. Chup bunq tu the nam nghieng (Hinh 4-4)
Chup bung rtf th6 n5m nghieng duoc chi dinh trong nhirng tnrong hop benh nhan
qua y~u khong dirng diroc, Tir th~ nay giup ch5n doan cac b~nh
khi trong

6 phuc

Iy bung dp

nhir

mac hoac mire mroc mire hoi trong ruot.

-..,,,,/

./


118 Ch4.

Ky thuat chup X-quangb~ng - tiet ni~u - khung ch~u

1. Ky thuat
- D6i voi tre em dung cd phim 24x30 cm, hgiroi lon cG phim 30x40 cm.

be J

Hlnh 4-4.

\

1IA7.0,

GA G

Ky thu$t va phim chup b~ng narn nghieng phai vai tia X oi ngang, tia trung tam
(CR) tren oi~m giCtadU'ongn6i hai mao eh$u khoang 5 em.
- Benh nhan ntm nghieng trai it nhat 10 phut tnroc chup, giup khi hoac mire
?

"

""

,

,;.t

dich - khi di chuyen len cao tot da. Hai goi gap nhc, chong len nhau, hai tay

dira len cao canh dftu, dam bao virng va c6 dinh khung chau va hai vai d tv
th~ nghieng,


Bal 21. Bl;lng (khOng chuan bl) 119

- M6c giai ph~u Hi mao chau, nrong dirong mtrc giira cua

6 bung

va ngang

mire L4-L5. Dat phim c6 dinh phia sau lung, voi trung tam la mao chau va
bC1diroi cua thanh bung cling la bC1dl((li cua phim. MQl s6 tnrong hop trung
Him phim 21cao hon, dam bao cho co hoanh narn 21vung chup.
- Tia trung HIm: bong X-quang

chiGu ngang vuong goc vdi phim khu tru

vao tren lliGm giira dirong n6i hai mao chau khoang 5 em.
- Thong
Luu

y:

s6 chup:

80 kV, 30 alAs, 100 em, co hroi chong mo.

Chup luc benh nhan nin th21 (tranh mo hinh h9C cac dirong bo)

tht:! ra (co hoanh len cao giup quan sat cac tang trong

6 bung

V?I

21thl

t6t hen).

2. Tleu chu~n ky thuat
- Th~y diroc toan bQ

6 bung

tir bC1tren khe:lp mu d6n vom hoanh.

- Can d6i: CQt s6ng th~t ltrng can d6i 21dLfC1nggiua. Xl(dng SLfC1n,dmh Ch?Li
va khejp hang can d6i 21ngo;;ti vi phim.
- Khong oi dQng: BC1hai vorn cel hoanh net.
- Th~y dlJ<;1Cph§.n m~m: Th~y dLfC1ngbC1ella cae t;;tng kern r5, heln phim ch\lp
th~ng. Phan, hi~t du'<;1CcQt s6ng, XLfeingsU'0n va ph§.n m~m.
- Phim co ten, d~u phai - trai, ngay thang nam Ch\lp.

I

r-/

I


CQt song

I.

co

cAc CHi DlNH CHl,JP COT SONG CO

A. Chan thuonq cQt song co
Ch~n doan g5y cQt sang (vung c6 hay vung lung) la n6i kinh hoang dBi v{1ibenh
nhan va gia dinh. Di~u do co nghia la mot thirong tich kha nang, co th~ bcnh nhan
hi liet tuy suBl dci. N~u sau mot ch~n thirong benh nhan keu dau hay cirng co d c6
thi phai nghi ng0 co g§.ycot song, Luc ~y phai di chup X-quang.
C~n chup phim th~ng, nghieng va chup mom nha khi ha rong mieng. Co cac hinh
thai t6n thircng sau:
1. G5y dat C 1
T6n thirong dBt C 1 xay fa khi co mot I~(C r~t nang ty theo true len dinh c.1ftu.Lire
nay tac dong sang ben Him g§.y cac vong cung cua dBt song la nhfrng noi mong
nh~t va y~u nh§.t cua Cl. Khi g§.y cac cung xircng co xu huang doang fong cang
lam fong Bng tllY ch6 g§.y co th~ th~y tren phim nghieng.
2. G5y mom nha

G§.y mom nha tltdng dBi hay g~p chi~m 10% g§.y cot sBng c6, do nga chuc d~u
xuBng d~t, g§y mom nha do tai n:;tn6 t6, chdi th~ ~hao. Ch~n doan thltdng muon
VI kho phfll hi~n tren phim. MuBn phflt hi~n g§.y mc)m nha phai ch\lp C J-C2
th~ng nghicng. Hi~n nay co th~ ch\lp eftt 1{1pvi tlnh d~ xflc dinh nhung kh6ng th~
bo qua X-quang thudng quy.
3. G5y va tr~t khdp ttt C3 - C7

127


128 Ch5.

Ky thu~t diup

ciiy

x-quanc cQtsong

u6L e6 thap thuong hay g?p. Ph~n nhi~u
dm d~u eh6 mroc nang, tai nan th~ thao.

xu"dng va tr~t khop d cac

nan a to, nga chuc d~u, nhay

do tai
Muon

hien r6 cac d6l s6ng e6 thap cho chup nghieng d tu th~ keo hai tay benh nhan
xuong eho ha hai vai ra truoc.
Trat cac dat sang eil: nguyen nhiin la do luc g~p xoay gay tr~l dien khop va ella
gian d6t, lam xc rach day chang doc phi a sau. Ph6i hop v(ji lr~llkhop co th~ bi
g~y die mat khop

V~l

g~y 6 cling sau.

Tren phim chup nghieng se thfry ro mot than d6t bi trat ra truoc. Phim thing se
thay dQ xoay cua d6t s6ng, nh~n ra nhd vi tri l~eh ella mom gai so vai dUdng
giCia.

B. Lao cQt song co
Lao cC}tsang eil noi chung va lao dat sang eil noi rieng do POll ma ta nam 1779
khi tim dU<;levi khuftn lao trong 6 b1;nh.Lao xuong khap chi~m ty 1~40-50%. Vi tri
dlc d6t hay bi lao la:

60% cae d6l s6ng lung.
- 30% die d6l s6ng th~t lung.
- 5% cae d6t s6ng e6.
- 5% cae d6t s6ng eung.

e. Thoai hoa dot song co
ta

B~nh da s6 ph6 bi6n d tU6i 40 tr0 len. Thoai hoa cae d6t sOng e6 ehi~m uu th~ d
dle ella phia dlfai C5-C6 va C6-C7. B~nh thUdng k~t h<;lpv(ji lhoai hoa khap ella
dlc khdp mom ban nguy~t dat sang. Ch6i xlrong d eae1khap mom ban nglly~t d6t
s6ng 16i vao trong 6ng ti~p hC!P.d do co th~ kieh thieh dle r~ th~n kinh e6 (dau
th~n kinh e6 canh tay).
Tren phim X-quang:
_ Nhin thing x~p dla va thofli hoa khap mom ban ngLly~lc16ts6ng.
- Nhin nghieng, ht;p ella thfty ro hon.

D. Cac chi dlnh khac
Ngoai ra eh~lp d6t s6ng e6 d~ tim dj v~t nhu hoc xuong, tim m~lllhkim khi.

II. KY THUAT CHl,JP COT SONG CO
A. Chl;JpcQt song co th~ng (Hinh 5-1)
_ B~nh nhan dung (co th~ ng6i), ehftm d~u ap sat vao gia phim, hai tay buang
xuai xu6ng. Khi b~nh nhan bi eh~n thHong eQt 's6ng c6 nen phai d~t b~nh
nhiin n~m ngl'ra tren ban X-quang. M~t d6i di~n vai bong ehl,lp, dm ngl'ra

..-:f·

I

Bal 23. C<)t song
.~[JO cho c!t1C1ng
n6i nr
Ih~l1gdung.

dm t6i dinh

co 129

chum tao thanh goc 150_200 theo phlfong

B
Hlnh 5-1.

Ky thu$t chup cot song c6 th~ng, tU'the dUng (A) va n~m 1(8), tia trung tam chech
len tren khoang 15° Wi di~m giLfasun giap.


130 Ch5.

Ky thu~t chup X-quangc¢t s6ng
_ Phim l]x 18 em hoac 18x24 em, dieu chinh cot song c6
chieu doc.
_ Tia trung Him: bong X-quang

VaG

gii1a phim thea

chieu chech len phia d~u 15°_20° thea

phuong thing dirng (song song voi duong l6i

tv c~m ldi dinh chum),

khu tru

vao di0m tnroc e6 ngang sun giap (C4-C5), tia ra trung tam phim.
_ Thong
Luu

y: Tu

s5 chup:

60-65 kY, 30 mAs, 120-150 em, cC) Iuoi chong mo.

th6 nay thfty r6

Ol(lIC

cac d6t song

c6 doan

tir C]-C7, nhung kh6ng thfiy

r6 C1-C2 do xucng bam che mft!.

B. Chup cQt song co nghieng (Hlnb 5-2)

,

Hlnh 5-2.

i

,·-f
.j

Ky thu?t chup eQtsong e6 nghieng, hi the dung ho~e ngoi (A), nam nghieng (8) va
nam ngiJ'a(C), tia trung tam th~ng goe vai phim qua ngang muc C4.


Sai 23. Cc)tsong co 131

_ Benh nhan dung ho?c ngoi, d§.unghieng tnroc gia chup, hai tay buong xuoi
xuong vii n~m chat hai mep gh~ d~ keo vai h~t sire xuong diroi. Ma; hoi
ngira len u~xirong ham duoi khong che VaGcot s6ng c6. D§.u nghieng nhe
v~ phia bong 1,5-2 em so voi phirong th~ng dung d~ thUy ra khe khop.
_ Phim Dx 18 em hoac 18x24 ern, di~ll chinh cot s6ng c6 VaGgiira phim thco
chieu doc.

_ Tia trung tam: chieu vuong goc VaGgiira c6 ngang C4-C5 (sun giap) tdi
trung tam phim.
_ Thong s6 chup: 65-70 kV, 30 rrtAs, 120-150 ern, co liroi chong mo.
TLfth~ nay thay r6 duoc

ca cac d6t song c6 doan tir CI-C7.

Ngoai ra co th~ chup c6 nghieng d nr th~ h~nh nhfm n~m nghieng c6 ke d~u song

song vdi m?t b~tnho?c n~m ngita vdi tia X eli ngang.

C. Ky thu~t ch~p cQt song co OQng:(U'On, ngua) (Hlnh 5-3)
Khao sat CQts6ng ea g~p va nan t6i da.
_ Tu thb o<;nh nh3.n nhu tu th~ ch\lp cot s6ng nghieng nhung khac d ch6 la:
b~nh nhan ngtta ca t6i da.
_ Tia trung tam va thong s6 ehl].p v~n nhu eh\lp cot s6ng c6 nghieng di v~\O
d6t s6ng c6 s6 4 va th~ng g6c vdi phim.
_ M6i ben nen eh\lp m0t phim ngtta t6i da, Mp t6i da.
TH~ucl1U~ndnnh gia phim ehl].pd~t yell can
_ Hlnh bd tren va dtfdi C4 phai th~t ctCll1gtu th~ nghicng.
_ T~t ca (16ts6ng e6 phai r6 d tu th~ g~p va ngita t6i da.
D. Chl;lPcQt song co chech (chech tm6'c sau 3/4) (Hinh 5-4)

Ky

thu~t nay gi{lp tham kham cae 16 ti~p h<;1p.Do cae 16 ti~p hQp eh~eh ra tnfde

ngoai va xu6ng c!udi nen khong th§.ytren phim nghieng.
_ B~nh nhan dung eh~eh trude, m~t ph~ng lung so vdi gia eh\lp mOl g6e
khoang 55°-60°, hai tay buong xUC'lix1l6ng va e~m b_ Phim 13x18 em ho?c 18x24 em, cti~uehinh cot s6ng e6 VaGgiua phim thea
ehi~u dqe.
_ Tia trung tam: eh~eh len tren khoang 15°-20° so vdi phuong th~ng d(fng
VaGgi[fae6 ngang mue s\ln giap (C4-C5) tdi trung tam phim.
_ Thong s6 chl].p: 65-70 kV, 30 mAs, 120-150 em, e6ludi eh6ng md.

132 Ch5.

Ky thu~t chup X-quang cQt song

Tu tht nay th~y rl) diroc d. cac dbl s/mg c6 doan tLrCl-~7

V~t

Ie) li&p hop

chia khoa dQ 10111111.

Hlnh 5-3.

Chup C1 - C7 nghieng, b~nh nhan ngila (A) va 9?P c6 t6i Cia(8).

D. Chup dot song

Ky

J

co (1·(2

(Hinh )-5)

thuat nay giup lim t6n thuong ch~n thuong gay mom nha.

co hinh 16

Bili 23. C(>t s6ng

co

133

_ Benh nhan n~m ngira, mat thang g6e voi ban e1WP,d§u ngira nhe voi micng
hft to t6i da sao cho bo ding ham trcn V~I xuong chum cling n~m lren mQt
mat phang dirng. Nen c6 dinh mieng h~ng mQt nut hilc to.
_ Phim 13x 18 em, c1ib chlnh C9t song

Hlnh 5-4.

Ky

c6 V;IO

gi[ta phirn.

thu~t chup cQt s6ng c6 chech 3/4, tia trung tam chech len lren thea phucnq

th~ng dUng mot qoc 15°.


134

Ch5.

Ky thu~t

chup X-Quang cQt song

_ Tia trung tam: lh~ng g()C teli phim qua di~m gili'a phia duoi cung ham tren,
song song voi vorn micng.
_ Thong 56 chup: 60-65 kY, 30 mAs, 120-150 ern, c61vdi chong mo.
Tv th~ nay th~y r6 duoc 2 d61 s6ng

l

llA

I

c6 C1-C2

rna kh6ng b] xuorig ham che mat.

X

\
Hu'6ngtia X di vao

Gai sau C1

Hlnh 5-5.

Ky thu?t ch~p C¢ts6ng c:h C1-C2 th~ng, tia trung tam th~ng qoc dU'oicung ham nen,

Bai 23. Ct)t song co 135

"LGIAI PHA.UUNG Dl)NG PHIM CHl)P COT SONG co
A. Giai phau phim chup (1 va (2 rieng biet
(Hinh 5-6).
to'

Hlnh 5-6.

Giai phau phim chup C1 va C2 rieng biet,
1. La cham. 2. Bong xLidng chau 3. Cung tru'ac C1, 4. Cung sau C1, 5. Khap cham

091. 6. Khcp tru 091. 7. L6i cau xLidng cham 8. Mom nha. 9. Khoi ben C1, 10. Mom
ngang C1, 11. La song C1, 12. Than song C2, 13. Mom ngang C2, 14. La song C2,

'.

!

/


136 Ch5. Ky thuat chup X-quang cQtsong

B. Giai phau phim c(>tsong co chup th~ng
(Hinh 5-7).

Hlnh 5-7.

Giai phau phim cot song c6 chup th~ng.
1. Gai song. 2. Khe mom khop. 3. Mom khop du'oi. 4. Mom khop tren. 5.
song. 6. Mom ngang. 7. M?t khe khop. 8. Mom ngang C7. 9. Gai song.

La dot


Bili 23. CQts6ng

co

137

C. GI~I ph~u phim c(>tsong co chup nghieng
(llinh

Hlnh 5-8.

:'1-R).

Giili phau phim c(>tsong c6 chup nghieng.
1. Cuong song. 2. La song. 3. Than dot song. 4. Mom ngang. 5. Mom khop trEm.6.
Mom khop du'oi. 7. M~t khop lren, 8. M~t khop dU'oi.9. La dot song. 10. Khe khep.
11. Gai song.