Tài liệu ôn tập cho kỳ thi tuyển viên chức ngành y tế năm 2017 tai lieu ky thuat chup x quang file 7 het

Xoang - Blondeau

I. Ml,JCDICH CUA

KY THU~T

CHl,JPXOANG - BLONDFAU

Cac ky thuat nay dan d§.n da bi thay th~ boi chup dt lop vi tinh va cong huong til hat
nhan, tuy v~y cluing v~n co vai tro nhat dinh giup phat hien cac tEmthuong sau:
- Xac dinh benh 15'viern xoang.
- Ch~n thirong vung ham mat.
- Chin doan cac khoi u vung ham mat. .
H6 mat, go rna cac xoang tran, xoang ham d~u n~m d phan truce SQ,neu cac ky thuat
chup d~u dung tia di tir sal! ra truce, mat ap vao phim. Ky thuat chup tia di tir tnroc ra
sau chi ap dung cho nhiing benh nhan bi chan thucng vung ham mat.

Tu th~ Blondeau tach dVQChai xirong da nam diroi xoang ham, do do, no la mot
hucng chup t6t nhat d~ kham xet kh6i xuong mat, d~c bi~t la san cua hai h6 m~t.
II. KY THU~T CHl,JPXOANG - BLONDFAU

A. Chl}p Blondeau

co dien

_ Phirn co 18x24 crn (d6i vdi tre em) ho~c 24x30 em (d6i vdi ngvdi ldn), d?l
dQc tren ban ch\lp.
_ B~nh nhan n~m sftp tren ban ch\lp, ng\!c dUQclot d~m (ho~c kho'}Ph tay Jen
ng\!c ho~c hai tay g?P ch6ng nhy len ban), hai chan du6i th~ng. D~t tran V~l
mui sat phim, di~rn ~n dl1dng vao giua phim. D~ tranh cho d~u mui khoi bi
df;t xu6ng, dn d~ c~m ty len phim.

170

c}--


Bal 28. Xoang - Blondeau

171

- Chinh m~t phang chinh dien vuong gee voi phim. Chinh true qua hai 16 tai
ngoai song song voi phim.

- Tia trung Him: chi~u chech xuong phia chan mQt goc 200 so voi phirong
thang dirng, khu tru vao tren 9 cham ngoai khoang 12-14 em, thea mat
phang chinh dien, tia ra di~m nhan trung vao giira phim.
- Thong

sa chup:

80 kV, 65 mAs, 100 em, co hro! chong mo.

B. Chup Blondeau G~itien (Hlnh 6-8)
- Phim eB 18x24 em (d6i voi tre em) hoac 24x30 em (d6i voi ngiroi Ion), d~t
doc tren ban chup.
- Benh nhan n~m s~p tren ban chup, ngirc diroc lot dem (hoac khoanh tay len
ngirc hoac hai tay g?P chong nhe len ban hai ben), hai chan du6i thang. D?t
dm sat pbim, mat benh nhan ngira nhe sao cho d~u miii each phim tir 1,5-2
em (mat phang Virehow tao voi phim mot goc 450).
- Chinh m?t ph.ing ehinh di~n vuong goe vC1iphim. Chinh tn,le qua hai 16 tai

ngoai song song vC1iphim.
- Tia trung Him: ehi~u th.ing goe vC1iphim khu tru vao tren 9 eh§.m ngoai
khoang 10-12 em, tia ra di~m nhan trung vao giva phim.
- Thong

Hlnh 6-8.

sa ch,!p:

80 kV, 65 mAs, 100 em, e6lttC1ieh6ng md.

Ky thu$t eh~p Blondeau cai ti~n, dau sap th~ng, duang Virehow t?O voi

phim m9t
goe 45°, tia trung tam th~ng goe tren ~ eh~m 10-12 em Wi nhan trung va vao giCfa
phim.

:/


172 Ch6. Ky thuat chup X·quang xU'011g 59 m~t

C. Chup Blondeau tu the Water - Waldron (Hinh 6-9)
Muc dich cua ur th~ la d~ tim mire dich trong xoang.
- Phim cB 18x24 em (d6i voi tre em) hoac 24x30 em (d6i voi ngiroi 10n), d?t
theo true d9C tren gia treo phim.

- Benh nhan ngoi c1m ty sat vao phim. Mat benh nhan ngira nhe d~ d§.u miii
each phim nr 1,5-2 em. Mieng ha to d~ thay duoc xoang bucm (j duoi cung
ding ham tren.

- Chinh mat phang chinh dien vuong goc voi phim. Chinh true qua hai 16 tai
ngoai song song voi phim.
- Tia trung tam: chi~u thing goc khu tru VaGtren \1 eh~m ngoai khoang 1012 ern, tia ra di~m nhan lrung VaGgiira phim (tao voi dirong Reid mot gee
500).
- Thong

s6 chup:

80 kV, 65 mAs, 100 em, co Iuoi chong

rna.

D. Chup Blondeau tu the truce ra sau
Tu th~ tia tv truce ra sau ap d\lng d6i voi nhung b~nh nhfll1 bi eh~n thHClngvung
m?t khong n~m s~p dHQCho?e tre em va phl;lnCCco thai.
- Phim cB 18x24 em (d6i voi tre em) ho?e 24x30 em (d6i voi nglcai 10n), d?t
d9C tren ban clwp.
- B~nh nhan n~m ngva t1'enban chl;lP, hai chan du6i thing, hai tay xuoi thea
cCIth~. D?t \l ch~m sflt phim.
- Chinh m?t ph~ng ehinh di~n vuong goc voi phim. Chinh m?t ph~ng
Virehow vuong goe voi phim.
- Tia trung tam: eh~ch len phia d§.u mQt goc 300 so voi phHClngth~ng d(rng,
khu tru tV mi~ng qua 16 tai ngoai VaGgiUa phim.
- Thong

s6 ch~p:

80 kV, 65 mAs, 100 em, eolHoi ch6ng

TH th~ nay eho hinh xoang ma vi xa phim.

D. Tieu chuan d~t chung cua chl;lPBlondeau
- Kh6i xHClngbam m?t chLly~nlen tren.
- N~n S9 V~lxHClngehftm chuy~n xU6ng dHOi.
- Vach ngan mGi VaGgiCraphim.
- H6c m~t va cae xoang hai ben can d6i.
- XHClngda n~m (j dU0i merc 1/3 dHOicua xoang hai ben.
- Phim co dQ net va dO tHong phlm.

I

I
~--.~.
....

rna.


Nen so - Hirtz

,

).

I. Ml)C DICH CHl)P NEN

so

Ky thuat chup n~n SQHl mot ky thuat d~c bi~t n~m trong t~t
quang benh 15'SQmat. N~u chup dung

ky thuat,

ca cac kham

xet dien

cac thong tin tren phim co th~ eung

dp du d~ xac l~p mot eh~n doan hoac cac dinh huong eho cac kharn xet phirc tap
hen.

Tu th~ nay eho th~y cac t6n thirong giai ph~u san:
- Cac t6n thirong xoang nen SQ,cac d6t s6~g C1-C2, co th~ th~y diroc v~t g~y
.,
.:.,,,
eua eung tiep go rna.
- Co th~ tharn kham day hai xoang ham, cac

16 nen

SQ,xuong da, vom hong ...

II. KY THUAT CHl)P NEN SO - HIRTZ

A. Chup Hirtz dIm - dinh - phim
1. Tu'th~ n5m ngu-a

a. D6i vdi benh nhan

cB dai (Hinh 6-11)

_ Phim eB 18x24 em (d6i voi tre em) hoac 24x30 em (d6i vdi ngudi Jon), d?t
dQe tren tren gh~ d~ qmh phia d~u ban eh\lp. Gh~ ehinh dUQe dO eao,
thUdng th~p hon so voi m?t ban 10-lS em.
_ B~nh nhan n~m ngifa tren ban, hai d~u g6i g~p d~ co b\lng m~m, hai tay ban
van mep ban hai ben, d~u nga t6i da ra phia sau du'oi d~u ban.
_ D?t dinh d~u sat phim. Chinh m~t ph~ng ehinh di~n vuong goe voi phim.

175


176 Ch6. Ky thu~t chup Xquanq

xuonq

5Q m~t

Chinh mat phang Virehow song song voi phim.
- Tia trung tam: chieu eh~eh len phia d~u tir 5°-10° so voi phuong thing
dung khu tru vao di~m giiia dirong n6i 2 g6e ham, tia ra dinh

SQ

vao gitra

phim.

- Thong

s6 chup:

Hu'Ongtia X di VaG

--

90 kV, 80 mAs, 100 em, e6111CJichong mo.
Tia X chech 5°

I

I'

I
!

Hinh 6·11.
I

,
i

I.

cf--

Ky thu?t

chup Hirtz earn- dlnh- phim, tU'the n~m ngiJa dau t6i da (c6 dai), tia trung
tam chech len phia dau W 5°.10° so voi phU'dng th~ng dung khu tru vao di§m giCia

dU'ong n6i 2 goe ham, toi dinh va vao giCiaphim.


Bili 29. Nen

so - Hirtz

177

. b. D5i vdi benh nhan c6 ng~n (Hinh 6-12)

- Phim ce1 18x24 em (d6i voi tre em) hojic 24x30 ern (d6i voi ngiroi len).
- Benh nhan n~m ngira tren ban, hai tay d~ xuoi, hai chan duoi th~ng. D~u
ngi'ta phia sau, phim ap th~ng g6c y{ji dinh d~u, diroc c6 dinh bang baa cat.
- Chinh phim vuong g6c voi mat phang chl1nhdien. Chinh phim song song
mat phang Virchow.

Hlnh 6-12.

thu$t chup Hirtz earn - olnh - phim, lu th~ n~m nglia, oau tren ban cbup (c6
ngan), tia trung tam chech len phia oau tU 5°_10°so voi phU'dng n~m ngang khu tru
vao di~m giO'aoU'angn6i 2 qoc ham, toi olnh va ra giO'aphim

Ky


178 Ch6.

Ky thu~t chup X-quangxuonc 59 m~t
_ Tia trung tam: chieu chech len phia dftu

ttt

50_100 so voi phirong nam

ngang khu tru vao di~m giiia dirong n6i 2 goc ham, tia ra dinh

SQ

va VaG

gilia phim.
_ Thong s5 chup: 90 kY, 80 mAs, 100 em, co luoi chong mo.
2. Til th~ ng6i (Hinh 6-13)
_ Phim eB 18x24 em (d6i voi tre em) hoac 24x30 em (d6i voi nguoi Ion), d~t

k

theo true doc tren gift treo phim.

Hlnh 6-13.

Ky thu?t

cnup Hirtz cam - olnh - phim, tU'the ng6i, oau nglta th~ng t6i
da, tia trung tam chech len phla oau m<)t qoc 80° so vai phim (so vai
m?t ph~ng Virehow) qua 16tai ngoai vao giG'aphim.

o1-

Bili 29. Nen sQ' Hirtz 179

- Benh nhan ngoi, nga etilura sau t6i eta, dinh etiludira VaGphim.
- Chinh rnjit phang chinh dien vuong g6c voi phim. Chinh mat phang
r:

Virchow song song voi phim.
- Tia trung tam: chieu ch~ch len phia etAulnQt g6c 80° so voi mat phang
phim (so vdi mat phang Virchow) qua 16 tai ngoai va VaGgiira phim.
- Thong

sa chup:

90 kV, 80 mAs, 100 ern, co luci chong mo.

B. Chup Hirtz dlnh . earn . phim (Hinh 6-14)
- Phim cd 18x24 em (et6i voi tre em) hoac 24x30 ern (et6i vdi ngiroi Ion), et~t
doc tren ban chup,
- Benh nhan n~m s~p tren ban chup, nguc duoc l6t dern (hoac khoanh tay len
ngirc hoac hai tay g~p chong nhe len ban), hai chan du6i thing. Mat benh
nhan ngira t6i eta, dm ty len phim.
- Chinh m?t phang chinh dien vuong g6c voi phim. Chinh true qua hai 16 tai
ngoai song song voi phim.
- Tia trung tam: ehi~u ch~ch xu6ng phia chan vuong g6e vdi m~t phing
Virchow khu tru qua 1/3 sau etudng n6i g6c mui vdi etinh SQ, tdi eti~m giG'a
ettrdng n6i hai g6e ham, va VaGgiii'a phim.
- Thong

sa ch-q,p: 90 kV, 80 mAs, 100 em, eoludi

C. fJanh gia phim Hirtz (h~p o~tyeu

eh6ng mCl.

(aU

- Hinh eua rang Clrach6ng len xlWng trfm.
- Vach ngan mui V~lOgiG'aphim.
- Th~y r6 toan bQ xoang n~n

SQ:

xoang sang, xoang bUdm, xoang ham va

xUdng eta.
- Th~y r6 16 raeh trtrdc, 16 bilu d1,lc.
- Phim co etQnet, etQtUdng phan.
- Phim co ten tU6i b~nh nhiin, d~u phaj trai, ngay thang nam eh1,lp.


ThlfC quan

Hien nay, d~ ch~n dean cac benh 15'tlnrc quan da co nhieu phuong phap hfru hieu han
nhu noi soi thirc quan, sieu am noi soi, chup dt Iop vi tinh, cong hircng tir. Nhirng ky
thuat ch~n doan hinh anh c6 dibn 1a chup thirc quan co uong thuoc can quang v~n co gia
tri trong viec dinh vi t6n thuong, xac dinh mire d9 Ian rong cua t6n thirong tai thanh thuc
quan.
?

1. GIAI PHAU £)I~N QUANG THl)C QUAN BINH THUO'NG (Hinh 8-1)
Tht!c quan la mot 6ng r6ng dai 28-35 em, rong 1,5 em, tren n6i voi ha hong ngang

mire d6t song e6 C6 goi la mieng thtrc quan, dirci n6i vci da day ngang mire d6t song
ngirc D 11 nrong irng voi vung tam vi.
Thirc quan binh thudng g6m co 3 c1o~n:
- Tht!c qUaD dOl;lD c6: kh5. ng~n, ttr mi~ng thqc quan ngang quai dQng m~eh
ehu.
- Tht!c quan dOl;ln Ilgt!c: dai nh~t, ttr quai d9ng m~eh ehu d~n 16 thqe quan
ngang mlre co hoanh, n~m trU'de eQt s6ng vdi bd r5 net. Thqe quan do~n
ngqe co hai ch6 15m ci bd trU'de tdii, v~t 15m tren r5 nh~t do ~n eua quai
d9ng m~eh ehu, v~t 15m dUdi do ph~ quan g6e trai de vao.
Ii

- Tht!c qUaD dOl;l1lbt.Ing: r~t ng~, ttr yom hoanh va dlt<;fek~t thue bCiitam vi,
nfun (j m~t sau trang eua phinh vi Ian d~ day va ~o vdi ph~n nay mQt goe nhQIl
gQi la goe His. Sl/ ti~p n6i thge quan - d~ day binh thudng nfun dU'dico hoanh,
no t~o thanh mQt h~ th6ng ngan can stj trao ngU'<;fe
ttr d~ day len thqe quan.
248

I
;.'


Bai 45. T

uan 249

Giai phau ai$n quang thvc quan.

cnng nhir cac phan khac cua 6ng tieu hoa, thirc ql1an chi thay diroc khi co thu6e can
qunng di qua, do vay chup X-quang

thuc quan phai phoi hop voi dung thu6c can

quang du'dng u6ng.
Tren phim chup X-quang tlnrc quan thirong phan lam 3 doan:
- Thuc quan doan 113 tren: tir ha hong d6n ngang mire quai dong mach chu
- Thuc quan doan 1/3 giiia: tir ngang mire quai dong mach ehl! dtn ngang
rmrc co hoanh.
- Thuc quan doan 1/3 diroi: tir ngang mire co hoanh d0n tam vi
Nhii'ng ch6 hep sinh

Iy cua

thuc quan Ia:

- Vung mieng thirc quan ngang mire d6t song e6 e6.
- Vung quai dong mach chu ngang mire d6t song nguc D3.
- Vung ph~ quan g6e trai ngang mlte d6l s6ng ngVe D6.
- Vung Ulm vi ngang mve d6t s6ng ngVe Dll.
Sau m6i IAn ng1,lm Ba-rit tr6i qua, long tht]'c quan tt! khcp ll;li va Ba-rit dgiua cac n~p nicm ml;lc t?O nen 2-3 dltdng song song d~u d?n.

II. CHi DfNH vA CHUAN Bf CHUP X-QUANG THlJC QUAN

/


250 Ch8. Ky thuat chup X-quang h~ tleu hoa

A. Chi dinh
_ Ki~m tra luu thong thuc quan trong cac tnrong hop nuot nghen.
- Ung thu thuc qU~lI1.
_ Cac benh viern thirc quan: do trao nguoc, do bong, do hoa chat, tia xa.

- D1 vat,
- B~t rhuong b~m sinh.
_ Phlnh to thuc quan hay co th~t tam V1·
- Tui thira thuc quan.
- Gian tinh mach thuc qU~lI1.
_ Cac khoi u trung thfit chen ep hoac xam lfin vao thuc qU~lI1.
- Thoat V1 qua khe hoanh.

B. Chuan b]
1. Benh nhan
Do thuc quan h~u nhu r6ng, trir khi hie an, nen benh nhan it can chu~n bi nhat so
vdi cac doan khac cua 6ng tieu hoa.
_ Benh nhan nhin an tnroc 12 gid d~ da day r6ng co th~ chua thuoc can
quang, hon nira khong gay trd ng':li trong qua trlnh tham kham.
_ Ph6 bi~n quy trlnh chl;lPd~ b~nh nhan hi~u va h<;lptac trong qua trlnh Ch\lp.

bo dlC v~t d\mg can quang vung chi~u chl;lPth\!c qu~m.

_ Th~lO

_ Nen thu th~p them mQt s6 thong tin v~ lam sang va c~n lam sang n~u co
nhl1: phim X-quang 16ng ng\(c, k~t qua nQi soi va sinh thi~t t6n thl1dng tht;(c
?

quan ...
2. Phu'dng ti~n
_ May X-quang co man huynh quang ho~c tang sang truy~n hlnh (gi6p chi~u
d~ tim tl1 th~ thich h<;lp,gi~un thi~u phim chvp va li~u nh&m X':lcho b~nh
nhan va thfry thu6c).
- Phim cac ca.

can

3. Thu5c
quang
_ Thu6c can quang hay sa d\mg nhfit la dich treo Barysulfat ho~c dich treo
Barysulfat k~t h<;lpvdi khl trong trl1dng hop clWP th~rc quan d6i quang R}<.ep.
Thu6c al1<;lcpha vao c6c co 6ng hut.
_ Nhung trl1dng h<;lpnghi ngd thung th\!c quan hay chVP ki~m tra ngay sau
m6 phai sa d\ll1g thu6c can quang tan trong nl1dc.

(f


Bai45. Th~c uan 251

- Khi nghi ngo 1'0thirc quan - ph~ quan phai dung Ba-rit hoac t6t nh~t ch~t
din quang tan trong mroc khong ion vdi dO thiim th~u thap,
- 86i vdi tre em thirong dung Lipiodol.
- D6i vdi tre so sinh nen chup d tu th~ dirng th~ng va dung thuoc can quang
10;;1itan trong d~u nlnr Lipiodol hoac hoa tan trong mroc nhir iode hiru co.

'(l hni ur th~ chup dirng va chup narn, co th~ chup rieng biet tirng tir th~ hoac chup

1)1161 hop ca hai nr th~, tuy thea muc dich c~n tim,

A; M~cdich
1. Chup (J tu th~ dung
- Tim cac t6n thirong hep, di vat, b~t tlnrong giai ph~u va ung tlnr thirc quan,
nhat la dean dtroi co hoanh va tam vi (tlnrc quan doan 1/3 diroi).
- Ngoai ra con d~ tim tntong hQP nghi ngo co th~t tam vi.
2. Ch~p (J tu' th~ n~m
8~ tranh tn;mg h;fC la'm cho thu6c can quang qua long th~tc quan nhanh nen cho
b~nh nhan n5m.
- Tll th~ nay thu~n ti~n cho vi~c tham khflIn thvc qulll1 dO;;1n1/3 tren va 1/3
giG'aVI d tll th~ nay thu6c can quang lltu thong ch~m hClnso vdi tll th~ dCtng
do chi co tac dong dClnthu~n cua nhu dong th~tc quan. Thvc quan co bop
tang len khi b~nh nhan nu6t ng1,lmto.
- Tll th~ n5m giup chiin doan tui thll'a d~ hClntlt th~ dCrng.
- Thltong k~t hQP vdi phllCingphap c16iquang kep trong chiin doan gi3n 6nh
m;;1chthvc quan, t6n thllCingb~ m~t niem m;;1cthvc qulm.
- TLlth~ n5m c1~ud6c co gia t1'idanh gifl t6n thlwng goc His.
B. Ky thu~t chieu

- B~nh nhan dCtngho~c n~m thea tll th~ Ch~lr·
_ TrlldC tien ti~n h3.nh chi~u d~ danh gia sCibO tim, ph6i, trung thk
_ DLtacho b~nh nhan dm mot c6c Ba-rit dil hoa san b~ng tay trai, tay phai d~
xuoi thea than minh.
_ B~nh nhan ng~m mot ng1,lmto Ba-rit, chi dllQCnu6t k11ingltoi clwp eho
phep. Khi b~nh nhan nu6t ng1,lmBa-rit, ngLlOicblfP thea doi slf lllU thong
ella thu6e qua thvc quan. Khi nghi ngo co eb6 t6n thltCing th1 ti~n hanh
chlfP·

252 Ch8.

Ky thuat chup X-quangh~ tieu h6a

C. Ky thuat chup
1. Tu' th~ ch~ch truce phai (Hlnh 8-2)
a.

Ky thuat
..~

Hinh 8-2.

J

TIA X

TU'the va hlnh chup lhuc quim chech trU'ac phai 35°-40°.
- Benh nhan n~m hoac dirng. Ph An truce phai cua co th~ ap vao phim tao mOL


Bili 45. Th,!c quan 253

goc khoang 30°_40°. Tay phai xu6i thea co th~, tay trai g?P va dira len phia
tren dm c6c Ba-rit voi 6ng hut ngarn vao mieng.
- Co phim 3Sx43 em, bo tren cua phim n~m tren vai khoang 5 em.
- Tia trung Him: vu6ng goc voi phim, khu tni vao d6t song nguc TS-T6 (DSD6).
- Khi chup, cho benh nhan ngam ti~p mot ngum Ba-rit that to, h6 benh nhan
nuot. Dong thoi chup luc benh nhan nin thd d thi thd ra.
- Thong

sa chup:

thong thirong 100-110 kV, 3 mAs, 100 ern,

b. Ticu chufin phim
- Thirc quan thay thay diroc toan bQ, n~m giira cot song va tim (nr th~ chcch
tnroc phi)i cho th~y thirc quan n~m giera cQt cong va tim t6t hen so vdi nr
th~ ch~ch tn1Cictdii) ..
- Thvc qulm du'Qcl~p d~y Ba-rit.
- Chi tfen kh6ng du'Qcch6ng vao tiwc quan.
- D6t s6ng ngVc TS-T6 n~m d giua phim.
- Du'drig bd tht,(cqulm va dic c~u trtlC k6 c?n kh6ng bi md do di dQng.
- Phim c6 ten tu6i b~nh nhan, d~u phi'li trai, ngay thfmg nam chl,lp.
2. Tn"th~ nghicng (Hlnh 8-3)
a.

Ky thu~t
- B~nh nhan ntm ho?c dttng. Hai tay dua len phia dftu, g?p ch6ng H~nnhall.
- Chinh than mlnh thing goc vCiiphim d giua phim. Chinh khCipvai va khCip
hfmg thr.ng goc vCiiphim.
- Co phim 3Sx43 cm, bd tren Clla phim n~m tren vai khoang 5 cm.
- Tia trung tam vuong goc vCiiphim, khu trll vao d6t s6ng ngVc TS-T6.
- Khi Ch~lP,cho b~nh nhan ng?m ti~p mQt ng\lm Ba-rlt th?t to, h6 b~nh nhan
nu6t. D6ng thdi Ch\lP luc b~nh nhan nin thd d thl thd ra.
- Thong

s6 chVP:

thong thu'dng 100-110 kV, 3 mAs, 100 cm.

Ln"u y: Tu th6 ngu'di dang beli nghieng gi6p th~y r6 heJn d09-n tren ClUtL1wc
quan do vai va canh tay kh6ng bi ch6ng v~1Oth~tcquan.
Tu' th~ nay, sau khi chinh khCiphang va vai tMt nghieng, thl tach vai khoi tht,(c
quan b~ng dlCh: vai phia tren (xa phim) h~ th~p va ra sau vCiicanh tay ra sau
lu'ng, con vai phia du'Cii(g~n phim) va dlllh tay len cao va ra tru'Cicd~ dm c6c
Ba-rit.


254 Ch8. Ky thuat chup X-quang h~ tieu hoa

b. Tieu chufll1 phim

Hlnh 8-3.

Chup X-quang th~'c quan, lu th~ nghieng hai vai th~ng goc va tU'th~ dung nghieng
voi hlnh chup X-quang tach dU'<;jC
vai - canh tay.
- Th~y duoc toan bQ thuc quan nam giiia cot song va tim.
- Phim that nghieng voi chong d~u cac cung suon sau.
- Canh tay kh6ng chong len thuc quan.

d--

i/

.


Bai45. Th~cquan 255

_ Thuc quan dLfQCl~p d~y Ba-rit.
_ D6t song ngirc T5-T6 n~m d giira phim.

_ Duong bo thuc quan va cac c~u true k~ can khong bi mo do di dong.
_ Phim co ten tu6i benh nhan, d~u phai trai, ngay thang nam chup.
3. Tu th~ th5ng tru'dc - sau (sau - trudc) (Hinh 8-4)
a.

Ky thuat

Hmh 8-4.

Tuthe va hlnh chup X-quang thVc qUEmn~m ngLfatn)'oc sau.
_ Benh nhan n~m hoac dung, nglfa (tnroc - sau) hoac s~p (sau - truce).

_ D~t duong giG'athan minb doc giCfaphim. Dam bao khop vai va khop hang
can d6i, khong bi xoay.
_ Tay phai dm c6c Ba-rit.
_ Co phim 3)x43 em, bo tren ella phim nam tren vai khoang 5 ern.
_ Tia trung tam vuong g6c voi phim, khu tru

VaG

d6t s6ng ng\fCT5-T6.

_ Khi c1Wp,cho b~nh nhan ng~m ti~p mot ng\1m Ba-rit th~t to, ho h~nh nh3.n
nu6t. D6ng thdi ch\1p luc b~nh nh3.n nin thd d thi lhd ra.
_ Thong s6 ch~p: thong thudng 100-110 kV, 3 mAs, 100 cm.
o

b. Tieu chuan phim
_ Thfty dUQctoan bo thvc quan lftp dty Ba-rit.


.'
256

Ch8.

Ky thu~t chup X·quang h~ tieu

hoa

_ Than minh khong bi x~ay voi khop frc - don can d6i.
- D6t song nguc TS-T6 n5m d gii1a phim.
_ Duong bo thuc quan va cac

du true

k~ can khong bj mel do eli dong.

_ Phim co ten tu6i benh nhan, dau phai trai, ngay thang nam chup.

4. Tu' th~ ch~ch truce trai (Hinh 8-S)
a. Ky thuat
_ Benh nhan ntm hoac dung. Ph~n truce trai cua co th~ ap vao phim tao mot
goc khoang 30°-40°.
_ Tay trai xuoi thea co lh~, lay phai g~p va dua len phia tren can coc Ba-rit
voi 6ng hut ngam vao mieng,

Hlnh 8-5.

TU'the va hlnh chup X-quang lhirc cuan nam chech trU'oc trai 35°-40°.

_ ca phim

3Sx43 em, bd tren eua phim n~m tren vai kholmg Scm.

_ Tia trung Him vuong g6e vdi phim, khu trll VaG d6t s6ng ngVe TS-T6.
_ Khi clwp, eho b~nh nhan ng~m ti~p m9t ng~lln Ba-rit th~t to, ho b~nh nhan
nu6t. D6ng thdi eh\lp lllc b~nh nhiln nin thd d thi thd ra.

_ Thong

sa chl]P: thong thL(dng 100-110 kV, 3 mAs, 100 em.


Bili 45. Thl!C quan 257
h. TH!u chu5n phim
- Thirc quan thay n~m gifra vung rBn ph6i va cot song.
ifr

-

Thuc quan diroc l~p ct~y Ba-rit.

- Chi tren khong diroc chong vao thuc quan.
- DBt song nguc T5-T6 nam

a gifra phim.

- Duong bo thirc quan va cac du true k~ can khong bi mo do di dong.
- Phim co Len tU6i benh nhan, d~u phai trai, ngay thang narn chup,

IV. CH{jP X-QUANG THl)C QUAN SAU PHAU THUAT
Ph~u thuat thirc quan thircng gap la dt bo tui thira, dt doan thirc quan d~ thay vao do
bhng mot dO~lI1ruot (trong tnrong hQP ung tlnr tlnrc quan).
Ky thuat nay thirong diroc thirc hien ngay thtr ] 5-20 sau phau thuat.

A. M~c dich
- Ki~m tra rnieng nBi thuc quan dira vao sv luu thong ella thuBc can quang
trong long thve quan.
- Ki~m tra dl1dng do thve quan sau ph~u tbu?t.
B. Chu~nb!

1. B~nh nh3n
- Thong thLfdng b~nh nhan khong

dn

phili ehu~n bi gi d~e bi~t.

- Trong tntdng hQP dn phBi hQP vdi chl)p (j tlt th~ Trendelenburg

(n~m nglra,

d~u dBc), tBt nh~t b~nh nhan nen nhin an sang.

2. Thu6c can quang
- Ki~m tra mi~ng nBi: Slr d~mg Ba-rit.

- Ki~m tra ctlfdng do th~te quan: Slr dl)ng thuBc can quang tan trong nUde.

C. Ky thu~t tien himh
- Dung cO phim 35x43 em.
- B~nh nhal1 n~m nglra, dliQe uBng Ba-rit va theo d6i tren man huynh quang.
- Ti~n hanh chl)p 2 phim th~ng va nghieng khi thuBc can luu thong trong
long thvc quan.
- UBi vdi b~nh nhan da phftu thu?t thvc qulm
Ch~lP them

a vi tr1 tam

a tlt th~ Trendelenburg. d tLt th~ n~m

ngl)m Ba-rlt to, tam vi se

rna ra,

vi, phai phBi hQP

d~Ll dBc, sau khi nuBt 1

Ba-ri( se trao nglfQc l?i giup ta danh gia

dliQe tam vi, mi~ng nBi va tinh tr?ng (rao ngliQc d? day - thvc quan.

x

,

Da day - ta tranq

II iOnnay, noi soi k~t hop voi sinh thiet co nhieu iru di~m han, nhirng chup hru thong da

dllY - ta trang v~n giG'nguyen gia tri trong eh~n doan mot s6 USnthirong benh 15' vung
nhy, No v~n r~t hiru ich d~ xac dinh vi tri ciing nhu rrurc,d9 Ian rong tai ehB cua 6 loet
hn(\e ung thir da day, (t~eh~n doan va tien hrong cac thoat vi hoanh, d~ danh gia tinh
Irung hep da day ta trang.
I. GrAr PHAu Dr~N QUANG DA DAy - TA TRANG BINH THUONG

A. fli;!i CU'011gve giai phau da day - hanh ta trang
1. D::_lday
D? day la dean phinh to nh~t ciia 6ng tieu hoa, co clurc nang chua thirc an, dai
khoang 25 em, rong khoang 12 em, day khoang 8 mm. D? day co kha nang co
gian Wong d6i nhieu, dung tich khoang 1-2 Ilt. (Hlnh 8-6).
D? day g6m co:
• Hai ph~n la phin dung va ph in ngang.
• Hai m~t: M?t tnrde va m?t sau.
• Hai 16: Tam vi C tren va man vi (1 dtrdi.
- Ph~n dllng: ehi~m 2/3 d? day, eh~eh xu6ng dUdi va ra trude, n~m dQe strdn
,
trai e9t song, gam co:
/

+ Phinh vj Idn: thLrdngeh(ra hoi.
+ Than vi: n~m gifra hai dudng qnh (re trai va dtrdng naeh trude trai.
259 .......
./
i

/ " .,


264

Ch8.

Ky thu~t chup X·quang h~ tieu

hoa

+ Khong thay mire Ba-rit ngang d diroi.
2. Hanh ta trang
V~ mat giai phliu ngiroi ta ghep hanh ta trang va cac khuc khac nhau cua ta trang
la mot b(> ph?n

t~IO

nen khung ta trang.

Khung ta trang e6 hinh chir C dai khoang 22 em (khong

kb hanh

ta trang), duoc

ehia lam 4 doan tir Dl c1~nD4.
Binh thuong hanh ta trang ngim d~y du thuoc, kich thuoc khoang 3-3,5 em, nam

ngang Ll.
Hanh ta trang e6 th~ e6 cac hinh dang sau:

+

La hinh

tam giac eo canh l6i.

+ Hinh qua le.
+ Hinh tron.
+ Hinh chuang (do tui mat de vao).
+ Hinh vet goc do g6i tren cua ta trang de vao.

II. CHi DJNH vA CHUAN BJ CH{jP
A. Chi d!nh chup
- Ung thu da day.
- Loet d~ day, h~mhta trang.
- Cae b~nh viem d~ day dp va m~n.
- Tui thua.

- Di v~t (ba thue

an).

- Thoat vj qua kbe hoanh.
- Hvp phi d~limon vi d tre em.
_ U eben ep tU ben ngoai van d~ day ho?c khung ta tr~mg.

B. Chuan b!

1. B~nhnhfm
- Tham kbam du'Qeti~n h~ll1hvan bu6i sang.
_ T6i hom tru'de b~nh nhan an nhv, sang hom sau nhjn an.
_ B~nh nhan kbong du'Qcu6ng cae ch~t can quang it nh~t 3 ngay tru'de chl,lp.
?

/

??

-iI

_ Pho bien qui trinh ehl,lp de b~nh nhan hieu va hQP tac trong qua trinh ehl;lp.
_ Thao bo cae v~t dvng can quang vung ehi~u ehl;lp thVe quan.
_ Nen thu th~p them m9t s6 thong tin v~ lam sang va c~n lam sang n~u c()


Bai 46. Da day

- ta tranq 265

nhir: phim X-quang long ngirc, k~t qua n(>isoi va sinh thi~t t6n thirong thuc
quan ...
(, Plnrong ti~n

- May X-quang co man huynh quang hoac lang sang truyen hinh.
I

- Phim cac ca.
~. Th1l6c can Quang

- Thuong dung Ba-rit dang goi hoac dang dung djch long. Li~u dung khoang
250-300 ml h6n dich Ba-rit long, h6n djch nay phai diroc khuay d~u bang
tay hoac bang may d~ Ba-rit khong b] I~ng (dung 1 goi Ba-rit 140 g pha voi
300 m1 mroc khay d~u hoac co th~ hoa vdi mroc h6 loang).
- Thu6c can quang hay su dung nhftt la dich treo Barysulfat hoac dich treo
Barysu1fat k~t hop voi khi trong tnrong hop chup thuc quan d6i quang kep.
Thu6c duoc pha VaGc6c co 6ng hut.
- Nhirng tnrong hop nghi ngo thung da day hay chup ki~m tra ngay sau m6
phai su dung thuoc can quang tan trong mroc,

III, KY THUAT CH{)P
Khi tham kham X-Quang d~ day ngudi ta thfty dU<;lcca ta trang VIday 1a hai ph~n k~
t i6r nhau cua 6ng tieu hoa.
Chl,lp X-quang ci~ day g6m hai phuong phap la chi~u va c]wp trong do chu y~u la
Ch~lP, phuong phap chi~u don thu~n hi~n nay khong ap dt;mg vi nhi~m x~ cao va
tllL(tmgbo sot t6n thuong. G6m hai thl:
A. Thi 1 (ch~p tU'the d(mg)
1. Muc dich

Co gia tri phat hi~n cac t6n thuong (5 ph§n d((ng cac bd cong nho d~ day, hang
vi, ti~n mon vj, mon vi va hanh ta trang.
2.

Ky

thu~t

- B~nh nhfll1dung th~ng, dVa lung vao h~:lllclWp·
- Ban ch1,lpdU<;lcdvng dung len.

- Ti~n h3.nh chi~u X-Quang tim ph6i d~ uarih gia dlC b~nh 19 v~ tim ph6i.
Sau do chi0u toan bQ 6 bl,lng d~ xac uinh dc(<;lch1nh d~ng d~ day, dinh vi vi
tri dn Ch~lP,xac dinh cac hlnh anh can quang b~t thudng tranh nh~m I~n
trong ch~n doan.
- Tay trai b~nh nhan c~m c6c Ba-rit d~c va ng?m mQt ng~lm to, chi dc(<;lcnu6t
khi nao ngL('jiclwp cho phep.
,.'.- ..


266 Ch8.

Ky thu~t chl;1pX-Quangh~ tieu hoa
_ Sau khi ct. chi~Uxong l60g og~c va 6 bung thi cho b~nh ohiln nu6t ngum
thuoc can quang do d~ danh gia thuc quan, Him V!, da day dtidi man tang

sang truy~n hinh. Hinh lhu6e can quang xu6ng d. day nhu hinh anh tuy~l
roi, phai soi that

ky

d~ t1111
61oet, luon [uon quan sat nnu dong da day.

_ Co th~ xoay benh nhan d nhi~u nr lh~ khac nhau, khi nghi ngo co 610et thi
ep bing qua ep. Khi thity thuoc biit d~u qua fa trang thi chup 1 phim da day
toan bQ tu th~ dl!ng b1ng phim 18x24 em.
_ Sau do dua qua ep vao ep ct~ tim 6 loet, ep nhe nhang tir tren xubng duoi til

trai sang phai, hlCop vifa phai du d~ Ba-cit tim d~u ra va niem tnae kh6ng bi
t6n thu'dng.

+ N~u nhu co 6 loet th1 ta dwp ngay hang lO~lt nh1m tr~mh thu5c qua goc
Treitz \~p vao bd cong nhi'>.

+ N~u d? day _ hanh ta trang &u khong co t6n thudng th1 ta Chl:lphang 10<;1t
d ti~n mon vi va h~mhta trang ho~c cac ph~n nghi ng0 d bd cong nho.
_ Dimg phim 24x30 cm (ha~c 30x35 cm bo~c 35x43 cm) chia 4 (2 anh co "p,
2 ~mhkhong ep).

Chu

y: TruiJc khi chuP ta phai c6 dinh man tang sang, h6 bonb nhan nin thd db

clwp·
3. Tieu chu~n phim
_ Quan sat th~y toan bQ d? day va ta trang.
_ Quan sat r6 ph~n hang vi, ti~n mon vi, mon vi va hanh ta trang.
_ Ph~n dl!ng va ph~n ngang d<;1
day chua d~y thu5c can quang.

B. Thl 2 (chl:lp tU' the nam)
Sau khi chuP cac phim il ttl lh~ dllng, dm chuP b6 sung cac phim d tli thb n~m.
1. Tuth~ ch~ch truck phai (Hlnh 8-11)
a. Ky thu~t

<

_ Bonh nhan n1m sitp, ph~n trudC pbai cua cd th~ ap len ban chuP saa ebo
thfm 1111nht<;1o
mQt g6c 40°_70°.

_ Tay ph.i xu6i thea eu lh~ va chan phai du6i thing, lay triii giip khuyu dlt'
len phia d~u va chan trfli co nhy d~ c5 dinh tl1th~.
_ Dung co phim 24x30 em, chia 4 (chuP h,mg lOat) tren vling hang_vi va Iii
trang.

_ Tia !rung wm thing goc vdi trung tiim phim d h,mb ta tr,mg ngang mue
Ll.
J

cr-


Bai 46. D~ day - ta tranq 267

Hlnh 8-11.

TLfthe (A, th~ng), (8) va hlnh chup da day - ta trang nam chech trLfoc phai 40°-70°,
- Thong

sa chup:

thong thirong 125 kV, 5 mAs, 100 em.

- Chup luc bcnh nhan nin the e thi thtl ra.
h. Ticu chu5n phim
- Th~y toan h9 da day va khung hanh til trang.
- Hanh til trang

e vi tri nghieng.

268 Ch8. Ky thuat chup X-quang h~ tieu hoa

_ Tia trung tam (j mire Ll voi than vi va khung ta trang (j giira phim.
- Duong bo da day - ta trang kh6ng bi mo do eli dong.
_ Phim co len tuoi benh nhan, d~u phai trai, ngay thang narn chup.
2. Tli th~ s~p sau truce (Hlnh 8-12)
a. Ky thuat
_ Benh nhan nam sap, v(ji tay dira nen dftu va duoc da nho g6i dem.
_ Chinh dirong giira than minh vao duong giUa phim. Dam bao than minh
khong b] xoay.

Hlnh 8-12.
/
rrr=:
.J

Tuthe va hlnh eh~p da day - ta trang n~m sap sau truoe.


Bili 46.

- ta tranq 269

- Tia trung Him thang goc voi trung tam phim 0 men vi va hanh ta trang
ngang mire Ll.
- Thong sa chup: thong tlnrong 125 kV, 5, mAs, 100 em.
- Chup luc benh nhan nin th0 0 thi th0 ra.
h. Tieu chu5n phim
- Th~y roan bo da day va khung hanh Ui trang.

- Than vi va mon vi l~y d~y can quang.
- Tia trung tam 0 mire L1 voi than - mon vi va khung ta trang 0 gifra phim.
- Duong bd da day - ta trang khong hi mo do di dong.
- Phim co ten tu6i benh nhan, d~u phai trai, ngay thang nam chup.
3. Til th~ nghieng phai (H1nh 8-13)

a. Ky thuat
- Benh nhan n~m nghieng phai, d~ll g6i dem, hai tay gap g6c ngang mat, hai
chan g~p nhe.
- Chinh hai vai va khop hang sao cho than minh that nghieng.
- Tia trung tam vuong goc voi phim va vao trung tam phim 0 hanh ta trang
ngang nurc L1 (bo duoi phim ngang mt1c v6i m~lOch~u).
- Thong sa ch~p: thong thl1dng 125 kY, 7 mAs, 100 cm.
- Ch\IP luc b~nh nhan nin th0 0 th1 th0 ra.
b. Tieu chu5n phim
- Th~y toan b9 d~,day va khung h3nh tii. trang.
- Th~y (h(Qckhoang sau d~ day.
- Phim nghicng hoan loan v6i than d6t nghieng va cac 16 ti~p hQP m0.
- Tia tnmg tam 0 m{tc L1 v6i hanh t[\ trartg 0 giiJa phim.
- Dlldng bd d~ day - ta trang khong bi

rna do di d9ng.

- Phim co ten tu6i b~nh nhan, d~u phai tdii, ngay thang nam ch1,lp.
4. Til th~ ch~ch sau trai (H1nh 8-14)
a.

Ky thu~t
- B~nh nhan n~m nglra, ch~ch sau trai v(ji than minh t~o v6i m~t ban khoang
30° _60°, d§.llquay v~ ben trai, hai tay g~p nh~ ngang m~t.

- Chan lrfli du6i th~ng, chan pbai co len gac'len chan trai.