Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nhựa việt nam tại thành phố hồ chí minh

.

BO GIAO DUC VA DAO TAO

.

TRUONG DAI HOC KINH

TE THANH PHO HO CHi MINH

TRAN THANH VU
I

MOT SO GIAI PHAP
NANG CAO .NANG LUC CANH TRANH
CUA DOANH NGHlEP
NHlf
•
• A VIETNAM
•
TAl
THANH PHO HO CHI MINH
•
'

Chuyen nganh
Ma s6

.c.

::l.

,

QUAN TRl KINH DOANH
60.34.05

:

·

LUAN
VAN THAC
SY KINH TE
•
•

NGUin: HUONG DAN KHOA HOC:
PGS.TS. DONG THJ THANH PHUONG

______
•

('

'

.c.

I or,..,,,...,
GQ GIAO DUC VA oAoT~V' . .__

• ·"'~r"'

--

.....

~

,

...,

THANH PRO HO CHI MINH- NAM 2005

-

•

:

p


.

MUCLUC
.
DANH MVC cAc BANG
DANH MVC cAc DO THJ
TEN VIET TAT MQT SOLO~ NGUYEN LI:tU NHVA

LOINOIDAU
Chutfng 1: C~ SO LY LU~
C~H

VE C~H TRANH VA CHIEN LUQC
TRANH ................................................................................................. 1

1.1. KHAINit;MvEC~TRANII .. ~ .......................................................... 1
1.2. cAc YEU TO ANH HVONG HEN KHA NANG c~ TRANH CUA
DOANH NGHlJ;P .............................................................................................. 2
1. 2.1. Cac yiu t6 gop phdn tq,o nen l(li thi cq,nh tranh .................................... 2

1.2.1.1. Y~u t6 v€ bii san, tai nang cua doanh nghi~p .............................. 2
1.2.1.2. Y~u t6 v€ nang l\fcquan ly cua doanh nghi~p .............................. 2
1.2.2. Sue cq,nh tranh t&ng thi ......................................................................... 3

1.2.2.1. Cac y~u t6 cua ban than doanh nghi~p ........................................ 3
1.2.2.2. Nhu cAu cua khach hang .............................................................. 3
1.2.2.3. Cac linh V\fC c6 lien quan va ph\1 trQ' ........................................... 3
1.2.2.4. Chi~n luqc c~nh tranh cua doanh nghi~p, cdu true va d6i thu
c~nh tranh ............................................................................................................. 4
1.3. cAc CHIEN LlJQC C~ TRANH ......................................................... 4
1. 3.1. Chiin lu(lc nhdn mq,nh chi phi.. .............................................................. 5
1.3.2. Chiin lu(lc khac bi~t hoa ........................................................................ 5
1.3.3. Chiin lu(lc tn,mg tam hoa ....................................................................... 6

1.3. VAI TRO CUA NGANH NmjA DOl VOl NEN KINH TE QUOC DAN
6
Chutfng 2: PHAN TiCH VA DANH GIA THVC T~G CUA DOANH
NGHI:tP NHVA VI:tT NAM T~I THANH PHO HO CHi MINH ••.••...... 10

2.1. Till TRlJONGNGANHNIDjA TN THANHPHOHO CHIMINH ..... 10
2.1.1. Th1!C trq,ng vJ kha nang cung cdp cua cac doanh nghi~p ................... 10


2.1.1.1. Ngu6n nguyen v~t li~u cho cac doanh nghi~p nh\fa .................. 10
2.1.1.2 Tinh hinh cung c~p cua cac doanh nghi~p .................................. 13
2.1.2. Thlfc tre:mg vJ nhu cdu cua tht truirng ................................................. 15
2.1.2.1 Thi truang n()i dja ....................................................................... 16
2.1.2.2. Thi truang xu~t khAu ................................................................. 17
2.2. TIDfC T~G vE CO cAu sAN PRAM .............................................. 18

2.2.1. Ca cdu san phdm cila 4 nh6m chit yiu ................................................ 18
2.2.2. ThlfC tre:mg CO' cdu scm phdm trong timg nh6m ···································· 20
2.3. TIDfC T~G vE CONG NGI$ sAN XUAT ..................................... 22
2.4. TIDfC T~G VE TAl CHiNH .............................................................. 26
2.5. TIDfC T~G vE NGUON NHAN LlfC VA HO~T DQNG NGHIEN
CUD KHOA HOC ............................................................................................ 28
2.6. so sANH sAN PRAM VA PHUONG THUC CANH TRANH CUA
cAc DOANH NGHIBP VIET NAM VOl HANG
NGOAI VA sAN
PRAM DO I>AU TV NVdc NGOAI ............................................................. 29

NH!P

2.6.1. So sanh san phdm .................................................................................. 29
2.6.1.1. Ch~t luQ11g ................................................................................ 29
2.6.1.2. Chung lo~i san phAm ................................................................. 32
2.6.1.3. So sanh gia ca ........................................................................... 32

2.6.2. So sanh phuang thuc ct;mh tranh .......................................................... 33
2. 6. 3. Nguyen nhiin cua tinh hinh .................................................................. 33
2.6.3.1. Nguyen nhan tn.rc ti€p ............................................................... 34
2.6.3.2. Nguyen nhan gian ti€p ............................................................... 34
2.7. NHD'NG NHAN TO KRACH QUAN vE CO CHE, cHiNH sACH TAC
DQNG DEN CO CAU, HOAT DQNG KINH DOANH CUA NGANH
NHlfA ............................................................................................................... 35

2.7.1. Cac van banphap lu(it ......................................................................... 35
2. 7.2. Chfnh sach khuyin khfch xudt nMp khdu ............................................. 35
2. 7.3. Cac chinh sach vJ thui, tai chinh, hai quan ......................................... 36
Chudllg 3: MQT SO GIAI PIIAP NHAM NANG CAO NANG L\fC
C~ TRANH CUA DOANH NGHI¥P NIWA VI¥T NAM T~I
'

A

,.

,

THANH PHu HO CHI MINH ...............•..•.•...•........•........•.•......................... 39


3.1. MlJC TIEU VA PHUONG HUONG PHAT TRIEN NGANHNHlfA T.M
THANH PHO HO CHi MINH ......................................................................... 39
3.1.1. Dtt bao vJ finh hinh ngimh nhl!a trong nhimg nam tai ....................... 39
3 .1.1.1. Dg bao v~ phat tri~n kinh t~ Vi~t Nam trong nhitng nam t&i .... 39
3 .1.1.2. Dg bao v~ tinh hinh nganh nhga trong nu&c ............................. 40
3 .1.1.3. Dg bao v~ tinh hinh nganh nhga trong nu&c ............................. 45

3.1.1.4. Dg bao ngul>n nguyen v~t li~u cho cac doanh nghi~p nhga ...... 46

3.1.2. My_c tieu va phuong huang phat triJn nganh nhlfa Thanh ph6 HJ Chi
Minh ................................................................................................................... 46
3 .1.2.1. Quan di~m phat tri~n nganh cong nghi~p nhga TP Hi> Chi Minh46
3.1.2.2. M\lc tieu phat tri~n nganh cong nghi~p nhga Thanh ph6 Hi> Chi
Minh ................................................................................................................... 47
3.2. NHOM GIAI PHAP CHO cAc DOANH NGHlSP NHlfA TP HO CHi
MINH NHAM NANG CAO NANG LlfC CANH TRANH ........................... 48

3.2.1. Mil r9ng tht truang tieu th7~- .................................................................. 48
3 .2.1.1. D6i v&i thi tru3 .2.1.2. D6i v&i thi tru
,{ mau
~
" cao chat
,{ lu(Yng san p ham
;( .......................... .. 50
3. 2.2. Caz t.zen
ma~ va' nang
". mm
, . cong
" ngh"?, may
, moe
, th."
3. 2 . 3. D 01
zet b.1 san xuat ................................... . 51
3.2.4. Tang cuang tldu tu va v6n kinh doanh ................................................ 53
3.2.5. M6t s6 giili phap phat triJn nguJn nguyen li~u .................................... 56

3.2.6. Phat huy kha nang quan lyva ngu6n nhiin ll!c .................................... 58
? •
?

?

,

,

9

"

3.3. MQT SO KIEN NGlij vE CHiNH SACH NHA NVdc NHAM NANG
CAO NANG LlfC CANH TRANH CUA DOANH NGHIJ;P NHlfA VIJ;T
NAM ................................................................................................................. 61

3. 3.1.
3.3.2.
3.3.3.
3.3.4.
3.3.5.

Hoan thi~n m9t s6 chinh sach phat triJn kinh ti .................................. 61
Chinh sach hJ tr(J v6n nhlim t/Ji mai thiit bt cong ngh~ ..................... 61
Chinh sach hJ tr(J m9t s6 mijt hang san xudt trong nuac .................... 63
Hoan thi~n chinh sach quan ly nha nuac vJ chdt lu(Yng san phdm ..... 63
Chinh sach khuyin khich cite doanh nghi~p tldu tu nhimg nganh hang mai

KETLU~

TAl LI~U THAM KHAo


DANH MUC
. CAC BANG
Bang 1: T6c d(> tang tru6ng cua nganh nhga Vi~t Nam .................................... 8
Bang 2: Gia trj nh~p kh!u nguyen li~u nhga 1993-2004 .................................. 11
Bang 3: San 1uQ'tlg nguyen li~u nhga san xufit trong nu&c nam 2000-2004 ... 12
Bang 4: Tinh hinh tang tru6ng cua nganh nhga tir nam 2000-2004 ................ 14
Bang 5: sf> doanh nghi~p va nang 1gc san xufit theo thanh phdn kinh t~ cua nh6m
bao bi nhga nam 2004 ......................................... ··············································· 15
Bang 6: San luQ'tlg nhga theo tirng nh6m san ph!m qua cac nam 199 -2004 ... 19
Bang 7: Co cfiu san ph!m v~t li~u xay d\fllg b~ng nhga nam 2004 ................. 20
Bang 8: Co cfiu san ph!m nhga gia dvng qua cac nam 1990 - 2004 ............... 21
Bang 9: Gia trj may moe thi~t bi nh~p kh!u thm kY 1995-2004 ................... 23
Bang 10: s6 luQ'tlg cac doanh nghi~p co khi khuon mdu phan theo hinh thuc s&
hftu (nam 2004) ................................................................................................. 24
Bang 11: TAng v6n dfru tu cua nganh bao bi nhga theo cac nh6m san ph!m giai
do~ 2000 - 2004 .............................................................................................. 27
Bang 12: Dg ki~n san luQ'tlg tang tru6ng m(>t s6 nganh cong nghi~p d~n 2015 40
Bang 13: Co cfiu san ph!m nhga Vi~t Nam giai do~ 2005-2015 ................ 40
Bang 14: Dg bao nhu cAu bao bi nhga giai do~n t&i nam 2005 - 2015 ........... 43
Bang 15: Dg doan kim ng~ch xufit khdu nhga gia dvng d~n nam 2010 - 2015 45
Bang 16: Dg bao nhu cfru sir dvng ngulln nguyen li~u cho nganh nhl,la Vi~t Nam
............................................................................................. 46
Bang 17: Mvc tieu tang tru6ng san luQ'tlg cua nganh nhga Vi~t Nam 2000-2015
............................................................................................. 47
Bang 18: Dg ki~n tAng v6n dfru tu cho tirng giai do~n .................................... 54

Bang 19: Dg ki~n ty trQng va gia trj cac ngulln v6n d~n 2015 ........................ 56


.

DANH MUC CAC DO THI.
JJD thi 1: Bi~u di~n t6c d() tang tru6ng cua nganh nhga Vi~t Nam .................... 8
JJD thi 2: Chi tieu tieu thu chftt deo tinh tren d!u ngum gitl'a cac nu&c .............. 9
JJD thi 3: Gia tri nh~p khAu nguyen li~u nhl)'a 1993-2004 ................................. 11
JJD thi 4: San luQTig nguyen li~u nhl)'a san xuftt trong nu&c nam 2004
JJD thi 5: Chi s6 chftt deo /d!u nguai tir nam 2000-2004
~

............ 13

.............................. 14

.

,

lJo thi 6: Ca cau cua san pham nam 2004 ........................................................ 19

JJD thi 7: B6 thi ca cftu san ph~m VLXD
~

,

......................................................... 21

.

lJo thi 8: Ca cau san pham nhl)'a gia d1,mg nam 2004 ...................................... 22

JJD thi 9: Ca cftu san phAm nhl)'a Vi~t Nam giai do~n 2005-2015

................. 41

lJD thi 10: Dl)' bao nhu c!u bao bi nhl)'a giai do~n t&i nam 2005 va 2015 ........ 43

JJD thi 11:

Dl)' bao doanh thu nganh nhl)'a tir nam 2005-2015 ......................... 48


.

.

TEN VIET TAT MOT
. SO LOAI
. NGUYEN LIEU NHUA

-·..

-

·=-

r·~~-,~.

.--~~~~-~--~~~-~-

r

1

1

Ten viet tat
pp

I

Ten goc

Polyp;~py~~~---~-~·-~~-~-

~I Lo~-densitY.polrethyien___
_

~ f Linear low density polyethylen
-MDPE
rMedium density poly~~

I
r

1

I High
. density polyethylen
~-

HDPE

~·-~~~·----·--~=

~--~----,

Polyethylen terephthalat~---~·-~~~~--- Oriented polypropyk~n
. ----~
~-~~~~oriented polypropylen

PS
r----·
EPS

~r

r---~-···

-··Polystyren

-~-

----~~-·-----~-~~

~IExpanded polystyren

----~~~

~-·OPS --~ Orient~d polystyr~------~­
~-r-Polyamid

r--~--1

~~

EVA

-

·--·-·-~--~·--

Polyvinylcloride ~,·-~-~-------·

fEiliylenvinylacetat~~---------­

l.~S-~~~ r A~rylo~itril butadien copolymer

-----


Lili noi d/;u

LOINOIDAU
Cu()c each m~g khoa hQc ky thu~t trong th~ kY XX da t~o bu6c nhay vQt
trong vi~c cung cfip cac ti~n nghi cho dai s6ng con nguai. M()t trong nhfmg thanh
do Ia vi~c phat ki~n ra cac lo~i chfit deo (hay con gQi Ia nhga). No da nhanh

chong duqc dua vao ting dvng nh~m thay th~ dAn cac v~t li~u truyen th6ng nhu
kim lo~i, thuy tinh, g6, gifry, vai, da ... Nha co cac d~c tinh uu vi~t ve d() ben, nh~\
cac san phfrm nhga da tirng bu6c xam nh~p vao tfit Ca cac linh V\fC CUQC sf>ng.
Ngay nay, th~t kho co th~ hinh dung sg thi~u vi\ng cua cac v~t d1,1ng b~ng nhga
trong ti~n nghi dai s6ng con nguai. M()t nghien cll'u da duqc ti~n hanh cho thfiy
70% v~t dvng con nguai sir dvng deu co xufit xu tir nhga.

wu

d nu6c ta, nganh cong nghi~p nhga Ia nganh cong nghi~p non tre, m6i thgc
sg phat tri~n tir khi nu6c ta chuy~n dbi tir nen kinh t~ k~ ho~ch t~p trung, bao cfip
sang nen kinh t~ thi truang theo dinh huang xa h()i chu nghia co sg quan ly cua
Nha nu6c. Trong su6t 10 nam sau ngay dfit nu6c hoan toan th6ng nhfit (1975)
nganh nhga Vi~t Nam khong phat tri~n. N~u nam 1975 Ia nam dAu tien sau khi
th6ng nhfit san luqng cua nganh nhga d~t 50 ngan tfinlnam thi 14 nam sau do
(1989) san luqng cua nganh ciing chi d~t 50 ngan cin. Nganh cong nghi~p nhga
thga sg kh&i s~c va co t6c d() tang tru&ng cao trong 10 nam cu6i cimg cua th~ Icy
XX va nhfmg nam d!u th~ kY XXI. T6c d() tang tru&ng luon d~t 25 d~n 30%/nam.
M~t khac, Vi~t Nam da gia nh~p AFTA, d~ co th~ c~nh tranh nbi v6i cac
nu6c trong khu vgc va th~ gi6i, doi hoi nganh nhga Vi~t Nam phai co nhfmg bu6c
ti~n m6i ca ve san phfrm, cong ngh~, trinh d() can b() cong nhan vien cua nganh, v~

gia ca san phfrm, hinh thuc tieu thl,l, ...

so

Vi ly do tren rna chung toi da chQn de tai "MQT
GIAI PHAP NANG
CAO NANG LUC CANH TRANH CUA DOANH NGHIEP NHUA VIET
NAM T~I THANH PHO HO CHi MINH" lam de tai nghien CUu ~ua mi.ili.

Mvc dich chinh cua lu~ van Ia phiin tich, ilanh gia thtrc trqng cua cac doanh
nghi~p nhtra Vi~t Nam va kiin nghf m(jt s6 giid phap nh&m niing cao nang ltrc
cqnh tranh cua cac doanh nghi~p nhtra Vi~t Nam tren ilia ban Thanh ph6 HJ Chi
Minh, lam ca s& cho cac doanh nghi~p va Nha nu6c dinh huang chi~n luqc phat
tri~n cho cac doanh nghi~p nhga ~i Thanh phi> Hb Chi Minh noi rieng va cho ca
nganh nhga Vi~t Nam noi chung.
Sg phan b6 san xufit cua nganh nhga t~i Vi~t Nam bao gbm khoang 75%
t~p trung t~i Thanh phi> Hb Chi Minh do do de tai nay chi xin de c~p d~n ho~t

d()ng c~nh tranh cua cac doanh
phi> Hb Chi Minh.

nghi~p

nhga

Vi~t

Nam dong tren dia ban Thanh


LUi noi illiu

Phu<.mg phap nghien ctru chu y~u dga tren cac ki~n thuc cua cac mon hQc
kinh t~ d~c bi~t la chuyen nganh Quan Tti Kinh Doanh, dga tren s6 li~u th6ng ke,
bao cao cua Hi~p h()i nhga 6 Thanh phi> Hb Chi Minh va nhfrng dg bao tinh hinh
nhu cdu v~ san phfrm nhga trong nhfrng nam t&i.
N()i dung chinh cua lu~n van se bao gbm ba chu<.mg nhu sau:
-

Chu
-

ChuNam ~i Thanh ph6 Hb Chi Minh

-

Chudoanh nghi~p nhga Vi~t Nam ~i Thanh phi> Hb Chi Minh


Chuung 1: CO'

sa It loan v@ canh tranh va chi~n ltrQ'C canh tranh

Chuungl:

CO SOLYLUAN
vE CANH
TRANH VA CHIEN LirOc
CANH
TRANH
•
•
•
1.1.

KIIAI NI:E:M vE C~H TRANH

C~nh tranh cua m()t doanh nghi~p, m()t nganh, m()t qu6c gia la kha nang san
xuAt cac hang h6a va djch V\1 dap frng duqc doi hoi cua thi truvi~C lam va nang cao dUQ'C thu nh~p th\IC t~ trong di~U ki~n thj tru(mg !\f do Va
cong bfutg.

N6i each khac, c~nh tranh kinh t~ la qua trinh dAu tranh giua cac doanh
nghi~p khac nhau tren m()t thi truva tang lqi nhu~n, tren ca sa d6 t~o ra va sir dvng uu th~ v~ gia tri sir dl)llg, gia ban
va t6 chtrc tieu thv san phAm cua hQ.
Nang l\fC c~nh tranh cua doanh nghi~p dUQ'C do bAng kha nang duy tri va
ma r()ng thi phAn, thu IQ'i nhu~n cua doanh nghi~p trong moi trutrong nu&c va nu&c ngoai.
M()t doanh nghi~p duqc xem la c6 sire c~nh tranh khi n6 c6 th~ dua ra cac
san phAm thay th~, ho~c cac san phAm tuang 1\l v&i mtrc gia thAp han cho san
phAm cung Io~i, ho~c b~ng each cung cAp cac san phAm tuang w v&i cac d~c di~m
v~ chAt luQ'llg hay dich V\1 ngang b~ng hay cao han. Nhin chung, khi xet d~n tinh
c~ tranh cua m()t doanh nghi~p ta cAn phai xem xet d~n ti~m nang san xuAt m()t
hang h6a hay djch V\1 a muc gia ngang b~ng hay thAp han muc gia phl> bi~n rna
khong c6 trQ' cAp.
Ngay nay n~n kinh t~ cua cac nu&c du xu huang phat tri~n du&i bAt Icy hinh
thuc nao, d~u v~ hanh theo ca ch~ thi trucho gia ca thay dl>i cho d~n khi thi trucAu hang h6a. Do d6 cac quy~t dinh cua mQi t6 chtrc kinh t~ v~ vi~c phan ph6i cac
nguAn l\fC va san xuAt nhu th~ nao d~u tren CO' sa gia ca thi truMoi trudoan tru&c cac van d~ nhu bi~n d()ng cua thi truvong doi san phAm, t6c d() thay dl>i cua kY thu~t, .. thi c~ tranh cang di€n ra
quy~t li~t. D~t bi~t khi hang rao thuang m~i giita cac qu6c gia duqc thao b&t thi
khong m()t thi tru

ben ngoai. Ngay nay c~nh tranh la m()t vAn d~ m()t mAt m()t con: doanh nghi~p
ho~t d()ng t6t se lo~i trir doanh nghi~p ho~t d()ng tAi, va cac tieu chuAn nhu gia ca
thAp nhAt, chAt luQ'llg cao nhdt va djch V\1 t6t nhAt se nhanh chong Ia nhitng chuAn

1


Chut111g 1: Ca sO' ly luan v~ canh tranh va chiin brae canh tranh
m~rc so sanh d6i v6i tdt ca cac d6i thu c~nh tranh. N€u m()t doanh nghi~p mlo d6
khong the sanh vai v6'i c~ng 1¥ dang ho~t d()ng t6t nhdt thi s6'm hay mu()n cilng se
bi pha san. D6 Ia quan diem ve c~ tranh trong kinh doanh hi~n d~i.

1.2. cAc

YEU TO ANH HUONG BEN KHA NANG C~NH TRANH CUA

DOANH NGHI~P

1.2.1. Cdc viu tfi gop phfln tao nen lui thi canh tranh
1.2.1.1. Yiu tfi v2 tai siin, tai nang cua doanh nghifp
Y€u t6 tai san cua doanh nghi~p bao gbm cac lo~i tai san vo hinh va hiiu
hinh rna nha quan trj c6 the sir d\mg duqc, nhftng lo~i tai san nay duqc the hi~n
tren ban t6ng k€t titi san cua doanh nghi~p. Cac l<;>ai tai san hiiu hinh bao gbm may
m6c thi€t hi, v6n, nha xu&ng, v~t tu, ... ; tai san vo hinh bao gbm nhan hi~u, sg d()c
quy~n v~ phat minh, ten tu6i cua doanh nghi~p ... Nhftng lo~i tai san nay c6 the
xac dinh gia tri thi tru01lg cua n6 va c6 the ban cho nhftng doanh nghi~p khac.
Y€u t6 tai nang cua doanh nghi~p bao gbm nhftng tai san vo hinh rna vi~c
chuyen giao chung cho m()t doanh nghi~p khac rdt kh6 khan. Y€u t6 tai nang &day
bao gbm tdt ca nhftng hi quy€t v~ kY thu~t, cong ngh~ va kY nang rna doanh
nghi~p dang s& hiiu. Nhftng y€u t6 thu()c v~ titi nang cua m()t doanh nghi~p khong

the nao trao d6i hay mua ban b&i vi chi c6 m()t s6 it tai nang nay thu()c v~ m()t viti
con nguai nao d6 trong doanh nghi~p, trong khi d6 phfut l6'n tai nang nay duqc
gdn li~n v6i m()t ~P the lao d()ng, v6'i cdu true va quy trinh cua h~ th6ng v~n hanh
san xudt ho~c dich V\1. M~t khac, nhftng y€u t6 tai nang thong thu01lg dga tren
m()t kh6i luqng ki€n thuc ngdm duqc tich lfiy lau diti, chung khong the rna h6a hay
phan lo~i duqc, va cfing khong the nao di~n ta bang van ban.

1.2.1.2. Yiu tfi v2 nang lvcquiin lj cua doanh nghifp
Cfing tuong tg nhu y€u t6 v~ tai nang, y€u t6 v~ nang lgc quan ly cfing Ia
m()t y€u t6 khong the mua ban duqc. N€u nhu y€u t6 tai nang the hi~n nhftng kY
nang v~ phuong di~n kY thu~t, thi y€u t6 nang lgc quan ly the hi~n nhftng kY nang
v~ phuong di~n quan trj. Y€u t6 mly the hi~n kha nang quan tri qua trinh kinh
doanh cua doanh nghi~p . Nhftng y€u t6 thu()c v~ nang lgc quan ly th~m chi con
kh6 chuyen d6i, mua ban hon ca y€u t6 tai nang b&i vi chung duqc hinh thanh gdn
li~n v6i phong each, van h6a cua doanh nghi~p. Do d6, vi~c b~t chu6c m()t h~
th6ng m6i va thanh cong cua m()t doanh nghi~p khac se doi hoi doanh nghi~p dang
xem xet phai thay d6i each ti€p c~n trong vdn d~ kinh doanh va day Ia m()t qua
trinh vo cung kh6 khan.
De c6 the sir d1.mg cac ngubn lgc ben trong nhAm phat huy lqi th€ c~nh
tranh cua minh, doanh nghi~p khong nhftng cAn phai c6 gdng phat trien hay s& hiiu
2


ChtrO'nf{ 1: CO'

sa ly luan v~ canh tranh va chi~n hrvc canh tranh

cho dugc nhilng nang lgc quan ly d~c thu rieng bi~t tit d6 m6'i c6 th~ 4to lgi th~
tren CO' sa phi tbn thAp ho~c S\f khac bi~t v€ san phdm rna con phai khong ngirng
nang cao nang lgc hQC t~p Va cai ti~n.

1.2.2. Sue canh tranh tdng thi

E>bi vai cac doanh nghi~p, vi~c rna r()ng cac ho~t d()ng san xuAt kinh doanh
cdn phai dga tren nhilng danh gia chinh xac v€ sue c~nh tranh cua minh tru6'c khi
ti~n ra thj truemg. Thong qua cac ti~p c~n cua mo hinh sue c~nh tranh cua cac
doanh nghi~p nhu yeu cftu a tren. Mo hinh sue c~nh tranh tbng th~ dugc Michael
Porter xay d\l'flg dga tren vi~c xem xet sue c~nh tranh Ia tbng hoa cua 4 y~u tb sau:
1.2.2.1. Cacyiu tfi cua ban thiin doanh nghiip

Cac y~u tb nay bao g6m cac y~u tb v€ con nguai nhu chAt lugng, Icy nang,
chi phi; y~u tb v~t chAt; cac y~u tb v€ trinh d() nhu khoa hQc Icy thu~t, kinh nghi~m
thi truemg, cac y~u tb v€ vbn. Cac y~u tb nay c6 th~ chia thanh hai lo~i la y~u tb ca
ban nhu moi truemg tg nhien, dja ly' lao d()ng khong c6 Icy nang va cac y~u tb
nang cao nhu thong tin, lao d()ng c6 trinh d() cao ... Trong hai y~u tb tren thi y~u tb
thu hai c6 y nghia quy~t djnh t6'i kha nang c~nh tranh cua doanh nghi~p, chtmg
quy~t djnh nhiing lgi th~ c~nh tranh a muc d() cao va nhfrng cong ngh~ c6 tinh d()c
quy€n. Trong dai h~ thi day la nhilng y~u tb c6 tinh quy~t djnh, chung phai dugc
dftu tu phat tri~n m()t each lau dai.
1.2.2.2. Nhu cau cua khach hang

Day Ia y~u tb c6 tac d()ng rAt 16'n t6'i sg phat tri~n cua doanh nghi~p, n6
quy~t djnh S\f sbng con cua doanh nghi~p. Thong qua nhu cftu cua khach hang rna
doanh nghi~p c6 th~ t~n dvng dugc lgi th~ theo quy mo, cai thi~n cac ho~t d()ng
kinh doanh va djch V\1 cua minh.
Nhu cftu cua khach hang con c6 th~ ggi rna ra cho doanh nghi~p d~ phat
tri~n cac lo~i hinh san phdm va djch V\1 cua m6'i. Cac lo~i hinh nay c6 th~ dugc
phat tri~n r()ng rai ra thi truemg ben ngoai va khi d6 doanh nghi~p la nguai c6 lQ'i
th~ c~nh tranh tru6'c tien.
1.2.2.3. Cdc linh

V(l'C

co lien quan va ph(l tr{f

Sg phat tri~n cua doanh nghi~p khong th~ tach rai S\f phat tri~n cac linh V\fC
c6 lien quan va phl,l trg nhu thj truemg nguyen li~u dftu vao, thj truemg may m6c
thi~t bj, sg phat tri~n cua cong ngh~ thong tin, tin hQc. Bbi v6'i cac doanh nghi~p,
y~u tb thong tin Ia y~u tb c6 quy~t dinh sbng con, cilng v6'i sg phat tri~n cua cong
ngh~ da ngay cang rut ngin dugc khoang each v€ khong gian va thai gian.
3


Chuung 1: CO' sO' It luan v~ canh tranh va chi~n hrvc canh tranh

1.2.2.4. Chi2n ilf{IC Cf!nh tranh cua doanh nghi?p, cau true
Cf!nh tranh

va ilfii thu

day, d~ c~p t&i each thuc rna doanh nghi~p duQ'c hinh thanh, t6 chuc,
quan ly cfing nhu muc d() c~nh tranh trong nu&c. sv phat tri~n cac ho~t d()ng
doanh nghi~p se thanh cong n~u c6 duQ'c quan ly va t6 chuc trong m()t moi truphil hQ'P va kich thich duQ'c cac lQ'i th~ c~nh tranh ctia n6. Sl! c~nh tranh gifi'a cac
doanh nghi~p se la y~u t6 thuc dAy SlJ cai ti~n va thay d6i nhAm h~ chi phi, nang
cao chAt luQ'llg dich V\1·

d

Trong 4 y~u t6 tren, y~u t6 1 va 4 duQ'c coi la nhfi'ng y~u t6 n()i ~i ctia
doanh nghi~p; y~u t6 2 va 3 la nhfi'ng y~u t6 c6 tinh chAt tac d()ng va thuc dAy SlJ

phat tri~n ctia chung. Ngoai ra, con c6 hai y~u t6 cdn tinh d~n la nhfi'ng ca h()i nhu
nhfi'ng phat minh sang ch~, khting hoang (vi dv khting hoang ddu mo) va vai tro
ctia Chinh phti. Vai tro ctia Chinh phti c6 tac d()ng tuang d6i 16'n t&i kha nang c~nh
tranh ctia doanh nghi~p nhu chi tieu ctia Nha nu6'c, thai d() ctia Nha nu6'c d6i v6'i
c~ tranh, chinh sach thu~, chinh sach phat tri~n vilng ctia Nha nu&c, chinh sach
v~ cong ngh~, dao t~o, trQ' cAp, tinh hinh bao cAp ctia Nha nu6'c.

1.3. cAc CHIEN LUQC C~H TRANH
Theo Giao Su Michael Porter ctia B~i HQc Harvard, chi~n luQ'c c~ tranh
la slJ k~t hQ'P ctia cac k~t qua cu6i cung (mvc dich) rna doanh nghi~p dang tim
ki~m va cac chinh sach nho d6 doanh nghi~p c6 g~ng d~t t&i mvc tieu tren. Trong
d6, m6i quan h~ gifi'a mvc tieu va chinh sach trong chi~n luQ'c c~nh tranh ctia m()t
cong ty duQ'c mo ta nhu m()t banh xe rna tfl)c trung tam ctia banh xe la ml)c dich
ctia doanh nghi~p. Xoay quanh tfl)c trung tam, huang v~ mvc tieu ctia doanh
nghi~p la cac chinh sach d~ d~t dUQ'C ffil)C tieu, cac chfnh sach nay bao gf>m cac
nc)i dung nhu: nghien Clru va phat tri~n san phAm, san xuAt, phan ph6i, tieu thl),
marketing, tai chinh va ki~m soat ... Mvc tieu ctia doanh nghi~p cfing chinh la lvc
n6i k~t, g~n b6 cac chinh sach v6'i nhau, khong th~ tach roi.
Vi~c ho~ch dinh chi~n luQ'c c~nh tranh hfi'u hi~u phv thu()c vao nhi~u y~u t6
nhu: CaC ffil)C tieu chi~n lUQ'C, nguf>n llJC CUa cong ty, CaC ap llJC C~nh tranh hi~n t~i
d6i v&i cong ty, san phAm dang a giai do~n nao cua chu kY s6ng, vi tri cua cong ty
dang & dau trong vi th~ c~nh tranh, d~c di~m chung ctia n~n kinh t~, chinh sach
hi~n t~i va tuang lai ctia Nha nu6'c d6i v6'i n~n kinh t~ ...

Cfing theo Giao Su Michael Porter c6 ba each ti~p c~ chi~n luQ'c c~
tranh chung: chi~n luQ'c nhAn m~nh chi phi, chi~n luQ'c khac bi~t h6a va chi~n luQ'c
trQng tam h6a.

4

Chuting 1: CO' sO' It luan vi canh tranh va chi~n hrgc canh tranh

1.3.1. Chi2n /u(!c nhfin manh chi phi
Chi~n lUQ'C nay nh~m giup cong ty c6 lQ'i th~ ve chi phi so v6'i d6i thu c~nh

tranh trong nganh. Trong c~nh tranh, xu hu6'ng chung cua cac cong ty la tim each
giam gia ban trong khi vful dam bao phai gifr nguyen chAt luqng va djch V\1. Chi~n
luqc nhAn m~nh chi phi cua cong ty thuang yeu cAu phai c6 cac dieu ki~n chu y~u
nhu sau:
San xuAt hang lo~t v6'i s6 luqng 16'n.
-

Thj phAn 16'n.

-

NguAn cung cAp dAu vao bn djnh, thuang xuyen vm s6 luqng cung trng 16'n.

-

Giam thi~u cac chi phi An trong qua trinh san xuAt kinh doanh.

-

C6 khach hang tieu th1,1 s6 luqng 16'n va bn djnh.

Do d6 lo~i chi~n luqc nay ap dl,lllg d~ dang han v6'i cac cong ty 16'n, dful
dAu thi truang. Cac cong ty m6'i vao CUQC hay cac san phdm thay th~ kh6 khan han
khi ap dl,lllg chi~n lUQ'C nay.

Chi~n luqc c~nh tranh b~g each nhAn m~nh chi phi ngay nay da tra thanh
m<)t b<) ph~n chu y~u cua ngh~ thu~t qulin ly, kha nang tang gia ban cua cac doanh
nghi~p ngay cang bj cong cu<)c c~ tranh tieu di~t rna thay b~ng vi~c c6 gfutg ti~t
giam chi phi d~ h~ gia ban, t~o ra lqi th~ c~nh tranh cho cac doanh nghi~p.

1.3.2. Chi2n lu(!c khtic biet hog
Chi~n luqc thtr hai la lam khac bi~t h6a cac san phAm va djch V\1 cua m<)t
cong ty, lam cho cac dich V\1 ho~c san phAm cua cong ty minh co nhfrng di~m d<)c
dao va uu vi~t han san phdm cila cac d6i thu c~nh tranh. Dieu nay ~o ra lQ'i th~ 16'n
cho cong ty vi v6'i nhfrng uu di~m khac bi~t nay se t~o duqc tinh d<)c quyen cho
san phdm trong thj truang c~nh tranh. Cac d~c tinh se hAp ddn va thu hut ngmJi
tieu dung d~n v&i san phAm va han th~ nua co khi no con ghi sau trong oc nguai
tieu dung rAt Hiu.
Chi~n luqc khac bi~t h6a san phAm d~ dang dem d~n cho cong ty

tY

1~ lQ'i

nhu~n cao han mtrc binh quan chung va n6 t~o cho cong ty vj tri~vfrng ch~c han
trong CUQC C~ tranh, S\l bi~n d{)ng gia ca nh<'Y d6 dUQ'C giam thi~U.

Sg khac bi~t h6a san phdm lam cho S\l d6i ph6 v6'i cac ap lgc c~nh tranh
cfing d~ dang han nhieu. N6 lam cho khach hang c6 dieu ki~n so sanh d~ c6 th~
khong gay ap lgc doi giam gia, n6 lam cho san phAm thay th~ g~p tr& ng~i 16'n han
5


Chutmgl: CO' sO' It Juan ve canh tranh va chi~n brO'c canh tranh

khi d~n v6'i nguai tieu dung, n6 c6 lqi nhu~n nhi€u hon d~ d~ dang d6i ph6 khi g~p
ap }lJC len gia tir nguai cung (rng SO Vffi cac dfii thu c~nh tranh khac.
Tuy nhien, khi ap d1,1ng chi€n luqc c~ tranh b~g each khac bi~t h6a cAn luu

y cac d~c di~m sau:
- l.1u tien va chu trQng cong tac nghien c1ru, thi€t k€ san phAm va dich V\1·
-

Khong c6 kha nang chi€m linh thi phAn Ian.
cAn nhAn m~ cong tac quang cao va marketing.

-

Thuang khac bi~t hoa san phAm it khi di cung vm giam thi~u chi phi vi cAn
phai dAu tu t6n kern cho cong tac thi€t k€, nghien ciru nhftng d~c tinh rieng
c6 cho san phAm va cong ngh~, Icy thu~t san xuAt cao hon, tinh vi hon san
phAm c-ung Io~i. Nhung khach hang vi danh ti€ng va chAt Iuqng san phAm
l~i sfut sang tra gia cao hon so v6'i san phAm cung lo~i khac.

Cac cong ty a giai dQan thach thuc c6 th~ ap d1,1ng chi~n luqc c~ tranh
nay d~ VUQ't len thanh cong ty dftn dAu.

1.3.3. Chiin luuc trong tam hoa
N€u nhu chi€n luqc nhAn m~ chi phi va chi€n luqc khac bi~t h6a san
phAm Ia nh~m d€n mvc tieu va ph~m vi ho~t d()ng toan nganh, thi chi€n luqc trQng
tam h6a duqc xay dlJllg xoay quanh vi~c phvc V\1 th~t t6t m()t thj truang ID\lC tieu
da 1\fa chQn v6'i ph~m vi h~p.
D6i vm chi€n luqc nay cong ty cAn phai ~p trung vao cac d~c di~m sau:
-

M()t nh6m nguai chuyen bi~t.

-

M()t b() ph~ hang h6a chuyen bi~t.

-

M()t vt'lng thi truang nhAt dinh m\o d6.

Qua chi~n luqc nay cong ty c6 khi d~t duqc S\l khac bi~t h6a thong qua vi~c
dap trng t6t hon nhu cAu cua m()t d6i tuqng C\1 th~ va d~t duqc chi phi bon khi chi
trQng tam ph\lc V\1 cho m(}t nh6m khach hang nao d6 trong m()t b() ph~n nao d6
cua thi truang.
1.3. VAI TRO CUA NGANH NH\fA DOl VOI NEN KINH TE QUOC DAN
Nha S\f nh~n thtrc dung d~n vai tro cua san phAm nh\fa d6i vm vi~c phat
tri~n kinh t~, tren co s& n~m b~t kjp xu huang phat tri~n nganh cong nghi~p nhl]a
tren th€ gi6'i va tru6'c nhftng doi hoi cua nhi€u linh V\lC san xuAt va tieu dung trong
6


Chuung 1: Ca scr 1j Juan v~ canh tranh va chi~n brae canh tranh

nu&c nen trong vong 15 nam qua nganh nhva Vi~t Nam da phat tri~n v&i t6c d()
nhanh d6ng g6p phful dang k~ cho n€n kinh t~ va phl)c V\1 dOi s6ng nhan dan nu&c
ta.
Nganh nhva ngay cang th~ hi~n vai tro quan tn;mg phat tri~n kinh t~ nu&c ta
trong thai kY dbi m&i th~ hi~n anhfrng m~t nhu sau:
-

San phfrm nhva ra dai v&i uu th~ VUQ't tr()i da thay th~ nhi€u san phfrm
truy€n th6ng khac nhu: bao d~t PP thay thay th~ bao day, 6ng nu&c nhva
thay th~ 6ng kim lo~i, ket nhva thay th~ ket g6, chai nhva thay th~ chai thuy
tinh, ly chen nhva thay ly chen str va thuy tinh, n~m mut nhva thay th~ n~m
cao su va n~m co.

-

Hang nhva gia dung san xufit trong nu&c da thay th~ hoan toan hang ngo~i
nh~p.

Cac san phfrm nhva tham gia tich eve vao xufit gian ti~p, tirng bu&c xufit
khfru trvc ti~p, d6ng thai tham gia tich eve vao chuong trlnh n()i dia h6a
nhu phl) rung nhva cho 0 to, xe may' thi~t hi may m6c di~n l~nh, di~n tfr ...
-

Nganh nhva da c6 sue thu hut nhdt dinh ddu tu trong nu&c va nu&c ngoai.
Trong 15 nam qua v6n ddu tu cho nganh nhva Ia khoang 3 cy USD, trong
d6 ddu tu nu&c ngoai chi~m hon 75%.

-

Cac chi tieu v€ gia tri tbng san luqng, tbng doanh thu va lao d()ng ctlng tang
nhanh trong thai kY tir nam 1990 d~n nam 2004.

r-~.~~a:-----~-T6-;;g~~;.;qng

rTt\c dV t(~~ngl

.

,---~-~97-5-~~--,-~--~·--~so.ooo -~·.~· r~·~-.-~·--···-· ·:·~-·~-~.-~-~-~-~-~""

~~-~--i9w"-"''"'"- ~--"'-·--·--'"·~~ o.ooo""'~"''-' r·-•m•~-~--·.,·~·-~·:--so"-~·-·~·····~-"-"""­
,~1989-'"'_"_,

__

r-..

-~~5oMo·~---~- ,~. ~···~-·~-~"soo~~"'"~""'~~·-~-,-·,

...-.. r·"'""'"'~·~~--~6o.ooo··~~~-~~ r"·~~-~.,··~-~-~20~~---~~~-­

r·--1990···~~~

· ·-·--

..

,-.1991~~~--··~ r~~---·~--~~-- 75-:ooo-"·~·- ,-~ ~~~-25~,--·~·~·

-

r--1-9~"-~-~-~~-~-~~~IOO:OOO~-- r~· "-----~~---~~~-·

,-~

1993

---·

m•--~~-~--"Uo.ooo·-~~»~~~~~--~-~~~-

.

r-~-~l994 --·~·~•» 1'~197.00()'~-~ ~~-~ ---~~~~c-~--~~···
r~~--

1995~------·~-~ r~·-~~-----28o

.000~~~-~-~~ r~·~~~~--w~42~~--~.---·

~---1996·-~-~--'-·"- r~·~~-~~42o .ooo~-~---~- r~--~~~-~~~~so~-~~~·~~-~~"-­
r~-~·--1997~~,.,.<.~ r-~-~~--~-soo

.000 ·~·~-....~ r~O>C~>~-~-~""-~~- 20~-~-"-'"W'~"·~~·>

~---1998'~-..-r.~-N ,~.~~--6~o<>-:ooo'"-·~-,~-~~0-~-~--~-"--~

7


Chutmg 1: CO' sO' ly loan v~ canh tranh va chi~n ltrO'c canh tranh

r-

1999 -~.~~~-~· r~---~~~-~"'-~7 5o~ooo··~~·- ~-~~~. ~~-···-2s·~---~·-·~·~-~~~~·

,~ToOO~- r~·~~937 .ooo~~·~·-" ,~~"'·-···~ is~·-··-~~·-~·~·~-~··

~~~·2001-~---~~---~-·T.o5o.ooo······~· ,~.~-~~~~~~2 ~-·~~-~~--­

.

~~~-~-·-1.260.000~·~~-~~~·-~-~~2""-~~~~··~-

.

-1.4SO.OOO ~-·~~---~~-~,.···~~ i 5~~~-~~-·-

r---~2oo3~·-~~ ~~·-~~-

, . . 2004

.

.

·-·

~~-~··--·- r···~-.~ .-~i:6oo.ooo -~~·~~ r~··-~~~It-~~·~~~-

Biing 1: TfJc d9 tang tnr6ng cua nganh nh\Ia Vi~t Nam

,-.

=

~

'-'
Ill)

j

=
"'
=
E-o
~

Ill)

o
1600900
1400900
1200900
1000900
800900
600900
400900
200900
900
2000

--+- T6c d~ tang
tru6ng(%)

2001

2002

2003

2004

2005

Nam

BD thi 1:

Bi~u di~n t6c d9 tang tnr6ng cua nganh nh\Ia Vi~t Nam

D~c di€m cua nganh cong nghi~p nh\Ia Vi~t Nam la phat tri€n trong bfJi
cfmh nu&c ta chua c6 cong nghi~p h6a ddu, noi t~o ngu6n nguyen li~u viing chdc
cho nganh nh\fa. Hi~n nay nganh nh\fa m&i dap trng 10% nhu cdu bAng ngu6n

nguyen li~u trong nu&c.
So v&i nhieu nu&c trong khu V\IC nhu Trung Qu6c, Thai Lan thi nganh nh\fa
nu&c ta c6 d~c di€m la san phdm nh\fa gia dvng chi~m cy 1~ kha l&n (khoang tren
40%). M~c du trong nhtlng nam gdn day san phdm nh\fa da duqc sir dvng trong
cac nganh xay d\lllg, nong nghi~p, san xudt may m6c thi~t bi, v~n tai ... tuy nhien
con a cy 1~ thdp. Day la m~t y€u cua nganh nh\fa Vi~t Nam n6i chung va nganh
nh\fa Thanh Phi> H6 Chi Minh n6i rieng vi chua phat huy duqc lqi th~ cua minh,
tham nh~p m9t each tich C\IC vao cac linh V\IC trQng y~u cua nen kinh t~ nhAm thuc
ddy cac nganh kinh t~ khac phat tri€n m~ me han.
M~t khac, S\f phan phfii san xudt cua nganh nh\fa theo vilng lanh th6 nhu
hi~n nay chua hqp ly lam anh huang d~n chi phi tieu dung cua nhan dan. Hi~n

nay, khoang 80% nang 1\fc san xudt nh\fa t~p trung t~i phia Nam (chu y~u la Thanh
phfi H6 Chi Minh). Khoang 15% & phia mien Bdc (chu y~u ~P trung t~i Ha N9i va

8


Chuung 1: CO' sa It Juan v~ canh tranh va chiin hrvc canh tranh

Thanh ph6 Hai Phong) va khu V\fC mi€n Trung chi€m khoang 5% (chit y€u t~i
Thanh ph6 Da NAng).
Ngoai ra, binh quan d!u nguai v€ san phAm nhga cua Vi~t Nam so v&i cac
nu&c trong khu V\fC va tren th€ gi&i con thdp, cv th€ nam 2004, chi tieu tieu thv
chdt deo tinh tren d!u nguai nhu sau: Vi~t Nam: 20 Kg/nguai; Thai Lan 28,3
Kg/nguai; Malaysia: 45,1 Kg/nguOi; Han Qu6c: 81,1 Kg/nguOi; Nh~t Ban: 89
Kg/nguai; Singapore: 122 Kg/nguai; My: 180,1 Kg/nguai.

200
180
160
140
120
1oo

'
'
'
'

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - _1_8_0:l - ........ - .................. --- .... - .......... --- .. -- ...... -

~-

~--------

........................................... .

· · ------------------ si:i ---89 ---

80 '

~-----------------

~

z....


>

fa

......

:a

-a

.....:!

t::

....

0
•<0
;:I

"'
~

Cl

.fa

::E

::X::

~

I=Q

~.

~

e

0

§-

.;;...

::E

.srn01:1

NtrO'c

EJJ thj 2: Chi tieu tieu thu chAt deo tinh tren d!u nguai gifra cac nu&c

9


Chu011g 2: Phan tich va danh gia th1}'c trang
Chutmg2:

PHAN TiCH VA DANH GIA THUC TRANG
CUA DOANH NGHIEP NHUA VIETNAM
TAl
THANH PH6 HO CHi MiNH
•
2.1. THJ TRUONG NGANH NH\)A T~I THANH PHO HO CHi MINH
Nganh nh-ga Thanh ph6 Hb Chi Minh da c6 tir tru&c nam 1975, la thi
truang nh-ga l&n nhAt ca nu&c. Tbng san luQTig san phAm nh-ga tren dia ban Thanh
ph6 Hb Chi Minh va vitng ph\1 c~ chi~m tY trQng 80% tbng san luQTig ca nu&c. Vi
th~, n6 quy~t djnh S\f phat tri~n hay t\lt h~u cua ca nganh nh-ga Vi~t Nam. T6c d()

phat tri~n cua nganh nh-ga rAt l&n tir nam 1990 d~n 2004 d~t khoang 25% trong khi
t6c d() tang tru6ng kinh t~ cua ca nu&c la 7-8% va t6c d() tang tru6ng cong nghi~p
khoang 14%. Thi truang trong nu&c cling nhu th~ gi&i dang m& ra nhi~u ca h()i
phat tri~n cho nganh nh-ga do nhu cAu v~ san phAm nh-ga ngay cang tang. Tuy
nhien, nganh nh-ga hi~n nay cling dang dtrng tru&c nhi~u kh6 khan do gia d!u tang
lam tang gia nguyen li~u, s-g c~nh tranh gay gAt tir cac nu&c khi Vi~t Nam gia nh~p
AFTA cling nhu vi~c gia nh~p WTO trong tuang lai gAn, ngubn nhan 1-gc h~n ch~,
ngubn v6n dAu tu h~n ht;p, ...
2.1.1. Thuc trang v2 kha nang cung clip ciia cac doanh nghiep
2.1.1.1. Ngu6n nguyen v~t li?u cho cac doanh nghi?p nhva
a/ Nguyen v~t li~u nh~p khAu:

Khoang 90% nguyen li~u cho nganh nh-ga hi~n nay phai nh~p khAu. Ngubn
nh~p khAu rdt phong phu da d~ng tir nhi~u nu&c Chau Au, Chau A. Cac lo~i
nguyen li~u nh~p khAu hi~n nay trong nhanh nh-ga bao gbm tren 40 lo~i nguyen
li~u nh-ga trong cac nh6m PP, LDPE, LLDPE, HDPE, PS, ABS, PA, PVC, PVA,
PVAc, PET, . . . duqc nh~p khAu tir nhi~u nu&c tren th~ gi&i nhu: Thai Lan,
Singapore, Malaysia, Dai Loan, AnD(), Trung Qu6c, Nh~t, Arab Saudi, My, Dire,
Phap, ... Hi~n nay, do nganh nh-ga Vi~t Nam dang phat tri~n nhanh nen s6luQTig
nguyen li~u nh~p khAu hang nam rAt l&n, tir 1,23 tri~u tAn d~n 1,65 tri~u tAn m8i
nam, v&i tbng gia tri len d~n tren 1 tY USD vao nam 2004, mire tang tru6ng binh
quan hang nam d~t 30%. Gia tri nh~p khAu cua nguyen li~u nh-ga trong nhtlng nam
quanhu sau:

10


Ch«O'n!! 2: Phan tfch va danh gia thtrc trang

J

Nam

1994

I
I

1995

j

1996

I
I
J
I
I

1993

1997
1998
1999
2000

100

... 125

242

Tfic d() tang trll'O'Ilg

__elol

I
I

--· -

J

93

25

_.,..,.------

334

38

384

15

460

20

482

5

531

10

_j

-

I

I

2001

I

531

2002

I

614

16

785

28

I

50

I

2003

-

Giii trj nh~p khfiu
(trieu USD)

2004

_I
_j

---

-

1.181

-

Bang 2: Gia tri nguyen li~u nhga nh~p khdu 1993-2004
-

1300

~

1100

~ 1200
(~ 1000

:s

900
';' 800
><= 700
:: 600
~· 500
·~ 400
.... 300
:$ 200
c.!)
100

--+-- T6c i/9 tang
-

truimg(%)

-

-~----,~--------T·---- ---- -----, ------- -

1993

1995

1997

1999

---,-----------,--------,

2001

2003

2005

Nitm

lJD thi 3: Gia tri nh~p khdu nguyen li~u nhga 1993-2004
Nhu v~y, nhu cfru v€ nguyen li~u nhga ngay m(>t tang. Tuy nhien gia ca va
s6 IUQ'llg nh~p khdu khong bn djnh do S\f bftt bn cua ghi dfru th~ gi&i (hfru h~t
nguyen li~u cho nganh nhga Ia san phdm cua nganh cong nghi~p h6a dfru). Vi 90%
nguyen li~u cho ngAnh nhga ThAnh, ph? H6 Chi !Vfinh hi~n nay Ia do nh~p khdu d~
d6 nganh cong nghi~p gia cong che bien san pham nhga bi anh huang rat l&n. Rat

11


:f.

ChuO'IIg 2: Phan tich va danh gia thuc trang

nhi6u doanh nghi~p nh6 do kha nang c~nh tranh y8u nen g~p rAt nhi6u kh6 khan
trong san xuAt.
b/ Ngu6n nguyen v~t li~u trong nu&c
Nu&c ta c6 ngu6n dftu khi dang dugc khai thac v&i san lugng rAt l&n. Do
d6, c6 the n6i ti6m nang san xuAt cac lo~i nguyen v~t li~u cho nganh nh\fa la m()t
ca h()i cAn phai dugc khai thac.
San xuAt trong nu&c b~t dftu tir 1989, chi san xuAt 3 lo~i nguyen li~u chinh
d6la nh\fa PVC, h6n hgp PVC va chAt h6a deo DOP. B8n nam 2004, chi m&i c6
m()t·s6lien doanh san xuAt ~i Vi~t Nam bAng nguyen li~u chinh dugc nh~p khAu
.tir nu&c ngoai.
-

Elf Atochem san xuAt PVC compound 12.000 tAn!nam (100% v6n dftu tu
Elf Atochem).

-

Lien Doanh Vi~t Thai Plaschem san xuAt PVC compound 6.000 tAnlnam
(lien doanh giua Vinplast va Thai plastic).

-

Lien Doanh Mitsui- Vina san xuAt nh\fa PVC 80.000 tAnlnam.

-

Lien Doanh LG - Vina san xuAt DOP 30.000 tAn!nam (lien doanh giua LG
Chemical va Ferchenco ).

-

Lien Doanh Oxy- Vina san xuAt nh\fa PVC cong suAt 100.000 tAn!nam
(lien doanh giua Petronas, Nh\fa va H6a chAt Phu My, Petro Vietnam).

..

Ban vi tinh · 1 000 tAn
Cong ty
Mitsui Vina

2000
80

PhuMy

-

LGVina

30

Vi~t

Thai

10

ELF Atochem

5

T6ng c()ng

125

I
I
I
I
I
I
I

I
80
I
- J
30
I
10
I
5
I

125
I

2001

2003

2004

80

I
I

80

80

25

I_

100

100

30

I

50

50

10

I

20

20

10

10

260

270

2002

5
150

J

I

Biing 3: San lugng nguyen li~u nh\fa san xuAt trong nu&c tir 2000 - 2004

12


Chuung 2: Phan tich va danh gia thtrc trang

II Mitsui Vina
tZ1PhUMy
LG Vina
Vi~t

Thai

• ELF Atochem

Da thi 4: San luQ'Ilg nguyen li~u nhga san xuAt trong nu&c nam 2004
Tuy nhien, t~i Thanh ph6 Hb Chi Minh n6i rieng va trong ca nu&c n6i
chung, chua c6 nha may ch€ bi€n dku khi, ca sa d€ cho nganh cong nghi~p h6a
dku ra dai. Do nganh cong nghi~p h6a dku chua phat tri€n nen vi~c dAu tu san xuAt
nguyen li~u d€ chu d(lng v€ ngubn dku vao cua nganh Ia rAt kh6, bai suAt dku tu
cho m(lt nha may san xuAt nguyen li~u rAt Ian n€u khong chu d(lng dugc ngubn
cung cAp nguyen li~u dku vao thi khong c6 ca sa dam bao cho sg thanh cong cua
m(lt nha may san xuAt nguyen li~u nhga. Chi khi nao khu cong nghi~p lQc dAu
Dung Qu6c v&i nha may lQc dku s6 1 di vao ho~t d(lng va nha may lQc dku s6 2 a
Thanh H6a dugc khai cong xay d\fllg va di vao san xuAt thi tri€n VQng phat tri€n
ngubn nguyen li~u nhga cho cong nghi~p nhga m&i c6 kha nang thanh hi~n thgc.
M~t khac, do ho~t d(lng trong Cmay gia cong nhga hi~n nay mong mu6n mua nguyen li~u dugc san xuAt trong
nu&c hay khong, nhAt la khi nu&c ta gia nh~p AFTA vao nam 2006, khi rna thu€
nh~p khAu chi con 0-5% thi cac nha may san xuAt nguyen li~u PE, PP, PS a khu

V\fC ASEAN da c6 kinh nghi~m san xuAt, da khAu hao xong thi€t bi thi ch~c ch~n
gia se rAt c~nh tranh v&i nguyen li~u san xuAt trong nu&c.

2.1.1.2 Tinh hinh cung clip cua ctic doanh nghi?p
Sau nam 1975, san luQ'Ilg nganh nhga nu&c ta d~t 50.000 tAnlnam, d€n nam
2004 san IUQ'Ilg nhga ca nu&c da tang len 32 IAn d~t 1.600.000 tfinlnam trong d6
cac doanh nghi~p nhga t~i Thanh ph6 Hf> Chi Minh da chi€m 75% san luQ'Ilg.

13


Chudllg 2: Phan tich va danh gia thtrc trang

Bang 4: Tinh hinh tang tru6ng cua nganh nhga tir nam 2000-2004
Chi s6 chAt deo/nguoi

22 '

20.1

20 '
18 '

Ill Chi s6 chdt
deolnguai

16 '

14 '

2000

2001

2002

2003

2004

Niim

Db thi 5: Chi s6 chAt deo /dfru nguai tir nam 2000 - 2004
Qua sb li~u thbng ke cho thAy chi sb chAt deo/dfru nguai da tang nhanh
trong nhting nam qua tir 0,91 kg/nguai nam 1990 d~n 11,57 kg/nguai nam 2000 va
d~t mtrc 20,1 kg/nguai nam 2004 ttrc tang gAp 22 lfrn. Tbc de) tang tru6ng chi sb
chAt deo/nguai ti~p tvc d~t mtrc khofmg 10%/nam. M()t phfrn nguyen nhan cua sg
tang tru6ng nay Ia do cac doanh nghi~p nganh nhga da c6 k~ ho~ch dfru tu san
xuAt dung ddn, phil hqp v6'i nhu cfru thgc t~, th~ hi~n & khia c~ cac doanh
nghi~p nghien ctru thi truang, dinh huang chuyen mon h6a san phdm, khong san
xuAt d~i tra nhi€u nganh hang. Tuy nhien, tbc de) tang tru6ng nam 2004 thAp do sg
bi~n d()ng gia ca cua dfru m6 lam gia nguyen li~u dfru vao cua cac doanh nghi~p
nhga tang cao lam anh huang d~n k~ ho~ch san xuAt. Th~m chi m()t sb doanh
nghi~p kern kha nang c~nh tranh phai thu hQp quy mo san xuAt.
v€ nang lgc san xuAt theo vilng lanh thb nhin chung ty 1~ thu~n v6'i sb
luqng doanh nghi~p phan bb theo vilng lanh thb. Thi dv, dbi v6'i nganh bao bi, t~p
trung 90,3 % sb luqng doanh nghi~p ~i Thanh phb Hb Chi Minh chi~m 80,7% v€
san luqng va chi c6 9,7% sb luqng doanh nghi~p t~i khu V\lC khac ngoai Thanh
phb Hb Chi Minh chi~m 19,3% v€ san luqng.
·

Nang lgc san xuAt theo lo~i hinh doanh nghi~p: m~c du sb luqng doanh
nghi~p Nha nu6'c it, chi~m cy trQng thAp trong tbng sb doanh nghi~p nhga nhung

14


Chuung 2: Phan tich va danh gia thtrc trang

v~ nang h;rc san xufit thi doanh nghi~p Nha nu&c vdn gift vai tro chu d~o. Cv th€ la
doanh nghi~p Nha nu&c trong linh V\fC san xufit bao bi nh\l'a chi chi~m 5,4% v~ sf>
luQllg doanh nghi~p tren tAng s6 442 doanh nghi~p thuQc cac thanh phAn kinh t~
cua linh V\fC san xufit nay nhung v~ nang 1\l'C san xufit l~i chi~m 13,4%. Trong khi
doanh nghi~p tu nhan chi~m 86,2% v~ s6 luQllg nhung chi chi~m 69,6% v~ nang
1\l'C san xufit; khu V\fC c6 v6n dAu tu nu&c ngoai chi~m 7,9% v~ s6 doanh nghi~p
nhung chi chi~m 17% v~ nang 1\l'c san xufit.

Biing 5: S6 doanh nghi~p va nang 1\l'c san xufit theo thanh phfin kinh t~ cua nh6m
bao bi nh\l'a nam 2004
Df>i v&i nh6m san phdm nh\l'a ky thu~t do d9 phuc t~p cua cong ngh~ va
vbn dAu tu Ian nen nang 1\l'c san xufit chu y~u t~p trung athanh phAn kinh t~ Nha
nu&c chi~m 76,5%; doanh nghi~p tu nhan 21% con khu V\fC c6 v6n dAu tu nu&c
ngoai chi~m 2,5% d6i v&i lo~i mang mong PVC.

2.1.2. Thuc trang v2 nhu cliu cua thi trubng
Thi truOn.g cua nganh nh\l'a Vi~t Nam bao gbm thi truOn.g trong nu&c va thi
truOn.g nu&c ngoai. GAn 90% san phdm nh\l'a tieu thv t~i thi truOn.g n9i dja.
Thi truOn.g nganh nh\l'a
nhu sau:
-

hi~n

nay dugc chia ra thanh hai phan khuc thi truOn.g

Phan khuc thu nhfit: cac m~t hang c6 mdu rna d~p, chAt luQllg cao va gia ca
phil hkhuc thi truoog nay d~t 30-40% tAng san luQllg toan nganh.
15


ChUO'IIJ! 2: Phan tich va danh gia thtrc trang

-

Phan khuc thu hai: cac m~t hang cAp thAp v&i gia thAp, dich V\1 tbt. Ty trQng
cua phan khuc thi truang nay chi~m 60-70%.

S\I phat tri~n cua nganh nhl,la Vi~t Nam duqc chia ra hai giai do~ nhu sau:
-

Trong giai do~n tir 1990-2000, nganh nh\fa chi dap ling thi truang trong
nu&c v&i t6ng san luQ'llg nh\fa ca nu&c tang tir 60.000 tAnlnam len d~n
937.000 cinJnam va doanh thu d~t 10.520,5 tY d6ng.

-

Trong giai do~n tir nam 2001 d~n nay, nganh nh\fa ti~p t~;1c dap trng thi
truang trong nu&c va tham nh~p, phat tri~n thi truang xuAt khdu, d~n cubi
nam 2004, san luQ'llg nganh da d~t 1.600.000 ngan tAn va doanh thu nganh
da tang len 30.000 cy d6ng, d~t kim ng~ch xuAt khdu toan nganh tren 245

tri~u USD trong d6 7 5% san luQ'llg va doanh thu la do cac doanh nghi~p
nh\fa tren dia ban Thanh phb H6 Chi Minh dong g6p.

2.1.2.1 Thi truilng n{Ji ilia
a/ Bao hi nhl,la:
Bao hi nh\fa ph1,1c V\1 nhu cdu trong nu&c la chu y~u va m{>t phdn tham gia
xuAt khdu. Giai do~n 1990-1995, nganh bao hi nhl,la m&i bAt ddu h6i sinh nen cung
khong du dap ling cdu. Giai do~n 1995-2004, cac nha ddu tu da ddu tu 6 ~t vao
nganh bao hi nhl,la lam cho nang ll,lC san xuAt cua tdt Ca cac nha may bao bi nhl,la
hi~n nay cung da vuQ't cdu tren thi truang n{>i dja.
b/ V~t li~u xay d\lllg b~ng nhl,la:
Nh6m san phdm bng va ph\1 rung bng c6 m{>t thi truang tuang dbi da d~ng,
thj truang xay d1,lllg dan dl;lng chi~m khoang 70% san lUQ'llg la dbi tuQ'llg tieu th\1
chinh hi~n nay va trong nhitng nam t&i do nhu cdu do thi h6a va nhu cdu v€ nha &
dang con lien tl,lc tang.
Nh6m san phdm tAm trdn va thanh dinh hinh khung cira da chi~m linh hoan
toan thi truang n{>i dia chi sau vai nam phat tri~n va da phat tri~n rAt n6ng trong
giai do~n 3 nam gdn day song cling chi gi&i h~n ph~m vi trong thi truang n{>i dia la
chu y~u. Tuy nhien, nh6m m~t hang nay vdn c6 m{>t thi truang ti€m nang to l&n
trong nhiing nam sAp t&i. D~c bi~t nhu cdu v€ cac lo~i san phdm c6 th~ c6 S\f bung
n6 n~u chuang trinh nha nhl,la cho nguai c6 thu nh~p thAp duqc tri~n khai dung d\f
ki~n va c6 hi~u qua.
Cac san phdm kenh muong b~ng nh\fa cho nhu cdu cai t~o va xay d1,lllg cac
h~ thbng thuy lqi, mang dia chAt cho nhu cdu thi cong h~ tdng cac duang giao
thong, cac lo~i san phdm n{>i thAt v~ sinh cao cAp cho nhu cdu trang bi trong nhiing
can h{> gia dinh, chung cu con chi~m cy trQng nho tren thi truang n{>i dja.
16

. • s;

,, .